Η κ. πρόεδρος στο ντιβάνι του Λακάν

Μια... ψυχαναλυτική προσέγγιση της εμμονικής αντίδρασης της κ. Γεννηματά στην συνεργασία του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος με τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής  

(Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής, 30/9/2018)  

Η επίμονη δυσφορία της κ. Γεννηματά για την επίμονη  βεβαιότητα των ευρωσοσιαλιστών ότι η αναγέννηση της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας περνά μέσα από τη συμμαχία με την Ελληνική Αριστερά (τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ) προσομοιάζει με τη φροϋδική «Δυσφορία μέσα στον πολιτισμό», μια ψυχαναλυτική σκέψη που προτείνει την ιδέα της «ενόρμησης του θανάτου»,  σύμφωνα με την οποία η επιθετικότητα και η καταστροφή (του άλλου) είναι βιολογικώς εγγενή στοιχεία της ανθρώπινης ιδιοσυστασίας.

Δείτε και μόνοι σας: «ο Αλέξης Τσίπρας να πάει από εκεί που ήρθε…  Ο Τσίπρας και οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ θα συντριβούν..  Ο Τσίπρας θα ηττηθεί με εκκωφαντικό τρόπο… Ο Τσίπρας έχει προ πολλού διαβεί τον πολιτικό του Ρουβίκωνα και οδεύει προς την απέναντι όχθη της αβύσσου».  

Αλλά η «δυσφορία μέσα στον πολιτισμό» της κ. Γεννηματά δεν περιορίζεται στα φροϋδικά συμπτώματα της επιθετικότητας και της καταστροφής∙ εκδηλώνεται και με τα χαρακτηριστικά που της προσέδωσαν οι ψυχαναλυτικές προεκτάσεις του Λακαν και των λακανιστών: Η ενόρμηση  θανάτου είναι το πραγματικό Κακό, είναι αυτό που μας οδηγεί να πράξουμε ενάντια στα συμφέροντά μας…  Συνιστά μια τάση αυτο–υπονόμευσης, αποφαίνεται ο Σλαβόϊ Ζιζεκ. Και είναι σαν να περιγράφει τις συνέπειες της επαναλαμβανόμενης άρνησης της κ. Γεννηματά να αποδεχτεί  την ιδέα των Μπούλμαν και Μοσκοβισί (και των λοιπών ευρωσοσιαλιστών συντρόφων της) για  τον καταλυτικό ρόλο του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα κοινό μέτωπο των προοδευτικών δυνάμεων.

*******

Το θέμα είναι ότι οι Ούντο Μπούλμαν και Αλέξης Τσίπρας συμφωνούν πως επιτακτική ανάγκη είναι το κοινό μέτωπο όλων των προοδευτικών δυνάμεων της ΕΕ, αναγνωρίζοντας πως ο ΣΥΡΙΖΑ διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο σε αυτό το μέτωπο. Κι ενώ το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα οραματίζεται έναν νέο πολιτικό πολιτισμό, «μια μεγάλη συμμαχία από τον Τσίπρα μέχρι τον Μακρόν» για να αντιπαρατεθεί η δημοκρατική Ευρώπη με τον Σαλβίνι, τον Ορμπάν και τη Λεπέν, η κ. Γεννηματά… δυσφορεί μέσα (σ’ αυτόν) τον πολιτισμό. 

Και όχι μόνο: το αφήγημα της προσέγγισης των Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών με την ευρωπαϊκή Αριστερά ξεκινά τεσσεράμισι χρόνια πριν, στη φάση που ο Μάσιμο Ντ' Αλέμα δούλευε ήδη την ιδέα μιας επιχείρησης - απαγκίστρωσης των Ευρωπαίων σοσιαλιστών από τον κυβερνητικό νεοφιλελευθερισμό στον οποίο είχαν ενσωματωθεί: «για μια σοσιαλιστική επανεκκίνηση με αιχμή τη στροφή κατά της λιτότητας» ήταν η... φοβερή ιδέα.

Κατά τον Ντ' Αλέμα, η προσέγγιση με τον Αλέξη Τσίπρα ήταν απαραίτητη "προκειμένου να ανασυγκροτήσουμε την σοσιαλιστική οικογένεια με αριστερή πορεία πλεύσης». Το 2014 ο Ιταλός πολιτικός επισκέπτεται την Αθήνα και συναντά τον Τσίπρα: ο Ντ΄Αλέμα προσκάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ να μπει στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, ο Τσίπρας όμως επέστρεψε την πρόσκληση στον αποστολέα της, έγραφε τότε η διαδικτυακή Huffington.

Ωστόσο, από τότε άρχισε να λειτουργεί μια σταθερή γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στους Ευρωπαίους σοσιαλιστές και τον ΣΥΡΙΖΑ, που στερεώθηκε και διευρύνθηκε κατά την περίοδο της πρωθυπουργίας του Αλέξη Τσίπρα με Ολάντ και Σουλτς και Ρέντσι και Πιτέλα... Και να οι προσκλήσεις και να τα κουτσομπολιά. Και να... οι γάμοι και τ' αρραβωνιάσματα... 

*******
Και να ο μεγάλος φθόνος του Βενιζέλου για τον Τσίπρα –   νάτος πάλι ο… Λακάν και το διαγνωστικό σχήμα «Φθόνος – Μίσος – Παράνοια»: όπου η παράνοια αποσκοπεί να ταυτίσει την απόλαυση με τον «τόπο» του Άλλου και το πολιτικό ύφος της συνιστά απόλυτη την εχθρότητα προς τον «εχθρό» (στην περίπτωσή μας τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ). Ως τρομακτικό Άλλο, ως ακάθαρτο Άλλο και ως Άλλο που, ακριβώς, απολαμβάνει∙ διότι «φθόνος είναι και ο συντετριμμένος θαυμασμός»*. Δεν είναι;   

Και να η εξ αυτού (του βενιζέλειου φθόνου) εκπορευόμενη δυσφορία (της Φώφης) γι’ αυτόν τον νέο ευρωσοσιαλιστικό πολιτισμό, δυσφορία που δεν της επιτρέπει να στοιχηθεί ούτε στο ελάχιστο με τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία: αν το κάνει (αν διαφοροποιηθεί από την κεντροδεξιά επιλογή Βενιζέλου και  «ξανασκεφτεί» σοσιαλιστικά), θα αφομοιωθεί από την Αριστερά. Και όπως όλοι πια συμφωνούν σε Ελλάδα και Ευρώπη, Αριστερά είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και ηγέτης της ο Τσίπρας…

Προχθές στις Βρυξέλες, η κ. Γεννηματά ανανέωσε τη δυσφορία της για τον «καταλυτικό ρόλο του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ» στο ευρωπαϊκό προοδευτικό μέτωπο – έδειξε πως προτιμά να πολιτεύεται με πλαστή σοσιαλιστική ταυτότητα. Όπως ο Βενιζέλος και οι προηγούμενοι… κεντροαριστεροί ηγέτες του ΠΑΣΟΚ.

*το απόφθεγμα ο φθόνος είναι συντετριμμένος θαυμασμός" είναι του Δανού φιλόσοφου Σέρεν Κίρκεγκορ ( 1813-1855)