Ο θάνατος του Αγησίλαου Β.

Στη «Δίκη» του Κάφκα ο Γιόζεφ Κ. γίνεται στόχος. Διώκεται, αλλά δεν ξέρει γιατί. Βέβαια υπερασπίζεται τον εαυτό του, αλλά χωρίς, και πάλι, να ξέρει γιατί. Συνεχίζει να ερωτεύεται, να τρώει ή να διαβάζει την εφημερίδα του. Κατόπιν δικάζεται. Η αίθουσα όμως του δικαστηρίου είναι σκοτεινή. Δεν καταλαβαίνει πολλά πράγματα. Υποθέτει μονάχα πως καταδικάστηκε, μάταια όμως αναρωτιέται για ποιο λόγο. Μετά από καιρό, δυο καλοντυμένοι και ευγενικοί κύριοι έρχονται να τον βρουν και τον παρακαλούν να τους ακολουθήσει. Με πολλές φιλοφρονήσεις, τον οδηγούν σε ένα απελπιστικό προάστιο, του βάζουν το κεφάλι πάνω σε μια πέτρα και τον σφάζουν. Προτού πεθάνει, ο καταδικασμένος λέει μονάχα: «σαν το σκυλί»…

Έτσι η κάπως έτσι, βίωσε ο καθηγητής Αγησίλαος Β. την οικονομική «σφαγή» που υπέστη με την εφαρμογή των μέτρων διόρθωσης των δημοσίων οικονομικών: «Έγινα στόχος των διαπραγματευτών της κυβέρνησης με το Δ.Ν.Τ. αλλά δεν ξέρω γιατί», μου γράφει. «Βέβαια, υπερασπίστηκα τον εαυτό μου – βγήκα στους δρόμους μαζί με τους συναδέλφους μου – αλλά χωρίς να ξέρω γιατί», συνεχίζει. «Κατόπιν, σε μια αίθουσα σκοτεινή, στο υπουργείο Οικονομικών, με δίκασαν. Μάταια όμως αναρωτιόμουν για ποιο λόγο. Μετά από καιρό, όταν πήγα να πληρωθώ, ο καλοντυμένος και ευγενικός κύριος του Ταμιευτηρίου με οδήγησε σε ένα απελπιστικό γραφείο και μου έδειξε το χαρτί της νέας μισθοδοσίας με τις περικοπές. Ένιωσα σαν να μου βάζουν το κεφάλι πάνω σε μια πέτρα και να με σφάζουν. Είπα μονάχα: ‘σαν το σκυλί’»…

Υπάρχει ελπίδα να ανατραπεί το απαισιόδοξο τέλος, η οριστική «σφαγή», ο οικονομικός θάνατος του Έλληνα μισθωτού Αγησίλαου Β.; Μόνο αν μπορεί να βλέπει τη ζωή σαν παράλογος ήρωας. Όπως ο Σίσυφος του Αλμπέρ Καμύ, την ώρα που διαρκεί η κατάβασή του από την κορυφή προς «αυτόν τον χαμηλό κόσμο»˙ απ’ όπου θα πρέπει να σπρώξει και πάλι την πέτρα στην κορυφή: «Αυτή η ώρα είναι η ώρα της συνείδησης. Σε κάθε μία απ’ τις στιγμές της, από τότε που αφήνει την κορυφή και κατευθύνεται σιγά – σιγά προς τις τρώγλες των θεών, είναι υπέροχος μέσα στη μοίρα του, πιο δυνατός από το βράχο του. Γιατί δεν υπάρχει μοίρα που να μη νικιέται με την περιφρόνηση»…

Νίκος Τσαγκρής

Οργή Λαού...

Τρελαίνομαι με τα αισιόδοξα άρθρα κάποιων καλόπαιδων της δημοσιογραφίας που βλέπουν, και καλά, διέξοδο στο βάθος του τούνελ. Κάποιων φωστήρων του επικοινωνιακού αριβισμού που, προσφέροντας τις καλές τους υπηρεσίες στα ευαγή ιδρύματα όπου απασχολούνται, εισπράττουν δέκα και είκοσι και τριάντα χιλιάρικα μηνιαίως˙ και αυτά, προφανώς, τους φωτίζουν, να βλέπουν διέξοδο! Μέσα στο απόλυτο, το απελπιστικό σκοτάδι, που τυλίγει την Ελλάδα, τους Έλληνες. Ειδικά τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.

Βλέπουν διέξοδο! Ακριβώς την ώρα που η «σοσιαλιστική» κυβέρνηση, το «κράτος – πρόνοιας» του ΠΑΣΟΚ, έγινε μια τεράστια μηχανή που μας συντρίβει: «Το Κράτος, σοσιαλιστικό ή καπιταλιστικό, είναι ο θάνατος», έλεγε ο Ευγένιος Ιονέσκο. Κι αυτό το Κράτος – η Ελληνική κυβέρνηση, η Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Νομισματικό Ταμείο μαζί – το ευρωπαϊκό οικονομικό κράτος, εν τέλει, δεν θα υποκύψει εάν δεν εξεγερθούν οι αδικημένοι. Στην προκειμένη περίπτωση, όλοι οι Έλληνες εργαζόμενοι κι ακόμα περισσότερο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι…

Αισιοδοξία; Ούτε μια μικρή χαραμάδα: «Αμφιβάλλω αν η έκκληση των πολιτικών για αλληλεγγύη προς την Ελλάδα θα αλλάξει το σλόγκαν «η Ελλάδα βρίσκεται στην κόκκινη λίστα» που κυριαρχεί σ’ εμάς», επισημαίνει στην «Le Monde» διοικητής Γαλλικής Τράπεζας. Και συμπληρώνει: «Δεν έχουμε το δικαίωμα να επενδύουμε ούτε πεντάλεπτο εκεί»!..

Την ίδια στιγμή ο διευθυντής των Γερμανικών Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων Χάινριχ Χάασις, αρνείται με κυνισμό τη συμμετοχή τους στη «διάσωση» της Ελλάδας: «Αυτό αφορά εκείνους που βοήθησαν την Ελλάδα με τη δημιουργική λογιστική και εκείνους που θέλησαν να κερδίσουν χρήματα κερδοσκοπώντας επί της χρεοκοπίας της Ελλάδας. Τα ταχυδρομικά ταμιευτήρια δεν ανήκουν σε καμία από τις δύο ομάδες» λέει.

Έχει άδικο; Μάλλον όχι, αλλά τι σημασία έχει; Εκείνοι οι Έλληνες που έκαναν τη δημιουργική λογιστική, εκείνοι οι Ευρωπαίοι που βοήθησαν τους Έλληνες να την κάνουν, εκείνοι οι Έλληνες που έφαγαν τα λεφτά και εκείνοι, Έλληνες και Ευρωπαίοι, που «θέλησαν να κερδίσουν χρήματα κερδοσκοπώντας επί της χρεοκοπίας της Ελλάδας», πίνουν τώρα, και θα συνεχίζουν να πίνουν, εις υγείαν των κορόιδων: Υμών των Ελλήνων εργαζομένων και δη των μισθωτών και συνταξιούχων.

Ποιός να τιμωρήσει τους κλέφτες και τους κερδοσκόπους; Ποιος να ανατρέψει το Ευρωκράτος της ανισότητας και της αδικίας; Ποιός να τραγουδήσει το τέλος της πολιτικής; Οι Έλληνες μισθωτοί και οι συνταξιούχοι; Αυτοί δεν έχουν πια ούτε μαντήλι να κλάψουν. Και ο Μαγιακόφσκι, αυτοκτόνησε νωρίς…

Νίκος Τσαγκρής

Σπρεντολαγνεία στο limit up!

Εσείς τι θα πάρετε; Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης ή Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Σας ερωτώ γιατί, τις τελευταίες μέρες, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης σημείωσε limit up στις πολιτικές αγορές, αντίστοιχο με το limit up που σημειώνουν τα spreads στις χρηματαγορές. Ενώ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ερρίφθη στο πυρ το εξώτερο: Μακριά! Θα μας ξεσκίσουνε, θα μας πιούνε το αίμα, θα μας χτυπάνε κάτω σαν χταπόδια!..
Μάλιστα, μετά τις συνεχείς δημόσιες τοποθετήσεις των Σαμαρά και Τσίπρα κατά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου –κατά συνέπειαν υπέρ του Μηχανισμού Στήριξης– δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης είναι Νέα Δημοκρατία και… ΣΥΡΙΖΑ ενώ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι ΠΑΣΟΚ!

Εντύπωση ανυπόστατη, αφού το ΠΑΣΟΚ (η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, εν πάση περιπτώσει) όχι μόνο υπέρ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δεν είναι, αλλά ετοιμάζεται να πατήσει και το κουμπί για την ενεργοποίηση του Μηχανισμού Στήριξης. Στον οποίο Μηχανισμό Στήριξης συμμετέχει, κατά το ένα τρίτο, και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Πράγμα που σημαίνει ότι οι Σαμαράς και Τσίπρας, που είναι κατά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είναι και υπέρ αυτού! Κατά το ένα τρίτο! Το ίδιο, ακριβώς, ισχύει και για το ΠΑΣΟΚ!..

Μιλάμε για το απόλυτο μπέρδεμα – και σ’ αυτό συμβάλουν καταλυτικά οι οικονομολόγοι, πραγματικοί ή… φαντασιακοί. Δηλαδή όλοι μας, αφού όλοι, πτυχιούχοι του London School of Economics, της… ΑΣΟΕ ή του Γυμνασίου της γειτονιάς, οικονομολόγοι το παίζουμε. Κι ας μην είμαστε σε θέση να μοιράσουμε δυο γαϊδουριών άχυρα. Όπως, άλλωστε, και οι πραγματικοί οικονομολόγοι: «Οι οικονομολόγοι θα έπρεπε να υφίσταται συνεχείς ελέγχους εγκυρότητας. Αν προσπαθήσουμε να επαληθεύσουμε τις προβλέψεις τους, θα διαπιστώσουμε ότι δεν είναι εγκυρότερες από τις προβλέψεις της μετεωρολογικής υπηρεσίας ή του ωροσκοπίου», μας λέει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ.

Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, οικονομολόγοι, όλοι μας, συμβάλαμε στην ιεροποίηση των οικονομολόγων και της οικονομίας. Τώρα, στραμμένοι με θρησκευτική προσήλωση προς τους ναούς του χρήματος (είτε ονομάζονται Goldman Sachs, είτε «Μηχανισμοί Στήριξης» είτε «Νομισματικά Ταμεία») προσευχόμαστε για φθηνότερο χρήμα, φθηνότερα spreads: Τα spreads, μες στη χαοτική δραματουργία των πτώσεων και των ανόδων τους, έχουν γίνει οι φάροι της θείας Πρόνοιας. Όταν ο δείκτης ανεβαίνει ή κατεβαίνει, αυτό που παίζεται είναι η λύτρωση ή η καταδίκη μας…

Νίκος Τσαγκρής

Μια ανυπόστατη "πατρίδα"

Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι σαθρό. Και αυτό δεν έχει να κάνει με τη φύση των Ελλήνων, των Γερμανών ή των Γάλλων, αλλά με τη φύση του ίδιου του οικοδομήματος, τη φιλοσοφία πάνω στην οποία θεμελιώθηκε: «Υπάρχουν ελάχιστοι πιο αθώοι τρόποι για να περνάει κανείς τον καιρό του πέρα από το να κερδίζει χρήματα»!...

Είναι η φιλοσοφία των πιονέρων των «αγορών», στην ουσία η φιλοσοφία της κερδοσκοπίας. Στην οποία ο Άνταμ Σμιθ απένειμε πιστοποιητικό ευγενείας μέσω ενός διάσημου κειμένου του: «…Δεν περιμένουμε από την καλοσύνη του χασάπη, του ζυθοπώλη και του φούρναρη το γεύμα μας, αλλά από τη μέριμνά τους για το συμφέρον τους. Δεν απευθυνόμαστε ποτέ στην ανθρωπιά τους, αλλά στον εγωισμό τους και δεν τους μιλάμε ποτέ για τις ανάγκες μας, αλλά για το κέρδος τους…»

Η Ελλάδα, στην ανάγκη της, έκανε το λάθος να απευθυνθεί στην καλοσύνη του Γάλλου χασάπη, του Γερμανού ζυθοπώλη, του Ιταλού φούρναρη: ζήτησε πολιτική στήριξη, αλληλεγγύη, ανθρωπιά, από το διευθυντήριο μιας κερδοσκοπικής εταιρίας – της οποίας είναι και μικρομέτοχος – της «Euro Group». Η οποία έχει ως βασική καταστατική αρχή (συνθήκη της Λισσαβόνας) την αρχή των πιονέρων του κέρδους, που λέγαμε: απαγορεύεται η πτώχευση. «Απαγορεύεται η διάσωση κάθε κράτους – μέλους που πτωχεύει»!..

Το οικοδόμημα ήταν σαθρό από τη γέννησή του, από τότε που το λέγαμε ΕΟΚ. Ένα αγοραίο εγχείρημα ήταν. ‘Ένας οικονομικός «συνεταιρισμός» στο προσκήνιο, ένα κερδοσκοπικό deal στο παρασκήνιο: ένα συνονθύλευμα κρατών με διαφορετικές οικονομικές ποιότητες και ποσότητες, διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες και πολιτισμούς, δίχως ίχνος πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής συνοχής. Απλά, να σμίξουμε τους… καπιταλισμούς μας! Γίνεται;

Θυμάμαι τις απονενοημένες απόπειρες κάποιων ρομαντικών Ευρωπαίων πολιτικών για ένα ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Και θυμάμαι με θλίψη εκείνο το στομφώδες και αφελές «χθες αποκτήσαμε μια καινούρια πατρίδα», του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, μετά την παρουσίαση του δύσμοιρου «σχεδίου Ευρωπαϊκού Συντάγματος» (Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2003) από τον Ζισκάρ Ντ’ Εστέν…

«Μια καινούρια πατρίδα»! Πολιτειακά ανυπόστατη, με κατοχυρωμένη την ανισοτιμία, την δικτατορία των «μεγάλων» επί των «μικρών», με θεσμοθετημένο τον οικονομισμό, με την ασυδοσία των «αγορών» προστατευμένη, με θωρακισμένη την κερδοσκοπία. Με εκτυφλωτική, τώρα πια, για όσους διαθέτουν στοιχειώδη πολιτική ορατότητα, τη σαθρότητα του εγχειρήματος της «ευρωζώνης»…

Νίκος Τσαγκρής

Η ευρωζώνη μας στενεύει

Η κρίση μπήκε στα σπίτια μας, στα σπίτια των μισθωτών και των συνταξιούχων. Και κάποιων μικρομεσαίων που πτώχευσαν ή πτωχεύουν. Που το ‘κλεισαν ή το κλείνουν το μαγαζί. Καταλαβαίνετε, μιλάω για την κρίση που τόσο καιρό κατονομάζαμε ως «πραγματική κρίση» και δεν την είχαμε γνωρίσει προσωπικά. Τώρα μπήκε στα σπίτια μας. Μας συστήθηκε, μας άγγιξε, αρχίσαμε ήδη να τη σεβόμαστε: «Λέω, φέτος, να μην πάμε στο χωριό το Πάσχα. Είναι πολλά τα έξοδα, δεν μας παίρνει…»

Η κρίση εισέβαλε στα σπίτια της «μεγάλης μεσαίας τάξης», τα σπίτια που, μέχρι σήμερα, συγκέντρωναν οικογενειακό εισόδημα από δυόμισι ως πέντε χιλιάρικα το μήνα. Εισόδημα που, οσονούπω, άμεσα ή έμμεσα, μειώνεται κατά 15 έως 25% και βάλε! Προς χάριν της ευρωζώνης και εκείνων που την εφεύραν και τη… φοράνε. Και τη βγάζουν και, υπό τύπον μαστιγίου, την κραδαίνουν στις πλάτες μας.

Ωστόσο, το «στένεμα» είναι περισσότερο ψυχολογικό παρά πραγματικό, είναι ο φόβος μπροστά σε μια απειλή που έρχεται απ’ το ευρωπαϊκό μας μέλλον και μας γυρίζει πίσω, στο ελληνικό μας παρελθόν. Τη μιζέρια της φτώχειας: γερμανική κατοχή – ταπείνωση – πείνα – θάνατος. Είναι τυχαίο, άραγε, το γεγονός ότι η Γερμανία πρωτοστατεί και σ’ αυτή τη νέα απειλή που «έρχεται απ’ το μέλλον»; Και είναι άστοχοι εκείνοι οι Έλληνες που μιλούν ξανά για Γερμανική «κατοχή»;

Εμείς οι παλαιότεροι δεν τη φοβόμαστε τη φτώχεια. Την έχουμε γνωρίσει από πολύ κοντά. Έχουμε μεγαλώσει, αξιοπρεπώς, μαζί της, καίγοντας στη δουλειά και στα τραγούδια τη μιζέρια της. Ή, πιο καλά, πετώντας την κατάμουτρα στον Πλούτο, όπου ανήκει. Αλλοίμονο στους νέους που, μεγαλωμένοι σε μια εποχή πανωλεθρίας των ιδεών, απέμειναν να κολυμπούν στα αναβράζοντα νερά του εγωιστικού υπολογισμού: «Να περνάμε καλά»! Να περνούν καλά ως φιλόπονα χάμστερ, περιορισμένα στο ρόλο του παραγωγού – καταναλωτή.

Όχι! Κάποτε πρέπει να αποσπαστούμε απ’ τη λατρεία της αγοράς. Καλύτερα φτωχοί και ελεύθεροι Έλληνες παρά «Ευρωπαίοι» – δεσμώτες των τοκογλύφων των «αγορών» και των πολιτικών τοποτηρητών τους. Των Γερμανών κερδοσκόπων, αν θέλετε, και των άλλων εταίρων τους. Στην κερδοσκοπία. Και των δικών μας, βέβαια, πασών των κυβερνήσεων, από καταβολής Σημίτη. Από καταβολής της εισόδου μας στην ΟΝΕ, θέλω να πω, κούφια η ώρα…

Νίκος Τσαγκρής

Κερδοσκοπία... λάϊτ

Θαύμα! Θαύμα! Γαλανόλευκος θρίαμβος, μιλάμε, κατά της κερδοσκοπίας! Γιατί δεν πείσαμε μόνο τους Ευρωπαίους εταίρους μας, την Άγκελα Μέρκελ και τον Νικολά Σαρκοζί, αλλά και τον Αμερικανό πρόεδρο αυτοπροσώπως. Το είπε ο δικός μας αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Μπαράκ Ομπάμα: ο πρόεδρος «ενδιαφέρθηκε για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας»! Και «δέχτηκε να θέσει το θέμα των κερδοσκόπων στους G20»!..

Θαύμα! Υπ’ αυτές τις συνθήκες ο Έλληνας πρωθυπουργός δικαιούται, υποθέτω, να δηλώνει ότι εξέλαβε τη «θετική ανταπόκριση της Ευρωζώνης, αλλά και των ΗΠΑ, στην αντιμετώπιση των κερδοσκόπων ως καθαρή υποστήριξη της προσπάθειάς μας στην οικονομία…»! Πολύ περισσότερο που η εν λόγω δήλωση στηρίχθηκε, στο καπάκι, από τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο, με ιδέες για την αποτροπή της κερδοσκοπίας των αγορών: «η Επιτροπή θα εξετάσει την απαγόρευση πώλησης επενδυτικών προϊόντων, τα οποία οι πωλητές δεν διαθέτουν»!

Τι είπατε; Δεν καταλάβατε τίποτα; Ούτε κι εγώ, ωστόσο το έψαξα και σας το εξηγώ, τρόπος του λέγειν: ο κ. Μπαρόζο εννοεί ότι η Κομισιόν θα πάρει την εξαιρετικά τολμηρή, απέναντι στις αγορές, πρωτοβουλία, να εξετάσει το κατά πόσο είναι θεμιτό να απαγορεύσει τις καθαρά κερδοσκοπικές πωλήσεις «γυμνών» CDS από ομόλογα του Δημοσίου». Αξιών του Δημοσίου, δηλαδή, που δεν συνοδεύονται από τα αντίστοιχα «χαρτιά»!

Σωθήκαμε! Αλλά ακόμα κι αν η… γενναία αυτή πρωτοβουλία της Κομισιόν δεν αρκεί για να μας σώσει υπάρχει εναλλακτική: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή», λέει ο καλός κύριος Μπαρόζο, «εργάζεται εντατικά για τον σχεδιασμό ενός μηχανισμού εκτάκτων αναγκών». Ο μηχανισμός αυτός «θα δρα υπό αυστηρές προϋποθέσεις και θα είναι συμβατός με τις διατάξεις που περιλαμβάνονται στη Συνθήκη της Λισαβόνας και απαγορεύουν την οικονομική διάσωση ενός κράτους-μέλους»!

Τι λέτε; Τι μπορεί να είναι ένας «μηχανισμός» που, …σε πείσμα της απαγόρευσης διάσωσής μας από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, στήνεται για να μας σώσει; Ένα κονσόρτσιουμ ευρωπαϊκών τραπεζών, λένε οι πρώτες πληροφορίες. Ένας κερδοσκοπικός μηχανισμός στη θέση των κερδοσκοπικών μηχανισμών, δηλαδή. Που θα κερδοσκοπεί επί της Ελλάδας και επί παντός πτωχευμένου κράτους-μέλους με… ευνοϊκότερους (4,5 με 5%) κερδοσκοπικούς όρους!

Θαύμα! Υπ’ αυτές τις συνθήκες ο Έλληνας πρωθυπουργός δικαιούται, υποθέτω, να δηλώνει ότι οι θυσίες των Ελλήνων πιάνουν τόπο!..
Νίκος Τσαγκρής

Βασικά ένστικτα… Βρυξελών

Καθώς η κρίση ξέφτισε την κουρτίνα που χώριζε τους Έλληνες πολίτες από τα παρασκήνια των Βρυξελών, αποκαλύφθηκε το σκοτεινό τοπίο των μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα τοπίο αισθηματικής ξηρασίας όπου ευδοκιμούν τα βασικά ένστικτα του οικονομισμού: ο πολιτικός κυνισμός, ο μεσσιανισμός των αγορών, η αλαζονεία του πλούτου.

Ο ευρωπαϊκός νεοφιλελευθερισμός αυτοπροσώπως, ταυτοποιημένος σε πρόσωπα και μηχανισμούς: Αλμούνια – Kομισιόν – Zαν Κλοντ Γιούνγκερ – Εurogroup – Zαν Κλοντ Τρισέ – Eυρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα… Να έχουν καταλύσει την εθνική μας ανεξαρτησία. Να υποκαθιστούν την ελληνική κυβέρνηση ως κυβέρνηση Κατοχής. Να μας απειλούν καθημερινά με μέτρα πάνω στα μέτρα, προκαλώντας σε άλλους φόβο, σε άλλους μίσος και σε άλλους ιερή αγανάκτηση…

Οικονομικός νεοφιλελευθερισμός! Εδώ συμβαίνουν πράγματα περίεργα, πράγματα σχεδόν μεταφυσικά, για τα οποία μας προειδοποιούσε ο μέγας οικονομοσκόπος Τζωρτζ Σόρος, τον καιρό της κερδοσκοπικής του φάσης: «Οι αγορές ψηφίζουν κάθε μέρα και τιμωρούν τα αλαζονικά κράτη»! Και η Ελλάδα είναι κράτος αλαζονικό, παραπλανά τις αγορές, δανείζεται με χαμηλά spread, γλεντοκοπά και τρωγοπίνει εις υγείαν των ευρωκορόιδων!..

Είμαι πεπεισμένος ότι οι αξιωματούχοι των ευρωμηχανισμών, οι Αλμούνια, Γιούνγκερ, Όλι Ρεν, Τρισέ και οι λοιποί τεχνικοί του συστήματος, εμφορούνται από τον ψυχισμό των φανατικών νεοφιλελεύθερων του Πασκάλ Μπρικνέρ: αρνούνται να βγουν από τον κύκλο, τον οικονομικό χώρο, όπου τους είχε κλείσει η μάχη ενάντια στον μπολσεβικισμό και, ορφανοί από εκείνον τον μεγάλο εχθρό, βλέπουν στον αγώνα ενάντια στη σοσιαλδημοκρατία και τον κρατισμό τη συνέχεια του χθεσινού πολέμου ενάντια στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας…

Έτσι κηρύσσουν παρωχημένο τον –εκάστοτε– φόρο εισοδήματος, αρχαϊκή τη μισθωτή εργασία, προκατακλυσμιαίο τον δέκατο τρίτο μισθό και ασύδοτο τον δέκατο τέταρτο, ανθυγιεινή την πρόωρη σύνταξη, ανόητο το συνδικάτο και ανάρμοστο τον συνδικαλισμό, ανυπόστατα τα επιδόματα ανθυγιεινής εργασίας, γελοία ακόμα και την ιδέα μιας κοινωνικής ασφάλισης ή μιας δημόσιας υπηρεσίας.

Για τους πιο εξημμένους, αρκεί να προστεθεί σε κάθε πρόβλημα ο πληθυντικός «αγορές» και τα πάντα λύνονται. Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, να πούμε, προέτρεψε τον Γιώργο Παπανδρέου να… φτύσει τις ευρωπαϊκές αγορές και να ζητήσει βοήθεια από απo τις άλλες! Tο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή την Παγκόσμια Τράπεζα! Μακάρι να το ‘κανε, έτσι, για σπάσιμο! Να μπορούμε, έστω για πλάκα, να δηλώνουμε εθνικά ανεξάρτητοι!..

Νίκος Τσαγκρής

Ο κόσμος θα γίνει εικόνα...

Μέρες που μοιάζουν σαν άσκηση στην πλήξη. Σαν ένα μηνιαίο ταξίδι στο πουθενά, στο τίποτα, σαν αυτά που είδα, άκουσα, έμαθα να τα 'χω ξαναδεί και ξανακούσει και ξαναμάθει: αυτό που με κρατούσε ζωντανό, να ξυπνάω τo πρωί, να πίνω τον καφέ μου, να πηγαίνω στο γραφείο και να σχολιάζω πράγματα που έχω ξαναδεί, ξανακούσει, ξαναμάθει, είναι η κρυφή γοητεία της πλήξης να σχολιάζεις πράγματα που έχεις ξαναδεί, ξανακούσει, ξανασχολιάσει...

Μια καλύτερη εξήγηση μου έδωσε ο άγνωστος φίλος μου Φερνάντο Πεσόα: Είναι «η ανία που προκαλεί το ακατάπαυστο νέο, η πλήξη του να ανακαλύπτεις, κάτω από την απατηλή διαφορά των πραγμάτων και των ιδεών, την αιώνια ταύτιση όλων με όλα, την απόλυτη ομοιότητα ανάμεσα στο τζαμί, τον αρχαίο ναό και την εκκλησία, την εξομοίωση ανάμεσα στην καλύβα και στο παλάτι, την κοινή οργανική δομή στο κορμί του βαρύτιμα ντυμένου βασιλιά και του γυμνού ιθαγενή, τη διηνεκή σύμπτωση της ζωής με τον εαυτό της, την ισοπέδωση όλων όσων ζούμε», βλέπουμε, ακούμε, μαθαίνουμε...

Τις μέρες αυτές τα νέα είναι ακατάπαυστα, μα οι διαφορές τους με τα προηγούμενα ανύπαρκτες: τα παγκόσμια πράγματα παραμένουν ίδια με τα προηγούμενα, κατά και μετά τη σύνοδο των πολιτικών ηγετών για το κλίμα. Τα οικονομικά πράγματα παραμένουν ασταθή και μετά την κατάθεση του νέου συμφώνου σταθερότητας. Οι τρομοκρατικές ενέργειες συνεχίζονται πανομοιότυπες με τις προηγούμενες, το ίδιο και οι πολιτικές δηλώσεις αποτροπιασμού που τις ακολουθούν. Ολοκληρώνονται κάποιες προ ημερησίας διατάξεως συζητήσεις στη Βουλή ο χαρακτήρας των οποίων είναι όμοιος με τον χαρακτήρα όλων των προηγουμένων προ ημερησίας διατάξεως συζητήσεων στη Βουλή. Κατεγράφησαν επίσης, ένα ακόμα ιατρικό λάθος που κόστισε μια ακόμα ανθρώπινη ζωή, μια ακόμα εξαγγελία εξυγίανσης τού ποδοσφαίρου, νέες φήμες για ηχηρές μεταγραφές ποδοσφαιριστών, μια ακόμα συγχώνευση εταιρειών που «θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, θα προσφέρει νέες θέσεις εργασίας και θα...»…

Επαναλήψεις. Η ανία που προκαλεί το ακατάπαυστο νέο, η πλήξη του να ανακαλύπτεις, κάτω από την απατηλή διαφορά των πραγμάτων και των ιδεών, την αιώνια ταύτιση όλων με όλα, η διηνεκής σύμπτωση της ζωής με τον εαυτό της, η ισοπέδωση όλων όσων βλέπουμε, ακούμε, μαθαίνουμε, όλων όσων ζούμε. Η πολιτική απομόνωση. To έλλειμμα πολιτικής συμμετοχής. Η μεταβολή της συλλογικότητας σε είδος υπό εξαφάνιση. Η ολοκλήρωση της παγκόσμιας κοινωνίας των ατόμων. Η ολοκλήρωση της εποχής της εικόνας.

Ίσως επαληθεύεται ήδη η προφητεία του Γιώργου Χειμωνά στους «Χτίστες»: Ο κόσμος θα γίνει εικόνα / αυτή θα είναι η τελευταία ζωή των ανθρώπων / να τους σκεπάσει μια εικόνα…

Νίκος Τσαγκρής

Στο… ζυγό της Κομισιόν

«Θα προτιμούσα να βρισκόμουν κάτω απ’ το ζυγό του Κόκκινου Στρατού παρά να πρέπει να τρώω χάμπουργκερ» έλεγε ο θεωρητικός του μεταμοντέρνου εθνικισμού Αλαίν Ντε Μπενουά, για να τονίσει την απέχθειά του στον μεταψυχροπολεμικό αμερικανικό ηγεμονισμό˙ τον ολοκληρωτικό καπιταλισμό με το «άνοιγμα των συνόρων», την «παγκοσμιοποίηση», την «οικονομία της αγοράς».

Λίγο αργότερα, επί της προεδρίας Μπους, ο αντιαμερικανισμός των Ευρωπαίων εθνικιστών άγγιξε και, σε πολλές περιπτώσεις, ξεπέρασε ακόμα και τον παραδοσιακό αντιαμερικανισμό των κομμουνιστών. Μέχρι που φτάσαμε στην οικονομική κρίση και καταντήσαμε – ποιοι, εμείς οι Έλληνες, που διδάξαμε αντιαμερικανισμό – να τρώμε μόνο… χάμπουργκερ. Άντε, και σουβλάκια, όταν θέλουμε να διαφοροποιηθούμε ιδεολογικά (είτε ως κομμουνιστές είτε ως… απλοί αριστεροί) από τους μεταμοντέρνους εθνικιστές…

Κανένα πρόβλημα. Προσωπικά, παραφράζοντας τη ρήση του Αλέν Ντε Μπενουά, είμαι έτοιμος να δηλώσω ότι θα προτιμούσα να τρώω μια ζωή… σουβλάκια παρά να βρίσκομαι (μια ζωή, επίσης) κάτω από τον ζυγό της Κομισιόν. Ο οποίος ζυγός μάς πέφτει πιο βαρύς, ειδικά σ’ εμάς τους μισθωτούς και συνταξιούχους, απ’ ότι ο ζυγός του Κόκκινου Στρατού στον Αλαίν Ντε Μπενουά και τους ομοϊδεάτες του.

Από την άλλη, ο «ζυγός της Κομισιόν» δεν είναι παρά ο ζυγός του καπιταλισμού με τον οποίο οικειοθελώς δεθήκαμε, τον αγαπήσαμε και συνεχίζουμε να τον αγαπάμε και να τον δοξάζουμε καθημερινά, είτε είμαστε δεξιοί είτε αριστεροί, είτε κομμουνιστές είτε εθνικιστές, ακόμα και αναρχικοί. Αίφνης την Τρίτη, παραμονή των Φώτων, μέρα κλεφτής αργίας και οικονομικής ένδειας, υποτίθεται, ένα από τα άντρα του καπιταλιστικού life style στην λεωφόρο Κηφισίας, το επονομαζόμενο και Golden Hall, ήταν φίσκα από… δεξιούς, αριστερούς, κομμουνιστές, εθνικιστές, ακόμα και αναρχικούς πατριώτες μας. Που δόξαζαν τον καπιταλισμό απολαμβάνοντας τα αγαθά του…

Θέλω να πω ότι ζούμε σε ένα λαβύρινθο πολιτικών, ιδεολογικών, πολιτιστικών και αισθητικών αντιφάσεων: δηλώνουμε σοσιαλιστές αλλά ανάβουμε κεριά πίστης στους αρχιερείς του καπιταλισμού, τους τεχνοκράτες της Κομισιόν. Προκειμένου να διασφαλίσουμε τον καπιταλισμό που μας βολεύει υπηρετούμε τους καπιταλιστές που μας… βολεύουν. Εν τέλει, μόνο οι καπιταλιστές δεν πιστεύουν στον καπιταλισμό. Όπως λέει ο Μάικλ Μουρ, πιστεύουν στο σοσιαλισμό για τους πλούσιους: θέλουν να είναι σίγουροι ότι η κυβέρνηση θα μεριμνά μόνο γι’ αυτούς δίχως οι άλλοι να το αντιλαμβάνονται.

Νίκος Τσαγκρής

Εξουσία και Αστυνομία

Φοιτητές και μαθητές διαδηλώνουν φωνάζοντας «μπάτσοι – γουρούνια – δολοφόνοι». Kουκουλοφόροι, αναρχικοί, αντιεξουσιαστές, «χαβαλέδες», στήνουν οδοφράγματα, ανάβουν φωτιές, τα σπάνε, πετούν πέτρες και βόμβες μολότοφ, ενάντια στην Αστυνομία, την αστυνομική «καταστολή», την «αστυνομική βία». Ηγέτες της αντιπολίτευσης στηλιτεύουν τη «βίαιη αστυνομική επίθεση κατά μαθητών και σπουδαστών που διαδηλώνουν ειρηνικά», τη στιγμή που η κυβέρνηση υπερθεματίζει, μεμφόμενη τις «ακραίες αντιδράσεις της Αστυνομίας»!..

Γύρω – γύρω όλοι και στη μέση η… Αστυνομία. Mα ο βασικός λόγος ύπαρξης της Αστυνομίας είναι η αποτροπή των παραβάσεων και η καταδίωξη των παραβατών: η Αστυνομία είναι, πρώτα απ’ όλα, ένας μηχανισμός κατά του κακού. Το πρόβλημα είναι ότι η φύση του κακού επαφίεται στην πολιτική φιλοσοφία της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας˙ στη διάθεση της οποίας, ωστόσο, βρίσκεται και ο «μηχανισμός κατά του κακού», η Αστυνομία!..

Η προηγούμενη κυβέρνηση εντόπισε ένα… απόλυτο «κακό» στα Εξάρχεια και διέταξε οσονούπω τον «μηχανισμό κατά του κακού» να περιπολεί μέρα – νύχτα στην περιοχή, προκειμένου να το αποκαλύψει και να το αποτρέψει. Μια μέρα, ο «μηχανισμός» είδε το «κακό» στο πρόσωπο ενός δεκαεξάχρονου και επιχείρησε να το αποτρέψει. Πυροβολώντας στο ψαχνό!..

Οι αστυνομικοί, ακόμα και όταν γνωρίζουν καλά τις αρμοδιότητές τους, δεν διστάζουν να τις ξεπερνούν από υπερβάλλοντα ζήλο, προκειμένου να πετύχουν, με κάθε μέσο, τον υποδεδειγμένο σκοπό. Ενθαρρυμένοι, φυσικά, από μια διοίκηση που τους καλύπτει, από μια Δικαιοσύνη που δεν θέλει ποτέ να τους στενοχωρεί και, κυρίως, από την εκάστοτε κυβερνητική εξουσία που τους «καθοδηγεί», υποδεικνύοντάς τους το «κακό».

Για την παρούσα κυβερνητική εξουσία, ως βασικό «κακό» εξακολουθούν να υποδεικνύονται τα Εξάρχεια και, ως εκ τούτου, νυχθημερόν αλωνίζει εκεί, ο «μηχανισμός κατά του κακού». Όμως, διαρκώς το «κακό» διευρύνεται. Τις προηγούμενες μέρες, ας πούμε, υπεδείχθησαν ως «κακό» οι εκδηλώσεις μνήμης για τον Αλέξη Γρηγορόπουλο και ο «μηχανισμός κατά του κακού» έκανε θραύση σε ολόκληρο το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, γεμίζοντας ικανοποίηση την κυβέρνηση και τον αρμόδιο υπουργό!

Ακολούθως υπεδείχθη ως «κακό», το φοιτητικό άσυλο. Κι επίσης οι αναρχικοί, οι αντιεξουσιαστές, ο…ΣΥΡΙΖΑ και πάει λέγοντας. Είπαμε, η φύση του κακού επαφίεται στην πολιτική φιλοσοφία της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας˙ στη διάθεση της οποίας βρίσκεται και ο «μηχανισμός κατά του κακού», η Αστυνομία!..

Νίκος Τσαγκρής

Το... δίλημμα Ντόρα ή Σαμαράς

Ντόρα ή Σαμαράς; Και μη μου πείτε πως το ζήτημα δεν μας αφορά, επειδή δεν ψηφίζουμε Νέα Δημοκρατία. Σύντομα, στο εγγύς μέλλον, έστω με το στανιό, ένας απ’ τους δύο θα μας κυβερνήσει. Κι αν όχι εμάς, που είμαστε… υπεράνω, τη μικρή μας χώρα, την πατρίδα μας. Με αυτά τα λίγα που η έννοια «πατρίδα», ή «έθνος», στους καιρούς μας, πια, σημαίνει…

Είδατε, ακόμα και αυτή η ελάχιστη αναφορά στην πατρίδα και στο έθνος με καθιστά ύποπτο ως… φιλοσαμαρικό. Κι ας μην έχω, καμιά ιδιαίτερη συμπάθεια για τα σαμάρια. Τον Σαμαρά μόνο, τον βρίσκω πιο ethnic, πιο ιδεολόγο, πιο πολιτικό απ’ τη Ντόρα. Από την άλλη ναι, η Ντόρα είναι πιο άμεση, πιο προβεβλημένη, πιο συμβατή με την πολιτική κουλτούρα του παρόντος!

Μιλάμε, μπέρδεμα. Σε βαθμό που κάποιοι ρομαντικοί βουλευτές της «παράταξης» έφτασαν στο σημείο να συγχέουν την πολιτική με την ποίηση˙ μιλούν για την Ντόρα και τον Σαμαρά σαν να συγκρίνουν τη Μυρτιώτισσα με τον Ελύτη: Η Ντόρα είναι της ρεαλιστικής σχολής. Ο Αντώνης είναι πιο πηγαίος, πιο ιδεαλιστής…

Καμιά σχέση. Σκοπός της ποίησης είναι η αναζήτηση του απόλυτου. Αντίθετα η πολιτική, ειδικά η πολιτική του παρόντος, αδυνατεί να αναζητήσει όχι μόνο το απόλυτο, αλλά και το σχετικό. Αυτό που σε κάθε παρόν, πλην του παρόντος, αναζητούν οι πολιτικές πρωτοπορίες: την ανατροπή της τωρινής (της κάθε «τωρινής») οργάνωσης και λειτουργίας της κοινωνίας που, κατά συνθήκην, γελοιοποιεί (σήμερα, πολύ περισσότερο) το ανθρώπινο πνεύμα.

Οι Έλληνες πολιτικοί, ακόμα χειρότερα! Δυσκολεύονται να αναζητήσουν και το έλασσον του σκοπού ύπαρξής τους, το πολιτικά εφικτό. Αλλά ακόμα και αν το αναζητήσουν και το βρουν, δυσκολεύονται να το εφαρμόσουν. Όχι μόνο εξαιτίας της… πνευματικής τους κόπωσης, αλλά επειδή εμποδίζονται από το ευρωπαϊκό και το διεθνές περιβάλλον: το εθνικά εφικτό αποκλείεται, εάν δεν είναι συμβατό με τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ.

«Το εθνικά εφικτό»! Ποιος πολιτικός ηγέτης μπορεί να το διεκδικήσει, να το διασφαλίσει και να δεσμευτεί ότι, ως πρωθυπουργός, θα το εφαρμόσει; Αυτό είναι ένα μίνιμουμ μεν, ασφαλές δε κριτήριο. Όχι μόνο για την επιλογή του Σαμαρά ή της Ντόρας, αλλά και για την επιλογή οποιουδήποτε υποψήφιου πρωθυπουργού.

Νίκος Τσαγκρής

Το μεγάλο... ξεσκαρτάρισμα

Σε δεύτερο πλάνο, στο ημίφως των κυβερνητικών παρασκηνίων, εξελίσσεται μια άκρως ενδιαφέρουσα ίντριγκα με στόχο την κατεδάφιση μιας διπλής γραφειοκρατίας, της γραφειοκρατίας του κράτους και της γραφειοκρατίας του κόμματος. Της γραφειοκρατίας, δηλαδή, που αναρριχήθηκε και σταθεροποιήθηκε και εξετράφη, σε βαθμό υπερτροφίας, κατά τη διάρκεια της εικοσαετούς διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ. Και ονομάστηκε, από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, «το βαθύ κράτος του ΠΑΣΟΚ»…

Πρόκειται για την υλοποίηση του σχεδίου «Γιώργο, άλλαξέ τα όλα» με καθυστέρηση έξι χρόνων, εκτιμούν οι δημοσιογράφοι. Και εξηγούν ότι αρχίζει το «μεγάλο ξεσκαρτάρισμα», βάσει του οποίου θα οδηγηθούν σε αποστρατεία τα παλαιότερα στελέχη του κομματικού και του κρατικού μηχανισμού. Άλλοι προχωρούν ακόμα περισσότερο, υποστηρίζοντας ότι απώτερος στόχος του Γιώργου Παπανδρέου είναι η κοπή του ομφάλιου ρόλου που συνδέει το κόμμα με την κυβέρνηση και το κράτος. Ο διαχωρισμός, δηλαδή, της κομματικής γραφειοκρατίας από την κρατική γραφειοκρατία.

Μιλάμε για ένα τολμηρό εγχείρημα (αν γίνει ποτέ εγχείρημα) που θυμίζει το «σχέδιο» του Τρότσκι για την ανατροπή της σταλινικής γραφειοκρατίας! Έλεγε, τότε, ότι η υπερτροφική γραφειοκρατία του σταλινικού κόμματος – κράτους, αντλώντας τη δύναμή της από την εξουσία ελέγχου της «ηγετικής κλίκας», μονοπωλούσε όλες τις αρμοδιότητες και τα προνόμια: μια καινούργια ομάδα, ένα παρασιτικό σάρκωμα, που ροκανίζει το κορμί του έθνους! Ωστόσο, ο Τρότσκι πίστευε στη «δεύτερη επανάσταση» και αντιμετώπιζε την κομματική – κρατική γραφειοκρατία σαν ένα περιορισμένο επιφαινόμενο του σταλινισμού, «ένα σάρκωμα χωρίς βαθιές ρίζες που αρκεί ένα νυστέρι για να το αφαιρέσει.

Φυσικά, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν πιστεύει σε δεύτερη ούτε σε… τρίτη, φαντάζομαι, επανάσταση. Κατά τα… δημοσιογραφικά φαινόμενα όμως, επιχειρεί το «μεγάλο ξεσκαρτάρισμα», με αντίστοιχη (μ’ αυτήν του Τρότσκι) αισιοδοξία: «… ο Πρωθυπουργός πιστεύει ότι είναι πλέον κατάλληλη η συγκυρία ώστε να τελειώσει με το λεγόμενο “βαθύ ΠΑΣΟΚ” και να εγκαινιάσει μία νέα εποχή…».

Αυτό, αν συμβαίνει, είναι υπέροχο. Ειδικά στην εκδοχή που το σχέδιο του Γιώργου δεν περιορίζεται στο «ξήλωμα» της κομματικής γραφειοκρατίας αλλά εκτείνεται και στην κοπή του λώρου που συνδέει το εκάστοτε κυβερνητικό κόμμα με το κράτος. Εντάξει, ο Τρότσκι μπορεί να μην τα κατάφερε, αλλά αυτός είχε να κάνει με το Σταλινικό και όχι με το Ελληνικό κράτος.
Νίκος Τσαγκρής

Άν δεν είσαι πολιτικός...

Η ζωή είναι ωραία, ειδικά αν δεν είσαι πολιτικός, και δη της Νέας Δημοκρατίας. Αν είσαι, έχεις πρόβλημα. Πας νύχτα στο υπουργείο, μαζεύεις τα πράγματα και γυρνάς στο σπίτι. Ένας υπουργός, λέει, μάζεψε μαζί με τα πράγματα και τον φίκο του υπουργείου. Αν αυτό του κάνει τη ζωή ωραία, χαλάλι του. Μα, αρκεί ένας φίκος για να κάνει τη ζωή σου ωραία;

Φαίνεται αρκεί, ειδικά αν είσαι πολιτικός, και δη της Νέας Δημοκρατίας. Διότι από τη στιγμή που, ως πολιτικός της Νέας Δημοκρατίας, μένεις στην ψύχρα χωρίς κυβέρνηση, χωρίς υπουργείο, χωρίς αρχηγό, ο φίκος είναι μια παρηγοριά. Κι αυτό σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι συγκρίνω τον «μαυρισμένο» αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας με τον φίκο που, μαζί με τα πράγματά του, πήρε στο σπίτι ο απερχόμενος υπουργός: ποιος απ’ τους υπουργούς της φευγάτης κυβέρνησης θα έπαιρνε στο… σπίτι του τον «μαυρισμένο» Κώστα Καραμανλή; Φαντάζομαι, ούτε ο Στυλιανίδης!..

Ωστόσο η ζωή είναι ωραία, ειδικά αν δεν είσαι πολιτικός του ΠΑΣΟΚ και δεν λέγεσαι Βάσω Παπανδρέου, Κώστας Σκανδαλίδης ή Χρήστος Παπουτσής. Ακόμα χειρότερα, αν λέγεσαι Κώστας Σημίτης, Αλέκος Παπαδόπουλος ή Χρήστος Βερελής. Σκέψου δε, να λέγεσαι Τσοχατζόπουλος ή Κουλούρης να πούμε, και να μη λέγεσαι Τίνα Μπιρμπίλη. Ή Παύλος Γερουλάνος και Χάρης Παμπούκης! Μιλάμε για πίκρα, μεγάλη πίκρα. Και να μην έχεις ούτε… φίκο να ακουμπήσεις, να πεις τον πόνο σου…

Η ζωή είναι ωραία, ειδικά αν είσαι ένας απλός Έλληνας πολίτης χωρίς πολιτικές αγκυλώσεις, που βίωσε (μπορεί και να συνδημιούργησε) αυτό το συντριπτικό, για την Νέα Δημοκρατία, αποτέλεσμα και τώρα βιώνει αυτή την άκρως διασκεδαστική μετεκλογική περίοδο: Με τον Κώστα Καραμανλή να παρατά σύξυλη τη ρημαγμένη του παράταξη (άλλο που δεν ήθελαν οι δελφίνοι και οι… δελφίνες) υποδηλώνοντας ότι η πολιτική είναι… κούραση. Και τον Γιώργο Παπανδρέου να τρελαίνει κόσμο (εντός και εκτός του ΠΑΣΟΚ) με τους μοντερνισμούς του όσον αφορά το κυβερνητικό σχήμα, τη στελέχωσή του, αλλά και τον γενικότερο κυβερνητικό σχεδιασμό.

Κι ακόμα να συντηρεί (για πόσο ακόμα;) τις προσδοκίες που δημιούργησε προεκλογικά: «Είμαστε οι ενδιάμεσοι του πολίτη και της διοίκησης. Είμαστε αντιεξουσιαστές της εξουσίας». Έτσι ναι, η ζωή είναι ωραία. Ειδικά αν δεν είσαι πολιτικός!..

Νίκος Τσαγκρής

Σαν αναρχικοί του Προυντόν

Κάποιοι περιμένουν τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η αλεπού τα σταφύλια. Να λυγίσουν, να πέσουν, να τους «φάνε». Να αποκτήσουν δύναμη. Αυτοδυναμία. Να κυβερνήσουν την Ελλάδα, τους Έλληνες: να σε κυβερνούν σημαίνει να σε σημειώνουν, να σε στοιχίζουν, να σου κολλούν χαρτόσημο. Σημαίνει, στο όνομα του γενικού συμφέροντος, να σε κατατάσσουν σε φορολογική κλίμακα, να σε εξασκούν στο στρατό, να σε χαρατσώνουν, να σε εκμεταλλεύονται, να σε υποτάσσουν στα μονοπώλια, να σε απολύουν, να αισχροκερδούν σε βάρος σου, να σε εξαπατούν, να σε κλέβουν…

…Ύστερα, με την παραμικρή αντίσταση, να σε κατατρέχουν, να σου βάζουν πρόστιμα , να σε ντροπιάζουν, να σε βρίζουν, να σε σπάζουν στο ξύλο, να σε δένουν, να σε φυλακίζουν, να σε θυσιάζουν, να σε πουλούν, να σε προδίδουν, να σε περιπαίζουν, να σε γελοιοποιούν, να σε προσβάλουν, να σε ατιμάζουν.

Κάπως έτσι ή ακριβώς έτσι, στιγμιαία ή διαρκώς, (ανάλογα με την κυβερνητική – κρατική πίεση που υφίστανται) αισθάνονται οι πολίτες, οι ανά τετραετίαν δεξιοί ή αριστεροί «ψηφοφόροι», η αμέτοχη στη νομή της εξουσίας κοινωνική πλειοψηφία, οι «μάζες»…

Κάπως έτσι – σαν τους αναρχικούς του Προυντόν – έμαθα πως αισθάνονταν και εκατοντάδες ανιδιοτελή μέλη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ απ’ όλες τις συνιστώσες, απέναντι στους διαγκωνιζόμενους «κυβερνήτες» τους, Αλαβάνο και Τσίπρα: «Να σε κυβερνούν σημαίνει να σε παρακολουθούν από κοντά, να σε επιβλέπουν, να σε κατασκοπεύουν, να σε διευθύνουν, να σου επιβάλουν κανόνες, να σου ρυθμίζουν τη ζωή, να σε μαντρώνουν, να σε κατηχούν, να σου κάνουν κήρυγμα, να σε ελέγχουν, να σε σφραγίζουν, να εκτιμούν την αξία σου, να σε λογοκρίνουν, να σε διατάσσουν πρόσωπα που δεν έχουν ούτε τους τίτλους ούτε τις γνώσεις, ούτε την αρετή»…

Κάπως έτσι. Μέχρι που ο Τσίπρας, συμπεριφερόμενος για πρώτη φορά ως αριστερός ηγέτης, έδωσε τόπο στην… αναρχία, προτείνοντας συλλογική ηγεσία. Εξάλλου, όπως αποφαίνεται ο Προυντόν, «το κράτος (η κυβέρνηση, η εξουσία,) δεν είναι παρά μια φαντασμαγορία του πνεύματός μας, που το πρώτο καθήκον κάθε ελεύθερου πνεύματος είναι να το στείλει στα μουσεία και στις βιβλιοθήκες»…

Παρ’ όλα αυτά, κάποιοι περιμένουν τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ όπως η αλεπού τα σταφύλια. Να πέσουν, να τους «φάνε». Να αποκτήσουν δύναμη. Αυτοδυναμία. Να κυβερνήσουν!..

Νίκος Τσαγκρής

Η ελαφρότητα των πολιτικών

Μοναδική διέξοδος για τον τόπο είναι η προσφυγή στις κάλπες τον Οκτώβρη», επαναλάμβαναν μονότονα οι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πράγμα φυσικό, αφού είναι πολιτικοί του ενός εκ των δύο κυβερνητικών κομμάτων της χώρας. Και, όπως έχω ξαναγράψει, οι πολιτικοί καθενός εκ των κυβερνητικών κομμάτων θεωρούν ότι αξίζουν να κυβερνούν περισσότερο από τους άλλους. Το ίδιο θεωρούν και οι «άλλοι». Με αποτέλεσμα οι «άλλοι» να είναι πανομοιότυποι μ’ «αυτούς».

Ωστόσο, στην περίπτωσή μας, συνέβη κάτι περίεργο που χάλασε την εξίσωση: ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Γιώργος Σουφλιάς, καθώς και αρκετά κορυφαία κυβερνητικά στελέχη και πολλοί βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, άρχισαν να επαναλαμβάνουν αυτό που, μονότονα, επαναλάμβαναν και οι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ότι, δηλαδή, «Μοναδική διέξοδος για τον τόπο είναι η προσφυγή στις κάλπες τον Οκτώβρη». Πράγμα που τους έκανε να μοιάζουν διαφορετικοί από τους «άλλους»: όταν αυτοί που κυβερνούν ζητούν εκλογές, είναι σαν να πιστεύουν ότι οι «άλλοι» αξίζουν να κυβερνούν περισσότερο απ’ «αυτούς»!..

Είναι δυνατόν; Παραλίγο να πιστέψουμε ότι, πραγματικά, ο Σουφλιάς και οι άλλοι κυβερνητικοί εισηγήθηκαν άμεση προσφυγή στις κάλπες με γνώμονα το εθνικό συμφέρον! Να πιστέψουμε ότι το συμφέρον του τόπου επιβάλει να κυβερνηθούμε από το ΠΑΣΟΚ! Και, (αφού ο πρωθυπουργός άκουσε τον Σουφλιά και τους άλλους και προκήρυξε εκλογές) να πιστέψουμε πως ο ίδιος ο Καραμανλής (!) θεωρεί ότι το συμφέρον του τόπου επιβάλει να κυβερνηθούμε από τον Γιώργο Παπανδρέου!..

Παραλίγο!.. Όταν όμως ο πρωθυπουργός, Τετάρτη βράδυ, βγήκε να μας εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους προκήρυξε πρόωρες εκλογές, καταλάβαμε. Καταλάβαμε ότι ο Κώστας Καραμανλής, όπως και ο Σουφλιάς και αρκετά κορυφαία κυβερνητικά στελέχη, και πολλοί βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος κάθε άλλο παρά διαφορετικοί είναι, ότι είναι ολόιδιοι με τους «άλλους»: οι πολιτικοί καθενός εκ των κυβερνητικών κομμάτων θεωρούν ότι αξίζουν να κυβερνούν περισσότερο από τους άλλους. Το ίδιο θεωρούν και οι «άλλοι». Με αποτέλεσμα οι «άλλοι» να είναι πανομοιότυποι μ’ «αυτούς»…

Ναι, πανομοιότυποι. Μα οι ψηφοφόροι, είναι γνωστό, δεν έχουν πια πολιτικές ή ιδεολογικές αναστολές: «O Kαραμανλής είναι τελειωμένος. Άντε, πάμε πάλι... ΠAΣOK. Μέχρι να δέσει η... σοσιαλιστική κυβέρνηση θα τσιμπήσουμε το κατιτί μας από τον Γιώργο. Κι ύστερα βλέπουμε»…

Νίκος Τσαγκρής

Το μυστικό του Κοροβέση

Του Γιώργου Γλυνού

Όσοι έχουν ακουστά τον Περικλή Κοροβέση ή έχουν διαβάσει το βιβλίο του «Οι Ανθρωποφύλακες» γνωρίζουν ότι βασανίστηκε πολύ άγρια από τη xούντα. Κανείς, όμως, δεν γνωρίζει το «φοβερό μυστικό» που έκρυβε και το οποίο ήταν η αιτία του άγριου βασανισμού. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Κοροβέσης έκρυβε «πληροφορίες και υλικό», ότι γνώριζε πού ήταν η γιάφκα, ότι ήταν το κλειδί στη διαδικασία της ανάκρισης για την εξάρθρωση όλης της οργάνωσης. Λάθος τεράστιο! Ο Κοροβέσης δεν ήξερε τίποτα από όλα αυτά. Το μόνο που είχε κάνει ήταν δύο- τρία ραντεβού και επαφές με κάποιους οργανωμένους, εκ των οποίων κάποιος βασανίστηκε και ομολόγησε ότι συνάντησε και τον Κοροβέση. Γιατί, λοιπόν, βασανίστηκε τόσο άγρια;

Ιδού η εξήγηση: Ο Κοροβέσης στην Ασφάλεια τους είπε όσο πιο ευγενικά μπορούσε- γιατί είναι και ιδιαίτερα ευγενής- ότι πρώτον το ποιον βλέπει και τι λέει μαζί του είναι προσωπική του υπόθεση και δεν τους αφορά και δεύτερον ότι κατά την άποψή του όχι μόνο δεν έχει κάνει κάτι παράνομο, αλλά αντίθετα αυτοί είναι παράνομοι, ότι αυτοί έχουν παραβιάσει το Σύνταγμα και τους νόμους και ότι αυτοί έπρεπε να βρίσκονται στη θέση του κατηγορουμένου και όχι αυτός.

Στην αρχή οι ασφαλίτες έβαλαν τα γέλια και σκέφτηκαν ότι έχουν να κάνουν με έναν γραφικό γελοίο τύπο, ο οποίος με τις πρώτες σφαλιάρες θα αρχίσει να «κελαηδάει» και θα ζητήσει συγγνώμη γι΄ αυτά που είπε. Δεν έγινε όμως αυτό. Ο Κοροβέσης, παρά τον άγριο βασανισμό, επέμενε στις απόψεις του.

Η Ασφάλεια, αλλά και οι άνθρωποι της χούντας είχαν αγριέψει με το φαινόμενο και τη στάση Κοροβέση γιατί τους ξεφτίλιζε όλο τον μηχανισμό. Στο κάτω κάτω δεν του γύρευαν και τίποτα το ιδιαίτερα δύσκολο. Τα δύοτρία ραντεβού δεν τους ενδιέφεραν πια. Τους είχαν πιάσει όλους.

Δύο πράγματα του γύρευαν. Πρώτον «να σκέφτεται πριν μιλήσει» και δεύτερον «να ανακαλέσει αυτά που είχε πει».

*Ο Γιώργος Γλυνός είναι σύντροφος του Κοροβέση από την εποχή της χούντας και σήμερα είναι ευρωσυνταξιούχος, πρώην σύμβουλος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ο Περικλής, ο Αλέξης και ο Ρολάν

«Πριν μιλήσει κανείς πρέπει πρώτα να σκέπτεται», φέρεται να συμβουλεύει τον Περικλή Κοροβέση ο Αλέξης Τσίπρας, μετά τις δηλώσεις του πρώτου ότι η Αριστερά δεν εξαιρείται από το σκάνδαλο Siemens και ότι ο σημερινός πρόεδρος του ΣΥΝ είναι ένα μοιραίο λάθος του Αλαβάνου. Αυτή η «συμβουλή» είναι όλα τα λεφτά στο πολιτικό επεισόδιο υπό τον τίτλο «Φωτιές στην Αριστερά άναψαν οι δηλώσεις Κοροβέση»…

Και μόνο η εικόνα του Τσίπρα να συμβουλεύει τον Κοροβέση θα συνιστούσε μια ωραία γελοιογραφία για όσους γνωρίζουν τον Περικλή, πράγμα που, προφανώς, το γνωρίζει και ο Τσίπρας. Έτσι γίνεται σαφές ότι η συγκεκριμένη δημόσια «συμβουλή» του προέδρου του ΣΥΝ προς τον Περικλή Κοροβέση είναι προϊόν επικοινωνιακής φύσεως, απευθυνόμενο σε όσους αγνοούν την ιστορία των προσώπων και των πραγμάτων της Ελληνικής Αριστεράς. Και, βέβαια, αφελής απόπειρα ηγετικής αυτοσυντήρησης: ο σοφός πολιτικός ηγέτης Τσίπρας συμβουλεύει τον πολιτικό του υφιστάμενο Κοροβέση. «Ο καλός πολιτικός πρέπει να σκέφτεται πριν μιλήσει»…

Να σκέφτεται τι; Υπό το πρίσμα του Ρολάν Μπάρτ, ενός εκ των δασκάλων του Περικλή Κοροβέση, η προηγούμενη του πολιτισμένου λόγου σκέψη μπορεί είναι και αρχή αυτολογοκρισίας: «Η βαθιά λογοκρισία δεν συναντάται στην απαγόρευση, τον τεμαχισμό, την αφαίρεση, αλλά στην ακατάλληλη εκπαίδευση, την διατήρηση, την καταστολή, την συγκράτηση (και την αυτοσυγκράτηση, βέβαια) σε πνευματικά, μυθιστορηματικά και ερωτικά στερεότυπα…»

Σύμφωνα με τον Τσίπρα (και με τον Κύρκο και με τον Κουβέλη), ο Περικλής έπρεπε να σκεφτεί πριν μιλήσει. Να αυτοσυγκρατηθεί. Να περιοριστεί στα κομματικά, τα πολιτικά, τα επικοινωνιακά στερεότυπα. Έπρεπε να αυτολογοκριθεί για να μην κάνει κακό στο κόμμα! Γιατί η αποκάλυψη, η αλήθεια, η διαφάνεια, η αλογόκριτη άποψη, από γεννήσεως του σταλινισμού, κάνει κακό στο κόμμα! Ειδικά στους εκάστοτε κομματικούς ηγέτες του εκάστοτε κομματικού παρόντος!..

Όμως ο Περικλής Κοροβέσης φαίνεται πως σκέφτεται διαρκώς και όχι μόνο πριν μιλήσει, όπως κάνουν οι επαγγελματίες πολιτικοί (και ο Τσίπρας, και ο Κύρκος και ο Κουβέλης). Πράγμα που σημαίνει ότι μάλλον δεν κάνει για τέτοιος πολιτικός. Το σημειώνει, άλλωστε, ο ίδιος σε απαντητική επιστολή προς τους επαγγελματίες πολιτικούς του ΣΥΝ επικριτές του: «…Διευκρινίζω ότι παραμένω καταρχήν πολίτης με πλήρη δικαιώματα, μεταξύ των οποίων, τον Σεπτέμβριο του 2007, προέκυψε και η βουλευτική μου ιδιότητα»…

Υπάρχουν και αριστεροί... ηγεμόνες

Το χειρότερο δεν είναι το αίσθημα της ήττας που, δικαίως ή αδίκως, κατέλαβε τα μέλη και τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ μετά από το αρνητικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, αλλά η απογοήτευση από τη «μάχη της καρέκλας» που ακολούθησε στο χώρο της ηγεσίας αυτού του, αρχικά γοητευτικού, πολιτικού μορφώματος. Γιατί, χωρίς αμφιβολία, «μάχη της καρέκλας» είναι ό,τι συμβαίνει στον ΣΥΡΙΖΑ αυτό το καλοκαίρι.

«Μάχη της καρέκλας» σαν τις «μάχες της καρέκλας» που συνηθίζονται στα αποκαλούμενα (από την παραδοσιακή Αριστερά) αστικά κόμματα, το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατί. Η μόνη διαφορά είναι ότι τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ συγκρούονται με στόχο την ηγεμονία του «χώρου» ενώ τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ συγκρούονται (όταν συγκρούονται) με στόχο την κυβερνητική εξουσία και, βέβαια, τα λάφυρά της. Αυτά να λέγονται μα, δυστυχώς, δεν λέγονται παρά μόνον σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις απογοητευμένων μελών ή απλών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ.

Τα δημόσια πρόσωπα του ΣΥΡΙΖΑ ή σιωπούν, ή υποδύονται ιδεολόγους μαχητές εναντίων ιδεολόγων αντιπάλων. Ακόμα και ο ανένταχτος φίλος μου Περικλής Κοροβέσης, που συνήθως τα λέει έξω απ’ τα δόντια, αυτή τη φορά είναι εξαιρετικά έμμεσος και ανυπόφορα ευγενικός καθώς, δημοσίως, τοποθετείται επί του θέματος. Προκειμένου να αποκαλύψει, να πούμε, την απουσία πολιτικού υπόβαθρου στις συγκρούσεις των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, προσφεύγει στην κομμουνιστική ιστορία, συγκρίνοντας την κόντρα Αλαβάνου – Τσίπρα με την αρχαία διαμάχη Μαρξ – Προυντόν: «… Όχι σπάνια παίζει μεγάλο ρόλο ο ανταγωνισμός των χαρισματικών προσωπικοτήτων, όπως π.χ. η διαμάχη Μαρξ – Προυντόν, που κατά την άποψή μου, δεν είχε πολιτικό υπόβαθρο και οι διαφορές τους θα μπορούσαν να είχαν επιλυθεί… »!

Αλλά εκείνο που (πραγματικά!) με… πληγώνει στην διπλωματία αυτή του Περικλή είναι ότι, έστω δια της εις άτοπον απαγωγής, επιδαψιλεύει τον χαρακτηρισμό «χαρισματικοί ηγέτες» στους Αλαβάνο – Τσίπρα! Τους βασικούς υπεύθυνους και για το αίσθημα της ήττας που, δικαίως ή αδίκως, κατέλαβε τα μέλη και τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ μετά από το αρνητικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Και, κυρίως, για την απογοήτευση από τη «μάχη της καρέκλας» που ακολούθησε στο χώρο της ηγεσίας αυτού του, αρχικά γοητευτικού, πολιτικού μορφώματος. Γιατί, ας το πούμε καθαρά, Περικλή, μάχη της καρέκλας είναι ό,τι συμβαίνει στον ΣΥΡΙΖΑ αυτό το καλοκαίρι.
Νίκος Τσαγκρής

O Mάικλ, ο Σίλβιο και τα ζόμπι

Ο Mάικλ Tζάκσον, με το παραμορφωμένο πρόσωπο, τη λεπτή -γαμψή... προς τα πάνω- ασπρουλιάρικη μύτη, να κρυφοκοιτάζει πίσω από μια γυαλιστερή μαύρη φράντζα περούκας, ήταν εκεί. Στη μέση του τουριστικού πρωινού, ανάμεσα σε κάτι διαφανείς φέτες ζαμπόν και ένα μπολ με θλιβερά κορνφλέικς στο ξενέρωτο γάλα.

Θρίλερ! O μεταλλαγμένος σούπερ σταρ, οι μεταλλαγμένες διακοπές, οι μεταλλαγμένοι Eλληνες. Mιλούσαν πρωί πρωί για τον πεθαμένο. Όχι για τον Mάικλ, το μαυράκι που μπήκε από τα παιδικά του χρόνια στον μύλο του αμερικανικού life style και αλέστηκε και βγήκε κάτασπρο σαν αλεύρι και λιώμα σαν ζόμπι. Για το «πακέτο Mάικλ Tζάκσον» μιλούσαν:
-Mιλάμε για φοβερό οικονομικό μέγεθος!
-700 εκατομμύρια δίσκοι και βάλε!
-Eσβησε μεγέθη σαν τον Σινάτρα και τον Πρίσλεϊ αυτό το τέρας!
-Aσύλληπτο χρήμα, ασύλληπτη φήμη!
-Pε συ, αν ήμουν κληρονόμος του θα ήμουν πιο κονομημένος κι απ’ τον Σισέ, να πούμε!
-Kι απ’ τον Kακά, κι απ’ τον Pονάλντο, ρε καρντάση!...

Φήμη και χρήμα! Οι απόλυτες αξίες μιας εποχής, που ενώ μοιάζει virtual reality, είναι πιο ρεαλιστική από τον ίδιο τον ρεαλισμό, πιο βάρβαρη από την ίδια τη βαρβαρότητα. Φήμη και χρήμα! Το life style μιας ανθρώπινης φουρνιάς, μιας ράτσας μεταλλαγμένης μέσω του «πολιτισμού της εικόνας», του «πολιτισμού της πληροφορίας», του «τηλεοπτικού πολιτισμού». Mια ανθρώπινη συνομοταξία έτοιμη να βουτήξει στη διαφθορά, προκειμένου να αποκτήσει φήμη και χρήμα. Kι όταν δεν τα καταφέρνει, αρέσκεται να επιδοκιμάζει τα πλούσια και φημισμένα είδωλα της εποχής. Aδιαφορώντας αν βούτηξαν στα σκάνδαλα και στη διαφθορά για να... διακριθούν.

Δυστυχώς, οι πολιτικοί δεν εξαιρούνται. O Σίλβιο Mπερλουσκόνι, ας πούμε, εκτιμάται ότι ψηφίζεται από μια κατηγορία Iταλών που εμφορούνται από την αρρωστημένη μεγαλομανία του για φήμη και δόξα. Eίναι το πρότυπό τους, ένας σούπερ σόουμαν: αγαπάει το χρήμα, τις γυναίκες, την τηλεόραση, το ποδόσφαιρο, τα λίφτινγκ, τις εμφυτεύ­σεις μαλλιών, τους διάσημους φίλους, το καλό φαγητό. «Δοξάζει την Eκκλησία το πρωί, τις οικογενειακές αξίες το απόγευμα και τα όμορφα κορίτσια το βράδυ»!

Mιλάμε για εκατομμύρια Eυρω­παίων που θεωρούν ότι ο Mπερλουσκόνι είναι κάτι ανάμεσα σε Xουάν Περόν, Φρανκ Σινάτρα, Eλβις Πρίσλεϊ και... Mάικλ Tζάκσον! Πάμε καλά;

Νίκος Τσαγκρής

Πάλι στην... παρανομία!..

Ξεκίνησα με κάτι γόπες ξεγυριστές. Τις διάλεγα με το μεράκι ευγενούς συλλέκτη... εντόμων. Κείτονταν άψυχες, σβησμένες, ανάμεσα στο μαυρισμένο από το μηχανόλαδο ψιλό χαλίκι που κάλυπτε τον στεγασμένο χώρο. Ένα τεράστιο υπόστεγο που στέγαζε τα διανυκτερεύοντα βαγόνια των επιβατικών αμαξοστοιχιών Πειραιώς – Αθηνών – Πατρών – Πύργου – Κυπαρισσίας.

Νωρίς το απόγευμα έμπαιναν οι καθαρίστριες, έκαναν τη φασίνα και άδειαζαν τα δεκάδες τασάκια, γεμίζοντας με αποτσίγαρα τους χώρους ανάμεσα στις διπλές ράγες. Το εξασκημένο μάτι μου εντόπιζε τις πιο μεγάλες, τις πιο καθαρές, τις πιο σπέσιαλ γόπες, πραγματικά μισαδάκια, κατά προτίμηση με φίλτρο. Μια αφράτη Παλμάλ, δυο καλοβαλμένες Ντάνχιλ, μια πριγκιπική Κεντ, πολλές δικές μας, του Παπαστράτου, του Καρέλια, του Ματσάγκου, ακόμα και ντόπιες, του Πυργιώτη Καραβασίλη.

Μόλις έβρισκα την καλύτερη, κρυβόμουν πίσω απ’ τις τραβέρσες που σχημάτιζαν μια ιδανική κρυψώνα και τρακαρισμένος την άναβα. Μια ρουφηξιά, το γνωστό ανακάτεμα στο στομάχι, κι αμέσως πέταγα με αηδία τη γόπα. Ήμουν ακόμα δέκα – έντεκα χρόνων και ήταν απλά ένα γοητευτικό παράνομο παιγνίδι…

Αργότερα ήρθε το Γυμνάσιο, οι κοπάνες με τους κακούς συμμαθητές και η επίσημη επαφή με το τσιγάρο. Η σχέση αναπτύσσεται, απλά και φυσικά. Κάποιες μικρές αναστολές απλώς, αισθήματα αμαρτίας κι ενοχής απέναντι, κυρίως, στους γονείς και στους καθηγητές. Όπως αυτά που εισπράτταμε απ’ τον αυνανισμό, απ’ τις κοπάνες, απ’ την κρυφή ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων˙ απ’ όλα τα «επικίνδυνα παιχνίδια» μας, τα παιδικά. Όμως, στον κύκλο μας, τον κύκλο των κοπανατζήδων μαθητών, το κάπνισμα ήταν μαγκιά. Ήταν κατόρθωμα, λες και κατάφερνες να διαρρήξεις την αυλόπορτα, να μπεις απ' το παράθυρο στον κόσμο των μεγάλων. Και ύστερα κάπνιζες το ένα πάνω στ' άλλο, έτσι, φυσικά και αναγκαία, όπως πίνεις το νερό, όπως τρως, όπως κοιμάσαι...

Μα να που τώρα ξαναζούμε την παρανομία, οι καπνιστές. Είμαστε, λέει, εξόριστοι και… άστεγοι δια παντός. Χαρήκαμε! Και να τες πάλι, στις εφημερίδες, οι στατιστικές και οι δηλώσεις, και οι αριθμοί : τόσοι καρκίνοι, τόσες καρδιοπάθειες, μαυρίλα, θάνατος, για όλα φταίει το καταραμένο το τσιγάρο. Πολύ ωραία, να το κόψουμε, το κόψαμε! Αύριο ξημερώνει μια άλλη μέρα. Μπορούμε να ξυπνήσουμε μες στη χαρά, να πάρουμε βαθιές διοξείδιες αναπνοές, να απολαύσουμε ένα ορμονούχο πρωινό γεμάτο συντηρητικά, να μπούμε ευθύς στο Ι.Χ. και να γκαζώσουμε στο δρόμο της καταναλωτικής μαστούρας που ευδοκιμεί στην αποστειρωμένη «νέα εποχή». Τσιγάρο τέρμα. Μήπως και ζήσουμε πέντε – έξι χρόνια παραπάνω, καταναγκαστικά ανασαίνοντας τις μύριες νικοτίνες των καιρών μας. Κι όχι «με νικοτίνη δυνατή και τον Μπομπ Ντύλαν και τους ρεμπέτες στα παλιά γραμμόφωνα…» όπως τότε.
Νίκος Τσαγκρής