Κορυφαίο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ μου εμπιστεύτηκε την απαισιοδοξία του για σύντομη έξοδο της χώρας από τη στενωπό της κρίσης. Τον ρώτησα τι, κατά την γνώμη του, φταίει και μου απάντησε με ένα πονηρό χαμόγελο. Ύστερα το ξανασκέφτηκε και, «αγαπητέ μου, στην εποχή μας είναι εξαιρετικά δύσκολο, ακόμα και για τον πιο χαρισματικό πολιτικό, να πει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο Όχι», μου απάντησε σιβυλλικά…
Αναπόφευκτα συνέδεσα τον χρησμό αυτό με την αδυναμία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ να συνθέσει και να υποστηρίξει με γενναιότητα μια «εθνική», να πούμε, στάση, απέναντι στο πρόβλημα χρέους που βυθίζει τη χώρα. Την αδυναμία του, εν τέλει, να πει, το μεγάλο ΟΧΙ στην οικονομική κατοχή της χώρας από τις δυνάμεις της τρόικας…
Εύκολο είναι; Η άρνηση είναι μια πολυτελής λειτουργία. Τόσο πολυτελής, όσο η ρήξη, όσο η επανάσταση. Είναι φυσικό, λοιπόν, να μην χωράει στην εφαρμοσμένη πολιτική, που είναι μια λειτουργία ευτελής, μια διαδικασία.
Αλλά και όταν η πολιτική ασκείται ως πολιτική, ως θεώρηση δηλαδή των πολιτικών προβλημάτων με στόχο την εφικτή λύση τους, η άρνηση, όταν εκδηλώνεται, εκδηλώνεται στα πλαίσια του εφικτού. Είναι άρνηση-θέση, ή ακόμα και άρνηση-κατάφαση…
Κατά τον Νίτσε, η άρνηση εκδηλώνεται ως θέληση δύναμης και μπορεί να θέσει σε κίνηση όλη την ανθρώπινη Ιστορία. Θέληση δύναμης, που μπορεί να μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε υπεράνθρωπο.
Για τον Φρόιντ, η άρνηση είναι η εκδήλωση των δυνάμεων της ζωής που επιθυμούν να αρνούνται οτιδήποτε αντιτίθεται σ’ αυτές, ενώ για τον Χέγκελ, η άρνηση εξακολουθεί να δρα σε όλη την ανθρώπινη Ιστορία παράγοντας το καινούργιο, κάθε φορά το καινούργιο.
Ο Μαρξ αντιλαμβάνεται την άρνηση ως άρνηση της εργασίας, η οποία πολεμά τη φύση και τους ανθρώπους, δημιουργεί τον αλλοτριωμένο από τις ανθρώπινες και κοινωνικές αφθονίες κόσμο: «η ανθρωπότητα, λοιπόν, οφείλει να οικειοποιηθεί αναλογικά (κολεκτιβίστικα) αυτόν τον κόσμο ύστερα από την κατάργηση της περιουσίας και της γραφειοκρατικής τάξης των υπαλλήλων του κράτους, πράγμα που θα επιτρέψει στη δημιουργική πολυδραστηριότητα των ανθρώπων να αναπτυχθεί υλιστικά και πνευματικά, σαν παιχνίδι…».
Αυτά, στη σφαίρα της φιλοσοφίας και της ψυχανάλυσης. Στο πεδίο της πολιτικής ο πήχης χαμηλώνει: Το παιχνίδι της πολιτικής είναι, κατά συνθήκη, ένα στημένο παιχνίδι. Τις περισσότερες φορές βρώμικο, λίγες φορές καθαρό, αλλά σπάνια τόσο καθαρό όσο η απόλυτη θέση ή η απόλυτη άρνηση, σπάνια τόσο αποτελεσματικό όσο ένα μεγάλο Ναι ή ένα μεγάλο Όχι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου