«Πρώτη φορά αριστερά της αγοράς»!

Κάποιες σκέψεις με αφορμή έναν πρωτοσέλιδο τίτλο για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ  

Τρίτη 6 Οκτωβρίου 2015. Στη Βουλή των Ελλήνων συζητούνται οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, τις οποίες, την προηγουμένη, είχε παρουσιάσει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Με πρωτοσέλιδο τίτλο «Πρώτη φορά αριστερά της αγοράς», η εφημερίδα «Τα Νέα» επιχειρεί να σαρκάσει τις εμποτισμένες με μνημονιακές εφαρμογές προγραμματικές δηλώσεις: «Νυν υπέρ πάντων η αξιολόγηση και μετά επενδύσεις και χρέος», σχολιάζει τον τίτλο ο υπότιτλος. Στον ίδιο χρόνο, μια άλλη εφημερίδα, η «Εφημερίδα των Συντακτών», βλέπει διαφορετικά τις προγραμματικές δηλώσεις στον πρωτοσέλιδο τίτλο της: Δέκα ισοδύναμα για πιο ήπιο μνημόνιο. Ενώ στον υπέρτιτλο της εξηγεί ότι «η κυβέρνηση σχεδιάζει να ρίξει τα βάρη της φορολογίας στους κατέχοντες». Ακολούθως, δίνει ένα – δυό παραδείγματα φορολογίας «κατεχόντων»: φόροι στις εταιρίες τζόγου και αυτοκινητοδρόμων… 

Η αναφορά μου στους τίτλους των συγκεκριμένων εφημερίδων της συγκεκριμένης ημέρας δεν είναι διόλου τυχαία: η συγκεκριμένη ημέρα είναι η ημέρα εκκίνησης της πραγματικής διακυβέρνησης μιας ευρωπαϊκής χώρας από αριστερή κυβέρνηση (η προηγούμενη περισσότερο διαπραγματευόταν παρά κυβερνούσε), ενώ οι συγκεκριμένοι τίτλοι, σε κοινή ανάγνωση και ανάλυση, συνοψίζουν το ακανθώδες πολιτικό -ιδεολογικό περίγραμμα αυτής της «πρώτης φοράς αριστερής διακυβέρνησης». Της κυβέρνησης Τσίπρα και του κόμματος πίσω της: του «εναπομείναντος» ΣΥΡΙΖΑ… 

Ποιάς αγοράς; 

Υπάρχει κάτι που, στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου, συνομολογήθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα, τον «εναπομείναντα» ΣΥΡΙΖΑ και την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος: μετά τη νύχτα του μεγάλου εκβιασμού (13η Ιουλίου) και τον συμβιβασμό Τσίπρα προκειμένου να αποτρέψει το Grexit και την οριστική χρεοκοπία της χώρας, η έξοδος από το μνημόνιο μόνο μέσω της εφαρμογής του μπορεί να επιτευχθεί. 

Με βάση αυτή τη συνομολογημένη «συνθήκη», ο υπότιτλος «Νυν υπέρ πάντων η αξιολόγηση και μετά επενδύσεις και χρέος» στο πρωτοσέλιδο των «ΝΕΩΝ» της περασμένης Τρίτης καθρεφτίζει σωστά τις κυβερνητικές προτεραιότητες που είναι και εθνικές προτεραιότητες. Ενώ ο σαρκάζων τίτλος «Πρώτη φορά αριστερά της αγοράς», άθελά του, περιγράφει το πεδίο πολιτικής θεωρίας και πράξης, εντός του οποίου οφείλει να κινείται ο ΣΥΡΙΖΑ (ως κυβερνώσα ή μη Αριστερά) τώρα και μετά: ναι, «πρώτη φορά αριστερά της αγοράς», μα ποιάς αγοράς; Της αγοράς της αυτορρύθμισης, της πολιτικά ελεγχόμενης αγοράς, ή μιας κρατικοποιημένης «αγοράς»; 

 Εντάξει, οι απαντήσεις της σύγχρονης Αριστεράς στο συγκεκριμένο ζήτημα έχουν δοθεί προ πολλού: «Το επείγον είναι να εξαλείψουμε μια για πάντα την αυταπάτη ότι οι αγορές αυτορρυθμίζονται» και «μόνο ο πολιτικός έλεγχος μπορεί να καταπολεμήσει την ασυδοσία των αγορών και να αποκαταστήσει το κοινωνικό – δημοκρατικό τους προφίλ». Αλλά αυτές είναι απαντήσεις σε θεωρητικό επίπεδο. Στην πράξη, οφείλει μιαν απάντηση ο λεγόμενος «ευρωπαϊκός αριστερισμός» στην πρωτοπορία του οποίου βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας: «…αυτό που θέλω να υπογραμμίσω περισσότερο από ποτέ, υπερασπιζόμενος τον «αριστερό ευρωπαϊσμό», είναι πως, σήμερα, υπάρχουν δύο δρόμοι στην Ευρώπη και για την Ευρώπη». Αυτή είναι και η θέση που υπερασπίστηκε με περισσή ευφράδεια ο Αλέξης Τσίπρας, στο άρθρο του που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2017 στη Le Monde…», επιβεβαιώνει ο Ετιέν Μπαλιμπάρ στο περίφημο άρθρο του υπό τον τίτλο «Πως θα αλλάξουμε την Ευρώπη»*… 

 Ενέσεις αυτοπεποίθησης 

Φυσικά ο Ετιέν Μπαλιμπάρ εννοεί την αναφορά του Αλέξη Τσίπρα στη «σύγκρουση δυό εκ διαμέτρου αντίθετων στρατηγικών (σ. σ: με επίκεντρο την Ελλάδα) όσον αφορά το μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης: απ’ τη μια τη στρατηγική εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης σε ένα πλαίσιο ισότητας και αλληλεγγύης και, απ’ την άλλη, τη διάσπαση και τον διχασμό της Ευρωζώνης, και συνακόλουθα της Ε.Ε., με πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση τη δημιουργία μιας Ευρωζώνης δύο ταχυτήτων»… 

Το βλέπω, ξεφύγαμε θεωρητικολογώντας εν ευτελεία, αλλά εμείς οι… εναπομείναντες, βιώνουμε μια συγκυρία που απαιτεί… ενέσεις ιδεολογικής αυτοπεποίθησης. Οι οποίες θα γίνουν έως και θεραπευτικές αν επαληθευτεί ο τίτλος του δεύτερου πρωτοσέλιδου που, προλογικά, αναφέρω, του πρωτοσέλιδου της Εφημερίδας των Συντακτών: Δέκα ισοδύναμα για πιο ήπιο μνημόνιο. Και, βέβαια, ο υπέρτιτλος, («η κυβέρνηση σχεδιάζει να ρίξει τα βάρη της φορολογίας στους κατέχοντες») τα παραδείγματα που παρατίθενται, («φόροι στις εταιρίες τζόγου και αυτοκινητοδρόμων») καθώς και το ρεπορτάζ που ακολουθεί: το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης καταρτίζει λίστα με αντίρροπα μέτρα σε αντικατάσταση του ΦΠΑ 23%. Στις προτάσεις που θα παρουσιαστούν στους δανειστές περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων μέτρα για έκτακτη εισφορά σε κερδοφόρες επιχειρήσεις, σε ενδοομιλικές συναλλαγές, σε ακίνητα στο εξωτερικό κλπ, κλπ… 

Αυτά τα ολίγα… θεραπευτικά, με την ελπίδα ότι θα μεταβληθούν σύντομα σε κυβερνητικές εφαρμογές και δεν θα απομείνουν ξεθωριασμένα αποτυπώματα αριστερόστροφων προθέσεων στην πρώτη σελίδα μιας φίλιας εφημερίδας

 *Εφημερίδα Εποχή, 20/9/ 2015 και 27/9/2015

Νίκος Τσαγκρής