6 Μαΐου 2015

Ο Σάμουελ Μπέκετ βλέπει συμφωνία!..


Περιμένοντας το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης οι Έλληνες θυμίζουν τους πρωταγωνιστές του θεατρικού έργου «Περιμένοντας τον Γκοντό», 

 Δύο γερασμένοι αλήτες περιμένουν σ' έναν έρημο δρόμο, δίπλα στο μοναδικό δέντρο που υπάρχει εκεί. Δεν βρίσκονται σε κανένα συγκεκριμένο τόπο ή χρόνο - είναι παντού και πουθενά. Επί δύο μέρες καβγαδίζουν, βαριούνται, κάνουν καραγκιοζιλίκια, αυτοεπαναλαμβάνονται, απειλούν να αυτοκτονήσουν και περιμένουν. Περιμένουν κάποιον που μπορεί να μην έρθει ποτέ. Περιμένουν τον Γκοντό… 

Σε μια διόλου αταίριαστη αλληγορία, οι «γερασμένοι αλήτες» του Σάμουελ Μπέκετ είμαστε εμείς! Οι χρεοκοπημένοι, απαξιωμένοι και ταπεινωμένοι από τους «ευρωπαϊκούς θεσμούς» Έλληνες. Που, σαν τους διαχρονικούς γερασμένους αλήτες του Μπέκετ, τον Βλαντιμίρ και τον Εστραγκόν, καθόμαστε σε μια ερημωμένη χώρα περιμένοντας τη συμφωνία. 

Η διαφορά είναι ότι, σε αντίθεση με τους ήρωες του Μπέκετ που «είναι παντού και πουθενά», εμείς βρισκόμαστε σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, είμαστε «εδώ» και «τώρα». Και, τρείς και κάτι μήνες, καμαρώνουμε, ελπίζουμε, καβγαδίζουμε, απειλούμαστε και απειλούμε, περιμένοντας τη «συμφωνία». Αλλά ποια «συμφωνία»; 

 - Μια συμφωνία σαν ψάθινο καπέλο, να το φοράω και να μη με νοιάζει πια που είμαι κουρελής. Και να το αγοράσω, λέει, ολοκαίνουργιο, με το επίδομα αδείας. Και να το φορέσω και, με τον παρά στην τσέπη, να μπω σ’ ένα καράβι. Και να πάω, λέει, ίσαμε… ίσαμε τον Πόρο! 

-Μη μου το λες! Κι αυτούς που σε κατάντησαν κουρελή; Εγώ σ’ το λέω, Ντιντί, επίδομα-ξεεπίδομα θα τους πετούσα το καπέλο στη μούρη… 

 Στωικότητα και αισιοδοξία 

 Γράφω αυτό το κείμενο ως θεατής των θεατών της διαπραγμάτευσης και, πραγματικά, τους βλέπω σαν εκατομμύρια ψηφιακά πολλαπλάσια των κωμικοτραγικών πρωταγωνιστών του θεατρικού έργου του Μπέκετ, τού Βλαντιμίρ και του Εστραγκόν. Και σκέφτομαι πως έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν ότι το «Περιμένοντας τον Γκοντό» έχει ιδιαίτερη απήχηση σε καιρούς κοινωνικής και πολιτικής κρίσης και ότι «ως νεωτερικός υπαρξιακός στοχασμός, το έργο μπορεί αρχικά να φανεί θλιβερό, είναι όμως και αστείο και ποιητικό και αποκαλύπτει το ανθρώπινο ταλέντο για στωικότητα, συντροφικότητα και αισιοδοξία»*. 

 Στωικότητα ίσως όχι, αλλά συντροφικότητα και αισιοδοξία μπόλικη. Και πίστη αξιοθαύμαστη. Είναι, πραγματικά, πρωτόγνωρη η αμείωτη λαϊκή πίστη στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, στον Έλληνα πρωθυπουργό, στους υπουργούς, στην ομάδα διαπραγμάτευσης, μέσα σ’ αυτό το απολύτως εχθρικό, εσωτερικό και εξωτερικό οικονομικό και μιντιακό περιβάλλον• σ’ αυτή την παλινδρομική κίνηση από το φως στο σκοτάδι και πάλι πίσω… 

Προσωπικά, ως θεατής των θεατών της διαπραγμάτευσης βλέπω τους Έλληνες να περιμένουν υπομονετικά τη «συμφωνία», όπως ο Πότζο (ένας περαστικός ήρωας – σχολιαστής στο έργο του Μπέκετ) τους αναμένοντες τον «Γκοντό», Βλαντιμίρ και Εστραγκόν: «Γεννούν πάνω από έναν τάφο», λέει ο Πότζο. Και αμέσως προσθέτει: «Το φως λάμπει για μια στιγμή και ύστερα έρχεται πάλι η νύχτα». 

 Τι είδε ο Μπαλιμπάρ 

 Είναι θλιβερό, αλλά ταυτόχρονα εντυπωσιακό και αισιόδοξο, αυτό που συμβαίνει: οι Έλληνες του παρόντος «γεννούν πάνω από έναν τάφο», τον τάφο του πολιτικού συστήματος που οι ίδιοι ενταφίασαν υψώνοντας την Αριστερά στην κυβερνητική εξουσία. Και αυτό που γεννούν είναι η Πολιτική: σαν πρωτοπόροι της ανάγκης για αναγέννησή της πολιτικής στην Ευρώπη μέσα από την κρίση του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού… 

 «Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια τεράστια ελπίδα για την Ελλάδα και ένα παράδειγμα για την Ευρώπη», εξηγεί ο σπουδαίος Γάλλος φιλόσοφος Ετιέν Μπαλιμπάρ (Γαλλικό Ινστιτούτο, Τρίτη 5 Μαΐου). «Η επιτυχία του», προσθέτει, «οφείλεται στο ότι υπερασπίζεται το έθνος, χωρίς να υιοθετεί αντιευρωπαϊκές ή ξενοφοβικές θέσεις. Γι αυτό θέλουν να οδηγήσουν σε αποτυχία την ελληνική απόπειρα δημοκρατίας και σε συνθηκολόγηση τον ΣΥΡΙΖΑ, να μη γίνει παράδειγμα για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, ιδίως για τους Ισπανούς». 

Ψέματα; Αυτός είναι ο βασικός λόγος που οδηγεί τις διαπραγματεύσεις σ’ εκείνη την παλινδρομική κίνηση, που λέγαμε, από το φως στο σκοτάδι και πάλι πίσω. Και εμάς να βλέπουμε τους αναμένοντες τη «συμφωνία» Έλληνες με τις φωτοσκιάσεις που ο Σάμουελ Μπέκετ «έριχνε» στους αναμένοντες τον Γκοντό ήρωές του: «Το φως λάμπει για μια στιγμή και ύστερα έρχεται πάλι η νύχτα». 

Και πάλι φώς: Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο. Ακόμα και η πιο χυδαία αντικυβερνητική φυλλάδα** καταγράφει «Κλίμα αισιοδοξίας για συμφωνία με τους δανειστές». 

- Αυτό περιμέναμε, Ντιντί, λίγο παραδάκι, ένα ταξίδι κατάστρωμα, ένα ψάθινο καπέλο. Το λένε, το λένε να δεις, …έντιμο συμβιβασμό. Έτσι το λένε! 

- Μια συμφωνία είναι, Γκογκό, τι κάνεις έτσι; Μόνο να, δεν θα ‘μαστε εμείς τώρα αυτοί που θα κρεμαστούν στα κλαριά τούτου εδώ του δέντρου! Οι άλλοι, οι σαμαροβενιζέλοι, θα τραμπαλίζονται από αύριο στο δεντράκι μας, πέρα-δώθε, πέρα δώθε… Και, ξέρεις κάτι; Είναι κιόλας αύριο! 

* «The Observer» – Καθημερινή, 29/03/2009
** Η εφημερίδα Το ΘΕΜΑ

Νίκος Τσαγκρής

Δεν υπάρχουν σχόλια: