Οι γυναικοκτονίες στη φάση της πανδημίας

Κοινός παρονομαστής των περιστατικών έμφυλης βίας με κατάληξη τη γυναικοκτονία είναι η απανθρωποποίηση  της γυναίκας

 

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

 

Μετά τη δολοφονία της Νεκταρίας Μαράκη στην Ιεράπετρα Κρήτης, θέλοντας να γράψω ένα άρθρο για την ενδοοικογενειακή βία, άρχισα να διαβάζω κάθε κείμενο περί γυναικοκτονίας που έβρισκα στον ελληνικό και διεθνή Τύπο:   ρεπορτάζ, αναλύσεις, επιστημονικά πονήματα, στατιστικές και   κάθε ήθους και ύφους δημοσιογραφικά συμπιλήματα…

Το πλέον εντυπωσιακό εύρημα σ’ αυτές τις αναγνώσεις είχε να κάνει με το έλλειμμα νομικής βάσης που διέπει τον όρο «γυναικοκτονία». Κάτι που, τρόπον τινά, τον εξοστρακίζει από τον ποινικό κώδικα και την εγκληματολογία και τον στέλνει να μετεωρίζεται στο πατριαρχικό επικοινωνιακό και, εν τέλει, κοινωνικό σύμπαν, ως φεμινιστικός… μοντερνισμός.

Το τραγικό είναι ότι αυτή η δικανική αβελτηρία έχει ως παρενέργεια την παγίωση του παραδοσιακού αστυνομικού ωχαδερφισμού όσον αφορά την προληπτική αντιμετώπιση των  περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας: σύμφωνα με αξιόπιστες μαρτυρίες, μόλις μία εβδομάδα πριν δολοφονηθεί, η Νεκταρία Μαράκη, «είχε πάει στην αστυνομία περιγράφοντας τον κίνδυνο που ένιωθε, αλλά κανένας δεν την πήρε στα σοβαρά…»

Η συγκεκριμένη… ανέμελη αστυνομική πρακτική δεν είναι αποκλειστικά ελληνική. Ισχύει και στην γηραιά Αλβιώνα: «Η αστυνομία δεν κάνει ούτε τα βασικά για να προστατεύσει τις γυναίκες από εγκλήματα ενδοοικογενειακής κακοποίησης, καταδίωξης, παρενόχλησης, βιασμού, σοβαρών σεξουαλικών αδικημάτων και σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών»,  δήλωνε η Zoë Billingham (επιθεωρήτρια μιας ανεξάρτητης ομάδας παρακολούθησης της αστυνόμευσης στη Βρετανία), μετά τη πολύκροτη γυναικοκτονία της Σάρα Έβεραρντ από αστυνομικό…  

*******

Το δεύτερο, εντυπωσιακό επίσης, εύρημα που προέκυψε από τις αμέτρητες αναγνώσεις κειμένων με αντικείμενο την ενδοοικογενειακή βία, είναι η σύνδεση της –στατιστικά δεδομένης– αύξησης των γυναικοκτονιών στη φάση της πανδημίας, με την άρση των lockdown:

 ● Στην Ισπανία, μετά την άρση των μέτρων έκτακτης ανάγκης τον Μάϊο του 2021, δολοφονείται από τον πρώην ή νυν σύντροφό της μια γυναίκα κάθε τρεις μέρες, έναντι μίας κάθε εβδομάδα (κατά μέσο όρο) πριν την πανδημία.

 ● Στη Γαλλία, σύμφωνα με την οργάνωση «Γυναικοκτονίες από συντρόφους ή πρώην», από την αρχή του 2021  διεπράχθησαν 56 γυναικοκτονίες, έναντι 46 που διεπράχθησαν πέρυσι, κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου.

● Στην Ελλάδα είχαμε, ως γνωστόν, 13 γυναικοκτονίες κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, οι 11 εκ των οποίων διεπράχθησαν μετά την μαγιάτικη άρση του lockdown.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ξαφνική επιστροφή στην κανονική ζωή μετά την άρση των lockdown, που ισχυροποίησε το αίσθημα της απώλειας ελέγχου στους βίαιους άνδρες, είναι μια από τις αιτίες που προκάλεσαν τον πολλαπλασιασμό των περιστατικών  έμφυλης βίας και την αύξηση του αριθμού των γυναικοκτονιών.

Εξάλλου, γεγονότα που είχαν αναβληθεί με τα lockdown και ενεργοποιήθηκαν μετά την άρση τους, όπως ανακοινώσεις χωρισμών ή διαζυγίων ή ενάρξεων νέων σχέσεων, αποτέλεσαν και αποτελούν συχνές αφορμές γυναικοκτονιών.

*******

Κοινός παρονομαστής των περιστατικών ανδρικής βίας με κατάληξη τη σεξουαλική κακοποίηση και τη γυναικοκτονία, είναι η απανθρωποποίηση και ο ευτελισμός της γυναίκας στο πλαίσιο του πολιτισμού της εικόνας και των δομών που τον παράγουν και τον αναπαράγουν: «πρέπει να σταματήσουμε να παράγουμε και να καταναλώνουμε αναπαραστάσεις γυναικών ως αποκλειστικό αγωγό για τις πράξεις των ανδρών», γράφει σε άρθρο της στη βρετανική εφημερίδα  Guardian η διάσημη κοινωνιολόγος Φιόνα Βέρα-Γκρέι, και είναι σαν να περιγράφει τον υπέρτατο γυναικείο ευτελισμό που εκπέμπει το… δικό μας Bachelor και άλλα τηλεοπτικά πρότζεκτ τύπου Bachelor.

Ωστόσο, αναφέρεται στην γυναικεία απανθρωποποίηση που συντελείται μέσα από τα πορνό και τις «αληθινές ιστορίες εγκλήματος»: «Σταματήστε να παρακολουθείτε πορνογραφία που βλέπει τις γυναίκες ως ατελείωτα αντικαταστάσιμες. Που περιγράφει τις γυναίκες μόνο από το χρώμα του δέρματος ή το χρώμα των μαλλιών τους. Που νομιμοποιεί τον σεξουαλικό εξαναγκασμό και τη μη συναίνεση των γυναικών», παροτρύνει τους αναγνώστες της η Αγγλίδα κοινωνιολόγος…

Ένα τρίτο ενδιαφέρον εύρημα που προέκυψε από πρόσφατη έρευνα της ίδιας της κ. Γκρέι και της ομάδας της, στο Πανεπιστήμιο του Ντέρχαμ όπου διδάσκει,  αποκαλύπτει ότι «ένας στους οκτώ τίτλους στα πρωτοσέλιδα των πιο δημοφιλών ιστοσελίδων πορνό του Ηνωμένου Βασιλείου περιέγραφε σεξουαλικές πράξεις που ταιριάζουν στον ορισμό της σεξουαλικής βίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας».

Όχι, το πρόβλημα δεν εμφανίζεται σε εξειδικευμένες τοποθεσίες ή στο dark web, εκεί όπου ‘κακοί άνδρες’ αναζητούν το συγκεκριμένο περιεχόμενο, όπως οι… καλοί εμείς υποθέτουμε:  «πρόκειται για mainstream πορνογραφία σε mainstream ιστότοπους, που μεταφέρουν το μήνυμα ότι η σεξουαλική βία είναι σέξι (!), μας πληροφορεί η κ. Γκρέι…  Σημεία των διαδικτυακών καιρών μας, ε;

* Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής 7/11/2021