13 Ιουνίου 2017

Άκης Πάνου: Ο Μάνος ήταν αίσθηση...



 Όταν, μετά τον φόνο, ο Άκης Πάνου μεταφέρθηκε στις φυλακές Κομοτηνής, με πήρε στο τηλέφωνο. Νίκο θέλω να έρθεις να στα πω, θέλω να τα γράψεις εσύ, μου είπε. Συμφωνήσαμε, μάλιστα, να κάνει εκείνος τις ενέργειες για την άδεια από το υπουργείο Δικαιοσύνης, προκειμένου να μπω μέσα να πάρω τη συνέντευξη.
Δεν πέρασαν παρά τέσσερις – πέντε ημέρες και έφτασε στην εφημερίδα η άδεια εισόδου μου στις φυλακές Κομοτηνής μαζί με ένα χειρόγραφο σημείωμα του υπουργού. Ήταν ο Βαγγέλης Γιαννόπουλος τότε: «Να δώσεις τους χαιρετισμούς μου στον Άκη Πάνου»…

Μιλούσαμε δύο ολόκληρες μέρες, ο διευθυντής των φυλακών  μας είχε παραχωρήσει το γραφείο του, γέμισα έξι – επτά κασέτες των 90 λεπτών: η συνέντευξη για τον φόνο με τα πριν και τα μετά, μια συνοπτική βιογραφία, πολλές λεπτομέρειες για τις σχέσεις του με τις εταιρίες δίσκων και τους καλλιτέχνες που συνεργάστηκε.

Στο τέλος του ζήτησα να μου πει τη γνώμη του για τον Μάρκο, τον Τσιτσάνη, τον Ζαμπέτα, τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη, τον Σαββόπουλο… Κάποιους ξεχωριστούς, εν πάση περιπτώσει, συνθέτες ανάμεσα στους δεκάδες εξαιρετικούς Έλληνες τραγουδοποιούς. Σήμερα, λογω της επετείου, δημοσιεύω εδώ την γνωμη του Άκη Πάνου για τον Μάνο... 



Με τον Άκη Πάνου στις φυλακές Κομοτηνής


"Από τους πιο σοβαρούς άνδρες που γνώρισα..." 

*Ο Χατζιδάκις ήτανε περισσότερο αίσθηση, παρά ανθρώπινο κατασκεύασμα. Η αίσθηση που υπάρχει στα τραγούδια του είναι καταπληκτική. Ακούγοντας τις μελωδίες του, πιστεύεις ότι αυτά τα τραγούδια έχουν γραφτεί από έναν άνθρωπο που είχε μόνο πνεύμα, δεν είχε καθόλου ύλη.

Έχουν λεχτεί πολλά  πράγματα για τον Μάνο τον Χατζιδάκι. Εγώ τον γνώρισα πολύ λίγο, δυο τρεις συζητήσεις κάναμε μαζί, και σε βεβαιώ (επειδή είχα ακούσει πολλά – αδελφή τον λέγανε και τα λοιπά – ο ίδιος δεν ενδιαφερότανε για αυτό, στα παλιά του τα παπούτσια τους είχε γραμμένους) μπορώ να πω ότι σαν χαρακτήρας, σαν άνθρωπος, ήταν από τους πιο σοβαρούς άντρες που έχω γνωρίσει.

Σαν δημιουργός είπαμε, ήταν μια αίσθηση σκέτη. Μια αίσθησή που πέρασε μέσα στα τραγούδια που έγραψε, και ακόμα σ’ αυτά που διασκεύασε. Έκανε, ας πούμε, τις Πασχαλιές μέσα από την  νεκρή γη. Τα τραγούδια αυτά τα ακούω, αλλά δεν τα ακούω σαν δεύτερες εκτελέσεις, τα ακούω σαν καινούργια τραγούδια, σαν κάτι άλλο. Γιατί μέσα από αυτά, αυτό που ξεχωρίζω είναι η αίσθηση Χατζιδάκις.

* Ανέκδοτο - αδημοσίευτο απόσπασμα από συνέντευξη του Άκη Πάνου στον Νίκο Τσαγκρή © Νίκος Τσαγκρής. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την άδεια του συγγραφέα 




                                                      
***************************

Η... έμμετρη γνωριμία Άκη - Μάνου*

Το 1975, ο Άκης Πάνου έστειλε την παρακάτω σύντομη επιστολή στους διευθυντές των τότε κρατικών ραδιοφωνικών σταθμών:


«Κύριε διευθυντά,
παρακαλώ γνωρίσατέ μου τους λόγους εξωστρακισμού της εργασίας μου όσο και εμού, από τα αφ’ ημάς μέσα ενημέρωσης».


Ο Μάνος Χατζιδάκις, τότε διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος, του απάντησε με την παρακάτω επιστολή:

«Δεν γνωρίζω την περίπτωσή σας και σας διαβεβαιώ ότι εις όλας τας αλλαγάς που επιχειρούμεν προς το καλύτερον των προγραμμάτων του ΕΙΡΤ, δεν έπεσαν εις την αντίληψήν μου, ούτε η εργασία σας, ούτε ο εξωστρακισμός της εργασίας σας, κατά συνέπειαν. Ως εκ τούτου, δεν αντιλαμβάνομαι το πνεύμα της διαμαρτυρίας σας».
Υπογραφή : Μάνος Χατζιδάκις


Η ανταπάντηση του Άκη στο Μάνο ήταν έμμετρη.

Ομολογώ πως τά’χασα και ντράπηκα λιγάκι
παίρνοντας την απάντηση του Μάνου Χατζιδάκι
εκ της οποίας φαίνεται σαφώς πως δεν υπάρχω
ή ότι ψύλλους στ’ άχυρα επί ματαίω ψάχνω.

Δεν είναι αλήθεια και μικρό, μια φυσιογνωμία
της μουσικής της διεθνούς όπως o κατωτέρω
να σου δηλώνει καθαρά και εν πάση συντομία
«σας θεωρώ ανύπαρκτο, ποιος είστε, δεν σας ξέρω…»

Βεβαίως είναι φυσικό, ο ΜάνοςΧατζιδάκις
να αγνοεί το ασήμαντο καθ’ όλα άτομό μου.
Ομοίως είναι φυσικό, σαν άνθρωπος πολλάκις
να βρίζω τη μικρότητα και το φιλότιμό μου.

Όμως δεν απευθύνθηκα στον ΜΑΝΟ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ
αλλά εις την διεύθυνση και επανειλημμένως.
Αν μ’ αγνοεί ο μουσουργός (*) πικραίνομαι λιγάκι,
αλλά ο σιορ διευθυντής, τι λέει τ’ ανθρωπάκι;

Υπάρχουνε τραγούδια μου γνωστά και ουκ ολίγα
που τά’ γραψα όσες φορές με τσίμπησε η μύγα.
Τραγούδια που εμπήκανε στου καθενός το στόμα
και μόνο η διεύθυνσις τα αγνοεί ακόμα.

Τα ράφια του αρχείου σας αν ψάξετε λιγάκι
θα βρείτε τα τραγούδια μου τα ταλαιπωρημένα
εκεί στα ακατάλληλα, στο πίσω το ραφάκι,
Όχι εκεί, λίγο πιο κει, αυτά τα αραχνιασμένα.
 Αλλά μια και είμαι άγνωστος να συστηθώ μου μένει,
ελπίζω εις δικαίωσιν όσον κι οι πεθαμένοι.Γεννήθηκα, μεγάλωσα και μένω στην Αθήνα,
είμαι υιός του Στέφανου και της Ελευθερίας.
Τα παιδικά παιχνίδια μου μπουζούκι, μαντολίνα,
επάγγελμά μου μουσικός μηδέν κατηγορίας.Οι αριθμοί ταυτότητας και διαβατηρίου,
μητρώου στρατιωτικού και απολυτηρίου,
νομίζω δεν χρειάζονται και δεν τους παραθέτω,
στεφανοχάρτι τό’χασα και τρέχα γύρευέ το.Οι οφθαλμοί μου γαλανοί. Και το ανάστημά μου
δεκαοκτώ εκατοστά, ή ένα και εβδομήντα.
Άτεκνος με μια σύζυγο, τα τρία τα σκυλιά μου,
πρόπερσι σαραντάρησα και πάω για πενήντα.Με ότι κι αν ασχοληθώ έχω επιτυχία,
γράφω στιχάκια, μουσική, σκαλίζω, ζωγραφίζω.
Κουσούρια: ο εγωισμός και η βωμολοχία
αν και αποφεύγω να μιλώ και πιο πολύ να βρίζω.Ελλείψεις: ανοργάνωτος στας δημοσίας σχέσεις
και χλευαστής της ανθρωπιάς και της δικαιοσύνης
που αν υπάρχουν μέσα σου, έτσι και ψευτοδέσεις
τα ρίχνεις στον απόπατο, σκουπίζεσαι και φεύγεις.Άπιστος ως το κόκκαλο για κείνα που δεν είδα.
Φανατικός εθνικιστής, μ’ όλη τη γη πατρίδα.
Δείχνω πως τους ανάξιους τους θεωρώ μεγάλους
ώστε να αποθρασύνονται, να μου πατάν τους κάλους.Ελπίζω να σας φτάνουνε ετούτα τα στοιχεία.
Αν πάλι δεν σας φτάνουνε, ζητήσατέ μου κι άλλα,
κόλλες και γραμματόσημα στοιχίζουνε ψιχία
(ανάθεμά σε βρωμερή, απαίσια κουφάλα

Αυτό δεν ήταν για σας και να με συγχωρείτε.
Ήτανε για το δόντι μου, που πρέπει να το βγάλω.
Από ένα δόντι ο άνθρωπος, πόσο ταλαιπωρείται.
Διατελώ μετά τιμής. Αυτά και τίποτε άλλο.

Άκης Πάνου του Στεφάνου.
Καλλιτέχνης γενικώς,
για την περίπτωσή μας
τραγωδός εμπειρικός.


Με έκπληξη ο Άκης Πάνου έλαβε την παρακάτω ευγενέστατη και σοβαρότατη απάντηση του Χατζιδάκι στο δικό του δηκτικό στιχούργημα:

Ζητώ συγνώμη διότι δεν εγνώριζα την περίπτωσίν σας. Πληροφορηθείς την γνησιότητα της εργασίας σας και του ήθους σας εις τον επαγγελματικό τομέα, εζήτησα και άκουσα τον δίσκο σας. Νά’ στε δε σίγουρος, ότι εφ’ εξής δεν πρόκειται ν’ αφήσω τους παραγωγούς μας να αγνοήσουν εις τα προγράμματά τους την μουσικήν εργασίαν σας.
Μετά τιμής
Μ. Χατζιδάκις
Διευθυντής προγράμματος το ΕΙΡΤ
25/6/75
 

* Αναδημοσίευση από το περιοδικό ΛΑΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

1 σχόλιο:

γ.κ. είπε...

Πολύ καλό κείμενο!

Άψογοι και οι δύο.