Όταν πηγαίναμε στον Επιτάφιο

«Δευτέρα, ο Χριστός με τη μαχαίρα

Τρίτη, ο Χριστός εκρίθη

Τετάρτη, ο Χριστός εχάθη

Πέμπτη, ο Χριστός ευρέθη

Παρασκευή, ο Χριστός στο καρφί

Σαββάτο, ο Χριστός στον τάφο

Κυριακή, Χριστός Ανέστη!»*

Έχουν γραφτεί άπειρα δοκίμια συγκριτικής φιλοσοφίας για τη σχέση του χριστιανισμού με τον κομμουνισμό, τη σχετικότητα της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας με τη Χριστιανική θρησκεία.** Ωστόσο, αυτό που, αναμφισβήτητα, συγκινούσε πραγματικά  και «συνέδεε» (και νομίζω πως ακόμα συγκινεί και συνδέει) τους Έλληνες κομμουνιστές με τον χριστιανισμό – την αριστερή κουλτούρα, εάν θέλετε, με τη χριστιανική αντίστοιχη – είναι η  μυθοπλασία των Παθών του Ιησού από τη Ναζαρέτ για τις ιδέες του: η Προδοσία, η Σύλληψη, η Δίκη, η Σταύρωση, ο Επιτάφιος θρήνος, η Ανάσταση…

 Ιησούς από τη Ναζαρέτ, και Τσέ Γκεβάρα: : Η συγκίνηση που ενώνει...

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

Αναζητήσατε τα αίτια αυτής της συγκίνησης  στα προσόμοια, με εκείνα του Ιησού από τη Ναζαρέτ, πάθη τους, (προδοσίες, συλλήψεις, βασανιστήρια, φυλακίσεις, δίκες, εκτελέσεις, επιτάφιους θρήνους) κατά την μακρά περίοδο των πολιτικών – ιδεολογικών διωγμών τους. Και βέβαια στον επαναστατικό ρομαντισμό που αναδύεται από το σενάριο, τη σκηνοθεσία, τα σκηνικά, τα κοστούμια, τις τελετουργικές και τις ωδικές ερμηνείες της Ακολουθίας των Παθών, του Επιταφίου και της Ανάστασης. Με αναπόφευκτη συνέπεια το ανομολόγητο – σχεδόν μεταφυσικό –  δέος που προκαλεί στους θεατές της αυτή η μοναδική ανα – παράσταση. Δέος με τα χαρακτηριστικά της παιδικής αθωότητας, όπως προσπαθώ να το αποτυπώσω στο βιωματικό αφήγημα που ακολουθεί… 

 

*******

Ετοιμαζόμαστε, θυμάμαι, από νωρίς. Και μη θαρρείτε ότι γινόταν τίποτα σπουδαίο. Μέσα μας μόνο κάτι περίεργο συνέβαινε. Κάτι μοναδικό, που είχε τη μυρωδιά βιολέτας, τη γεύση της ανάλαδης φακής και αυτή την πένθιμη μελαγχολία του σούρουπου. Όμως, μελαγχολία πιο βαθειά απ' τις μελαγχολίες τις καθημερινές. Ίσως γιατί τη μέρα αυτή του Επιταφίου, η δύση του ήλιου ήταν πάντα μυστική. Απλώς σκοτείνιαζε και, μέσα απ' τα μαύρα σύννεφα, έτρεχαν κι’ έπεφταν στη γη χοντρές, αραιές σταγόνες. Σαν δάκρυα της θλίψης ακριβά…. Και τότε αυτό συνέβαινε: ντυνόμαστε, παίρναμε τα κεριά, κίτρινα πάντα, και ανηφορίζαμε στον χωματόδρομο, ως τις γραμμές του τρένου...

Η νύχτα ήταν πυκνή σαν φτάναμε στο κουρείο του Θανάση. Ήτανε ο θείος μας και κράταγε το μαγαζί ανοιχτό, για να μας περιμένει. Μπαίναμε μέσα, μας καλοδεχότανε, μας γέμιζε με χάδια και φιλιά κι αμέσως έπιανε να κουβεντιάζει μυστικά με τη μητέρα. Εμείς ξαπλώναμε στον ψάθινο μεγάλο καναπέ και αρχίζαμε γκριμάτσες στους καθρέφτες. Τεράστιους, κρυστάλλινους, οβάλ, μέσα στην ακριβή κορνίζα, έπιαναν από  το πάτωμα σχεδόν, ως το ταβάνι. Στο πάνω μέρος, στην κορυφή, υπήρχαν τα αετώματα με σκαλιστά αγγελάκια. Μπροστά τους οι περίτεχνες ξύλινες κομμωτικές πολυθρόνες, με προεξέχοντα τα αναπαυτικά στηρίγματα ποδιών και τα απαλά πτυσσόμενα μαξιλαράκια.

Ήταν κουρείο κι όμως έμοιαζε, στα παιδικά μας μάτια, σαν ανάκτορο. Με τα μπαρόκ φωτιστικά, τις ξύλινες λακαρισμένες τουαλέτες με τους γυαλισμένους μπρούντζους, γεμάτες με ξεχωριστά καλλυντικά και ηδονικά μυρωδικά μέσα σε εξαίσια γυάλινα, χρωματιστά δοχεία... Έτσι ξεχνιόμαστε, χαζεύαμε. Και πότε – πότε, βγάζοντας κρυφά από την τσέπη το κλεψιμαίικο κουλουράκι της Λαμπρής, δαγκώναμε, γεμάτοι τύψεις που παραβιάζαμε την αυστηρή νηστεία, μια τόση δα μπουκιά.  Μέχρι που ακούγαμε τις πένθιμες καμπάνες να χτυπούν…

Αμέσως βγαίναμε έξω. Τα καταστήματα έκλειναν σιγά – σιγά, τα φώτα σβήνανε κι ο δρόμος γέμιζε με ήχους εκκωφαντικούς απ’ τις αδέσποτες μεγάλες τρακατρούκες, που έσκαγαν ξαφνικά μπροστά σου, και τους θορύβους των δικτυωτών ρολών που, κατεβαίνοντας, ασφάλιζαν και κλείδωναν τότε τα μαγαζιά... Σε λίγο ακούγαμε από μακριά την μπάντα να παιανίζει πένθιμα κι έφτανε αυτό για να ξαναφουντώσει μέσα μας η ιερή αγωνία για το δράμα του Ιησού. Ύστερα βλέπαμε τα εξαπτέρυγα από μακριά κι ευθύς ανάβαμε τα κίτρινα κεριά, καθώς η λυπημένη ατμόσφαιρα της νύχτας εξέπεμπε μια μελωδία δοξαστική, λυτρωτική, γενναία, εν χορώ: Αι γενεαί πάσαι ύμνον τη ταφή σου προσφέρουσι, Χριστέ μου...

Και τότε βλέπαμε τον Επιτάφιο, τον πιο ωραίο. Με αψίδες από άσπρα κι άλικα γαρίφαλα που έπαιρναν σχήμα μίτρας ποιμαντορικής μέσα στη λάμψη από τα αναμμένα φαναράκια στις γωνιές και στην κορυφή – τα πλαϊνά ανθοστόλιστα με άσπρες και μοβ βιολέτες και βελούδινους πανσέδες. Κι έτσι όπως πέρναγε μπροστά μας μες στη νύχτα, ιπτάμενος, στους ώμους των πιστών, φάνταζε στα αθώα μάτια μας, τα παιδικά,  σαν την «Αγιά Σοφιά», να περπατάει και αυτή ανάμεσα στα πλήθη των πιστών. Αμέσως, ασυνείδητα, με δέος που έφτανε απ’ τη γη ως τον ουρανό, ενώναμε τα δάχτυλα του δεξιού χεριού, τα φέρναμε στο σώμα εμπρός και κάναμε το σήμα τον σταυρού...

*Συνοπτική (συνθηματική) παραδοσιακή περιγραφή της εβδομάδας των Παθών που απήγγειλε περιπαικτικά η πιτσιρικαρία της ελληνικής επαρχίας

** Χρήστου Λάσκου, «Η Αριστερά και το Ευαγγέλιο» (Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σχετικό κείμενο, στην ΑΥΓΗ της 5^ης /5/ 2013: https://avgi.gr/article/263944#)

Ποιος φοβάται μια ταινία για τον Τσίπρα;

Ένα κείμενο για τον Κώστα Γαβρά και την ταινία του «Adults in the Room», με αφορμή τις fake news αθλιότητες ότι… χρηματοδοτείται απ’ την κυβέρνηση,

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής 

Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής 20/4/2019

Αυτός ο κόσμος έχει την αλητεία μέσα του∙ δεν είναι αυτός ο κόσμος που γεννηθήκαμε αντάξιος των ονείρων μας αλλά υπάρχει ένας άλλος μέσα στην κοιλιά του... που περιμένει: θα είναι ένας κόσμος διαφορετικός και θα έρθει με μια επώδυνη γέννα…

Αναγνωρίζω τα χαρακτηριστικά αυτού του καινούργιου κόσμου από τις αυθόρμητες διαδηλώσεις που σαρώνουν τον πλανήτη και από την δικιά σας γωνιά, την Ελλάδα μας… Είμαι Έλληνας, όσο ποτέ, τούτες τις ώρες…

Εδουάρδο Γκαλεάνο, 30/ 9/2011

Αν ήμουν Κώστας Γαβράς στη θέση του Κώστα Γαβρά θα έβαζα ως «προμετωπίδα» της ταινίας «Ενήλικοι στο δωμάτιο» («Adults in the Room») τα λόγια αυτά του αγαπημένου  Ουρουγουανού ιστορικού, δημοσιογράφου, λογοτέχνη και συγγραφέα…  

Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο αρνιόταν ότι ήταν ιστορικός: «είμαι ένας συγγραφέας που θα ήθελε να συνεισφέρει στη διάσωση της απαχθείσας μνήμης της Αμερικής και της χώρας μου…» έλεγε, και  αυτό ακριβώς (η διάσωση απαχθεισών μνημών εντός και εκτός των ιστορικών τειχών) είναι που συνεισφέρει με τις ταινίες του και ο σπουδαίος Έλληνας Κώστας Γαβράς. Και για να διασωθεί η «απαχθείσα» μνήμη των γεγονότων που συγκλόνισαν την Ελλάδα, την Ευρώπη, τον κόσμο, εκείνο το επικό εξάμηνο της «πρώτης φοράς Αριστερά», το «έργο» οφείλει να ξεκινήσει από εκεί που ξεκίνησε η ανέλιξη της Ελληνικής Αριστεράς (του ΣΥΡΙΖΑ) στην κυβερνητική εξουσία: από τις μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις των εξεγερμένων («αγανακτισμένων» ) Ελλήνων στην πλατεία Συντάγματος και τις άλλες πλατείες των μεγαλουπόλεων της χώρας εκείνο το θρυλικό καλοκαίρι του 2011. Τότε που ο Εδουάρδο Γκαλεάνο έλεγε «Είμαι Έλληνας, όσο ποτέ, τούτες τις ώρες…».

*******

Αναμφισβήτητα, κάπως έτσι ή ακριβώς έτσι - ίσως και κάτι παραπάνω , θα αισθανόταν και ο ξεχωριστός Έλληνας Κώστας Γαβράς τότε∙ προφανώς και αργότερα, όταν ο Τσίπρας και η (κυβερνητική, πια) παρέα του ξεκινούσαν εκείνη την ιστορική διαπραγματευτική Οδύσσεια στην οποία όλοι οι Έλληνες, ο καθένας με τον τρόπο του, συμμετείχαμε ή αισθανόμαστε ότι συμμετέχουμε: «αντί να χτυπούν τα κεφάλια τους στον συστημικό τοίχο για να τον σπάσουν, σκάβουν σ’ αυτόν μια πόρτα για να τον διασχίσουν, με πολιορκητικό  κριό τον φοβερό Γιάνη Βαρουφάκη», έγραφα τότε∙ με τον ρομαντισμό και την  άγνοια κινδύνου που χαρακτήριζε και το σύνολο της «πρώτης φορά Αριστεράς».     

Στον ίδιο χρόνο , ο Κώστας Γαβράς, με τον μεγεθυντικό φακό του σκηνοθέτη, νετάριζε στη ουσία του ελληνικού πολιτικού δράματος, στους πρωταγωνιστές του. Και διέκρινε, συνέκρινε, έκρινε…

«Ο Τσίπρας μου θυμίζει τον Σαλβαδόρ Αλιέντε», έλεγε: «Αν πετύχαινε αυτό που είχε στο μυαλό του ο Αλιέντε, θα άλλαζαν τα πάντα στην Λατινική Αμερική. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Τσίπρα. Απλώς τον Αλιέντε τον καθάρισαν με τα όπλα. Σήμερα δεν σε καθαρίζουν με τον ίδιο τρόπο. Σήμερα έχεις απέναντί σου την οικονομία, τη δεξιά πλευρά της Ευρώπης, την Γερμανία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Δεν θα τον αφήσουν εύκολα να κερδίσει…» 

*******

Ο σκηνοθέτης Γαβράς εστιάζει στις πληροφορίες που μεταφέρει στο βιβλίο του («Adults in the Room») ο Γιάνης Βαρουφάκης και πολύ καλά κάνει. Ο «Γιάνης» είναι ο βασικός συμπρωταγωνιστής του δράματος, ο βασικός συμπρωταγωνιστής του Αλέξη Τσίπρα σ’ αυτή τη μυθική εξάμηνη διαπραγματευτική εκστρατεία ενάντια στην βαρβαρότητα των ευρωπαϊκών θεσμών και κανόνων.

Ο Κώστας Γαβράς είναι ένας εξαιρετικός Έλληνας και είναι αριστερός υπό την έννοια ότι εκφράζει (και στο έργο του εκφράζεται) με το ήθος και το ύφος της σύγχρονης αριστερής κουλτούρας. Η ταινία του, με τα δικά του λόγια, (κάθε άλλο παρά «μια ταινία για τον Βαρουφάκη» είναι,  όπως κρώζουνε τα fake παπαγαλάκια) είναι «η ιστορία μιας χώρας και του λαού της, παγιδευμένων σε ένα δίκτυο εξουσίας: ο φαύλος κύκλος των συναντήσεων του Eurogroup που επέβαλε τη δικτατορία της λιτότητας στην Ελλάδα. Πίσω από τις κλειστές πόρτες παίζεται μια ανθρώπινη τραγωδία. Μια αρχαία ελληνική τραγωδία στη σύγχρονη εποχή...»

Ποιοί σχεδίασαν και διακίνησαν  τα fake news περί… κυβερνητικής χρηματοδότησης της ταινίας; Ποιοι δεν ήθελαν να γυριστεί  μια τέτοια ταινία από έναν τέτοιο σκηνοθέτη;  Κάποιοι άθλιοι ανθέλληνες ίσως! Κάποιοι αδύναμοι κρίκοι της ηττημένης «κεντροαριστεράς» προφανώς! Οι πανικόβλητοι εκπρόσωποι της νεοφιλελέυθερης πολιτικής και μιντιακής  νομενκλατούρας κυρίως: αυτοί που φοβούνται την περαιτέρω ιστορική ταυτοποίηση του, διεθνούς εμβέλειας πια, πολιτικού ηγέτη Αλέξη Τσίπρα μέσω μιας  ταινίας με τη σφραγίδα της εγκυρότητας του Κώστα Γαβρά…

SOS: Ανακτήσατε το κοινωνικό κράτος!..

Διαφορετικά θα το «υπερασπισθεί» η Δεξιά. Και όχι μόνο η Δεξιά, αλλά και η ακροδεξιά – κυρίως η ακροδεξιά!..

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής 

         

       Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής (14/4/2019}         

Γύρω στο 1978, ίσως λίγο αργότερα, στον καιρό της εξέγερσης και της φυλάκισης των Πολωνών εργατών (ένα – δύο χρόνια πριν την ίδρυση της «Αλληλεγγύης» του Λεχ Βαλέσα), ο Ζαν Ντανιέλ* βρισκόταν στην Ιταλία και απηύθυνε μια παράξενη έκκληση  στους Ιταλούς κομμουνιστές: «Βιασθείτε να υπερασπιστείτε τους Πολωνούς εργάτες, διαφορετικά θα τους υπερασπισθεί η Δεξιά».

«Οι αριστεροί προσπαθούν να ανακτήσουν τα πάντα,  μεταξύ άλλων και τους σοβιετικούς αντιφρονούντες», σχολίαζε τότε ο -Παριζιάνος πια- Ευγένιος Ιονέσκο στο περιοδικό Nouvelle Revue Française.

«Ο Ιονέσκο ήταν αντικομμουνιστής τότε», θα μπορούσε να πει κανείς και, πράγματι, κατά κάποιο τρόπο, ήταν: κατά τον τρόπο των κομμουνιστών και των σοσιαλιστών της Δυτικής Ευρώπης, των ευρωκομμουνιστών, όλων όσων απέρριπταν και καταδίκαζαν ήδη ως βάρβαρο και απάνθρωπο το «σοβιετικό μοντέλο». Όμως ακριβώς αυτούς, τους «αντισοβιετικούς» Ευρωπαίους αριστερούς, σάρκαζε ο μεγάλος Ρουμάνος: «οι αριστεροί προσπαθούν να ανακτήσουν τα πάντα,  μεταξύ άλλων και τους σοβιετικούς αντιφρονούντες!.. Τα κίνητρα τους είναι κομματικά, πολιτικά, απάνθρωπα, ευτελή»!..

Είναι σαφές ότι πρόκειται περί ενός θυμικού αντικομματικού και αντιπολιτικού «παραληρήματος», μπορείς να το δεις όμως και σαν απογοητευμένη από τα κόμματα και τους πολιτικούς θέση, παντός καιρού: «Όσο προχωρώ τόσο δεν καταλαβαίνω», έλεγε καθώς γερνούσε ο Ιονέσκο, εκδηλώνοντας τον έντονο αντιπολιτικό σκεπτικισμό του· που ξεπερνούσε ενίοτε, τα όρια του πεσιμισμού…

*******

«Βιασθείτε να υπερασπιστείτε το κοινωνικό κράτος,   διαφορετικά θα το υπερασπιστεί η δεξιά», με εγκαλούσε τις προάλλες γνωστός Έλληνας διανοούμενος (ένας ανάμεσα στους ελάχιστους που απομένουν), θυμίζοντάς μου τον Ιονέσκο και το περιστατικό με τον Ζαν Ντανιέλ και τους Ιταλούς ευρωκομμουνιστές που σας διηγήθηκα. «Και όχι μόνο η δεξιά, αλλά και η ακροδεξιά – κυρίως η ακροδεξιά!», πρόσθεσε απειλητικά ο δικός μου... Ζαν Ντανιέλ. Υπάρχει η παρεξήγηση, βλέπετε, που μας «εγγράφει» στην χορεία των κομματικών και των κυβερνητικών παραγόντων, επειδή γράφουμε ένα άρθρο  στην ΑΥΓΗ…

         

Εν τέλει, του εξήγησα ότι το μόνο που μπορώ να κάνω για την περίπτωσή του είναι να γράψω. Να μεταφέρω, δηλαδή την έκκλησή του προς το κόμμα και την κυβέρνηση μέσω της εβδομαδιαίας στήλης μου στην ΑΥΓΗ. Κι αυτό κάνω: λοιπόν, ακούτε εσείς εκεί στο κόμμα και στην κυβέρνηση; Καλές οι γέφυρες και τα προοδευτικά μέτωπα εν’ όψει ευρωεκλογών αλλά «Βιασθείτε να υπερασπιστείτε το κοινωνικό κράτος (το κατεδαφισμένο, στην περίοδο της κρίσης, κοινό ευρωπαϊκό κράτος της Κοινωνικής Δικαιοσύνης, της Κοινωνικής Ευημερίας και της Κοινωνική Ασφάλειας), διαφορετικά θα το «υπερασπιστεί» η ευρωπαϊκή δεξιά!»…

Και όχι μόνο η ευρωπαϊκή Δεξιά αλλά και η ευρωπαϊκή ακροδεξιά – κυρίως η ευρωπαϊκή ακροδεξιά!».

*******

Έτσι ακριβώς: η ανάκτηση του κοινωνικού κράτους (η ανάκτηση και η θεσμική θωράκιση των θεμελιωδών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου από το Κράτος, που λεηλατήθηκαν στην περίοδο της κρίσης – το δικαίωμα στην εργασία και τα κατεδαφισμένα εργασιακά δικαιώματα / προπαντός τα εργασιακά δικαιώματα!) είναι, πρέπει να είναι, το στοίχημα της προοδευτικής Ευρώπης, της ευρωπαϊκής Αριστεράς, της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, οποιουδήποτε ελληνικού ή ευρωπαϊκού προοδευτικού μετώπου «ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό και την ακροδεξιά»…     

Ή μήπως όχι; Καμιά διάθεση να υποστηρίξω τις αντιπολιτικές και αντικομματικές αιτιάσεις του, ούτως ή άλλως, αντιφατικού και… «παράλογου» Ιονέσκο. Είμαι υποχρεωμένος όμως να δεχτώ ότι ακόμα και τα κίνητρα μιας έκκλησης του τύπου  «Βιασθείτε να υπερασπιστείτε το κοινωνικό κράτος διαφορετικά θα το «υπερασπιστεί» η δεξιά και η ακροδεξιά»,  μπορούν να χαρακτηρισθούν «κομματικά» και επομένως… «ευτελή». Αν όχι με την ηθική σήμανση των χαρακτηρισμών του Ιονέσκο (στην περίπτωση της έκκλησης του Ζαν Ντανιέλ προς την Ιταλική αριστερά του ’78), με την τρέχουσα πελατειακή πολιτική ηθική. Την πολιτική ηθική του κ. Μητσοτάκη, ας πούμε, όταν επιχειρούσε να… ανακτήσει τη    μεσαία τάξη με εκείνη την απίστευτης πολιτικής ανηθικότητας  δήλωση: «θα επιστρέψω στη μεσαία τάξη όσα της πήρε ο Τσίπρας».

Αυτή η αντίληψη των πολιτικών πραγμάτων, που δεν είναι αντίληψη, αλλά η νοοτροπία που έγινε ήθος, και διάβρωσε και σάπισε το παλιό πολιτικό σύστημα, δεν έχει – δεν πρέπει να έχει, την παραμικρή σχέση με τη σύγχρονη ευρωπαϊκή αριστερά, την κυβερνώσα αριστερά, τον ΣΥΡΙΖΑ: δεν είμαστε «οι αριστεροί που προσπαθούν να ανακτήσουν τα πάντα», όπως θα ‘λεγε ο Ιονέσκο, αλλά ο πολιτικός - ιδεολογικός ιστός μιας μετωπικής προοδευτικής παράταξης που προσπαθεί να ανακτήσει το παλιό – καλό ευρωπαϊκό Κοινωνικό κράτος.

* Γαλλοαλγερινός μαρξιστής συγγραφέας και δημοσιογράφος, της παρέας των Καμί και Σαρτρ.

Ο "δικός μου" Άκης Πάνου...

Άκης Πάνου - Νίκος Τσαγκρής στο Επειγόντως 

Τελευταία, όλο και πιο συχνά, γνωστοί και άγνωστοί μου φίλοι – κυρίως μέσω facebook – με ρωτούν για τη σχέση μου με τον Άκη Πάνου. Έ, λοιπόν, το μόνο που μπορώ να πω με σιγουριά είναι πως ήταν μια σχέση αμφίδρομης εκτίμησης και πίστης. Για τη δική μου εκτίμηση και εμπιστοσύνη προς τον Άκη υπάρχουν αρκετά γραπτά και προφορικά (τηλεοπτικά) τεκμήρια. Τα αισθήματα του Άκη προς το πρόσωπό μου, αποτυπώνονται, πιστεύω, σε αυτό το μοναδικό δημόσιο κειμενό του που προλογίζει ένα βιβλίο μου: 

*

"Ο Νίκος Τσαγκρής,τα γραπτά του, το έργο του, δρουν καταλυτικά, αθόρυβα. Αρκεί να 'χει καθείς την πνευματική νηφαλιότητα να τον παρακολουθήσει. (Νηφαλιότητα... σε ΕΠΟΧΕΣ ΒΙΑΣ; Βαθύ κανάλι, Νίκο)

Θα Μπορούσα να γράψω βιβλίο γι αυτόν, όμως προτιμώ να σας πω κάτι άλλο:

Για μένα ο Νίκος Τσαγκρής είναι απ' τους μετρημένους στα δάκτυλα του ενός χεριού ανθρώπους που θα εμπιστευόμουν ΑΦΟΒΑ κάθε μυστικό μου.

ΆΚΗΣ ΠΑΝΟΥ"

*

Κατά τα λοιπά, θέλω να προσθέσω πως ο «δικός μου» Άκης Πάνου ήταν ένα εκρηκτικό μίγμα αντιφάσεων. Αναρχικός και αυταρχικός, πουριτανός και ελευθέριος, ταπεινός και αλαζών, εγωκεντρικός και ανιδιοτελής, απόλυτα δίκαιος και απόλυτα άδικος, πολυπράγμων και άπραγος, ευαίσθητος και αναίσθητος, ανθρωπιστής και αμοραλιστής, πρίγκιπας και αλήτης. Θυμάμαι τις ατέρμονες συζητήσεις μας επί παντός του επιστητού στο σπίτι της Δήμητρας (της πρώτης αγαπημένης γυναίκας του – πού την φρόντιζε σαν γιος και τον φρόντιζε σαν μάνα) στα Πατήσια. Τον άλλοτε ιδιοφυή και συναρπαστικό και άλλοτε κοινότοπο και βαρετό του λόγο. Θυμάμαι επίσης ένα διονυσιακό πρωινό στο ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ, με τη Λιλή Ζωγράφου και τον Περικλή Κοροβέση στην παρέα, κι ακόμα την εναγώνια προσπάθειά μου –στο προπατζίδικο της Αννας στην Ξάνθη– να τον πείσω να εμφανισθεί στα ΕΝΝΕΑ ΟΓΔΟΑ. Και, βέβαια, εκείνο το τελευταίο μας αθηναϊκό βράδυ, στο «Πάρτυ»: Να αρνείται στον Βασίλη, τον ιδιοκτήτη του μπαρ, να καθίσουμε στο τραπέζι του Μάνου Χατζιδάκη – ο οποίος υπήρξε μόνιμος θαμώνας στο συγκεκριμένο μπάρ – που έμενε κενό μετά την οριστική απουσία του. Επιδεικνύοντας τον σεβασμό που έτρεφε προς τον σπουδαίο, απόντα συνθέτη. Ήταν το ίδιο βράδυ που σε μια οινοπνευματώδη έξαρση ευαισθησίας μας αποκάλυπτε, ιδιοφυώς έμμεσα αλλά προφητικά, αισθήματα και προθέσεις για την υπόθεση της κόρη του και μια ενδεχόμενη – επερχόμενη οικογενειακή τραγωδία. Τις επόμενες μέρες αναχώρησε στην Ξάνθη. Και έγινε το φονικό…

Ο θαυμασμός και ο φθόνος για τον Τσίπρα

Οι έπαινοι των Πάπα Φραγκίσκου και Μπερνάρ – Ανρί Λεβί για τον Έλληνα πρωθυπουργό και ο…    «συντετριμμένος θαυμασμός» της αντιπολίτευσης

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής 7/4/2019

«Μη φοβού τέκνον μου, ο φθόνος είναι συντετριμμένος θαυμασμός», καθησύχασε ο Πάπας Φραγκίσκος τον Αλέξη Τσίπρα, όταν αντελήφθη τον σοσιαλφιλελεύθερο φθόνο που τον περιέβαλε κατά τη διάρκεια της πρώτης συνάντησής τους,  στο Βατικανό, στις 18 Σεπτεμβρίου του 2014.

Αυτό το εξαιρετικά αληθοφανές «παρασκήνιο» από την πρώτη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον «Πάπα των φτωχών», δεν είναι ένα δημοσιογραφικό «παρασκήνιο» από την πρώτη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον «Πάπα των φτωχών»,    αλλά μια λαϊκή φαντασία∙ ένα εξαιρετικά σαρκαστικό σχόλιο από αυτά που ενέπνευσαν στους χρήστες των social media οι τοτεινές φθονερές (αλλά και θαυμαστικές σε βαθμό… φθόνου) ελληνικές και διεθνείς, αντιδράσεις  για την αιφνίδια συνάντηση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ με τον Πάπα της Ρώμης: ένα εύστοχο πολιτικό σχόλιο με ψυχαναλυτικές προεκτάσεις που θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για τη συγγραφή ενός δοκιμίου πάνω στον πολιτικό φθόνο…

Τον φθόνο που, έκτοτε, συνοδεύει τον σημερινό Έλληνα πρωθυπουργό  Αλέξη Τσίπρα, ανανεούμενος κάθε φορά που  εισπράττει «τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών, τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε»∙ όπως αυτό το πρόσφατο, που ήρθε και πάλι απ’ τον «Πάπα των φτωχών»: «Μίλησα κάποτε (σ. σ: για τη συμφωνία απαγόρευσης εισόδου των μεταναστών) σ’ έναν πολιτικό, έναν άνθρωπο τον οποίο σέβομαι και θα πω το όνομά του: Αλέξης Τσίπρας. Και (…) μου μίλησε από καρδιάς μ’αυτή τη φράση: ‘Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πιο σημαντικά από τις συμφωνίες’. Η φράση αυτή αξίζει το Βραβείο Νόμπελ».

******* 

«Δεν είναι πολιτικός φθόνος αλλά συντετριμμένος θαυμασμός», λέω τώρα εγώ. Όπως τότε... έλεγε ο Πάπας*! Και από μια άποψη θα μπορούσα να έχω δίκιο. Κι εγώ και ο… Πάπας…

Δείτε τι έγραφα το 2008 (στο ΕΘΝΟΣ), προσπαθώντας να  τιθασεύσω τον περιρρέοντα (από τότε!) στους πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους… συντετριμμένο θαυμασμό, για τον νέο (και ωραίο) ηγέτη του Συνασπισμού της Αριστεράς: «Αλέξης Τσίπρας, το Φαινόμενο!.. Αυτός ο θαυμαστικός προσδιορισμός (που έχει να συνοδεύσει Έλληνα πολιτικό από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου και του βραζιλιάνου ποδοσφαιριστή Ρονάλντο) αποδίδεται ήδη από τα media στον νεαρό πρόεδρο του Συνασπισμού. Και ομολογώ ότι του ταιριάζει, αρκεί να μην αποδειχτεί φαινόμενο… φαινομενικό, και ως φαινόμενο και ως Τσίπρας…». 

Σήμερα,, έντεκα χρόνια μετά, ο τοτεινός «νεαρός πρόεδρος του Συνασπισμού» είναι ο Έλληνας πρωθυπουργός, ο Ευρωπαίος πολιτικός που έβγαλε τη χώρα του από τα μνημόνια και την διεθνή απομόνωση: ένας πολιτικός – φαινόμενο, ένας ηγέτης   διεθνούς αναγνώρισης και κύρους που, συχνά – πυκνά, εισπράττει «τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών, τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε»…

*******

Αίφνης, μετά τα δύσκολα και ανεκτίμητα εύγε του… Δήμου των σοφών, (Μπαλιμπάρ και Ζίζεκ και Χάμπερμας και Ρίχαρντ Πρεχτ και Ζακ Ζυλιάρ, κλπ. κλπ.) μόλις προχθές έφτασε κι ο έπαινος του κορυφαίου… σοφιστή** Μπερνάρ -Ανρί Λεβί: «Είμαι πολύ εντυπωσιασμένος από την πρόσφατη μεταμόρφωση του Αλέξη Τσίπρα και τον αέρα του statesman που έχει αποκτήσει»… «Αξιολόγώ τον Έλληνα πρωθυπουργό ως μείζονα  φυσιογνωμία Ευρωπαίου ηγέτη – «δίπλα στην  Άνγκελα Μέρκελ και τον Εμανουέλ Μακρόν»… «Στο θεατρικό μου έργο Looking for Europe, έναν εσωτερικό μονόλογο γύρω από το μέλλον της ευρωπαϊκής ιδέας, η συγκεκριμένη φυσιογνωμία (ένας πολιτικός ηγέτης τύπου Τσίπρα, προφανώς) έχει πρωταγωνιστικό ρόλο: στο έργο μου ονειρεύομαι μια βαθιά μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης. Και σ’ αυτή την μεταμορφωμένη Ευρώπη, βλέπω έναν μείζονα ρόλο για τον Αλέξη Τσίπρα»…

«Τι έγινε ρε παιδιά; Ξαφνικά ο Τσίπρας  «πιάνει πουλιά στον αέρα», χρήζεται «χαρισματικός ηγέτης», αξιολογείται ως «μείζων Ευρωπαίος ηγέτης – δίπλα στη Μέρκελ και τον Μακρόν;»…  «Μας πήρε τα σκήπτρα στην Ελλάδα, μας τα παίρνει τώρα και στην Ευρώπη;», ξεσηκώνεται  ένας αγχωμένος κουρνιαχτός ψιθύρων και ουρλιαχτών από την Πειραιώς, την Χαριλάου Τρικούπη. Και απλώνεται ως την πλατεία Κουμουνδούρου, το Μαξίμου και τα πέριξ.

Είναι (το καταλαβαίνετε, υποθέτω) ο… συντετριμμένος θαυμασμός που από το 2008 συνοδεύει τον Τσίπρα και τα πολιτικά κατορθώματά του, μεταλλαγμένος σε μια μαζική πολιτική νεύρωση που την ονομάζω «κουλτούρα του «σοσιαλφιλελεύθερο φθόνου για τον Τσίπρα»…

Και αν θέλετε να ξέρετε, η ψυχανάλυση λέει πως «η πολιτική κουλτούρα του φθόνου αναπτύσσεται και επικρατεί όταν στον αντίπαλο ηγέτη βλέπεις τον δικό σου πολιτικό θάνατο». 

*το απόφθεγμα ο φθόνος είναι συντετριμμένος θαυμασμός" είναι του Δανού φιλόσοφου Σέρεν Κίρκεγκορ ( 1813-1855) 

 **Ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβί είναι μεταξύ άλλων, φιλόσοφος, συγγραφέας, δημοσιογράφος,  κινηματογραφιστής, ακτιβιστής, ιδρυτής του περιοδικού «La Regle du Jeu», αρθρογράφος στο «Point», στην «Corriere de la Sera», την «El Pais» και  μέλος του Δ.Σ. της Le Monde,  

Μέρες παράξενες, fake news μέρες…

 

Ο καταιγισμός πληροφοριών και η αίσθηση  ότι αυτά που βλέπεις, που ακούς, που μαθαίνεις, τα έχεις ξαναδεί, ξανακούσει, ξαναμάθει…

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής
Από την Αυγή της Κυριακής(31/3/2019)

Μέρες που μοιάζουν άσκηση στην πλήξη. Σαν ένα βαρετό ταξίδι στο πουθενά, στο τίποτα – σαν αυτά που είδα, άκουσα, έμαθα να τα 'χω ξαναδεί, ξανακούσει, ξαναμάθει:

● Ανοίγει η «ψαλίδα» ανάμεσα σε ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ… Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Metron Analysis που δημοσιεύεται στην εφημερίδα το Βήμα της Κυριακής, η διαφορά ανάμεσα στο κυβερνόν κόμμα και τη ΝΔ αγγίζει το 11%.

● Κλείνει η «ψαλίδα» ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ… Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Vox Pop Analysis που δημοσιεύεται στην εφημερίδα Documento, η ψαλίδα μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ έκλεισε (από το 4,6% του περασμένου Ιουλίου) στο 2,3%.  

Υποθέτω ότι αυτό που με κρατάει ζωντανό - να ξυπνάω το πρωί, να πίνω τον καφέ μου, να πηγαίνω στο γραφείο και να σχολιάζω πράγματα που έχω ξαναδεί, ξανακούσει, ξαναμάθει – είναι η κρυφή γοητεία της πλήξης που με καταβάλει, καθώς σχολιάζω πράγματα που έχω ξαναδεί, ξανακούσει, ξανασχολιάσει…

Μια καλύτερη εξήγηση μου έδωσε ο κολλητός μου, αυτές τις μέρες, Φερνάντο Πεσόα: Είναι «η ανία που προκαλεί το ακατάπαυστο νέο, η πλήξη του να ανακαλύπτεις, κάτω από την απατηλή διαφορά των πραγμάτων και των ιδεών, την αιώνια ταύτιση όλων με όλα, την απόλυτη ομοιότητα ανάμεσα στο τζαμί, τον αρχαίο ναό και την εκκλησία, την εξομοίωση ανάμεσα στην καλύβα και στο παλάτι, την κοινή οργανική δομή στο κορμί του βαρύτιμα ντυμένου βασιλιά και του γυμνού ιθαγενή, τη διηνεκή σύμπτωση της ζωής με τον εαυτό της, την ισοπέδωση όλων όσων ζούμε», βλέπουμε, ακούμε, μαθαίνουμε...

*******

Τις μέρες αυτές τα νέα είναι ακατάπαυστα, μα οι διαφορές τους με τα προηγούμενα ανύπαρκτες: τα παγκόσμια πολιτικά πράγματα παρέμειναν ίδια με τα προηγούμενα, πριν, κατά και μετά τo παγκόσμιο σοκ που προκάλεσε το τρομοκρατικό λουτρό αίματος (50 νεκροί) στη Νέα Ζηλανδία∙ πριν, κατά και μετά την παρενόχληση (από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη) του ελικοπτέρου που μετέφερε τον πρωθυπουργό στο Αγαθονήσι, για την επέτειο της 25^ης Μαρτίου∙ πριν, κατά και μετά τη «νέα τραγωδία με πρόσφυγες» που… «σημειώθηκε στις τουρκικές ακτές, καθώς μια βάρκα ανετράπη με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους συνολικά εννέα άνθρωποι»∙ πριν κατά και μετά το…  «νέο μπαράζ ισραηλινών βομβαρδισμών στη Λωρίδα της Γάζας»

Ναι, τις μέρες αυτές τα νέα είναι ακατάπαυστα, μα οι διαφορές τους με τα προηγούμενα ανύπαρκτες: τα οικονομικά πράγματα στις χώρες της Ευρωζώνης παραμένουν εξαιρετικά ασταθή όπως συνήθως, οι τρομοκρατικές ενέργειες να συνεχίζονται πανομοιότυπες με τις προηγούμενες ως συνήθως, οι   «ενδεικτικές» ψηφοφορίες για το διαζύγιο του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ συνεχίζονται, ενώ το… μέλλον του Brexit  παραμένει μετέωρο ως συνήθως, τους… αλγόριθμους των διαδικτυακών κολοσσών να ξεφεύγουν προς την… ανηθικότητα ως συνήθως… Με την Google να προσλαμβάνει συμβούλους ηθικής για θέματα τεχνητής νοημοσύνης!.. Να… συνετίσει τους αλγόριθμους…

*******

Μέρες παράξενες δια – ταραγμένες μέρες… Με τις ειδήσεις και τα fake news να αναβοσβήνουν φωτορυθμικά στο διαδίκτυο, κι εσύ να αισθάνεσαι ότι αυτά που βλέπεις, που ακούς, που μαθαίνεις, τα έχεις ξαναδεί, ξανακούσει, ξαναμάθει:

●Ανέφικτη η συμφωνία για την πρώτη κατοικία στο το EWG - Το μπαλάκι στην κυβέρνηση ● Εφικτή» η επίτευξη συμφωνίας ως το Eurogroup της 5ης Απριλίου

● Στον αέρα κόκκινα δάνεια και 120 δόσεις -Ενδεχόμενο εκλογικού αιφνιδιασμού ● Τ. Πετρόπουλος: Ρύθμιση 120 δόσεων είτε συμφωνήσουν οι θεσμοί είτε όχι

● Έξαλλος ο Τσακαλώτος με το “Δώρο Πάσχα”: Δεν ξέρω, ρωτήστε τον Πετρόπουλο…” ● Παρελάσεις με ένταση -Τραγούδησαν το «Μακεδονία ξακουστή» σε όλη τη χώρα ● Πέτυχε ο σκοπός» του fake news πανηγυρίζει η Ν.Δ. για το «Μακεδονία Ξακουστή»…

Επαναλήψεις. Η ανία που προκαλούν τα ακατάπαυστα νέα, ο καταιγισμός fake news, η πλήξη του να ανακαλύπτεις, κάτω από την απατηλή διαφορά των πραγμάτων και των ιδεών, την αιώνια ταύτιση όλων με όλα, η διηνεκής σύμπτωση της ζωής με τον εαυτό της: η αποδομητική ισοπέδωση όλων όσων βλέπουμε, ακούμε, μαθαίνουμε, όλων όσων ζούμε. Η digital απομόνωση, το έλλειμμα άμεσης συμμετοχής, η μεταβολή της κοινωνικής συλλογικότητας σε ψηφιακή συλλογικότητα. Η ολοκλήρωση της εικονικής (διαδικτυακής) παγκόσμιας κοινωνίας!..  

Σαν να επαληθεύεται ήδη η προφητεία του Γιώργου Χειμωνά στους «Χτίστες»: Ο κόσμος θα γίνει εικόνα / αυτή θα είναι η τελευταία ζωή των ανθρώπων / να τους σκεπάσει μια εικόνα…

Ο Σημίτης… μίλησε, και είπε «Τσίπρας»

 Όταν ο πρόεδρος της πλέον διεφθαρμένης κυβέρνησης της μεταπολίτευσης κουνάει το δάχτυλο στον πρόεδρο της πλέον καθαρής κυβέρνησης της μεταπολίτευσης.

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

(Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής 24/3/2019)

«Κοίτα ποιος μιλάει!», σχολίασε  μια γνωστή κυρία της πολιτικής (προερχόμενη από το κραταιό ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου) δείχνοντας τον Κώστα Σημίτη να μιλάει – μετά από 10 χρόνια ένοχης λούφας και σιωπής – στη Θεσσαλονίκη…

Μόνο αυτό: «Κοίτα ποιος μιλάει,», πάνω απ’ τη φωτογραφία του στο F.B. και τα είπε όλα για το πρόσωπο – σύμβολο της σοσιαλδημοκρατικής μετάλλαξης, παρακμής και πτώσης, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη: τον Σημίτη των Γερμανών, τον Σημίτη της Goldman Sachs, τον Σημίτη των Greek statistics, τον Σημίτη της Siemens, του Χριστοφοράκου και της Intracom, της φούσκας του χρηματιστηρίου, του Ολυμπιακού σκανδάλου με τα C4i  και τις χαριστικές αναθέσεις και υπερκοστολογήσεις, του σκανδάλου των εξοπλιστικών με τις υπερτιμολογήσεις και τις μίζες…  Του Σημίτη του Τσοχατζόπουλου, του Παπαντωνίου, του Τσουκάτου και του Μαντέλη!

Του προέδρου της πλέον διεφθαρμένης κυβέρνησης της μεταπολίτευσης…

Πάμε τώρα μια πολιτική σύνοψη… να το εμπεδώσουμε: Από τότε που o Σημίτης, σχεδόν με το ζόρι, μας έβαλε στην ευρωζώνη, τσαλαβουτάμε σε ένα διεθνές περιβάλλον, περισσότερο παρά ποτέ οικονομικό. Ένα περιβάλλον στο οποίο ο καπιταλισμός είχε επικρατήσει ως αδιαμφισβήτητος μονόδρομος, και το μόνο κοινωνικό δίλημμα που απέμενε είχε να κάνει με την πολιτική ποιότητα του καπιταλισμού: νεοφιλελευθερισμός ή σοσιαλδημοκρατία;

Τότε, θυμάστε, η σχεδόν ομόφωνη, λαϊκή ευρωπαϊκή απάντηση ήταν σοσιαλδημοκρατία∙ και ήταν απάντηση ενστικτώδης, που διάλεγε το μη χείρον ως βέλτιστον: αφού ο καπιταλισμός είναι μονόδρομος, αφού ο ριζοσπαστικός σοσιαλισμός δεν χωράει στο διεθνές περιβάλλον, ας πάρουμε σοσιαλδημοκρατία, μήπως διασώσουμε αυτό το έρημο το «κοινωνικό κράτος»...

*******

Κάπως έτσι λειτούργησαν, λίγο πριν – λίγο μετά το μιλένιουμ, οι κοινωνίες των Ευρωπαίων πολιτών. Και πήραν… σοσιαλδημοκρατία: με τις «σοσιαλδημοκρατικές» κυβερνήσεις (τις κυβερνήσεις Κώστα Σημίτη, Τόνι Μπλερ, Λιονέλ Ζοσπέν, Γκέρχαρντ Σρέντερ κ.α.) να λειτουργούν περισσότερο ως τριτεγγυήτριες των συμφερόντων των «αγορών» παρά ως εγγυήτριες του κοινωνικού κράτους. Διευκολύνοντας την ανάπτυξη του τερατώδους καπιταλισμού που βιώνουμε σήμερα, με τον πολιτικό νεοφιλελευθερισμό, τον ακραίο οικονομισμό, τη «δικτατορία» των χρηματαγορών…

Και τις διάδοχές τους κυβερνήσεις, αυτές των Ζοζέ Σόκρατες, Χοσέ Λουίς Ροδρίγκεθ Θαπατέρο, Γιωργάκη Παπανδρέου κ.α., να εκφυλίζονται οριστικά, μεταλλασσόμενες σε νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις με σοσιαλιστικά ψευδώνυμα, πανομοιότυπες με τις κυβερνήσεις της ευρωπαϊκής Δεξιάς…

Κάπως έτσι η μεταψυχροπολεμική ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία έφαγε τα ψωμιά της,  ακόμη και σαν κυβερνητικός μανδύας, για τη διευκόλυνση της  ελευθέριας οικονομίας και της τερατώδους καπιταλιστικής φούσκας που γέννησε. Και έσκασε τον Σεπτέμβριο του 2008 στα χρηματοκιβώτια της Lehman Brothers…

 
Παρένθεση: Το 2007, στην Εθνική Συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ, εν τη ρύμη του εσωκομματικού λόγου, ξέφυγε από τον ‘δαχτυλιδάτο’ ήδη διάδοχο του Σημίτη, Γιωργάκη Παπανδρέου, μια δραματική αυτοκριτική  ομολογία: «κυβερνούσαμε με πλαστή σοσιαλιστική ταυτότητα». Και μια αμείλικτη μομφή κατά των κυβερνητικών έργων και ημερών του ίδιου του  μέντορα του, του Κώστα Σημίτη: «το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ δυσφήμισε τον σοσιαλισμό και την Αριστερά».

*******   

Ήταν η μια και μοναδική αυτοκριτική ομολογία της μετάλλαξης του ΠΑΣΟΚ σε συστημικό κόμμα του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού, ομολογία που ουδέποτε τόλμησε ο αυτουργός της μετάλλαξης, ο… εκσυγχρονιστής κ. Σημίτης.

Για να φανερωθεί και πάλι, μετά από 10 χρόνια ένοχης λούφας και σιωπής, να ρητορεύει  για… ευρωπαϊκά ζητήματα δήθεν, και να κουνάει το δάχτυλο στον Αλέξη Τσίπρα ότι… «τηρεί απόλυτη σιωπή για τις επιδιώξεις του σε σχέση με τις ευρωεκλογές». Ποιος, ο Τσίπρας!  Ο πλέον κινητικός, στρατηγικά διαφανής και διαδραστικός ευρωπαίος ηγέτης –  ανάμεσα στους προοδευτικούς ευρωπαίους ηγέτες – όσον αφορά τις ευρωεκλογές…

 Εντάξει, στο τέλος καρφώθηκε απ’ τους «δικούς του», κάποιους αβάσταχτης ελαφρότητας μαρινάκειους κονδυλοφόρους: «στην πραγματικότητα, ο κ. Σημίτης, με την παρέμβαση του αυτή, την πρώτη μετά 10ετία, και με το κύρος που διαθέτει στον χώρο (!), ‘γκρέμισε’ τις... «Γέφυρες» που εναγωνίως επιχειρεί να στήσει ο κ. Τσίπρας για να «εξαϋλώσει» το ΚΙΝ. ΑΛ», έγραψαν∙ για να τεκμηριώσουν ότι στην πραγματικότητα ο Σημίτης πήγε Θεσσαλονίκη για να κάνει αντικυβερνητικό focus στις εθνικές εκλογές...

Και στο καπάκι τον «έδωσαν» κανονικά, ως εκπρόσωπο της Φώφης. Ή του Βενιζέλου. Ή του Μητσοτάκη: «ταυτόχρονα (σ. σ: ο Σημίτης) παίρνει και σαφείς αποστάσεις από τα περίεργα ανοίγματα που επιχειρεί ο Γιώργος Παπανδρέου, την μια μιλώντας θετικά για τον κ. Τσίπρα, και μη αποκλείοντας μετεκλογική συνεργασία του ΚΙΝ.ΑΛ με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενέργειες που έχουν ενοχλήσει (τουλάχιστον...) την Χαριλάου Τρικούπη»…

 

Η «κανονικότητα» και το μιντιακό τέρας

Το αποκρουστικό εκτόπλασμα Χίος και τα φασιστικά πρωτοσέλιδά του δεν είναι παρά μία μόνο από τις όψεις του  εκτρωματικού μιντιακού μας συστήματος   

Γράφει ο ΝίκοςΤσαγκρής

Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής (17/3/2019)

Υπήρχε μια μικρούλα ελπίς, ότι με την έξοδο απ’ τα μνημόνια – την «επιστροφή στην κανονικότητα», όπως το λένε οι θεσμικοί μας παράγοντες – το παλιό θα πέθαινε∙ ότι η πολιτική θα ξαναγεννιόταν ως Πολιτική και ότι δίπλα της, από σπόντα έστω, η δημοσιογραφία θα ξαναγεννιόταν ως Δημοσιογραφία. Όμως όχι, ούτε κατά διάνοια: ούτε καν αποχρώσες ενδείξεις πολιτικής – πόσο μάλλον δημοσιογραφικής αναγέννησης στον ορίζοντα…

«Όταν το παλιό πεθαίνει και το καινούργιο δεν μπορεί να γεννηθεί, είναι η εποχή των τεράτων», έλεγε ο Αντόνιο Γκράμσι και, αν πάρουμε τοις μετρητοίς το συγκεκριμένο απόφθεγμα του αγαπημένου ιταλού στοχαστή, το μιντιακό σύμπαν της χώρας βιώνει στην κυριολεξία την εποχή των τεράτων: το μιντιακό εκτόπλασμα Χίος και τα φασιστικά πρωτοσέλιδά του δεν είναι παρά μία μόνο από τις αποκρουστικές όψεις του δημοσιογραφικού τέρατος που γεννήθηκε στην εποχή των μνημονίων∙ μια ακραία έκφραση των συμφορών που κατατρύχουν τα ΜΜΕ, τη δημοσιογραφία, τους δημοσιογράφους, και κατ’ επέκταση την ενημέρωση και τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης στην εποχή των τεράτων…

Εφημερίδες χωρίς συντάκτες. Ακόμα χειρότερα, εφημερίδες με απλήρωτους για δύο, τρεις, τέσσερις, πέντε και έξι μήνες, συντάκτες, που, υπό το κράτος της βίας των απολύσεων και της ανεργίας, παράγουν μυθοπλασία (συνήθως αντικυβερνητική –ενίοτε και φιλοκυβερνητική) αντί ειδήσεων. Μυθοπλασία σύμφωνη με τα επιχειρηματικά συμφέροντα των διαπλεκομένων (παλαιάς ή νέας διαπλοκής) εκδοτών τους. Που, ιδού το τερατώδες, είναι συμφέροντα «κομματικά», είτε πρόκειται για κομματικά είτε για ιδιωτικά ΜΜΕ – είτε για ιδιωτικές είτε για κομματικές επιχειρήσεις.

********

Σε μια (φαντασιακή, πλέον) μιντιακή «κανονικότητα», οι εκδότες είναι (οφείλουν να είναι) επιχειρηματίες που επιχειρούν στα Μέσα Ενημέρωσης, και τα Μέσα Ενημέρωσης είναι (οφείλουν να είναι) επιχειρήσεις που, δια των δημοσιογράφων και των τεχνικών του Τύπου, ας πούμε, παράγουν και πωλούν στο καταναλωτικό κοινό, με συγκεκριμένο αντίτιμο, το αγαθό της ενημέρωσης.

Υπ’ αυτή την έννοια, οι δημοσιογράφοι είναι (οφείλουν να είναι) εξειδικευμένοι στην παραγωγή του αγαθού της ενημέρωσης επαγγελματίες. Και ως τέτοιοι πρέπει να αντιμετωπίζονται, ανεξάρτητα αν εργάζονται σε ιδιωτικά, ή δημόσια, ή κομματικά ΜΜΕ.

Δυστυχώς, αυτή η οικονομοτεχνική και δεοντολογική «κανονικότητα» καταστρατηγήθηκε βάναυσα στην εποχή των μνημονίων, σε όλα τα επίπεδα της «βιομηχανίας» της ενημέρωσης. Και είναι αυτή η καταστρατήγηση που συνετέλεσε και συντελεί καθοριστικά στην αποτροπή του θανάτου του παλιού και της γέννησης του νέου στον χώρο των ΜΜΕ. Με αποτέλεσμα την υφιστάμενη εποχή των δημοσιογραφικών τεράτων…

Εδώ οφείλω να διευκρινίσω πως σωστά καταλάβατε, όσοι καταλάβατε, ότι το αξίωμα «τα ΜΜΕ οφείλουν να είναι επιχειρήσεις που παράγουν και πωλούν στο καταναλωτικό κοινό, με συγκεκριμένο αντίτιμο, το αγαθό της ενημέρωσης και πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοιες», και το συνακόλουθό του «οι δημοσιογράφοι οφείλουν να είναι επαγγελματίες εξειδικευμένοι στην παραγωγή του αγαθού της ενημέρωσης και πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοιοι» (και πάντως όχι ως στρατευμένοι μισθοφόροι ή ιδεολογικοί… εθελοντές), αναφέρεται και στα κυβερνητικά συμπαρομαρτούντα, στο χώρο των δημόσιων, κυρίως, ΜΜΕ.

*******

Φυσικά και είναι λειτούργημα η δημοσιογραφία (δεδομένου ότι ασκεί έναν ευρύτατο και σοβαρότατο κοινωνικό ρόλο), αλλά και το λειτούργημα επάγγελμα είναι, όπως κάθε εργασία, κοινωνικά ή νομικά αποδεκτή, που ασκείται για βιοπορισμό: η ενημέρωση είναι μέγιστο ανθρώπινο δικαίωμα, ένα δικαίωμα που, προκειμένου να αποδοθεί δίκαια και αληθινά, προϋποθέτει την ανεξαρτησία των δημοσιογράφων και η ανεξαρτησία των δημοσιογράφων προϋποθέτει πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα…

Κάποτε ο Ραιημόν Αρόν* ήταν άρρωστος. Μόλις αποθεραπεύτηκε, είπε: ελπίζω τώρα να μου απομένουν μερικά χρόνια για να εργασθώ…

«Γι’ αυτόν, η ζωή ήταν η εργασία∙ υπάρχουν άνθρωποι που ζουν για να εργάζονται – εγώ εργάζομαι για να ζω», σχολίασε (τον φίλο του) ο Ευγένιος Ιονέσκο: «γράφω λοιπόν, αποκλειστικά για να εκφραστώ…».

Είναι γνωστό, βέβαια, ότι τόσο ο Αρόν όσο και ο Ιονέσκο ήσαν στυγνοί επαγγελματίες και δεν δέχονταν μύγα στο σπαθί τους στο θέμα της ελευθερίας έκφρασης.

Σήμερα ελάχιστοι δημοσιογράφοι ζουν για να εργάζονται και ακόμα λιγότεροι εργάζονται για να ζουν, δεδομένου ότι οι μισοί είναι άνεργοι και οι άλλοι μισοί εμποδίζονται να εργάζονται ως επαγγελματίες, να αμείβονται επαρκώς, δηλαδή, προκειμένου να καταφέρνουν να ζουν –είτε γράφουν για να ζουν είτε γράφουν για να εκφράζονται… Άλλωστε, όλος ο κόσμος… εκφράζεται: ένα χάος εκκωφαντικό, μάταιο, ανήκουστο, ακατανόητο…

* Γάλλος διανοούμενος, συγγραφέας και δημοσιογράφος