Ο Τσίπρας και οι οκτώ (πολιτικοί) νάνοι

Ζούμε τη φάση που όλοι (πλην Σαμαρά – Καμμένου - Μιχαλολιάκου) επιθυμούν να περάσει η συμφωνία, αλλά δεν την ψηφίζουν μήπως... πέσει ο Τσίπρας!..

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής
Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής 13/1/2019

«Κυβέρνηση είναι μια παρέα ανθρώπων που παρενοχλούν τους υπόλοιπους», έλεγε ο μέγας Ρώσος αναρχομηδενιστής Λέων Τολστόϊ – και αυτή είναι η πιο λαϊκή και, ταυτόχρονα, η πιο δημοκρατική θεώρηση της έννοιας «κυβέρνηση» που, προσωπικά, έχω ακούσει. Φυσικά, δεν θα εξαιρέσω την κυβέρνηση  ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ από τη συγκεκριμένη θεώρηση, κι ας είμαι ένας από τους εκατοντάδες χιλιάδες… υπόλοιπους που, αν και παρενοχλούμενοι απ’ αυτήν, εξακολουθούν να την στηρίζουν. 

Ωστόσο, δεν μπορώ παρά να σημειώσω ότι, στην περίπτωση της κυβέρνησης Τσίπρα, η θεώρηση του Τολστόι στέκει και αντεστραμμένη: Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ είναι μια παρέα ανθρώπων που  παρενοχλείται απ’ τους υπόλοιπους. Ειδικά από τους εκπροσώπους των υπολοίπων στη Βουλή, ειδικότερα απ’ αυτούς της ΝΔ και του ΚΙΝ.ΑΛ και ειδικότατα απ’ τους αρχηγούς τους. Τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη και την κ. Φώφη Γεννηματά αντίστοιχα. Που ζουν για να παρενοχλούν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Μέχρις τελικής… πτώσεως!..

Να την πολιορκούν, ακριβέστερα, με βασικό πολιορκητικό κριό το δεύτερο συνθετικό της, τους ΑΝΕΛ. Και ιδιαίτερα τον αρχηγό τους: την… «κότα την λειράτη», τον «ακροδεξιό», τον «εθνικιστή», τον «ψεκασμένο» Πάνο Καμμένο . Με τον οποίο ξαφνικά συμφώνησαν ότι… η Μακεδονία είναι Ελληνική… Και περιμένουν πώς και πώς το… διαζύγιό του με τον Τσίπρα. Μήπως και…

*******

Ωστόσο, μαθαίνω ότι ο πρόεδρος της ΝΔ επιθυμεί να περάσει η συμφωνία των Πρεσπών, «για να μην τη βρει μπροστά του», όπως λέει, ως ο επόμενος… πρωθυπουργός: «δημοσίως εμφανίζεται αρνητικός», μου λένε, διότι απ’ τη μια δεν θέλει να ρισκάρει την επιτυχημένη, όπως ισχυρίζεται, επένδυσή του στην εθνικιστική Δεξιά, και από την άλλη προσδοκά την απώλεια της δεδηλωμένης «που θα επιφέρει το διαζύγιο με τον Καμμένο». Και εξ αυτής τον κλονισμό (ακόμα και την… πτώση!) της κυβέρνησης, υποθέτω.

Αντίστοιχες, εξάλλου, αν όχι στοιχημένες με τις επιθυμίες και τις προσδοκίες του αρχηγού της ΝΔ, είναι και αυτές της κ. Γεννηματά του ΚΙΝΑΛ, καθώς και αυτές των κ.κ. Κουτσούμπα του ΚΚΕ, Θεοδωράκη του Ποταμιού και Λεβέντη της Ένωσης Κεντρώων. Με κάποιες  μικροσυμφεροντολογικές διαφοροποιήσεις επικοινωνιακού, κυρίως, χαρακτήρα για τον καθένα…

Κάπως έτσι (με διακύβευμα την πολύτιμη για τα εθνικά συμφέροντα της χώρας μας συμφωνία Τσίπρα – Ζάεφ, παρακαλώ) ολοκληρώνεται η φάση πολιτικής παραλυσίας της μνημονιακής περιόδου∙ με τον αριβισμό, την εθνική ανευθυνότητα και την πολιτική αναξιοπιστία να χτυπούν κόκκινο: Ζούμε τη φάση που όλοι (πλην Σαμαρά – Καμμένου - Μιχαλολιάκου) επιθυμούν να περάσει η συμφωνία, αλλά δεν την ψηφίζουν μήπως... πέσει ο Τσίπρας!..

Αλλά η υποθήκευση της θετικής ή της αρνητικής ψήφου των βουλευτών για την κύρωση η μη της συμφωνίας των Πρεσπών στην πτώση (ή και στην επιβίωση) της κυβέρνησης, υπονομεύει σε βαθμό κατάλυσης τον θεσμό της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.   

*******

Ψιλά γράμματα, θα μου πείτε. Όμως, τι θα μου έλεγαν τρείς πρώην πρωθυπουργοί (Κώστας Καραμανλής, Κώστας Σημίτης, Γιώργος Παπανδρέου) που διαχειρίστηκαν ανεπιτυχώς το μακεδονικό ζήτημα, αν τους ρωτούσα γιατί επιμένουν είτε να σιωπούν (Κώστας Σημίτης) είτε να κοροϊδεύουν την κοινωνία με μικροπολιτικές παρεμβάσεις (Κώστας Καραμανλής – Γιώργος Παπανδρέου) επί της ουσίας του θέματος της συμφωνίας των Πρεσπών και του πολιτειακού διακυβεύματος που εγείρει η υποθήκευση της θετικής ή της αρνητικής ψήφου των βουλευτών για την κύρωσή της ή μη σε συμφεροντολογικές σκοπιμότητες;

Προφανώς, θα επέμεναν είτε να σιωπούν (Κώστας Σημίτης) είτε να κοροϊδεύουν την κοινωνία με μικροπολιτικές αιτιάσεις   (Κώστας Καραμανλής – Γιώργος Παπανδρέου), προσθέτοντας τα τελευταία ίχνη πολιτικής αξιοπιστίας που τους απέμεναν στην  αναξιόπιστη πολιτική κουρελού της εποχής των μνημονίων. Κατά τη διάρκεια της οποίας οι ηγέτες των κυβερνώντων κομμάτων μεταβλήθηκαν σε απλούς διαχειριστές των επιβεβλημένων μνημονικών υποχρεώσεων, χάνοντας ακόμα και το «δικαίωμα στην υπόσχεση», το δικαίωμα στο «Θα»…  

Όλοι πλην Τσίπρα. Ο οποίος, παρά τον αναγκαστικό συμβιβασμό του, ή και χάρις σ’ αυτόν, παραμένει ο πλέον αξιόπιστος πολιτικός ηγέτης της χώρας, καθώς την όποια αξιοπιστία του την στερέωσε όχι με υποσχέσεις αλλά με πράξεις, όχι με «Θα» αλλά με «Δεν»: Δεν πρόκειται να δειλιάσω μπροστά στο κόστος ή στο ρίσκο – θα υπερασπιστώ αυτό που θεωρούμε και είναι εθνικά ωφέλιμο για τη χώρα, δήλωνε μόλις προχθές υπερασπιζόμενος τη συνθήκη των Πρεσπών.

Κυκλωμένος από πολιτικούς νάνους. Από πέντε ανεύθυνους Νυν και από τρείς αναξιόπιστους Πρώην…  

Το άρθρο για Σημίτη που… το ‘φαγε η μαρμάγκα

Ένα κείμενο για το ύφος και το… ήθος της διαφθοράς στην εποχή του Τάπερμαν

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής

Η διαφθορά είναι αγαπημένο θέμα. Ειδικά όταν εκδηλώνεται σε αντικρινές όχθες, όταν προσωποποιείται σε διακεκριμένους πολιτικούς αντιπάλους, όταν πλήττει διασημότητες της πεντάρας. Τότε η  αδρεναλίνη ανεβαίνει, η έξαψη κορυφώνεται.

Μα και όταν δεν εκδηλώνεται, όταν δεν προσωποποιείται, η διαφθορά παραμένει αγαπημένο θέμα: τρέφεται με φήμες στα καφέ του Κολωνακίου, με «εμπιστευτικές πληροφορίες» στα δημοσιογραφικά γραφεία, με σκωπτικά σχόλια και αναθέματα στα social media και τις λαϊκές συναθροίσεις:

-Διάβασες το άρθρο του Σημίτη; Δεν ξέρει τίποτα για το φόνο, λέει. Δεν παραδέχεται ούτε την πολιτική ευθύνη για τους Τσοχατζόπουλους, τους Γιάννους και τους Τσουκάτους…

-Εσύ διάβασες  τι λέει ο Κατσανέβας για τον Σημίτη; Ο πιο διεφθαρμένος πρωθυπουργός όλων των εποχών, λέει. Και το τεκμηριώνει με αποδείξεις και ονόματα…

-Ντάξ τώρα! Κατσανέβας ο αδιάφθορος!.. Ρε φίλε, είσαι σοβαρός; Πόσο αξιόπιστος μπορεί να είναι ο τρελαμένος  σώγαμπρος του Ανδρέα όταν κατηγορεί τον Σημίτη… 

Πόσο αξιόπιστος μπορεί να είναι ένας δημοσιογράφος όταν λειτουργεί ως ωτακουστής μιας καφενειακής κουβέντας ανάμεσα σε γνωστά απολειφάδια του ΠΑΣΟΚ που, στο έμπα του σωτηρίου έτους 2019, εξακολουθούν να συχνάζουν στην Πλατεία ξομπλιάζοντας την κατάντια των συντρόφων τους – την ίδια την κατάντια τους∙ πολύ περισσότερο αν ο… ρεπόρτερ – ωτακουστής μεταφέρει τα συγκεκριμένα ωτακουστικά ρινίσματα, πακεταρισμένα στο άρθρο του προς ενημέρωση των αναγνωστών του;

*******

 Όπως και να ‘χει, χρησιμοποιώ ήδη τη συγκεκριμένη καφενειακή κουβέντα προκειμένου να ξαναπώ τα δικά μου για το ύφος και το ήθος της διαφθοράς στην εποχή του Τάπερμαν: «Θα ήταν ηλίθιος αν δεν τα ‘παιρνε!..», ήταν μια φράση που ακουγόταν όλο και πιο συχνά στη μικρή μας χώρα στη φάση της πλαστής ευμάρειας της Σημιτικής περιόδου. Ακόμα και από κορυφαίους πολιτικούς παράγοντες, ακόμα και για μιζαδόρους της πολιτικής τύπου Siemens. Είναι η φράση που τοποθετούσε την κοινωνική ηθική στον πάτο των εθνικών μας, ας πούμε, αρετών και την πολιτική ηθική κάτω απ’ τον πάτο των αντίστοιχων πολιτικών. Μια φράση που, στην οκταετία του Σημιτικού «εκσυγχρονισμού» οριοθέτησε την χώρα μας ως διεφθαρμένη χώρα…

Λοιπόν, που λέτε, η καφενειακή κουβέντα, της οποίας υπήρξα ωτακουστής, με ώθησε να βρω και να διαβάσω, το

άρθρο του… σώγαμπρου (του κ. Θόδωρου Κατσανέβα) για τον Κώστα Σημίτη∙ το οποίο δημοσιεύτηκε τις μέρες που προέκυψε το θέμα ανοίγματος των λογαριασμών του δεύτερου. Και το ‘φαγε η μαρμάγκα των διαπλεκομένων ΜΜΕ*.  Η ίδια που «έτρωγε» κάθε αρνητικό  δημοσίευμα εναντίον του επί οκταετίας «Τάπερμαν»

Ο Σημίτης «καρατομούσε μη αρεστούς δημοσιογράφους και εκπομπές σαν τον Τσαουσέσκου!», θυμίζει μεταξύ άλλων στο συγκεκριμένο δημοσίευμα ο Κατσανέβας. Ψέματα είναι; Γνωρίζω αρκετούς …φαγωμένους απ’ τον ολίγιστο, απόμακρο και φιδίσιο πρώην πρωθυπουργό. Αναφέρω δύο εντιμότατους φίλους μου τους οποίους έφαγε στην κυριολεξία: Μαλβίνα Κάραλη και Βασίλης Ραφαηλίδης…  

*******

Αν εξαιρέσει κανείς την αμετροεπή αυτοαναφορικότητα που, συνήθως, συνοδεύει τον λόγο του, «το άρθρο που τό ‘φαγε η μαρμάγκα» του Θόδωρου Κατσανέβα δεν είναι παρά το αυτονόητο «κατηγορώ» ενός πολίτη της εποχής του Τάπερμαν,  πράγμα που γνωρίζει κάθε κυβερνητικός  συντάκτης της πρωθυπουργικής περιόδου Τάπερμαν αφού κάλυπτε τις πομπές του… Τάπερμαν:

● Το μέγα σκάνδαλο της φούσκας του χρηματιστηρίου,

● Την προνομιακή σχέση του ανδρός με τους Γερμανούς και την Goldman Sachs σε συνάρτηση με την ετσιθελική (άνευ δημοψηφίσματος) ένταξή μας στο ευρώ,

● Τα περίφημα greek statistics, κλπ,κλπ,

● Το μεγάλο φαγοπότι των Ολυμπιακών Αγώνων με τις απ’ ευθείας αναθέσεις και τις τεράστιες υπερκοστολογήσεις.

● Το όργιο των εξοπλιστικών με τους μεσάζοντες, τις υπερτιμολογήσεις και τις μίζες,

● Την σκανδαλώδη  σχέση με τη Siemens – Χριστοφοράκο και την Intracom – Κόκκαλη.

Τέλος, από το άρθρο του… αναξιόπιστου σώγαμπρου, κρατώ (περιβάλλοντάς την με την… αξιοπιστία μου) μια περιγραφή του εκσυγχρονιστικού τοπίου διαπλοκής όπως το καλλιέργησε και το λειτουργούσε ο αρχιερέας του, Κώστας Σημίτης: τα υπουργεία Πολιτισμού και Παιδείας ήταν προνομιακά πεδία του συγκροτήματος Λαμπράκη, το Υπουργείο Δημοσίων Έργων του συγκροτήματος Μπόμπολα και οι προμήθειες του ΟΤΕ και άλλων έργων σύγχρονης τεχνολογίας προνόμιο του συγκροτήματος Κόκκαλη. Επέλεξε τους αρεστούς και όχι τους αρίστους, έγινε φίλος με ομάδες συμφερόντων, κομπραδόρους επιχειρηματίες, μεσάζοντες, επίορκους συνδικαλιστές, πλιατσικολόγους εκδότες, αργυρώνητους δημοσιογράφους και κάθε είδους παράσιτα.

Από το άρθρο Σημίτη δεν κρατώ τίποτε, δεδομένου ότι είναι ο πλέον αναξιόπιστος πρωθυπουργός της μεταπολίτευσης – πιο αναξιόπιστος κι απ’ το …δαχτυλίδι του: τον Γιωργάκη Παπανδρέου…

*Το άρθρο Κατσανέβα με βασικό τίτλο «Ο Γιάννος, ο Σημίτης και το μεγάλο φαγοπότι» (slpress.gr) αναδημοσιεύτηκε μόνο από περιθωριακά σάιτ

Να ζείς και να πεθαίνεις με το χρόνο

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

Ο χρόνος παίζει μαζί μας σαν τη γάτα με το ποντίκι. Μας παίρνει μυρωδιά όπου κι αν κρυφτούμε, μας κυνηγάει αλύπητα, μας πιάνει στα νύχια του, αφήνει πάνω μας τα σημάδια του. Ξεφεύγουμε, αλλά σε λίγο το κυνηγητό ξαναρχίζει, και πάλι απ' την αρχή.
Αλλά κι εμείς δεν καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια, περνάμε στην αντεπίθεση: καταστρέφουμε τον χρόνο, όπου κι αν τον βρούμε. Και για να λέμε την αλήθεια, καλά κάνουμε....

Και καλά να μην κάνουμε, από τη στιγμή που ως εργαζόμενοι πληρώνουμε τον «χρονοφόρο» μας στο επιλεγόμενο... παραγωγικό σύστημα, τον χρόνο που μας περισσεύει, τον ελεύθερο χρόνο μας δικαιούμεθα να τον καταστρέφουμε κατά βούλησιν. Ως παθητικοί θεατές της ζωής των άλλων ή της ζωής γενικώς. Ή, ακόμα χειρότερα, ως παθητικοί τηλεθεατές της ζωής...

«Είναι απλώς κάποιοι άνθρωποι», θα σχολίαζε με συγκατάβαση, αν μας έβλεπε, ο Φερνάντο Πεσόα: «Περπατούν στον δρόμο με τη συμπεριφορά εκείνη που χαρακτηρίζει την ενσυνείδητη κατάσταση κι όμως δεν έχουν συνείδηση κανενός πράγματος, γιατί δεν έχουν συνείδηση ότι έχουν συνείδηση». Συμφωνείτε;

Ο Αλμπέρ Καμί σε ένα δοκίμιό του για το παράλογο, το τοποθετεί πιο λογικά! «Υπάρχει ο Θεός ή ο χρόνος, αυτός ο σταυρός ή αυτό το σπαθί. Πρέπει να ζεις με τον χρόνο και να πεθαίνεις μαζί του ή να παραιτηθείς απ' αυτόν για χάρη της αιώνιας ζωής». Ο ίδιος προτιμούσε «το σπαθί του χρόνου» από τον «σταυρό της αιωνιότητας»: Απεχθάνομαι αυτήν τη λύση (σ.σ.: τη «λύση» της αιώνιας ζωής), θέλω τα πάντα ή τίποτα, θέλω να συμμαχήσω με τον χρόνο. Δεν θέλω να υπάρχει στον υπολογισμό μου νοσταλγία ή λύπη...

Μπορεί ωστόσο να υπάρχει και νοσταλγία, και λύπη, για τον χαμένο χρόνο. Ακόμα και θυμός, στην περίπτωση των εξουσιαστών - καταστροφέων χρόνου. Ναι, μιλάμε για την εγκληματική καταστροφή του πολιτικού χρόνου. Του χρόνου του πρωθυπουργού απ' τον πρωθυπουργό, του υπουργού απ' τον υπουργό, του βουλευτή απ' τον βουλευτή, κλπ, κλπ. Που έχουν ως συνέπεια την καταστροφή του χρόνου διακυβέρνησης της χώρας, την ακινησία του χρόνου του ελληνικού Δημοσίου, το σκότωμα του κρατικού χρόνου κλπ, κλπ. Και τελικά, την καθυστέρηση της χώρας, την παράταση της κρίσης, της φτώχειας της εξαθλίωσης της μιζέριας. Ας ευχηθούμε, λοιπόν, το 2019 να μην είναι ένας ακόμα χαμένος χρόνος.

Μια δακτυλοδεικτούμενη μειονότητα

Καθώς ο πολιτισμός της ανάγνωσης πλήττεται βάναυσα από τον πολιτισμό της εικόνας και των social media, οι αναγνώστες εντύπων κειμένων μειώνονται επικίνδυνα

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής
(Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής 29/12/2018)

Γράφω με τη συναίσθηση ότι αυτά που γράφω δεν είναι αυτά που θέλω να γράψω, αλλά αυτά που πρέπει να γράψω. Κάποιες φορές που τυχαίνει να γράψω αυτά που θέλω να γράψω και όχι αυτά που πρέπει να γράψω, τα κείμενά μου είναι προσωπικά, σαν αποσπάσματα ημερολογίου, δειλές απόπειρες ενδοσκοπήσεων.

Δειλές, αφού ακόμα και τότε συλλαμβάνω τον εαυτό μου να επιλέγει, ανάμεσα σ’ αυτά που θέλω να γράψω, αυτά που πρέπει να γράψω. Αυτά που η δοσμένη δημοσιογραφική μου συνείδηση μου επιτρέπει να φανερώσω στη στήλη μιας εφημερίδας. Ακόμα κι αν η εφημερίδα αυτή είναι η ΑΥΓΗ, μια εφημερίδα που, παραδοσιακά, ισορροπεί τα «θέλω» με τα «πρέπει».  Ακόμα κι αν η στήλη αυτή είναι μια στήλη που σε προτρέπει να γράφεις «Σε πρώτο πρόσωπο», τα κείμενά σου να είναι προσωπικά, σαν αποσπάσματα ημερολογίου – δειλές απόπειρες ενδοσκοπήσεων∙ όπως αυτό που ακολουθεί:

Υποτίθεται πως είμαι δημοσιογράφος. Αν, ωστόσο, με ρωτούσε κάποιος – σοβαρά, μιλάμε – να του πω τι ακριβώς είμαι, θα του απαντούσα «αναγνώστης».  Αφού, από τότε που έμαθα γραφή και ανάγνωση,  διάβαζα μανιωδώς ό,τι τυπωμένο έβρισκα γύρω μου. Αδιακρίτως, ενστικτωδώς, όπως τρώμε: δοκίμαζα το «φαγητό» και αν ήταν νόστιμο το έτρωγα, αν όχι έψαχνα χωρίς χρονοτριβή το επόμενο «πιάτο»...

*******

Το «Ρομάντζο», ας πούμε, το περίφημο περιοδικό ποικίλης ύλης του μεταπολέμου – που ανελλιπώς αγόραζε η μητέρα μου – με τα ευθυμογραφήματα του Τσιφόρου και τις γελοιογραφίες του Αρχέλαου και του Χριστοδούλου να με ξετρελαίνουν, τα περιοδικά μόδας με τα μοντελάκια του συρμού και τα πατρόν που ξέχναγε η μοδίστρα στο σπίτι, την Τζέην Έυρ της Σάρλοτ Μπροντέ και τη δακρύβρεχτη Μανόν Λεσκώ του αββά Πρεβώ,  τους Άθλιους του Βίκτωρος Ουγκώ και τον Όλιβερ Τουιστ του Καρόλου Ντίκενς στα Κλασσικά Εικονογραφημένα, τις αστυνομικές ιστορίες του Λέμμυ Κώσιον (Πήτερ Τσένεϋ) και του Φίλιπ Μάρλοου (Ρέϋμον Τσάντλερ) και, βέβαια, τον Μικρό Ήρωα, τον Γκαούρ –Ταρζάν, τον Υπεράνθρωπο, τον Τζών Γκρήκ και τα άλλα θρυλικά παιδιά και παραπαίδια του σπουδαίου Στέλιου Ανεμοδουρά που έθρεψαν την κουλτούρα εκατομμυρίων Ελληνοπαίδων του δεύτερου μισού του 20^ου αιώνα.   

Λοιπόν, που λέτε, είμαι ήδη αναγνώστης 50 ετών, αλλά αισθάνομαι αχόρταγος, όπως τότε που έκανα κοπάνες απ’ το Γυμνάσιο και τρύπωνα στη Δημοτική βιβλιοθήκη του Πύργου για να φλερτάρω με τον Καραγάτση και τον Φραγκιά, τον Ντοστογιέφσκι, τον Φλωμπέρ και τον Τόμας Μαν, τον Τολστόι και τον Μπουλγκάκοφ…

Τώρα πια, μπορώ να ομολογήσω ότι η ανάγνωση είναι το πάθος μου, η μικρή μου διαστροφή: μια συνουσία μυστική με κορμιά – κείμενα σε ατελείωτες χάρτινες σελίδες˙ με την ολοκλήρωση να μην έρχεται ποτέ!...

  

*******

Γράφω αυτό το κείμενο στο «καφέ» ενός μεγάλου βιβλιοπωλείου της Αθήνας, με μια τσάντα, φίσκα από τυπωμένα αντικείμενα του πόθου μου, κάτω απ’ το τραπέζι. Λίγο πριν, περιδιαβάζοντας στους πάγκους με τα βιβλία απλωμένα ένα γύρω, έμενα έκθαμβος σαν τον...  Όλα – ξεκόλλα Θέμο Αναστασιάδη μπρος στις ημιτσίτσιδες μοντέλες που κοσμούσαν τις εκπομπές του!..

Όταν γράφω ως δημοσιογράφος – μια και κάποτε, εντελώς τυχαία, απέκτησα αυτήν την ιδιότητα – προσπαθώ να γράφω σαν συγγραφέας περισσότερο, παρά σαν δημοσιογράφος. Ελπίζω ότι αυτό δεν είναι ψώνιο, κεκτημένο απ' τη βασική μου ιδιότητα (του αναγνώστη λογοτεχνίας), αλλά ενστικτώδες τέχνασμα  επιβίωσης στον παρακμάζοντα χώρο της έντυπης γραφής και ανάγνωσης.

Ήδη στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Χ. Τζ. Γουέλς προφήτευε την κατάργηση της ανάγνωσης και την αντικατάστασή της απ' την τηλεόραση και το βίντεο. Προέβλεπε, μάλιστα, ότι η προφορική γλώσσα θα εκφυλιζόταν σε ημιάναρθρους γρυλισμούς, «για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού». Ευτυχώς, προς το παρόν τουλάχιστον, ο... μελλοντολόγος επιβεβαιώνεται μόνο ως προς το δεύτερο. Αφού, ιδιαίτερα ο τηλεοπτικός λόγος, τείνει να εκφυλιστεί σε ημιάναρθρους γρυλισμούς, ενώ ο διαδικτυακός  σε σιωπηλές παραλλαγές της φατσούλας του  πάλαι ποτέ Mr Smile (emoticons) που εκφράζουν τα… συναισθήματα των χρηστών: χαρά, λύπη, οργή, αηδία κ.ο.κ.

Ευτυχώς ο γραπτός λόγος αντέχει, ακόμα και ως ρεπορτάζ, στις σελίδες των εφημερίδων. Ωστόσο, καθώς ο «πολιτισμός της ανάγνωσης» πλήττεται βάναυσα από τον «πολιτισμό της εικόνας και του διαδικτύου», τα ευγενή μέταλλα αισθητικής και κουλτούρας που, ανά τους αιώνες, προήγαγε ο γραπτός λόγος, μεταλλάσσονται, σκουριάζουν, ατροφούν. Ενώ εμείς, οι αδιόρθωτοι αναγνώστες εντύπων κειμένων, είμαστε ήδη μία... δακτυλοδεικτούμενη μειονότητα...

Μια βόλτα στην οδό Ερμού...

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

Περπατώ στην εορταστική οδό Ερμού, ανάμεσα σε όλο εκείνο το πλήθος των ανθρώπων που περπατούν στην εορταστική οδό Ερμού. Ο ώμος της βιαστικής κυρίας με τη γούνα που με σπρώχνει για να περάσει, η πλάτη του νεαρού με το δερμάτινο μπουφάν και το ξυρισμένο κεφάλι που βαδίζει μπροστά μου, το γελαστό καστανόξανθο κοριτσίστικο κεφαλάκι, δίπλα μου, που αρκεί να απλώσω το χέρι για να το χαϊδέψω, το κουρασμένο πρόσωπο πίσω απ' τη μάσκα του Αϊ Bασiλη με το χάρτινο έλκηθρο, τα υγρά μάτια των παιδιών μιας ορχήστρα του δρόμου, όλο αυτό το πλήθος, που συνιστά ένα ρευστό ανθρώπινο σύνολο στριμωγμένο στον μακρύ πεζόδρομο, ανάμεσα στις λουσάτες χριστουγεννιάτικες βιτρίνες των καταστημάτων δεξιά κι αριστερά, μου προκαλεί μια σπάνια τρυφερότητα.

Είναι μια τρυφερότητα που, υποθέτω, γεννιέται από εκείνο το καστανόξανθο κοριτσίστικο κεφαλάκι δίπλα μου, εκείνο το παιδικό χεράκι που κρατώ μέσα στο χέρι μου και με τραβολογά ιδρωμένο, από εδώ και από εκεί. Και τοποθετώ, τους πάντες (και τα πάντα!) γύρω μου, μέσα σ' αυτήν την τρυφερότητα.

Μα αν είναι έτσι, πώς εχώρεσε μέσα σε μια μοναχική, μελοδραματική και αστεία ίσως, τρυφερότητα, αυτός ο συρφετός προσώπων και πραγμάτων: οι δεσποινίδες που ξεσπούν σε γέλια και χαρούμενα ξεφωνητά καθώς ο Τσάρλι Τσάπλιν της Ερμού τους κλείνει πονηρά το μάτι, οι χοντρές κυρίες που ασθμαίνουν φορτωμένες με τα ψώνια, τα αγόρια με τα αθλητικά παπούτσια και τα άνορακ που περιφέρονται άσκοπα επιδεικνύοντας τον έφηβο ναρκισσισμό τους. Και ο ξεχασμένος κόσμος πίσω τους, πίσω απ’ τις λαμπρές βιτρίνες της Ερμού, κόσμος μυρίων αισθηματικών, αισθητικών και υλικών, βεβαίως, ελλειμμάτων˙ o κόσμος της ανέχειας, της διαφθοράς, της βίας και των βιασμών. Πώς χώρεσε, λοιπόν, αυτός ο κόσμος σε μια μικρούλα τρυφερότητα που την προκάλεσε το καστανόξανθο χαμόγελο ενός παιδιού, που πιάνεται απ’ το χέρι μου και περπατά μαζί μου στον κατάμεστο χριστουγεννιάτικο πεζόδρομο…

«Είναι απλώς κάποιοι άνθρωποι», θα σχολίαζε με συγκατάβαση, αν μας έβλεπε, ο Φερνάντο Πεσόα: «Περπατούν στον δρόμο με τη συμπεριφορά εκείνη που χαρακτηρίζει την ενσυνείδητη κατάσταση κι όμως δεν έχουν συνείδηση κανενός πράγματος, γιατί δεν έχουν συνείδηση ότι έχουν συνείδηση». Ωστόσο, έχω τη συνείδηση ότι αυτή η τρυφερότητα που με κατακλύζει καθώς περπατώ στον εορταστικό πεζόδρομο είναι μεν ασυνείδητη, αλλά αποτελεί προϊόν μιας ενσυνείδητης κατάστασης που,στιγμιαία, βιώνω: ναι, είναι η τρυφερότητα που μου προκάλεσε το αγαπημένο κοριτσάκι δίπλα μου, το παιδικό χεράκι που κρατώ στο χέρι μου και με τραβολογά, ιδρωμένο, από εδώ κι από εκεί. Μια επαφή που, αναπόφευκτα, με ενώνει συναισθηματικά με όλους τους ανθρώπους, τα πράγματα, τον κόσμο γύρω μου: όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε!..

Χρονογράφημα δημοσιευμένο για πρώτη φορά στο ΕΘΝΟΣ την παραμονή κάποιων Χριστουγέννων

Ο στόχος ΣΚΑΪ και ο στοχοποιός ΣΥΡΙΖΑ

Ο «Για όλα φταίει ο Τσίπρας – ΣΚΑΪ» και η «δημοσιογραφία» της αυτοστοχοποίησης

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

(Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής, 23/12/2018)

Το γεγονός της εβδομάδας που πέρασε ήταν η βομβιστική επίθεση στον ΣΚΑΪ. Λέξη της εβδομάδας, το ουσιαστικό  «στοχοποίηση». Στο λεξικό του Δημητράκου δεν υπάρχει. Ούτε στου Τριανταφυλλίδη. Μόνο στου Μπαμπινιώτη τη βρήκα, στη συνοδεία παρελκόμενων εννοιών του λήμματος  «στοχασμός». Ως απόδοση στα Ελληνικά του αγγλικού targeting.  

«Η σωστή απόδοση του targeting στα Ελληνικά θα ήταν στοχοθεσία», σχολίασε η αγαπημένη μου συγγραφέας που είναι και εξαιρετική μεταφράστρια των Αγγλικών στην ελληνική: η «στοχοποίηση» είναι… πασοκική σύνταξη, κατέληξε, βάζοντας τα πράγματα στη θέση τους.

Θα συμφωνείτε, φαντάζομαι, ότι από το 1981 και εντεύθεν η κουλτούρα ΠΑΣΟΚ… αναδόμησε μεταξύ άλλων και την  καθομιλουμένη, εισάγοντας δεκάδες, μεταποιημένους σε τσάτρα – πάτρα ελληνικά, αμερικανικούς πολιτικούς,  οικονομικούς και κοινωνιολογικούς όρους. Τους οποίους, στο.. προτσές της μεταπολίτευσης, υιοθέτησε ασμένως το πολιτικό και δημοσιογραφικό σύμπαν της μικρής μας χώρας∙ της σημερινής… εθνικόφρονος Δεξιάς μη εξαιρουμένης…

Λοιπόν, που λέτε, «ακραία στοχοποίηση της Δημοκρατίας και της πολυφωνίας» είδε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην βομβιστική επίθεση κατά του ΣΚΑΙ. Ταυτίζοντας το… γούστο του για τη  Δημοκρατία και την πολυφωνία με το «για όλα φταίει ο Τσίπρας» γούστο του ΣΚΑΙ και του ιδιοκτήτη του κ. Γιάννη Αλαφούζου. Ο οποίος, ντυμένος… στόχος (η Δημοκρατία και η πολυφωνία προσωποποιημένη!), βγήκε και στοχοποίησε τους… στοχοποιητές: «…τα τελευταία χρόνια,  κυβερνητικά στελέχη και προπαγανδιστικοί μηχανισμοί μας κατέστησαν στόχο…».

*******

Αλλά ποιος είναι ο πραγματικός στόχος και ποιος ο πραγματικός… στοχοποιητής; Αν δεν το γνωρίζετε (παρ’ όλο που ο κόσμος τόχει τούμπανο), διαβάστε, χωρίς να συγχύζεστε, την δήλωση του στοχοποιημένου… φορέα της Δημοκρατίας και της Πολυφωνίας κ. Γιάννη Αλαφούζου: «Δυστυχώς από το 2014 ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ έχουν ξεκινήσει μία απίστευτη εκστρατεία λάσπης εναντίον του ΣΚΑΙ και μια εκστρατεία διασποράς ψευδών ειδήσεων εις βάρος μας. Συνεπώς πιστεύω ότι βασικός ηθικός αυτουργός για την σημερινή επίθεση είναι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ».

Αποκωδικοποιήστε τώρα τη συγκεκριμένη δήλωση,  αντικαθιστώντας τις τρείς υπογραμμισμένες φράσεις ως εξής: στη θέση της πρώτης (ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ) τοποθετείτε τη φράση ο ΣΚΑΪ και οι δημοσιογράφοι του, στη θέση της δεύτερης (του ΣΚΑΙ) τοποθετείτε τη φράση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και στην θέση της τρίτης («η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ») τοποθετείτε τη φράση ο ΣΚΑΪ και η δημοσιογραφία που ασκεί κλείνοντας τα εισαγωγικά. Εντάξει;

Πολύ ωραία. Ακολούθως διαβάζουμε προσεκτικά το αποκωδικοποιημένο κείμενο («Δυστυχώς από το 2014 ο ΣΚΑΪ και οι δημοσιογράφοι του έχουν ξεκινήσει μία απίστευτη εκστρατεία λάσπης εναντίον της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και μια εκστρατεία διασποράς ψευδών ειδήσεων εις βάρος του. Συνεπώς πιστεύω ότι βασικός ηθικός αυτουργός για την σημερινή επίθεση είναι ο ΣΚΑΪ και η δημοσιογραφία που ασκεί» ) και έχουμε τον πραγματικό στόχο. Δια χειρός του πραγματικού… στοχοποιητή.   

*******

Μιλώντας δημοσιογραφικά τώρα, και όχι πολιτικάντικα και προπαγανδιστικά, όπως ο «Για όλα φταίει ο Τσίπρας – ΣΚΑΪ»   της τελευταίας πενταετίας, θα πούμε ότι δεν αρκεί η καταδίκη της βομβιστικής επίθεσης, ότι οφείλουμε να βλέπουμε καθαρά και να διακρίνουμε ποιοί τροφοδοτούν τη μισαλλόδοξη βία των καιρών μας. Και ότι, πέραν της αυτονόητης καταδίκης της συγκεκριμένης, αναμφισβήτητα στοχευμένης, βομβιστικής επίθεσης, οφείλουμε ως αδέσμευτοι επαγγελματίες δημοσιογράφοι να στραφούμε προς τους «στοχοποιημένους» συναδέλφους μας και να φωνάξουμε: υπάρχει και η "δημοσιογραφία" της αυτοστοχοποίησης κύριοι του ΣΚΑΙ! Ξέρετε εσείς…

Κι αν δεν ξέρετε – αν δεν μάθατε ποτέ ή ξεχάσατε να ξέρετε –,   σας θυμίζω ότι οι δημοσιογράφοι δεν μπορεί να είναι οι πρωταγωνιστές των γεγονότων, δεν μπορούν να ταυτίζονται με πολιτικούς και κόμματα: «Δεν είναι η δουλειά τους να δημιουργούν τα γεγονότα (σ. σ: fake news), αλλά να καταγράφουν τα γεγονότα. Όταν τα πράγματα εξελίσσονται διαφορετικά, με τους δημοσιογράφους να στρέφουν πάνω τους τούς προβολείς, να επιτίθενται, να καταγγέλλουν, να εξηγούν και να απολογούνται, τότε έχει χάσει η δημοσιογραφία, που αυτό σημαίνει ότι έχει χάσει η κοινωνία»*

Ποιος έχει κερδίσει; Η πολιτική εξουσία που βρίσκει δρόμο διαφυγής, καθώς με ευκολία μπορεί να αμφισβητήσει την αξιοπιστία των ΜΜΕ και να υποδείξει ως φαύλους, παραμυθάδες και αργυρώνητους αυτούς που η δουλειά τους είναι μόνο να πληροφορούν αλλά αντί να πληροφορούν καταγράφοντας τα γεγονότα, εκόντες – άκοντες τα δημιουργούν (σ. σ: fake news) με πατρόν τα συμφέροντα των εκδοτών τους. Και αυτοστοχοποιούνται∙ στοχοποιώντας αναπόφευκτα το Μέσον που εργάζονται, τη δημοσιογραφία και τους δημοσιογράφους εν γένει.   

*Λέων Καραπαναγιώτης, Απλά Μαθήματα Δημοσιογραφίας    

Όταν ο Άκης διάβαζε Μαρξ

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

Όταν, μετά τον φόνο, ο Άκης Πάνου μεταφέρθηκε στις φυλακές Κομοτηνής, με πήρε στο τηλέφωνο. Νίκο θέλω να έρθεις να στα πω, θέλω να τα γράψεις εσύ, μου είπε. Συμφωνήσαμε, μάλιστα, να κάνει εκείνος τις ενέργειες για την άδεια από το υπουργείο Δικαιοσύνης, προκειμένου να μπω μέσα να πάρω τη συνέντευξη.Δεν πέρασαν παρά τέσσερις – πέντε ημέρες και έφτασε στην εφημερίδα η άδεια εισόδου μου στις φυλακές Κομοτηνής μαζί με ένα χειρόγραφο σημείωμα του υπουργού. Ήταν ο Βαγγέλης Γιαννόπουλος τότε: «Να δώσεις τους χαιρετισμούς μου στον Άκη Πάνου»…

Μιλούσαμε δύο ολόκληρες μέρες, ο διευθυντής των φυλακών μας είχε παραχωρήσει το γραφείο του, γέμισα έξι – επτά κασέτες των 90 λεπτών: η συνέντευξη για τον φόνο με τα πριν και τα μετά, μια συνοπτική βιογραφία,πολλές λεπτομέρειες για τις σχέσεις του με τις εταιρίες δίσκων και κριτικές αξιολογήσεις σπουδαίων δημιουργών του ελληνικού τραγουδιού και ορισμένων εκ' των τραγουδιστών που συνεργάστηκε... Μέρος αυτού του "υλικού'' δημοσιεύτηκε σε μια σειρά συνεντεύξεων στο ΕΘΝΟΣκαι στο ΕΘΝΟΣ της Κυριακής. Ένα άλλο μέρος παραμένει ανέκδοτο. Απ' αυτό, αποσπώ και δημοσιεύω σήμερα το κειμενάκι που ακολουθεί

Με τον Άκη Πάνου στις φυλακές Κομοτηνής

"Διαβάζω το Κεφάλαιο του Μαρξ"

Πως την έβγαζε στη φυλακή ο Άκης Πάνου, έγραφε μουσική, στίχους - τι άκουγε τι διάβαζε; Η απορία μου ήταν τυπική – έχω κάνει φυλακή και ξέρω πως τα βολεύει ένας κρατούμενος, όμως για δημοσιογραφικούς λόγους τον ρώτησα. 

«Πήρα μαζί μου το Κεφάλαιο του Μαρξ», μου απάντησε, «αυτό διαβάζω τώρα», και με τρέλανε. Κρατήθηκα να μη γελάσω, να μην του κάνω πλάκα. Εκείνος, τίποτα, ακάθεκτος συνέχισε να με… ενημερώνει: 

 Αυτοί που μου κάνουν εμένα, θεωρούνται αιρετικοί: Ροϊδης, Καζαντζάκης, Τσιφόρος. Τελείως άλλα πράγματα το ένα με το άλλο. Πάπισσα Ιωάννα, Αναφορά στο Γκρέκο και Ελληνική Μυθολογία… 

Από τον Όργουελ,να πούμε, αυτό που έχω κρατήσει είναι η σκηνή που είναι μες στην τουαλέτα και νοιώθει ότι τον παρακολουθούν. Ο Μεγάλος Αδελφός τον παρακολουθεί ακόμα και την ώρα που πάει για… χέσιμο. Και λέει, «Τι γίνεται τώρα, τρελλάθηκα;» Ή, για να στο πώ σε ελεύθερη μετάφραση «οι άλλοι είναι τρελλοί κι εγώ είμαι η μειοψηφία του ενός;». 

Από τους «Άθλιους», κρατάω την ώρα που αποφυλακίζεται ο Γιάννης Αγιάννης. Κι ενώ έχει λεφτά, αλλά έχει και το χαρτί της φυλακής, δεν δέχεται κανείς να τον φιλοξενήσει. Εκείνη την ώρα πάει στη φυλακή και λέει «κύριε δεσμοφύλακα, μπορείς να με φιλοξενήσεις;». Και του λέει ο δεσμοφύλακας: «Πώς θα σε φιλοξενήσω; Πήγαινε παραπέρα, κάνε ένα αδίκημα, για να σε πιάσω, να σε δικάσω, να σε φιλοξενήσω»… Η νομική αντινομία. 

Σπάνια θυμάμαι τίτλους και συγγραφείς. Τις περισσότερες φορές κρατάω εικόνες και φράσεις μόνο. Είμαι παθιασμένος, δεν διαβάζω σαν άνθρωπος. Αν κάτσω το βράδυ, πρέπει να διαβάσω διακόσιες – τριακόσιες σελίδες. Παμφάγος είμαι. Κι από την άλλη πλευρά, όταν φτάσεις σ’ αυτή την κατηγορία, ξέρεις ότι το βιβλίο πρέπει να το προχωρήσεις… 

 Έχω ένα μπουζούκι. Και θα μου φέρουνε και μια κιθάρα.Έκανα κι ένα ζωγραφικό που το έστειλα της Κικής (σ. σ: η φίλη του τραγουδίστρια Κική Λουκά) 

 Εγώ δεν αισθάνομαι ότι είμαι στη φυλακή με την έννοια που δίνουν οι άλλοι. Δεν κάνω τον σπουδαγμένο αλλά όταν ο άνθρωπος είναι αμόρφωτος, δεν έχει μορφή ο ίδιος. Τα περισσότερα παιδιά που είναι εδώ μέσα έτσι είναι. Χάνονται γιατί, τους βλέπεις, δεν ξέρουν από που να πιαστούν. Κάθε ώρα και στιγμή σκέφτονται πότε θα βγουν. 

 Εγώ δεν είμαι πολλές ώρες μες στη φυλακή. Από την ώρα που θα μπω στο κελί δεν είμαι μέσα, γιατί θα φορέσω τα ακουστικά, θ’ ακούσω κάτι, θ’ ανοίξω ένα βιβλίο. Έτσι έχω αποδράσει απ’ εδώ τελικά. 

 Τηλεόραση, ραδιόφωνο έχω. Μ’ αηδιάζει η τηλεόραση, βέβαια, την κλείνω. Τις ειδήσεις δεν τις παρακολουθώ, τις αποκρυπτογραφώ. Να βρω την αλήθεια που είναι από πίσω. 

Αυτό που δείχνουν είναι «κάτι» απ’ αυτό που συμβαίνει. Είναι δική τους επιλογή, λένε «αυτό θέλει ο κόσμος». Ε, δεν θέλει αυτό ο κόσμος. «Αυτό» είναι αυτό που υποβάλλανε στον κόσμο να θέλει. Αυτό που του επιβάλλανε να θέλει…

Copyright © Νίκος Τσαγκρής, 2014. (Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του συγγραφέα, σύμφωνα με τον Νόμο 2121/1993)

Η Ευρώπη σε υπαρξιακό αδιέξοδο

Το έλλειμμα ικανής πολιτικής ηγεσίας, η ολέθρια διάβρωση της Δημοκρατίας, η έφοδος της ακροδεξιάς

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής
Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής 16/12/2018

 

Κυκλοφορεί και η εκδοχή ότι η αναταραχή και το χάος που προκάλεσαν τα Κίτρινα Γιλέκα στη Γαλλία και στα ευρωπαϊκά πέριξ είναι δουλειά δεξιών και αριστερών εξτρεμιστών. Ότι πρόκειται περί «υποκινούμενης εξέγερσης από διαδικτυακούς εκπροσώπους λαϊκιστικών κομμάτων της Γαλλίας και της  ευρωπαϊκής περιφέρειας», λένε, προκειμένου «να στηθεί ένα  σκηνικό κατάρρευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι μια ανόητη εκδοχή, μια θεωρία συνωμοσίας με υπερσυντέλικο στόχο: το «σκηνικό κατάρρευσης» της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει στηθεί απ’ την ίδια την πολιτική ηγεσία της και την Κομισιόν πολλά χρόνια πριν. Με τους θεσμούς – πυλώνες της να στηρίζονται στις πλάτες των Ελλήνων και των άλλων πληβείων του ευρωπαϊκού Νότου∙ να τους συντρίβουν και να συντρίβονται. Και τι εξωφρενικό, μόνο η κυβερνώσα  ευρωπαϊκή Αριστερά δείχνει να ανησυχεί∙ με προεξάρχοντα τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα να διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ότι η Ε.Ε. πρέπει να αλλάξει για να μην καταρρεύσει.

Αντίθετα, η ευρωπαϊκή Δεξιά ζει με την αυταπάτη μιας τσάτρα – πάτρα συντήρησης του υπαρκτού συστήματος, ενώ οι εκ δεξιών και εξ ευωνύμων ακραίοι φαντασιώνονται την ευρωπαϊκή κατάρρευση ως εθνικιστικό θρίαμβο ή ως… ανατροπή, αντίστοιχα. Και οι σοσιαλδημοκράτες φυτοζωούν ως εκκρεμές, μεταξύ δεξιάς φθοράς και αριστερής αφθαρσίας.

*******

Υπάρχουν μη αναστρέψιμα στοιχεία μέσα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, αλλά η «κατάρρευση» είναι, κυρίως, θέμα ελλείμματος ικανής πολιτικής ηγεσίας. Mε παρενέργεια μιαν  ολέθρια διάβρωση της  Δημοκρατίας: «Η λειτουργική δημοκρατία διαβρώνεται ως φυσικό αποτέλεσμα της συγκέντρωσης της οικονομικής δύναμης, η οποία μεταφράζεται ταυτόχρονα σε πολιτική εξουσία με οικεία μέσα, αλλά διαβρώνεται και για λόγους βαθύτερους, που αφορούν περισσότερο το επίπεδο των αρχών», λέει ο Νόαμ Τσόμσκι. Και εξηγεί ότι η μεταβίβαση της λήψης αποφάσεων από τον δημόσιο τομέα στην «αγορά» γίνεται από δημόσιους θεσμούς– στους οποίους οι ψηφοφόροι έχουν κάποιο δικαίωμα λόγου, στον βαθμό που λειτουργεί η δημοκρατία– προς τις ιδιωτικές τυραννίες, τις εταιρείες που κυριαρχούν στην οικονομία... Και στην πολιτική… Και στους πολίτες…

Αποτέλεσμα, ο περίφημος θατσερικός κόσμος, «ένας κόσμος όπου δεν υπάρχει κοινωνία, μόνο άτομα». Άτομα που συνθλίβονται και αγανακτούν και σκαρώνουν διαδικτυακές εξεγέρσεις. Όπως αυτή των Ελλήνων του 2010 – 2011. Κι όπως αυτή των Κίτρινων Γιλέκων στη σημερινή Γαλλία του Μακρόν.

«Ο Μακρόν δεν είναι παρά μια επιθανάτια συστημική κραυγή αγωνίας, ο τελευταίος σπασμός του συστήματος», προφήτευε ο Γάλλος οικονομολόγος Φρεντερίκ Λορντόν, αμέσως μετά την εκτόξευσή του (Ιούνιος 2017) απ’ το πουθενά στον προεδρικό θώκο της 5^ης Γαλλικής Δημοκρατίας: «Μιλάει χωρίς να λέει τίποτα, δεν λέει τίποτα αλλά δεν παύει στιγμή να ‘το’ σκέφτεται, να είναι ταυτόχρονα εντελώς κενός και επικίνδυνα πλήρης…».

*******

 Η… επικίνδυνη πληρότητα του ανδρός εκφράστηκε απολύτως με τον συστημικό τρόπο – μεγάλο μαστίγιο (καταστολή) και μικρό καρότο (αποδοχή μόλις τεσσάρων από τα 42 αιτήματα των εξεγερμένων) – με τον οποίο αντιμετώπισε τα Κίτρινα Γιλέκα. Στη δε «κενότητά» του, οι politically correct  δημοσιογράφοι πιστώνουν την καθυστέρηση αντίδρασής του και τις συνέπειές της∙ την επιδημική εξάπλωση της …ασθένειας με τον κωδικό «Κίτρινα Γιλέκα»  στην ευρωπαϊκή περιφέρεια: «Τα Κίτρινα Γιλέκα κινητοποιούνται σε πολλές, πλην της Γαλλίας ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, στα αιτήματα αυτών των κινημάτων, αποτυπώνεται μια σαφής διαφοροποίηση  από τα ‘αυθεντικά’ gilets jaunes», σημειώνει η γαλλική Libération. Και  εξηγεί: ενώ στο Βέλγιο και στη Σερβία τα «Γιλέκα» ζητούν μείωση της φορολογίας καυσίμων, στη Γερμανία και την Ολλανδία διαδηλώνουν ενάντια στους μετανάστες, στην Αγγλία κινητοποιούνται παρτιζάνοι του Brexit υπό την αιγίδα του ευρωφοβικού Ukip, στην Ιταλία κινούνται επίσης ευρωφοβικά, ενώ στη Βουλγαρία και την Ισπανία έχουν ως βασικό αίτημα τη μείωση της φορολογίας, κλπ. κλπ.

Μιλάμε για ΤΟ μπέρδεμα! Που, ακόμα και χωρίς την καταγραφή των Κίτρινων Γιλέκων… Λαφαζάνη στη λίστα της «Libé»,  συμβάλλει στη θεωρία συνομωσίας που θέλει τα Κίτρινα Γιλέκα αποκύημα δεξιών και αριστερών εξτρεμιστών με στόχο την… κατάρρευση της ΕΕ.

Για το τέλος κράτησα ένα σχόλιο της Ναταλί Νουγκερέντ  (Guardian), που ίσως βάζει τα πράγματα στη θέση τους: «Η αναταραχή και το χάος στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες είναι ‘βούτυρο στο ψωμί’ των εξτρεμιστών ολόκληρης της Ευρώπης: το έπαθλο που διεκδικούν όλοι τους, από τους σκληροπυρηνικούς του Brexit ως τους Ιταλούς ακροδεξιούς του Σαλβίνι και τους προπαγανδιστές του Πούτιν, είναι η κατάληψη δια της νόμιμης οδού του Ευρωκοινοβουλίου, στις επερχόμενες ευρωεκλογές του Μαΐου».

Κίτρινα Γιλέκα και Πράσινα Άλογα

Ο «φόβος που τρέφει την ελπίδα», η «αμηχανία της Δημοκρατίας» και το συναίσθημα ότι έχουμε εξαπατηθεί

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής
Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής (9/12/2018)

Την ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας μάς καλούσε να σηκώσουμε ανάστημα απέναντι στο μίσος, την διχόνοια και τον ρατσισμό που σκιάζουν την Ελλάδα και την Ευρώπη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σήκωνε και πάλι την νάιλον παντιέρα του φόβου απέναντι στον εκ Σκοπίων επερχόμενο… αλυτρωτισμό. Ψαρεύοντας φοβικά ψηφαλάκια στα θολά νερά του ακραίου  εθνικισμού  

Την ίδια στιγμή, από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Κριστίν Λαγκάρντ ύψωνε τη σημαία του συστημικού φόβου: «Έρχεται μια νέα εποχή της οργής» προειδοποιούσε, με το βλέμμα στα «Κίτρινα Γιλέκα» της Ευρώπης προφανώς: «οι ανισότητες θα ξεπεράσουν εκείνες της χρυσής εποχής του καπιταλισμού» προειδοποιούσε, εκφράζοντας τον φόβο της για το συστημικό μέλλον υπό την απειλή μιας απρόβλεπτης  επέκτασης – ακόμα και… παγκοσμιοποίησης –  του κινήματος των «Κίτρινων Γιλέκων»: «Εμπρός της Γής οι φοβισμένοι», σαρκάζουν ήδη οι κυνικοί της πολιτικής ψυχανάλυσης, παραφράζοντας τον στίχο του ύμνου της Γ’ Διεθνούς…

«Ο φόβος είναι φως, είναι η θέληση για ζωή, είναι αυτοπεποίθηση. Είναι ένα βαθιά ευρωπαϊκό συναίσθημα», μας διδάσκει η Ναντέζτνα Μαντελστάμ*: «Ο φόβος και η ελπίδα είναι στοιχεία αλληλένδετα. Χάνοντας την ελπίδα, χάνουμε και τον φόβο – δεν έχουμε πια λόγο να φοβόμαστε…»

*******

Έτσι είναι. Ο φόβος δεν είναι απαραίτητα κακός σύμβουλος, αντίθετα μπορεί να συμβάλλει στη συντήρηση της ελπίδας. Και να μεταλλαχθεί σε αγανάκτηση και οργή και εξέγερση, όπως στην περίπτωση του κινήματος των «Αγανακτισμένων» στην Ελλάδα και την Ισπανία το 2010 – 2011. Όπως  στο τωρινό κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων» στη Γαλλία, επίσης.

«Δεν είναι ο φόβος, αλλά η αμηχανία της Δημοκρατίας», θα έλεγε ο Ιταλός εξπέρ της πολιτικής θεωρίας Κάρλο Γκάλι. «Το συναίσθημα ότι έχουμε εξαπατηθεί, ότι οι υποσχέσεις δεν έχουν τηρηθεί», κάτι που εδραιώνει μιαν αντίληψη ότι δεν υπάρχει εναλλακτική, μιαν αντίληψη που αλλάζει χαρακτήρα σε πολλά μέρη της Δύσης : παρά τις καθησυχαστικές αφηγήσεις ή τους τρομοκρατικούς εκφοβισμούς, οι πολίτες κατακτούν την αυτονομία τους από το νεοφιλελεύθερο σύστημα, τις αντιφάσεις του οποίου βιώνουν με όρους ανασφάλειας, ανισότητας και έλλειψης προοπτικής. Και εξεγείρονται…

Είναι και τα δύο. Και ο «φόβος που τρέφει την ελπίδα», και η «αμηχανία της Δημοκρατίας» (το συναίσθημα ότι έχουμε εξαπατηθεί) που οδηγούν στις αντισυστημικές εξεγέρσεις των καιρών μας, λέω εγώ. Και λέω ότι, πάνω απ’ όλα, είναι το ιστορικό πολιτικό δικαίωμα του ανθρώπου σε μια καλύτερη, και μια καλύτερη, και μια καλύτερη ζωή. Ένα βαθιά ευρωπαϊκό συναίσθημα που (ναι, συντρόφισσα Ναντέζτνα Μαντελστάμ) «τρέφεται από τον αυτοσεβασμό, την αίσθηση της προσωπικής αξιοπρέπειας, των προσωπικών δικαιωμάτων, των αναγκών, των απαιτήσεων και των επιθυμιών….

*******

Ο άνθρωπος, παντού και πάντα, υπερασπίζεται ό,τι κατέχει, και φοβάται μην το χάσει, και αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση των «Κίτρινων γιλέκων» στη Γαλλία. Εκείνο που περισσεύει,  αφού διόλου δεν αφορά τους εξεγερμένους στον χρόνο της εξέγερσής τους, είναι ο πολιτικός χαρακτήρας της εξέγερσης: η επιρροή, ενδεχομένως και  η ηγεμονία της Λεπέν, χαρακτήρισε, κατ’ αρχήν το κίνημα, όμως η σταδιακή στήριξη της εξέγερσης από το σύνολο της Αριστεράς έκανε αμφίσημο το πολιτικό του στίγμα, σημειώνουν οι περισσότεροι αναλυτές.

«Το βέβαιο είναι πως παραμένει κίνημα χωρίς ηγεσία, χωρίς σύνδεση με παραδοσιακούς μηχανισμούς κινητοποίησης, κόμματα και συνδικάτα, χωρίς συγκεκριμένη πολιτική ατζέντα, αλλά με σαφώς πολιτικές αιτίες – αιτίες που δεν είναι άλλες από την αντίδραση των αγανακτισμένων της ανεπτυγμένης Ευρώπης για τα αυξανόμενα αδιέξοδα της ζωής τους», σημειώνει ο Χρήστος Κανελλόπουλος* σε σχετική ανάλυσή του.

Θα συμπληρώσω ότι εξεγέρσεις σαν κι αυτή των «Κίτρινων Γιλέκων» είναι καταδικασμένες να μείνουν πολιτικά ορφανές ή, στη χειρότερη, να πάρουν «δεξιά» μορφή. Αφού τα πράσινα άλογα που άφησε πίσω της η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία   μετεωρίζονται στην στρατόσφαιρα του νεοφιλελευθερισμού∙ ενώ η εναλλακτική ευρωπαϊκή αριστερά (πλην ΣΥΡΙΖΑ, που στην Ελλάδα ακόμα προσπαθεί) αδυνατεί να ακολουθήσει μια πειστική πολιτική πράξη»… 

Όλα αυτά, σε έναν κόσμο υπό το φάσμα της νεοφασιστικής  απειλής, ακριβώς την ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας μας καλούσε να σηκώσουμε ανάστημα απέναντι στο μίσος την διχόνοια και τον ρατσισμό που σκιάζει  την Ελλάδα και την Ευρώπη. Ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης σήκωνε και πάλι την νάιλον παντιέρα του φόβου απέναντι στον εκ Σκοπίων επερχόμενο… αλυτρωτισμό: ψαρεύοντας φοβικά ψηφαλάκια στα θολά νερά του ακραίου εθνικισμού. 

*Ναντέζτνα Μαντελστάμ , (σύζυγος του σπουδαίου Ρώσου ποιητή Όσιπ Μαντελστάμ και φίλη της μεγάλης Άννας Αχμάτοβα ) στο βιβλίο της «Ελπίδα στα χρόνια της Απελπισίας» / Εκδόσεις Μεταίχμιο

**Η ανάλυση περιλαμβάνεται στο 15ο Δελτίο Ευρωπαϊκών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών «ΕΝΑ «