Το φαινόμενο της «συγκέντρωσης των Μέσων» και η εξέλιξή του, από τον πολίτη Κέϊν ως τον… Σταύρο Ψυχάρη
Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής
Η αλήθεια είναι ότι η απρόσκοπτη «συγκέντρωση των Μέσων» στα χέρια μεγιστάνων ή τσαρλατάνων (χαρακτηρισμοί ταυτόσημοι, εν πολλοίς) της αγοραίας επιχειρηματικότητας, υπήρξε ο καταλύτης για τον έλεγχο της πολιτικής απ’ τα Μέσα, και των Μέσων απ’ την πολιτική. Για την περίφημη «διαπλοκή», δηλαδή.
Ο Αμερικανός Γουίλιαμ Ράντολφ Χιρστ ήταν ένας απ’ τους πρώτους διδάξαντες. Τον καθόριζε, λέει, μια ακατάσχετη δίψα για εξουσία, και αποφάσισε να … ξεδιψάσει μέσω της σκανδαλοθηρικής δημοσιογραφίας: στα 23 του ήταν ήδη διευθυντής της San Francisco Examiner, την οποία είχε κερδίσει ο πατέρας του στο στοίχημα, ή κάτι τέτοιο. Αμέσως την μετονόμασε σε Daily Examiner και, εισάγοντας στη δημοσιογραφία την τεχνική του εντυπωσιασμού (καλογραμμένα καυστικά άρθρα, με γερές δόσεις στυγνής μυθοπλασίας, γύρω από σκάνδαλα, εγκλήματα και σεξιστικά επεισόδια της εποχής), ανέβασε την κυκλοφορία της εφημερίδας του από τις 77.000 στο 1.000.000 φύλλα ημερησίως. Απέκτησε δε τέτοια επιρροή, που φημολογείται ότι «τα αναληθή και υπερπατριωτικά δημοσιεύματά του στάθηκαν αφορμή για το ξέσπασμα του ισπανοαμερικανικού πολέμου το 1898»…
Το σίγουρο είναι ότι ο τύπος έγινε μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων (1902-1904) και ότι, στη δεκαετία του 1920, ήταν ιδιοκτήτης 20 καθημερινών και 11 κυριακάτικων εφημερίδων σε 13 πόλεις, έξι περιοδικών, ενός ειδησεογραφικού πρακτορείου και μιας εταιρείας παραγωγής κινηματογραφικών «επικαίρων». Κι ακόμα, ότι ήταν η ζωή του Γουίλιαμ Ράντολφ Χιρστ που ενέπνευσε τον Όρσον Ουέλες να γράψει και να σκηνοθετήσει το κινηματογραφικό αριστούργημα «Πολίτης Κέϊν».
Ο μικρός Μέρντοχ
Η «συγκέντρωση των Μέσων» κλιμακώνεται στη διάρκεια του 20ου αιώνα και, μεταξύ άλλων, αποδίδει το φαινόμενο Μέρντοχ, το φαινόμενο Μπερλουσκόνι και… δέκα μικρούς Χιρστ, δέκα μικρούς Μέρντοχ και δέκα μικρούς Μπερλουσκόνι. Οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι… Έλληνες.
Υπερβάλλοντας, φυσικά, αναφέρομαι στην τερατωδώς δυσανάλογη προσφορά (έκδοση και κυκλοφορία) ΜΜΕ, σε σχέση με το πληθυσμιακό μέγεθος της χώρας και την προσδόκιμη – πόσο μάλλον την πραγματική – ζήτηση: ο μεγιστάνας των ΜΜΕ Ρούπερτ Μέρντοχ, πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της News Corporation, είναι ιδιοκτήτης μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας που περιλαμβάνει πολυάριθμους ιστοτόπους (IGN Entertainment, AskMen, Rotten Tomatoes κλπ. κλπ.) μεγάλο αριθμό εφημερίδων, όπως η New York Post στις ΗΠΑ και οι Times στην Αγγλία, ενώ κατέχει ένα πλήθος τηλεοπτικών σταθμών μεταξύ των οποίων το δίκτυο Fox News. Ο Μέρντοχ μπήκε τρεις φορές στην ετήσια λίστα του περιοδικού Time με τα 100 πρόσωπα που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως, εκτιμήθηκε ως ο 13ος ισχυρότερος άνθρωπος στον κόσμο σύμφωνα με το περιοδικό Forbes . Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ ήταν κολλητός φίλος του (υπάλληλός του, λένε οι Άγγλοι) και η περιουσία του εκτιμάται στα 6,3 δις δολάρια.
Ένας απ’ τους Έλληνες… δέκα μικρούς Μέρντοχ, ο Σταύρος Ψυχάρης, πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΟΛ (Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη) είναι ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης από τις δεκάδες μικρές… αυτοκρατορίες Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης της χώρας μας. Αυτή περιλαμβάνει το ΒΗΜΑ της Κυριακής, ΤΑ ΝΕΑ, την ψηφιακή εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, πολλά περιοδικά, την διαδικτυακή πύλη in.gr., τον ραδιοσταθμό ΒΗΜΑ FM, συμμετοχή στην εκτυπωτική ΙΡΙΣ ΑΕΒΕ και στην εταιρία διανομής Τύπου ΑΡΓΟΣ ΑΕ. Και, βέβαια, στον τηλεοπτικό σταθμό MEGA CHANNEL και τα STUDIO ΑΤΑ AE…
Το τείχος ΣΥΡΙΖΑ
Δεν «είναι», ήταν… Και ήταν κολλητός του Αντώνη Σαμαρά, του Κυριάκου Μητσοτάκη και κάθε πολιτικού ηγέτη και τραπεζίτη που τού… καθόταν, στο απώτερο και στο πρόσφατο παρελθόν. Στο παρόν, έπεσε στο τείχος ΣΥΡΙΖΑ και έφαγε τα μούτρα του, που λέει ο λαός: έπρεπε να βρεθεί μια αριστερή κυβέρνηση, η κυβέρνηση Τσίπρα, σε μια μικρή χώρα του «πολιτισμένου κόσμου», την Ελλάδα, για να κλείσουν οι τραπεζικές κάνουλες που τροφοδοτούσαν με… «αέρα», δανεικό κι αγύριστο, τη φούσκα ΔΟΛ. Που δεν ήταν παρά μία από τις εκατοντάδες διαπλανητικές φούσκες «συγκέντρωσης ΜΜΕ» στα χέρια μεγιστάνων ή τσαρλατάνων (χαρακτηρισμοί ταυτόσημοι, εν πολλοίς) της αγοραίας επιχειρηματικότητας∙ οι οποίοι διαχρονικά απεργάζονται τον έλεγχο της πολιτικής απ’ τα Μέσα και τον έλεγχο των Μέσων απ’ την πολιτική, την περίφημη «διαπλοκή»…
Έτσι η «αυτοκρατορία ΔΟΛ» (που δεν ήταν παρά η «φούσκα» ΔΟΨ) κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος, την ώρα που ο «μικρός Μέρντοχ» (ή Χίρστ ή Μπερλουσκόνι) Σταύρος Ψυχάρης, έστριβε δια της μεθόδου της εκκαθαρίσεως με… τραπεζική ομπρέλα. Αφήνοντας πίσω του ένδοξα και άδοξα δημοσιογραφικά συντρίμμια: πάνω από πεντακόσιοι υπέροχοι, ή καλοί, ή κακοί συνάδελφοι, ανεξόφλητοι, χωρίς αποζημίωση, στην κόλαση της ανεργίας. Καλή τύχη…