Η Αριστερά ως τέκνο της ανάγκης

Το «κίνημα των συμφωνιών», μια περίπλοκη κατάσταση πολιτικών και ιδεολογικών καταναγκασμών», εν εξελίξει. 

 «Μια κομματικά αποστασιοποιημένη οπτική δεν μπορεί παρά να βλέπει το κυβερνών κόμμα σαν ένα κεντροαριστερό κόμμα που, ενώ έχει επιτύχει –και μάλιστα χωρίς να τον επιδιώξει– τον “κεντρισμό”, προσπαθεί με νύχια και με δόντια να διατηρήσει την αριστερή – σοσιαλιστική φυσιογνωμία του…», έγραφα στο προηγούμενο άρθρο μου. Και κατέληγα ότι, προς το παρόν, έχουμε «απ’ τη μια την Αριστερά (που μπορείς να την πεις και «κεντροαριστερά») να προσπαθεί να κυβερνήσει χωρίς να χάσει τη φυσιογνωμία της ως Αριστερά, απ’ την άλλη τη Δεξιά (νεοφιλελεύθερη περισσότερο παρά ποτέ), με τον σούπερ διαπλεκόμενο νέο αρχηγό της, να επιχειρεί άδοξα να την καμουφλάρει σε «κεντροδεξιά», και στη μέση τα «περιτρίμματα της πολιτικής διαδικασίας, να ψάχνονται υπαρξιακά ένθεν κακείθεν»… 

 «Εξαιρετικό!», σχολίασε μια διαδικτυακή αναγνώστρια του κειμένου (η κ. Ε. Ν. Ε.), προσθέτοντας τη δική της ανάλυση: «Η στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς το κέντρο δεν έχει να κάνει μόνο με τους ψηφοφόρους, νομίζω, έχει να κάνει με το ότι ΔΕΝ ΔΥΝΑΤΑΙ αυτή τη στιγμή να εφαρμόσει ριζοσπαστικότερο πρόγραμμα – προσπαθεί μόνο να διαχειριστεί με αριστερό πρόσημο το μνημόνιο, την εξάρτηση μας από τους ξένους. ΠΩΣ να μιλήσεις για ριζοσπαστική αριστερά όταν η πολιτική σου δεν μπορεί να εφαρμοστεί;». Μια άλλη αναγνώστρια (η Ε.Κ.) ήταν πιο… ψυχαναλυτική: «Έχει σχιζοφρενικά χαρακτηριστικά η κατάσταση που περιγράφετε». 

Οι τρεις «κύκλοι» 

 Άδικο έχει; Αν όχι σχιζοφρενικά, τα χαρακτηριστικά της κυβερνώσας αριστεράς περιγράφουν μια περίπλοκη κατάσταση πολιτικών και ιδεολογικών «ψυχαναγκασμών»• καταναγκαστικών μεν, απαραίτητων δε, για να την διατηρήσουν στον αφρό των ημερών: να την κρατήσουν ζωντανή, ως την υποδειγματικά σύγχρονη, δραστική και διαδραστική Αριστερά του 21ου αιώνα. 

 Ένας βασικός «ψυχαναγκασμός» που έχει ήδη περιγραφεί απ’ αυτήν εδώ τη στήλη, είναι ο χρονισμός της κυβερνώσας Αριστεράς. Το γεγονός, δηλαδή, ότι ο Αλέξης Τσίπρας, η κυβέρνησή του, ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούν να ζουν με τον χρόνο, κι ας είναι χρόνος μνημονιακός, σύνθετος, αντιφατικός – μια πραγματική… σχιζοφρένεια: «ζούμε σε τρεις διαφορετικούς πολιτικούς χρόνους, τρεις ομόκεντρους κύκλους, που επικαλύπτονται, αλλά και συγκρούονται», αφηγείται ο Κώστας Δουζίνας: ο πρώτος κύκλος είναι ο παρόντας χρόνος, όπου «η κυβέρνηση νομοθετεί και εφαρμόζει το μνημονιακό πρόγραμμα», ο δεύτερος είναι ο μεσοπρόθεσμος, όπου «η κυβέρνηση πειραματίζεται και σταδιακά μεταβάλλεται σε αριστερή διακυβέρνηση» και ο τρίτος είναι ο πιο αργός και μακροπρόθεσμος, ο κύκλος του κοινωνικού μετασχηματισμού»… 

Γενικότερα, η Αριστερά του παρόντος είναι τέκνο της ανάγκης, όπως λέει και ξαναλέει ο Αλέξης Τσίπρας για τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού η πολιτική φυσιογνωμία της, αναδύεται από το «ελληνικό παράδειγμα», το πρώτο σ’ αυτό «το κίνημα συμφωνιών» (οι συμφωνίες διαφόρων τάσεων και κομμάτων της Αριστεράς» που εκδηλώνεται στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου} που περιγράφει ο Μποαβεντούρα ντε Σόουζα Σάντος*: «Δείτε την ενότητα γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, παρά τις μεγάλες αντιξοότητες και τις δυσκολίες…». 

Το «κίνημα των συμφωνιών» 

 Φυσικά, Μποαβεντούρα ντε Σόουζα Σάντος, εντάσσει στο «παράδειγμά» του για το «κίνημα συμφωνιών» και την περίπτωση της Πορτογαλίας (συμφωνία Σοσιαλιστικού κόμματος με το ΚΚ και το «Αριστερό Μπλόκ») καθώς και την περίπτωση της Ισπανίας, τη διαφαινόμενη συμφωνία του Σοσιαλιστικού Κόμματος με το Podemos και τα άλλα αριστερά κόμματα. Και, προχωρώντας την ανάλυσή του με την μέθοδο που ο ίδιος ονομάζει «κοινωνιολογία των αναδύσεων», δίνει το περίγραμμα της ανάγκης που γέννησε αυτές τις «συμφωνίες»: είναι η επιθετικότητα της κυρίαρχης Δεξιάς (σε συνδυασμό με την παγίδα των «Ευρωπαϊκών Θεσμών»), που τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν τόσο καταστροφική για τα δικαιώματα των πολιτών και για την αξιοπιστία του δημοκρατικού καθεστώτος, ώστε οι δυνάμεις της Αριστεράς πείθονται πλέον ότι οι νέες δικτατορίες του 21ου αιώνα θα έρθουν –έχουν έρθει– σαν πολύ χαμηλής έντασης δημοκρατίες. Συμφωνούν, λοιπόν, ότι αυτό που διακυβεύεται τώρα είναι η ίδια η επιβίωση μιας δημοκρατίας αντάξιας του ονόματός της. Και ότι οι διαφορές σχετικά με το τι σημαίνει αυτή (η Δημοκρατία) είναι τώρα λιγότερο πιεστικές από την ανάγκη να διασωθεί ό,τι δεν έχει καταφέρει ακόμα να καταστρέψει η Δεξιά… 

Πόσο βιώσιμες είναι αυτές οι «συμφωνίες», αυτή η αναδυόμενη Νέα Αριστερά; Η απάντηση του Πορτογάλου είναι φιλοσοφική: σύμφωνα με τον Σπινόζα, οι άνθρωποι (και εγώ θα προσέθετα, και οι κοινωνίες) διέπονται από δύο βασικά συναισθήματα: τον φόβο και την ελπίδα. Υπάρχει μια σύνθετη ισορροπία ανάμεσα στα δύο, αλλά τα χρειαζόμαστε και τα δύο, εάν θέλουμε να επιβιώσουμε. 

 Τι λέγαμε; Σχιζοφρένεια… 

 *Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα (Πορτογαλία). Το απόσπασμα γι α το «κίνημα των συμφωνιών», από άρθρο του με τίτλο Η Αριστερά του Μέλλοντος (Critical Legal Thinking», 8 Ιανουαρίου)

Νίκος Τσαγκρής

Ο Κυριάκος, ο ΣΥΡΙΖΑ, τα περιτρίμματα

ΟΙ βασικές πολιτικές και επικοινωνιακές παρενέργειες από την αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία της ΝΔ    

Η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ είχε δυο βασικές παρενέργειες. Ενθάρρυνε την διαπλεκόμενη οικονομική ελίτ (αναπτερώνοντας ελπίδες για επανέλεγχο του πολιτικού συστήματος) και πανικόβαλε τα περιτρίμματα της πολιτικής διαδικασίας*, (Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ κ.λπ.), διεγείροντας μύχιους υπαρξιακούς φόβους. 

Η πρώτη παρενέργεια είχε ως συνέπεια την ολική επαναφορά των διαπλεκομένων συμφερόντων στην ονείρωξη της «αριστερής παρένθεσης»• με τα οπλικά τους συστήματα (ραδιοτηλεοπτικά και έντυπα ΜΜΕ, «μονταζιέρες» κ.λπ.) να βάλλουν και πάλι επί παντός του (δικαίου ή αδίκου) συριζαίικου επιστητού. Η δεύτερη παρενέργεια γεννήθηκε από την ανάγκη του νέου αρχηγού να εμφανιστεί ως κεντροδεξιός, προκειμένου να επιχειρήσει διεύρυνση της εκλογικής βάσης της ΝΔ προς το Κέντρο. Και είχε ως συνέπεια την ανάπτυξη φυγόκεντρων τάσεων (του τύπου «ο σώζων εαυτόν σωθήτω) στα «περιτρίμματα της πολιτικής διαδικασίας», καθώς και των σπασμωδικών αντιδράσεων πανικού των μικροηγετών τους. 

Στο επίπεδο της επικοινωνίας, οι συγκεκριμένες «παρενέργειες και οι συνέπειές τους πήραν τη διάσταση ενός ξαφνικού έρωτα με το Κέντρο – μιας γραφικής κεντρομανίας. Ενώ δεν είναι παρά ανακλαστικές τεχνικές μικροκομματικής (στην κυριολεξία) επιβίωσης, που έλκονται από τα βάθη της αστικής πολιτικής κουλτούρας: εκεί όπου το Κέντρο εγγράφεται ως πολιτικό σωσίβιο της Δεξιάς και της Αριστεράς… 

Το καμουφλάρισμα 

«Κέντρο είναι ο βαθμός μηδέν της πολιτικής», υποστηρίζει η ομάδα των εκλεκτών πολιτικών επιστημόνων που συνυπογράφουν την περίφημη «Μικρή Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια»: στην πραγματικότητα, κέντρο σημαίνει δύο πράγματα. Ή είναι, απλά και καθαρά, ένα καμουφλάρισμα της δεξιάς ή είναι το γεωμετρικό σημείο προς το οποίο τείνουν οι μετριοπαθείς τής δεξιάς και οι μετριοπαθείς της αριστεράς, όταν αποσπώνται από τούς εξτρεμιστές των αντίστοιχων παρατάξεών τους και προσπαθούν να κυβερνήσουν μαζί. Ό κατάλληλος όρος είναι τότε «κεντρισμός». 

Συνεκτιμώντας τις πρώτες ενέργειες του Κυριάκου Μητσοτάκη (το συμβολικό «διορισμό» των Χατζηδάκη – Γεωργιάδη σε κορυφαία κομματικά πόστα, την αβάντα στους καναλάρχες με την άρνησή του να συναινέσει στη συγκρότηση του ΕΣΡ κ.λπ.), με την ρητορική του περί «στροφής προς το κέντρο», αυτό που προκύπτει είναι μια καμουφλαρισμένη (με κεντρώα ρητορική) νεοφιλελεύθερη και διαπλεκόμενη Δεξιά. Και, πάντως, σε καμιά περίπτωση δεν προκύπτει κεντρισμός (στροφή προς το κέντρο), αφού κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε, αν όχι την απόσπαση, την αποστασιοποίηση του νέου αρχηγού (και του κόμματός του) από τους εξτρεμιστές της παράταξης. Ενώ, μέχρις στιγμής τουλάχιστον, συμβαίνει το αντίθετο. 

Εξάλλου, για να επιτευχθεί ο κεντρισμός χρειάζεται Κέντρο, κεντρώα κόμματα, κεντρώα πολιτική «πελατεία». Και, όπως είπαμε, στο πολιτικό μας παρόν, ο ενδιάμεσος χώρος κατοικείται από πανικόβλητα «περιτρίμματα της πολιτικής διαδικασίας». Με φυγόκεντρες τάσεις του τύπου «ο σώζων εαυτόν σωθήτω»… 

 Ο «κεντρισμός» του ΣΥΡΙΖΑ

Εδώ, ίσως κάνω… δυστυχισμένους μερικούς συντρόφους, αλλά αυτό οφείλω να το πω: καθώς αναθυμόμουν τις προσεγγίσεις των πολιτικών επιστημόνων για το Κέντρο, διαπίστωσα ότι ο όρος «κεντρισμός» ταιριάζει περισσότερο στον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ παρά στη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Υπό την έννοια ότι στο δρόμο προς τη δεύτερη κυβερνητική τους φάση, οι μετριοπαθείς του ΣΥΡΙΖΑ αποσπάστηκαν από τους εξτρεμιστές της παράταξής τους και, «τείνοντας» προς το κέντρο, απέσπασαν κυβερνητική πλειοψηφία!... 

Εντάξει, παραδέχομαι ότι η αντιστοίχιση του ορισμού με την εξέλιξη του κυβερνώντος κόμματος είναι ελαφρώς αναντίστοιχη (οι «εξτρεμιστές» αποσπάστηκαν απ’ τους «μετριοπαθείς» και όχι οι «μετριοπαθείς» απ’ τους «εξτρεμιστές» κ.λπ. κ.λπ.), ωστόσο οι αντιστοιχίες πλεονεκτούν: ο ΣΥΡΙΖΑ «έτεινε», αναγκαστικά έστω, προς το «κέντρο» (μνημονιακές «μεταρρυθμίσεις» με «κοινωνικό πρόσημο»), για να κυβερνήσει – να μη μεταβληθεί σε «αριστερή παρένθεση». Ενώ και το «κέντρο» (στο κοινωνικό επίπεδο), με τη σειρά του, «έτεινε» προς τον (διαθέτοντα το ηθικό πλεονέκτημα) ΣΥΡΙΖΑ… Για να κυβερνηθεί από ένα αξιόπιστο κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς; 

Νομίζω όχι: μια κομματικά αποστασιοποιημένη οπτική δεν μπορεί παρά να βλέπει το κυβερνόν κόμμα σαν ένα κεντροαριστερό κόμμα που, ενώ έχει επιτύχει – και μάλιστα χωρίς να τον επιδιώξει – τον «κεντρισμό», προσπαθεί με νύχια και με δόντια να διατηρήσει την αριστερή – σοσιαλιστική φυσιογνωμία του καθώς και το περίφημο «ηθικό πλεονέκτημά του. Και, τελευταία, να μην τα καταφέρνει και τόσο καλά… 

Εδώ είμαστε: Από τη μια η Αριστερά (που μπορείς να την πεις και «κεντροαριστερά») να προσπαθεί να κυβερνήσει χωρίς να χάσει την φυσιογνωμία της ως Αριστερά, απ’ την άλλη η Δεξιά (νεοφιλελεύθερη περισσότερο παρά ποτέ) με τον σούπερ διαπλεκόμενο νέο αρχηγό της να επιχειρεί άδοξα να την καμουφλάρει σε «κεντροδεξιά», και στη μέση τα κεντρώα «περιτρίμματα της πολιτικής (μνημονιακής λέω εγώ) διαδικασίας να ψάχνονται υπαρξιακά ένθεν κακείθεν. Προς το παρόν… 

*Φράση πουείχε χρησιμοποίησει ο Γεώργιος Μαύρος για να χαρακτηρίσει τα ευεπίφορα σε προσαρτήσεις κομματικά απολειφάδια

Νίκος Τσαγκρής

Μια ανούσια αναμέτρηση

Μια θορυβώδης, αλλά πολιτικά ανούσια αναμέτρηση, για την αρχηγία ενός κόμματος που «δεν υπάρχει»  

Οι αριστεροί σπάνια υπήρξαν (υπήρξαμε, αν θέλετε) φρόνιμοι. Και όποτε υπήρξαν, εξαντλούσαν τη φρονιμάδα τους απέναντι στο κόμμα. Υπό μορφήν πίστης και, σε πολλές περιπτώσεις, τυφλής πίστης. Αλλά μια τέτοια φρονιμάδα, διόλου φρονιμάδα δεν ήταν. Αφού ήταν μια «φρονιμάδα» που οδήγησε εκατοντάδες αριστερούς στα εκτελεστικά αποσπάσματα και χιλιάδες στις εξορίες και στις φυλακές. 

Φυσικά, αν ήταν φρόνιμοι, θα κοίταζαν τα προσωπικά τους συμφέροντα, δεν θα ήταν αλτρουιστές. Δεν θα θυσίαζαν ακόμα και τη ζωή τους για ιδέες όπως η ισότητα, η ελευθερία, η κοινωνική δικαιοσύνη. Άλλωστε, η μητέρα της φρονιμάδας, η Φρόνηση, ελάχιστα ευδοκίμησε ως αρετή. «Δεν είναι παρά μια φωτισμένη ή επιδέξια φιλαυτία δίχως ηθική αξία», απεφάνθη πολύ νωρίς ο Καντ και δεν είχε άδικο, αφού η φρόνηση παραείναι συμφέροντολογική για να είναι ηθική... 

Κάνοντας ένα άλμα στο ζοφερό παρόν, μπορούμε να το διασκεδάσουμε λέγοντας ότι, στην εποχή μας, οι μόνοι που διαθέτουν φρόνηση, και κατά συνέπεια φρονιμάδα, είναι οι πολιτικοί! Πράγμα που δεν είναι εντελώς αστείο, αφού οι περισσότεροι από τους πολιτικούς μας διακρίνονται από… δεξιά προς τα αριστερά για τη φιλαυτία τους. Άλλοτε... φωτισμένη και άλλοτε επιδέξια. Τις περισσότερες, όμως, φορές αδέξια, αφού εύκολα αποκαλύπτεται. Και τους κάνει να γίνονται του κόσμου ο περίγελος, που έλεγε και ο μη φρόνιμος φίλος μου Άκης Πάνου. 

Απουσία πολιτικής 

Ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης, ας πούμε. Ο οποίος, λίγες μέρες πριν, αποκαλύφθηκε ως χαρακτηριστικός φορέας αδέξιας φιλαυτίας, μη διστάζοντας, ο αφιλότιμος, να το παίξει ακόμα και Τσίπρας στη θέση του Τσίπρα, υιοθετώντας πλήρως τη ρητορική του προέδρου του κυβερνώντος κόμματος: «οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να έχουν κοινωνικό πρόσημο», είπε αίφνης ο «Βαγγέλας». Και πρόσθεσε: «ποτέ δεν κατάλαβα γιατί αποτελεί μεταρρύθμιση η κατάργηση της Δημοτικής Αστυνομίας, η οποία συνέβαλλε σημαντικά στην ενίσχυση των εσόδων της Αυτοδιοίκησης και την εύρυθμη λειτουργία των πόλεων. Ή γιατί αποτελεί αυτοτελή μεταρρύθμιση η απόλυση των καθαριστριών και των σχολικών φυλάκων»*… 

Είναι σαφές ότι η αδέξια φιλαυτία του κ. Μεϊμαράκη τον οδήγησε στην υποκλοπή αριστερής πολιτικής ρητορείας προκειμένου να «ταπώσει» τον συνυποψήφιό του (και υπουργό απολύσεων της κυβέρνησης Σαμαρά) Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο οποίος σε ένα κρεσέντο αδέξιας φιλαυτίας, υπέκλεψε την υποκλεμμένη ρητορική Μεϊμαράκη για να «ταπώσει» τον… Μεϊμαράκη: «η υποψηφιότητά μου δεν έχει ταξικό χρώμα… η πολιτική των απολύσεων της κυβέρνησης Σαμαρά υπήρξε εσφαλμένη… ενδιαφέρομαι για τους ασθενέστερους και αγωνίζομαι για την αύξηση της απασχόλησης»**.. 

Ο υποκλέψας του υποκλέψαντος, προκειμένου να ταπώσουν αλλήλους και να αποδείξουν με ντεμέκ ρητορική Τσίπρα ότι είναι… καταλληλότεροι του Τσίπρα: δεν είναι, ωστόσο, η αδέξια φιλαυτία ως γέννημα της απουσίας φρονιμάδας και φρόνησης – είναι η απουσία πολιτικού φρονήματος που αναγκάζει τους δυο αντίπαλους νεοδημοκράτες να τσαλαβουτούν σε δάνειες πολιτικές προκειμένου να υπηρετήσουν την πολιτική φιλαυτία τους: η Νέα Δημοκρατία «δεν υπάρχει»! Δεν έχει ήχο, δεν έχει υλικό… 

Μια ανούσια αναμέτρηση 

Δεν έχει ιδέες, δεν έχει πολιτικές επιλογές, δεν έχει εθνική στρατηγική. Στρατηγική της Νέας Δημοκρατίας είναι η στρατηγική του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, που είναι η στρατηγική του Ευρωπαϊκού Διευθυντηρίου: προστασία του ευρώ, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ενίσχυση των επενδύσεων, δημοσιονομική προσήλωση… 

Από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ σταθεροποίησε (δημοψήφισμα – εκλογές 20/ 9/2015) την πολιτική ηγεμονία του στη χώρα, η «Νέα Δημοκρατία» έπαψε να υπάρχει ως εναλλακτική κυβερνητική λύση: «Έπρεπε να συμφιλιώσουμε δύο όψεις της ευρωπαϊκής δημοκρατίας», ομολογεί ο Βέλγος ο Βέλγος πρωθυπουργός Σαρλ Μισέλ («Le Soir») αναφερόμενος στις εξελίξεις στην Ελλάδα και στον ευρωπαϊκό Νότο, την Πορτογαλία και την Ισπανία: «Αφενός είχαμε την εθνική δημοκρατία, με τη νομιμοποίηση του Αλέξη Τσίπρα και του κόμματός του, του ΣΥΡΙΖΑ, του μεγάλου δηλαδή νικητή των εκλογών, και αφετέρου υπήρχε η ευρωπαϊκή στρατηγική για την προστασία του ευρώ, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, την ενίσχυση των επενδύσεων, τη δημοσιονομική σοβαρότητα»… 

Έκτοτε, η συντετριμμένη ηγεσία της ΝΔ, αντί να αναζητεί μια νέα (προσαρμοσμένη στις ανάγκες του ελληνικού παρόντος) πολιτική ταυτότητα, εξαντλείται σε μια δημόσια επίδειξη της αδέξιας φιλαυτίας της. Επιδιδόμενη σε μια ανούσια αναμέτρηση για την αρχηγία ενός κόμματος που «δεν υπάρχει». 

Τέλος, επιθυμώ να καταγραφεί η δημοσιογραφική έκπληξή μου για την αμέριστη υποστήριξη της οποίας απολαμβάνει, τρείς μήνες τώρα, η ανούσια αυτή αναμέτρηση από τα ΜΜΕ. Μια επίδειξη δημοσιογραφικής φρόνησης που δεν είναι παρά η καντιανή «επιδέξια φιλαυτία», η κατά Μαξ Βέμπερ «ηθική της ευθύνης»: να υποστηρίζουμε τους «δικούς μας» ακόμα κι αν λένε αρλούμπες. Να τους συντηρούμε πολιτικά, να μας συντηρούν επαγγελματικά… 

*Από την τελευταία συνέντευξη του Ευάγγελου Μεϊμαράκη στην εφημερίδα «Real News» 
**Από την συνέντευξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Ναυτεμπορική

Νίκος Τσαγκρής

Η εξίσωση του Αινστάιν για την ανεργία

Η απώλεια του δικαιώματος στην εργασία στοιχειώνει τους Έλληνες με το αίσθημα της αποτυχίας…   

«Εάν το Α είναι η επιτυχία στη ζωή, τότε το Α ισούται με χ συν ψ συν ζ: το χ είναι η εργασία, το ψ είναι το παιχνίδι και το ζ είναι να κρατάς το στόμα σου κλειστό»… Αυτή είναι η εξίσωση του Άλμπερτ Αϊνστάϊν για την επιτυχία. Και αν την πάρουμε τοις μετρητοίς και επιχειρήσουμε να την επαληθεύσουμε πάνω μας, θα μας βγάλει αποτυχημένους: οι Έλληνες διαθέτουμε μόνο ένα από τα… προαπαιτούμενα της εξίσωσης του σοφού θείου Άλμπερτ, το «ψ». Δηλαδή το παιγνίδι, δεδομένου ότι από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρξαμε λαός παιγνιώδης. Όμως δεν διαθέτουμε το «χ» και το «ζ». Που πάει να πει ότι, ελλείψει «χ», είμαστε στην πλειονότητά μας άνεργοι. Και ότι, ελλείψει «ζ», δεν το… βουλώνουμε. Κι αφήστε τον Κυριάκο να ποντάρει για την εκλογή του στη… βουβή πλειοψηφία. 

Λέω πως είμαστε στην πλειονότητά μας άνεργοι υπό την έννοια ότι ακόμα και οι εναπομείναντες (μερικώς ή γενικώς) εργαζόμενοι – των συνταξιούχων μη εξαιρουμένων – έχουμε φάει τόσες μισθολογικές κατραπακιές, τόσες πτωχευτικές ταπεινώσεις, ώστε βιώνουμε αντίστοιχες ψυχολογικές επιπτώσεις μ’ αυτές που βιώνουν οι άνεργοι. Tο πρώτο στάδιο ανεργίας χαρακτηρίζεται από την απόρριψη και τη συστηματική άρνηση της νέας κατάστασης: το άτομο αρνείται να αποδεχτεί ότι έχασε την εργασία του και ελπίζει ότι με κάποιο τρόπο θα επαναπροσληφθεί ή θα βρει άλλη καλύτερη εργασία… 

Το «πρώτο δικαίωμα» 

Ακολουθεί το στάδιο της απαισιοδοξίας και της ανησυχίας: ύστερα από αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες εύρεσης εργασίας αρχίζει να συνειδητοποιεί τη δεινή κατάστασή του. Τότε, συνήθως έπειτα από εννιά μήνες ανεργίας, ο άνεργος εισέρχεται στο στάδιο της απελπισίας και της κατάθλιψης: δεν βλέπει καμία διέξοδο ή προοπτική λύσης στο πρόβλημά του. Αισθάνεται αποτυχημένος… 

Ανεργία δεν είναι μόνο η απώλεια του μεροκάματου, η συντριβή του μισθού. Είναι ο χαμός ενός πρωτεύοντος – του πλέον πρωτεύοντος ανθρώπινου δικαιώματος: το δικαίωμα στην εργασία είναι αυτό πού ο Φουριέ, εδώ και πάνω από ενάμισι αιώνα, καθόρισε σαν «το πρώτο δικαίωμα, το μόνο χρήσιμο... που η παραδοχή του θα έφτανε για να κάνει ύποπτο τον πολιτισμό εκείνον που δεν μπορεί ούτε να το αναγνωρίσει ούτε να το παραχωρήσει». 

Αυτό το αναφαίρετο δικαίωμα, «το μόνο χρήσιμο», ορίζει και την πολυσύνθετη «χρησιμότητα» της εργασίας στον πολιτισμένο κόσμο. Ακόμα κι αν «χρησιμοποιείται» σαν καταφύγιο ή σαν «χαράκωμα ενάντια στη ζωή», όπως το βίωνε ο Φερνάντο Πεσσόα: Καταφεύγω λοιπόν, όπως άλλοι κάνουν στο σπιτικό τους, μέσα σ' αυτό το ξένο σπίτι, το ευρύχωρο γραφείο* της Ρούα ντους Ντοραδόρες. Οχυρώνομαι πίσω από το γραφείο μου – χαράκωμα. ενάντια στη ζωή. Αισθάνομαι τρυφερότητα, τρυφερότητα μέχρι δακρύων, γι' αυτά τα βιβλία, δικά μου και ταυτοχρόνως ξένα; όπου αφήνω τη γραφή μου, για το παλαιό μελανοδοχείο που χρησιμοποιώ, για τη γυρτή πλάτη του Σέργιου που φτιάχνει καταλόγους τιμών λίγο πιο κει. Τα αγαπώ όλα αυτά, ίσως γιατί δεν έχω τίποτε άλλο να αγαπήσω ή γιατί ίσως τίποτα δεν «αξίζει την αγάπη μιας ψυχής – κι αν αυτό το συναίσθημα πρέπει κάπου να το απευθύνουμε, καλύτερα τότε να το δώσω στη φτωχή όψη του μελανοδοχείου μου παρά στην πλατιά αδιαφορία των άστρων… 

Τα νούμερα ομολογούν 

Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, ο κόσμος της εργασίας στη χώρα μας βιώνει την «πλατιά αδιαφορία των άστρων»… Ποτέ άλλοτε η ανεργία δεν υπήρξε τόσο έντονη πάνω σε ένα φόντο τόσο θεαματικού πλουτισμού των ολίγων. Τα νούμερα του τελευταίου ευρωβαρομέτρου, μέσα στη φοβερή μονοτονία τους, ομολογούν: το 60% των Ελλήνων βιώνουν τη ζωή τους ανικανοποίητοι – ως αποτυχημένοι. Σε ποσοστό 83% δηλώνουν ότι δεν έχουν καμιά εμπιστοσύνη στο μέλλον (το αντίστοιχο ποσοστό στην ευρωζώνη είναι 34%). Όλοι οι Έλληνες (το 97%!) χαρακτηρίζουν «κακή» την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, ενώ οι περισσότεροι (το 70%) πιστεύουν πως η κατάσταση θα χειροτερέψει μέσα στους επόμενους 12 μήνες και ότι το μεγαλύτερο ζήτημα που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα είναι η ανεργία… 

Εύκολο είναι; Η ανεργία είναι ένα αναπόφευκτο προϊόν του καπιταλισμού και οι πολιτικοί, παραδοσιακά, αποδεικνύονται ανίκανοι να το αποτρέψουν, πόσο μάλλον να το απαλείψουν. Ίδωμεν… Προς το παρόν η ανεργία έχει κυκλώσει από παντού τους Έλληνες και τους στοιχειώνει – οι ψυχολογικές επιπτώσεις της απλώνουν το αίσθημα της αποτυχίας στον ψυχισμό ενός ολόκληρου λαού και τον συντρίβουν. Και τον κάνουν να ονειρεύεται την επιστροφή στην εργασία με την ένταση και το πάθος του Οδυσσέα για το νόστιμον ήμαρ… 

*Εκεί δούλευε ο Φερνάντο Πεσσόα ως μεταφραστής εμπορικής αλληλογραφίας

Νίκος Τσαγκρής

Όταν ο Γκάμπριελ παπαγαλίζει Τσίπρα

Ο εθνικισμός είναι ο μεγάλος εχθρός της Ε.Ε. Και μόνο η Νέα Ευρωπαϊκή Αριστερά μπορεί να τον αναχαιτίσει. 

«Στον αγώνα μας κατά του εθνικισμού πρέπει να αλλάξουμε την πορεία που ακολουθεί η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, να σπάσουμε το φαύλο κύκλο της λιτότητας στον οποίο έχουν μπει οι υπερχρεωμένες χώρες, οι οποίες αισθάνονται υπό κηδεμονία», απεφάνθη προ ημερών ο Γερμανός αντικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, από του βήματος του συνεδρίου του SPD, μπαίνοντας, προφανώς, στο πετσί ενός ξεχασμένου ρόλου του… 

Πέρα από αντικαγκελάριος της Γερμανίας, ο Ζ. Γκ. είναι και πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της χώρας του. Έτσι, όταν μιλάει σε κομματικό ακροατήριο, κάνει ό,τι κάνει κάθε… καλός κυβερνητικός σοσιαλδημοκράτης εδώ και μια εικοσαετία: απεκδύεται τον νεοφιλελευθερισμό που, με γερμανική συνέπεια, ως εταίρος της κ. Μέρκελ υπηρετεί, και το παίζει σοσιαλιστής… 

«Στον αγώνα μας κατά του εθνικισμού», είπε… Ποιόν αγώνα τους κατά του εθνικισμού; Ουδέποτε διεξήχθη τέτοιος αγώνας από τα κόμματα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, ειδικά απ’ το κόμμα του κ. Γκάμπριελ. Στην επόμενη φράση έκανε την υπέρβαση και φαντασιώθηκε… Τσίπρας στη θέση του Τσίπρα• υιοθετώντας τη ρητορική του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ: πρέπει να αλλάξουμε την πορεία που ακολουθεί η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, να σπάσουμε το φαύλο κύκλο της λιτότητας στον οποίο έχουν μπει οι υπερχρεωμένες χώρες, οι οποίες αισθάνονται υπό κηδεμονία». 

Ωστόσο, στο συνέδριο του SPD, μεταμφιεσμένος, έστω, σε πραγματικό σοσιαλιστή, ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ έθεσε το θέμα επί τάπητος: η αναχαίτιση του εθνικιστικού ρεύματος που ωθεί την Ευρώπη (και τον κόσμο) σε ένα εφιαλτικό πισωγύρισμα, προϋποθέτει την αναχαίτιση του νεοφιλελεύθερου οικονομισμού. (Άσχετα αν ο ίδιος, υπό την ιδιότητα του αντικαγκελαρίου της Γερμανίας, τον ευλογεί…) 

Ο Εθνικισμός 

Πτώση του Τείχους – Νέα Τάξη Πραγμάτων – Παγκοσμιοποίηση – Νεοφιλελευθερισμός – Οικονομική Κρίση – Γεωπολιτικό χάος, Εθνικισμός: Ο Εθνικισμός φορτίζεται εξαρχής με κάθε λογής ιδεοληψίες, αλλά τα βαρύτερα σύγχρονα φορτία του είναι η λιτότητα και η ανεργία, η ξενοφοβία, ο ρατσισμός. Κάποτε ο Μορίς Μπαρές, και αργότερα άλλοι κοινωνικοί και πολιτικοί στοχαστές, επιχείρησαν να αποσπάσουν τον εθνικισμό από το άθλιο περιτύλιγμά του, να τον μεταβάλουν σε σύμβολο μιας θεωρίας που αντιπαρατίθεται στον κοσμοπολιτισμό και αργότερα στον διεθνισμό… 

Τότε, ο εθνικισμός, φορτισμένος πια με μπόλικη φιλολογία και φιλοσοφία, μεταβάλλεται σε «μέθοδο για την υπεράσπιση των υλικών αγαθών κάθε χώρας». Και αργότερα, φιλοδοξεί να αποτελέσει φραγμό στην «εισβολή των ξένων» πραγμάτων (και προσώπων) γενικώς, αλλά «και στην απώλεια της συλλογικής μνήμης, στην παραμόρφωση του τοπίου, στον εξευτελισμό της ψυχής από την σύγχρονη χυδαιότητα». 

Ωστόσο, ο εθνικισμός δεν υπήρξε ποτέ δημιουργικός. Επιχειρεί, απλά, να ανακτήσει και, κυρίως, να υπερασπίσει την «κληρονομιά» ενάντια σ’ αυτούς που προσπαθούν να αλλάξουν την τάξη των πραγμάτων. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που ο εθνικισμός συνδέεται, κυρίως, με την συντήρηση. Την συντηρητική δεξιά και την ακροδεξιά… 

Τέλος του 20ου, αρχές του 21ου αιώνα υπήρξε η ανεμπόδιστη, από τις εθνικές πολιτικές ηγεσίες των χωρών – μελών της ΕΕ, καταιγιστική εισβολή της νεοφιλελεύθερης – ιμπεριαλιστικής, οικονομικής, πολιτικής και πολιτισμικής υποκουλτούρας στην Ευρώπη. Ακολουθεί η, επίσης ανεμπόδιστη, μάστιγα της οικονομικής κρίσης και της δημοσιονομικής καθαρότητας, Που, σε συνδυασμό με τους πετρελαϊκούς πολέμους και τις συνέπειές τους (τρομοκρατία, μετακινήσεις πληθυσμών, προσφυγιά) αναγκάζει τους λαούς της Ευρώπης να κλείνονται, όλο και πιο βαθιά, στο εθνικό τους καβούκι. Ακόμα και κοινότητες που αυτοπροσδιορίζονται ως αριστερές, εκφράζουν αποχρώντα εθνικιστικό λόγο (ενίοτε και πράξεις) χωρίς ντροπή: ενώ η πολιτική τους κινείται στα όρια του εθνικισμού, πιστεύουν βαθιά μέσα τους ότι αυτός ο εθνικισμός, ο δικός τους εθνικισμός, είναι… αριστερός εθνικισμός, αφού «εναντιώνεται στο ζυγό του φασιστικού νεοφιλελευθερισμού». Τι να κάνουμε; 

Ο εχθρός είναι εδώ 

Ο Ζαν Πολ Σαρτρ έλεγε «αναγνωρίστε τον εχθρό, πολεμήστε τον εχθρό». Οι Έλληνες τον αναγνώρισαν στη βαρβαρότητα του νεοφιλελεύθερου ευρωπαϊκού διευθυντηρίου. Και, με τον ΣΥΡΙΖΑ στην πρωτοπορία, τον «πολεμούν, διευρύνοντας, αργά μα σταθερά, τις ρωγμές στο σκληροπυρηνικό κέλυφος του «συστήματος: «Στον αγώνα μας κατά του εθνικισμού πρέπει να αλλάξουμε την πορεία που ακολουθεί η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, να σπάσουμε το φαύλο κύκλο της λιτότητας στον οποίο έχουν μπει οι υπερχρεωμένες χώρες, οι οποίες αισθάνονται υπό κηδεμονία», παπαγαλίζει τώρα τον Τσίπρα ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. Ο οποίος συγκυβερνά, τρόπος του λέγειν, με την Μέρκελ και τον Σόϊμπλε την Ευρώπη. Γιατί δεν το κάνει; 

Προφανώς , διότι η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, την οποία εκφράζει, έχει ενσωματωθεί οριστικά, έχει χάσει κάθε ίχνος πολιτικής αξιοπιστίας, είναι αδύνατον να επιστρέψει – ακόμα κι αν θέλει, δεν μπορεί. Μόνο η Νέα Ευρωπαϊκή Αριστερά μπορεί: Ελλάδα, Πορτογαλία, και τώρα Ισπανία!. Συνεχίζουμε…

Νίκος Τσαγκρής

Το… paranoid άρθρο ενός γερόλυκου

Καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ μαθαίνει να κυβερνά αποτελεσματικά, το σύστημα της διαπλοκής αποσταθεροποιείται και καταρρέει…

Διαλυμένη, ακέφαλη, ίσως και διασπασμένη οσονούπω (κατά πως ακούγεται), η Νέα Δημοκρατία, απαξιωμένο και αποψιλωμένο το ΠΑΣΟΚ, στερεμένο – σχεδόν αποξηραμένο το Ποτάμι. Κι ο ΣΥΡΙΖΑ μόνος στο σπίτι. Χωρίς αντίπαλο, χωρίς θεσμική, να πούμε, αντιπολίτευση. Εκτός αν δεχτούμε ως θεσμική αντιπολίτευση (πράγμα διόλου παράδοξο) την ακατάπαυστη αντικυβερνητική δράση των συστημικών ΜΜΕ. Τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, είναι αμφίβολο αν μπορούμε, εφ’ εξής, να τα αποκαλούμε «συστημικά»: η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ. ΕΛ. σταθεροποιείται, το «σύστημα» αποσταθεροποιείται. Καταρρέει. Πανικόβλητο, ντρεσάρει τα έντυπα και ηλεκτρονικά «σκυλιά» του. Να γαυγίζουν πιο δυνατά. Να καλύπτουν τα ισχνά γρυλίσματα της θεσμικής αντιπολίτευσης με τα δικά τους αντισύριζα παραληρήματα – ουρλιαχτά… 

Γελάει ο κόσμος. Και τρολάρει: «Τα μάθατε; Τελικά ο καστανάς ήταν του Λαφαζάνη. Της ΛΑΕ. Τον κάρφωσε με εντολή Τσίπρα ένας συριζαίος. Καστανάς κι αυτός. Να του πάρει το πόστο, να περάσει στον ΣΥΡΙΖΑ. Οι Ζητάδες ως κυβερνητική αρχή ήταν στο κόλπο. Και ενεργώντας με υπερβάλλοντα ζήλο συνέλαβαν τον πτωχό πλην τίμιο καστανά. Μαζί με τη φουφού του. Όμως, μετά τις καταγγελίες του Θέμου Αναστασιάδη, της Όλγας Τρέμη και άλλων ευαίσθητων, σε θέματα μικροπωλητών, κυριών και δεσποινίδων, επενέβη ο κ. Τσίπρας. Και απελευθέρωσε τον πτωχό καστανά. Της ΛΑΕ. Τώρα απειλεί να συλλάβει τον άλλο. Τον δικό του…». (συνεχίζεται…)* 

 Το… paranoid άρθρο 

Το καραβάνι προχωρά, τα σκυλιά ουρλιάζουν. Φάλτσα, παράταιρα, παραληρηματικά. Ενίοτε πονεμένα: «τις τελευταίες ημέρες παριστάμεθα μάρτυρες λόγων και έργων που θα μπορούσαν να είναι προάγγελοι πολιτικής ανωμαλίας», γράφει τις προάλλες, προλογίζοντας το βαρύγδουπο άρθρο του, ο σούπερ – ντούπερ συστημικός γερόλυκος. Ψάχνεσαι, θαρρείς ότι έχεις χάσει επεισόδιο, διαβάζεις να μάθεις τους προάγγελους της «πολιτικής ανωμαλίας». Εις μάτην. Το… βαρύγδουπο εξοκείλει σε έναν ξεκάρφωτο αναπροσδιορισμό του συγκροτήματος απ’ τον συγκροτηματάρχη: «οι δύο εφημερίδες, που ίδρυσε με την προτροπή του Ελευθερίου Βενιζέλου ο Δημήτριος Λαμπράκης στη δεκαετία του 1920, εκφράζουν, υπερασπίζονται και προωθούν τις ιδέες και τις πολιτικές θέσεις του δημοκρατικού Κέντρου»… 

Λίγο ακόμα και θα μας πει ότι θα πάψει να… αμαρτάνει σαμαροβενιζέλικά, σκέφτεσαι• ότι θα βάλει πλάτη υπέρ της Ένωσης Κεντρώων. Ναι, του Βασίλη Λεβέντη… Όμως όχι, ο συγκροτηματάρχης στρίβει αριστερά. Στην κυβέρνηση Τσίπρα. Φοβάται, λέει, αποστασία! Και δίνει… εντολή στους πορτιέρηδες της Βουλής: «Κλείστε την πόρτα και μην τους αφήνετε να φύγουν! Πολύ περισσότερο μην τους αναγκάσετε να φύγουν»… Τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, εννοεί!.. Παρανοϊκό; 

Εντελώς τυχαία, την ώρα που διάβαζα το paranoid άρθρο του σούπερ – ντούπερ γερόλυκου, πήρε το μάτι μου μια είδηση, σε διαδικτυακή σελίδα** που ασχολείται με τα ΜΜΕ… Θέλω να την διαβάσετε μαζί μου: «Νέα προθεσμία ζήτησε και έλαβε χθες, μέσω των δικηγόρων του, ο ισχυρός άνδρας του ΔΟΛ και του Mega, Σταύρος Ψυχάρης, από τους οικονομικούς εισαγγελείς (Παν. Αθανασίου και Γαληνό Μπρη). Ο Ψυχάρης επρόκειτο να δώσει εξηγήσεις, καθώς θεωρείται ύποπτος για ηθική αυτουργία σε απιστία, για την οποία ελέγχονται ως φυσικοί αυτουργοί στελέχη τραπεζών (Alpha Bank, Eurobank, Πειραιώς και Εθνική), που ως μέλη επιτροπών ενέκριναν τα θαλασσοδάνεια στον ΔΟΛ και σε άλλες επιχειρήσεις ΜΜΕ…» 

Πονεμένα γρυλίσματα… 

Ακολούθως ο ρεπόρτερ ξεκαθαρίζει ότι το νέο ραντεβού του συγκροτηματάρχη με τους εισαγγελείς κλείστηκε για τις 22 Δεκεμβρίου: «Χριστουγεννιάτικα!», σκέφτηκα. Κι αμέσως κατάλαβα ότι το «paranoid» κείμενο που διάβαζα, δεν ήταν ένα ακόμα άρθρο του σούπερ – ντούπερ αρθρογράφου, αλλά τα πονεμένα γρυλίσματα του πρώτη φορά παγιδευμένου στον ιστό της Δικαιοσύνης, γερόλυκου του ΔΟΛ. Κάτι σαν βουντού – κάτι σαν εξορκισμός – κάτι σαν… τουρλουμπούκι: «Η σημερινή κυβέρνηση δεν είναι απλώς χρήσιμη: είναι απαραίτητη. (…..) Έδωσε υποσχέσεις οικονομικών παροχών προς όλες τις κοινωνικές κατευθύνσεις και δεν τις τηρεί. (…..) Γι' αυτό αφήστε τον κ. Τσίπρα να κάνει τη δουλειά του… 

Αφήστε τους διαπλεκόμενους να βράζουν στο ζουμί τους, λέω εγώ. Γνωρίζοντας ότι εκτός του εκτελεστικού προέδρου του ΔΟΛ, στο μικροσκόπιο των οικονομικών εισαγγελέων βρίσκονται και οι λοιπές θαλασσοδάνειες εκδοτικές επιχειρήσεις… Και εντάξει, ο Τσίπρας, η κυβέρνησή, ο ΣΥΡΙΖΑ, κάνουν τη δουλειά τους. Και την κάνουν καλά: ήδη, μετά την υπερψήφιση και του δεύτερου πακέτου «προαπαιτουμένων», τρέχει το υπεσχημένο «παράλληλο πρόγραμμα», προσδίδοντας κοινωνικό χαρακτήρα στο κυβερνητικό έργο. Ενώ παράλληλα, η κυβέρνηση διαχειρίζεται με αποτελεσματικό και υποδειγματικά ανθρώπινο τρόπο τις τεράστιες ροές προσφύγων προς τη χώρα μας… 

Θέλω να πω ότι επιτέλους, ο ΣΥΡΙΖΑ κυβερνά. Και καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ κυβερνά, η κυβέρνηση σταθεροποιείται, δυναμώνει. Καθώς δε η κυβέρνηση σταθεροποιείται και δυναμώνει, το σύστημα της διαπλοκής αποσταθεροποιείται. Και παραπαίει. 

* Ανάρτηση διαδικτυακού φίλου στο Facebook 
** To blog zoornalistas.blogspot.gr

Νίκος Τσαγκρής

Και μια, και δύο, και τρείς… Αριστερές

Μια ματιά στα προβλήματα που ταλανίζουν την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία με αφορμή ένα νέο βιβλίο του Ζακ Ζυλιάρ 

«Στην Πορτογαλία οι σοσιαλιστές συνεργάζονται με τη ριζοσπαστική αριστερά σε κυβερνητικό επίπεδο, ενώ στην Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ παραμένει ουρά μιας παραλυμένης δεξιάς, που δεν μπορεί να στοιχηθεί ούτε στο ελάχιστο με τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία», γράφουμε και λέμε τελευταία. Κι αυτή η πρόταση, αυτές οι φράσεις, περιέχουν δυό αλήθειες κι ένα ψέμα: πράγματι, το ΠΑΣΟΚ παραμένει ουρά της δεξιάς. Και πράγματι, δεν «στοιχίζεται με τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία». 

 Από την άλλη, είναι αμφίβολο σε βαθμό… ψέματος αν το καμουφλαρισμένο υπό τον τίτλο «Δημοκρατική Συμπαράταξη» τωρινό ΠΑΣΟΚ είναι, πια, σοσιαλιστικό κόμμα• αν εκφράζει τους Έλληνες σοσιαλιστές – αν περιλαμβάνεται στην Αριστερά: «αριστερά είναι ό,τι κάθε στιγμή θεωρείται ως τέτοια από τους συγχρόνους της», υποστηρίζει ο Ζακ Ζυλιάρ*. Και αν συμφωνήσουμε μ’ αυτόν τον «αφ’ ορισμό», (προσωπικά συμφωνώ απολύτως), οφείλουμε να δούμε ότι αυτή τη στιγμή «θεωρείται από τους σύγχρονούς του ως τέτοια» (σ. σ: ως Αριστερά) ο ΣΥΡΙΖΑ. 

 Οφείλουμε να δούμε, ακόμα, αυτό που όλος ο (πλην ΠΑΣΟΚ} κόσμος βλέπει. Ότι η πλειονότητα των Ελλήνων σοσιαλιστών, των «σοσιαλδημοκρατών», των «κεντροαριστερών» αν θέλετε, δεν είναι πια ΠΑΣΟΚ, αλλά ΣΥΡΙΖΑ. Πράγμα που, κατά κάποιον τρόπο, εξηγεί το γεγονός ότι «το ΠΑΣΟΚ παραμένει ουρά μιας παραλυμένης δεξιάς», καθώς και το γεγονός ότι «δεν μπορεί να στοιχηθεί ούτε στο ελάχιστο με τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία»: Ό,τι απέμεινε ως ΠΑΣΟΚ, παραμένει «ουρά μιας παραλυμένης δεξιάς και δεν μπορεί να στοιχηθεί με τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία», διότι αν το κάνει (αν διαφοροποιηθεί από την ΝΔ και «ξανασκεφτεί» σοσιαλιστικά) θα αφομοιωθεί από την Αριστερά. Και όπως… συμφωνήσαμε, «αυτή τη στιγμή, Αριστερά είναι ο ΣΥΡΙΖΑ». 

 Η συνέντευξη του Ζακ Ζυλιάρ 

 Αν δούμε τα πράγματα της Ελληνικής Αριστεράς (αυτοεξαιρουμένου του ΚΚΕ) υπ’ αυτό το πρίσμα, έχουμε τον μίτο του νήματος που οδηγεί στην καρδιά των εξελίξεων στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Εκεί, θα δούμε τους σοσιαλιστές να χωρίζονται σε δύο στρατόπεδα: Τους «ρεαλιστές», οι οποίοι πιστεύουν ότι χωρίς ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Και τους «άλλους», που ομνύουν πως η στρατηγική της ανάπτυξης είναι μια αυταπάτη και πως, μόλις η Αριστερά κατακτήσει την εξουσία, το μέλημά της πρέπει να είναι να προσφέρει το καλύτερο δυνατόν στους κοινωνικά αδύναμους: πρόκειται για μια διαφωνία στρατηγικής σημασίας – για «μια διαμάχη που διεξάγεται μεταξύ σοσιαλδημοκρατών με φιλελεύθερες τάσεις και κρατιστών σοσιαλδημοκρατών», όπως λέει ο Ζακ Ζυλιάρ, στη γαλλική Le Figaro… 

 Ο Ζακ Ζυλιάρ , με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Οι Αριστερές στη Γαλλία» στα ελληνικά, έδωσε μια συνέντευξη στην Μικέλα Χαρτουλάρη (Εφημερίδα των Συντακτών), όπου αναφέρεται και στο ζήτημα των εξελίξεων στο χώρο της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας και της εν γένει, ευρωπαϊκής Αριστεράς. Θέμα που, άλλωστε, πραγματεύεται στο βιβλίο του. 

 Η συνέντευξη ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και για τις εντόπιες εξελίξεις στην αριστερά. Που, άλλωστε, δεν είναι πια «εντόπιες» αλλά ευρωπαϊκές. Έτσι, μου έκανε δυσάρεστη εντύπωση το γεγονός ότι ελάχιστα απ’ τα δεκάδες κομματικά (έντυπα ή ηλεκτρονικά) μέσα της Αριστεράς την αναπαρήγαγαν, ενώ κανένα δεν την σχολίασε. Παρ’ όλο που ο ξεχωριστός Ευρωπαίος σοσιαλιστής Ζυλιάρ, αναφέρθηκε και στον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα με κολακευτικά λόγια – ίσως γι’ αυτό… 

 «Ένας εθνεγέρτης»… 

 Ακριβώς γι’ αυτό κι εγώ αποφάσισα να κλείσω το σημερινό σημείωμα με την αναπαραγωγή της κολακευτικής αναφοράς του Ζακ Ζυλιάρ στον Έλληνα Πρωθυπουργό. Να την διαβάσουν, τουλάχιστον, οι αναγνώστες της Εποχής: 

 «Ο Αλέξης Τσίπρας αξίζει τον έπαινο για το ότι πέτυχε να αφυπνίσει τον ελληνικό λαό, αλλά και την ίδια τη Δημοκρατία, που ήταν αποκοιμισμένη, διεφθαρμένη και κυνική. Είναι ένας εξαιρετικός εθνεγέρτης (eveilleur exceptionnel). 

»Αποκάλυψε το αδιέξοδο στο οποίο οδηγούνται τα ιστορικά εμπόδια και τώρα το πληρώνει πολύ ακριβά, αφού είναι υποχρεωμένος πλέον να ασχοληθεί με την οικονομία και όχι πια με την ιδεολογία. Δεν μπορούμε να πούμε πόσο θα κρατήσει αυτή η κατάσταση ούτε για πόσο θα έχει λαϊκή στήριξη.  

»Διότι είναι κι αυτό εντυπωσιακό: ότι ο κόσμος τον ακολούθησε σε όλη τη διαδρομή, ακόμα και των δικών του μετασχηματισμών. Κι εκείνος τους οδήγησε ως το χείλος της ουτοπίας και τώρα τους οδηγεί στο χείλος του ρεαλισμού. Είναι άγνωστο τι θα μείνει στο τέλος. 

»Αλλά είναι σίγουρο ότι ο εκδημοκρατισμός της ελληνικής πολιτικής είναι έργο του Τσίπρα, ο οποίος επανεισήγαγε τον λαό σε ένα τοπίο όπου κυριαρχούσαν οι προνομιούχοι, οι γραφειοκράτες και οι αιώνιοι «παράγοντες». Κατά τη γνώμη μου, λοιπόν, περισσότερη σημασία έχει ο πολιτικός απολογισμός του, παρά ο κυβερνητικός απολογισμός του. 

 *Ο Ζακ Ζυλιάρ, ιστορικός, συγγραφέας, αρθρογράφος, οργανικός διανοούμενος της λεγόμενης «Δεύτερης Γαλλικής Αριστεράς», αρθρογραφεί σήμερα στο αριστερό περιοδικό “Marianne”

Νίκος Τσαγκρής

Οι 4 αρχηγοί του αντισύριζα μένους

Αρχηγοί κομμάτων που συμπεριφέρονται ως εκπρόσωποι ενός διαπλεκόμενου πολιτικοοικονομικού – μιντιακού συστήματος που ξεψυχά  

«Ο αγράμματος, η άσχετη, ο γραφικός, ο εκτός θέματος... Τι πάει και μιλάει ο Αλέξης με όλους αυτούς; Συναίνεση με αυτούς; Τους πολιτικούς νάνους;», αναρωτήθηκε, σε σχόλιό της στο face book γνωστή, αποστασιοποιημένη από τον ΣΥΡΙΖΑ, συνάδελφος. 

 Ο «αγράμματος», η «άσχετη», ο «γραφικός» κι ο «εκτός θέματος»: τα social media χαλαρώνουν, ακόμα και στους πλέον ευσυνείδητους δημοσιογράφους, το ένστικτο της αυτολογοκρισίας. Έτσι, οι χαρακτηρισμοί που αποδόθηκαν από τη συγκεκριμένη συνάδελφο στα ανώνυμα υποκείμενα του σχολίου της, είναι ακομπλεξάριστα αντιπροσωπευτικοί. Εξαιρετικά επιτυχημένοι, κάτι που αποδεικνύεται απ’ το γεγονός ότι, σίγουρα, έχετε ήδη τοποθετήσει τον καθένα από τους τέσσερις αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης (που συμμετείχαν στο «συμβούλιο αρχηγών») στο κάδρο του χαρακτηρισμού που του αντιστοιχεί… 

Αξιοσημείωτη και δίκαιη είναι και η ουσία της απορίας της συναδέλφου (Τι πάει και μιλάει ο Αλέξης με όλους αυτούς; Συναίνεση με αυτούς; Τους πολιτικούς νάνους;), κι ας είναι μια απορία που μοιάζει αλαζονική• οι κανονικοί άνθρωποι, οι πολίτες που είναι Πολίτες, (και όχι οικονομικοί ή ιδεολογικοί – ιδεοληπτικοί πελάτες των κομμάτων και των πολιτικών), οι έμπλεοι πολιτικών εμπειριών Έλληνες πολίτες καταλαβαίνουν: «Υπάρχουν πολλοί για τους οποίους η έλλειψη καθαριότητας δεν αποτελεί την έκφραση μιας επιθυμίας όσο ένα ανασήκωμα των ώμων της εξυπνάδας. Και επίσης υπάρχουν πολλοί που η σβησμένη και ισοπεδωμένη ζωή τους δεν σημαίνει πως τη θέλησαν έτσι, ούτε σημαίνει μια φυσική παραίτηση από μια ζωή που δεν την επεδίωξαν, αλλά μια αδυναμία κατανόησης του εαυτού τους, μια αυτόματη ειρωνεία της γνώσης...»* 

 «Αρνήθηκαν, θα διαψευσθούν» 

 Λοιπόν, που λέτε, είναι μια «αυτόματη ειρωνεία της γνώσης»: τι πάει και μιλάει ο Αλέξης με όλους αυτούς; Συναίνεση με αυτούς; Τους πολιτικούς νάνους; 

 Η «θεσμική» λογική, η λογική του συντεταγμένου δημοκρατικού πολίτη, αντιλαμβάνεται ότι «όλοι αυτοί» (είτε γίγαντες – είτε νάνοι) είναι οι πολιτικοί εταίροι «του Αλέξη» στη Βουλή των Ελλήνων. Οι θεσμικοί εκπρόσωποι των υπολειμμάτων του απερχόμενου – πολιτικού συστήματος, του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Το οποίο υπέστη την πενταετή αντιμνημονιακή, ας την πούμε, μήνι της πλειονότητας των Ελλήνων. Και συνετρίβη, μα δεν εξέλιπε… Έτσι, η συναίνεση «μ’ αυτούς τους πολιτικούς νάνους», υπό την έννοια που την ζήτησε «ο Αλέξης» (συναίνεση ανιδιοτελή, χωρίς ιδεολογικές παραχωρήσεις και μικροπολιτικά ανταλλάγματα), ως περίσσεια δύναμης για τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, είναι – και απεδείχθη – ουτοπία… 

Αρνήθηκαν – είναι ανεύθυνοι – θα διαψευστούν: «ο Αλέξης» τους ζήτησε, τουλάχιστον, να συνταχθούν σε μια κοινή εθνική κόκκινη γραμμή, «για μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος χωρίς περαιτέρω μειώσεις συντάξεων και αρνήθηκαν! Χωρίς να σκεφτούν ότι έτσι αδυνατίζουν τη διαπραγματευτική «γραμμή» της χώρας τους και… 
» Αυτό είναι το αίσθημα ευθύνης τους. 
» Βάζουν την κομματική τους επιβίωση πάνω από τα συμφέροντα εργαζομένων και συνταξιούχων. 
» Θα διαψευστούν. 
» Η κυβέρνηση θα καταθέσει την πρότασή της ώστε, μέσα στα πλαίσια των δεσμεύσεων που έχουμε αναλάβει, να καταστήσουμε βιώσιμο το ασφαλιστικό, χωρίς νέες επώδυνες περικοπές στις συντάξεις.** 

«Το καραβάνι προχωρά»… 

Γράφω αυτό το κείμενο στον απόηχο της γενικής απεργίας για ένα κοινωνικά δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα, χωρίς περικοπές σε μισθούς και συντάξεις. Και σκέφτομαι ότι το αίτημα των απεργών είναι σχεδόν ταυτόσημο με την κυβερνητική διαπραγματευτική γραμμή («για μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος χωρίς περαιτέρω μειώσεις μισθών και συντάξεων). Πράγμα που, αυτομάτως, το μεταβάλλει σε εθνικό ζήτημα: το «εθνικό ζήτημα» για το οποίο «ο Αλέξης» πήγε και μίλησε με «όλους αυτούς• να αποσπάσει και τη δική τους συναίνεση στο εθνικό ζήτημα: να τους ζητήσει, τουλάχιστον, να συνταχθούν «σε μια κοινή εθνική κόκκινη γραμμή, για μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος χωρίς περαιτέρω μειώσεις συντάξεων…» 

Και αρνήθηκαν: «χωρίς να σκεφτούν ότι έτσι αδυνατίζουν τη διαπραγματευτική «γραμμή» της χώρας τους», είπε και έδειξε «ο Αλέξης»: Τα σκυλιά (του διαπλεκόμενου πολιτικοοικονομικού – μιντιακού συστήματος που ξεψυχά) ουρλιάζουν, αλλά το καραβάνι προχωρά!.. 

 Βλέπω ήδη τους τέσσερις «αρχηγούς» να παρελαύνουν, αγορεύοντας αντισύριζα μένος από το βήμα της Βουλής. Μα αφήστε τους. Οι κανονικοί άνθρωποι, οι Έλληνες πολίτες, που είναι Πολίτες και όχι οικονομικοί ή ιδεολογικοί – ιδεοληπτικοί πελάτες κομμάτων και πολιτικών, καταλαβαίνουν: «για εμάς δεν είναι παρά ο αγράμματος, η άσχετη, ο γραφικός, και ο εκτός θέματος». 

 * Φερνάντο Πεσσόα. Από το Βιβλίο της Ανησυχίας 
 **Λόγια από τη δημόσια δήλωση του πρωθυπουργού, μετά το «Συμβούλιο των Αρχηγών»

Νίκος Τσαγκρής

Ο Αλέξης Τσίπρας χωρίς αντίπαλο

Ωστόσο η σχέση του ΣΥΡΙΖΑ (μιας μεγάλης μερίδας στελεχών και μελών του κόμματος) με την κυβέρνηση παραμένει, αν όχι ανύπαρκτη, ενοχική  

Από τότε που ο Γκράμσι διατύπωνε την ιδέα ενός κόμματος που θα λειτουργούσε ως «συλλογικός διανοούμενος», μέχρι σήμερα που το κόμμα (ο ΣΥΡΙΖΑ, ας πούμε) δεν λειτουργεί καν – ή, όταν λειτουργεί, λειτουργεί ως συλλογικός… ψυχαναλυτής – τίποτε δεν είναι όπως τότε: τότε, το κόμμα όφειλε να είναι ένα οργανωτικό σχήμα που «θα συγχωνεύει την θεωρία με την πράξη και θα αποτελεί ένα εργαλείο χειραφέτησης και απελευθέρωσης των μαζών». 

Φυσικά, υπήρχε ακόμα η «επαναστατική θεωρία». Και υπήρχε και η «επαναστατική πράξη». Και μπορούσε ο… «συλλογικός διανοούμενος» να τις πάρει, να τις ανακατέψει τρόπον τινά, και να δοκιμάσει να φτιάξει εκείνο το κόμμα – «εργαλείο χειραφέτησης και απελευθέρωσης των μαζών», που λέει ο λόγος. Διότι μόνο αυταπάτες χειραφέτησης «των μαζών» έφτιαχνε και τότε το Κόμμα, ήταν – δεν ήταν «συλλογικός διανοούμενος». Και μόνο στη σφαίρα της θεωρίας. Στην πράξη (την επαναστατική πράξη) δεν έφτανε ποτέ: ας όψεται εκείνος o… καταραμένος ο «συσχετισμός των δυνάμεων». Που δεν έβγαινε ποτέ… 

Σήμερα, η επαναστατική θεωρία συντηρείται με αυταρέσκεια στα υπόγεια του Περισσού (εκεί δεν είναι τα αρχεία του ΚΚΕ;), και με απαρέσκεια στις βιβλιοθήκες των αριστερών διανοουμένων, στα ράφια παρωχημένων τόμων πολιτικής φιλοσοφίας. Ενώ η επαναστατική πράξη (η Επανάσταση, για να ‘μαστε εξηγημένοι) στεγάζεται στις αποθήκες απωθημένων αμέτρητων αριστερών και αριστεριζόντων εγκεφάλων: σε ορισμένους εξ αυτών φυτοζωεί στην κατάσταση της νοσταλγίας. Σε άλλους, υπάρχει σαν είδος ενός τρελού σχεδίου, που το υπερασπίζονται άγρια ενάντια στην πραγματικότητα… 

 Η πραγματικότητα 

Στην πραγματικότητα, πέφτουν οι σφαίρες σαν το χαλάζι. Ποιες σφαίρες, δηλαδή, άνθρωποι – βόμβες ισλαμικής κατασκευής και προελεύσεως πες καλύτερα. Που αυτοαναφλέγονται και εκρήγνυνται στα κοσμικά στέκια της Δυτικής ευμάρειας, σκορπώντας ένα γύρω δολοφονικά θραύσματα μίσους για τις ζωές των άλλων. Και, «Έκρηξη Ισλαμοφοβικών επιθέσεων στη Δύση» ● «Ρωσικό μαχητικό κατέρριψαν οι Τούρκοι» ● «Οργή Πούτιν: Θα απαντήσουμε στην πισώπλατη μαχαιριά της Τουρκίας» ● «Ρώσοι βομβάρδισαν τουρκικό κομβόι – 7 νεκροί»… Και, και, και… 

Στην πραγματικότητα, η μεγάλη εικόνα, η πλανητική, προοιωνίζεται τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Πιο τρομακτικό απ’ τον πρώτο, πιο φρικτό απ’ το δεύτερο. Η μικρή εικόνα (της μικρής μας χώρας) είναι, όπως συνήθως, παραπλανητική. Ακόμα και στην πραγματικότητά της: «η κυβερνητική πλειοψηφία χάνει και πάλι δυνάμεις, παρότι ο Πρωθυπουργός είχε την ευκαιρία το περασμένο καλοκαίρι να εκκαθαρίσει το κόμμα του από τους διαφωνούντες της πρώτης διακυβέρνησης. (…) Σε ελάχιστο χρόνο η κυβέρνηση έχασε δύο βουλευτές και πλέον αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να καταγράψει νέες απώλειες, όταν θα έλθουν προς ψήφιση τα κρίσιμα νομοθετήματα για τη φορολογία των αγροτών και τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος. (…) Ο κ. Τσίπρας πέφτει θύμα των πρώτων λόγων του (…) μη μπορώντας να υπηρετήσει τα φιλολαϊκά χαρακτηριστικά του αριστερού κόμματός του. (…) Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πρωθυπουργός κάνει λόγο για εθνική συνεννόηση, διεκδικώντας αν όχι υποστήριξη, τουλάχιστον ανοχή από τους πολιτικούς αντιπάλους του…»* 

 Ενοχικός στρουθοκαμηλισμός 

Αυτή η παραπλανητική, ακόμα και στην πραγματικότητά της, εικόνα, είναι μια στημένη εικόνα της κυβερνητικής και κομματικής (του κυβερνώντος κόμματος) «πραγματικότητας». Αλλά, – τι ειρωνεία! – δεν απέχει πολύ και από την εικόνα που έχει ο ΣΥΡΙΖΑ (μια μεγάλη μερίδα. κυβερνητικών ή μη, στελεχών και μελών του κόμματος) για τον ίδιο τον εαυτό του. Πράγμα που δίνει υπόσταση στη στημένη εικόνα της κυβερνητικής και κομματικής (του κυβερνώντος κόμματος) «πραγματικότητας». Έτσι, ενώ στην πραγματικότητα πήγαν όλα καλά – καλύτερα από κάθε λογική προσδοκία (τα ισοδύναμα βρέθηκαν, οι πλειστηριασμοί αποτράπηκαν, ο ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση επίσης, η ανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών έγινε, η «δόση» εκταμιεύτηκε), ο… συλλογικός διανοούμενος μοιάζει να μην πήρε χαμπάρι• αποδεικνύοντας ότι η σχέση του με την πραγματικότητα είναι, αν όχι ανύπαρκτη, ενοχική: εξακολουθεί να στρουθοκαμηλίζει σε πεπερασμένες θεωρίες και πράξεις που φυτοζωούν μέσα του στην κατάσταση της νοσταλγίας. Ή σαν είδος ενός τρελού σχεδίου, που το υπερασπίζεται άγρια ενάντια στην πραγματικότητα… 

Στην πραγματικότητα, ο Αλέξης Τσίπρας και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, δεν έχουν αντίπαλο, το ομολογεί και ο συστημικός αρθογράφος: «το πολιτικό κενό που αφήνει πίσω της η παρατεταμένη κρίση της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και η γενικότερη υποχώρηση της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης, αναδεικνύουν στην παρούσα φάση τον κ. Τσίπρα σε μοναδικό εγγυητή της σταθερότητας στη χώρα (…)* 

Και όχι μόνο «της σταθερότητας», αλλά και της εξόδου της χώρας απ’ την μνημονιακή εποχή. Της επιστροφής στην οικονομική κανονικότητα, την εθνική ανεξαρτησία, την κρατική και την κοινωνική δικαιοσύνη: μόνος αντίπαλος, ας το παραδεχτούμε, ο… «συλλογικός διανοούμενος». 

 *Από δυό διαδοχικά δημοσιευμένα άρθρα, του ιδίου αρθρογράφου, στην εφημερίδα Το ΒΗΜΑ

Νίκος Τσαγκρής

Η... απόβαση στο Χαλιφάτο - φάντασμα

Ο Φρ. Ολάντ υπόσχεται να συντρίψει το «Ισλαμικό κράτος», ένα χαλιφάτο – φάντασμα σε μια αχαρτογράφητη περιοχή   

Μια εβδομάδα πριν το μακελειό στο Παρίσι, έγραφα για το τερατώδες άνοιγμα της ρωγμής μεταξύ του ισλαμικού και του δυτικού κόσμου και την τραγική κατάληξή του. Τον εμφύλιο στη Συρία και τους Δυτικούς «μοχλευτές» του. Και τα μιλιούνια των προσφύγων. Που εγκαταλείπουν έντρομοι την βαρβαρότητα του «Ισλαμικού κράτους», αναζητώντας στέγη τροφή και προστασία στην ασφάλεια των ευρωπαϊκών μητροπόλεων… 

Τι τραγική ειρωνεία; Πριν το μελάνι στεγνώσει, το Παρίσι, η μητρόπολη του ευρωπαϊκού «φωτός», βυθίστηκε στο ματωμένο σκότος του ισλαμικού μίσους. Και έγινε η πιο ανασφαλής πόλη του κόσμου, στην πιο ανασφαλή χώρα του κόσμου: Φόβος και τρόμος – κατάσταση πολιορκίας – στρατοκρατία – κλειστά σύνορα!.. 

Σήμερα, μια εβδομάδα μετά τη νύχτα της μεγάλης σφαγής στο Παρίσι, τα τύμπανα του πολέμου της Δύσης κατά του ISIS, (του «Ισλαμικού κράτους») ηχούν αδύναμα και φάλτσα. Όπως η φωνή του προέδρου Φρανσουά Ολάντ στις Βερσαλλίες: «Είμαστε σε πόλεμο», είπε ο Γάλλος πρόεδρος. Και αμέσως μετά, «θα καταστρέψουμε το Ισλαμικό Κράτος», απείλησε• διευκρινίζοντας ότι η Γαλλία θα συνεχίσει τις επιχειρήσεις της στη Συρία, και ότι το αεροπλανοφόρο «Σαρλ Ντε Γκωλ» θα πλεύσει στη Μεσόγειο «για καλύτερο συντονισμό των δράσεων». Ύστερα... ξεκαθάρισε ότι «αυτοί οι δολοφόνοι δεν αντιπροσωπεύουν κανέναν πολιτισμό». 

 Παρίσι – Νέα Υόρκη 

Μάλιστα: Ο Γάλλος πρόεδρος κηρύσσει τον πόλεμο «στο κράτος του Ισλάμ» και στην επόμενη φράση του αυτοαναιρείται, αρνούμενος την ύπαρξη «κράτους του Ισλάμ», («αυτοί οι δολοφόνοι δεν αντιπροσωπεύουν κανέναν πολιτισμό») για να αυτοαναιρεθεί και στη μεθεπόμενη, δηλώνοντας ότι «η Γαλλία θα συνεχίσει τις επιχειρήσεις της στη Συρία. Κατά του «κράτους του Ισλάμ», προφανώς. 

Η λογική ανακολουθία στις δηλώσεις του Φρανσουά Ολάντ (ανακολουθία πολιτική, διπλωματική και στρατηγική) παραπέμπει στις ανοησίες που εκστόμισε ο Αμερικανός πρόεδρος Μπους μετά την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους. Που οδήγησαν στον φανταστικό πόλεμο της Δύσης «κατά της τρομοκρατίας» και στον πραγματικό της πόλεμο κατά του Αφγανιστάν και του Ιράκ. Με αποτέλεσμα την κρατική και κοινωνική αποδόμηση των δυό χωρών, την γεωπολιτική ισοπέδωσή τους. Και την αναγέννηση από τη ισλαμική σκόνη τους, του τυφλού μίσους κατά της Δύσης που ονομάστηκε ISIS. 

Η αντίδραση του Ολάντ στην τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι –όπως και η αντίδραση Μπους στην τρομοκρατική επίθεση στη Νέα Υόρκη – πασχίζοντας να περιορίσει τον πανικό, κινήθηκε αντίθετα στο αξίωμα της «ψύχραιμης λογικής»• με στόχο την παρανόηση, τον εκμηδενισμό της συγκίνησης, την εξάλειψη του συμβάντος: «να μας αφήσει ανίδεους να χάσκουμε με το στόμα ανοιχτό πάνω από την άβυσσο της λήθης και της βλακείας».* 

Το «Ισλαμικό κράτος» δεν υπάρχει, είναι ένας ματαιόδοξος αυτοπροσδιορισμός των τζιχαντιστών – μια αβέβαιη σοφιστεία των κατασκευαστών του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας»: μια αυξομειούμενη στρατιά φανατικών ισλαμιστών (τζιχαντιστών) που προέρχονται κυρίως από το Ιράκ, τη Συρία και το Αφγανιστάν και ζουν παντού στη Δύση. Και, όπως οι οριστικοί μηδενιστές, επιθυμούν την κατάργηση του παρόντος κόσμου και των δυνατοτήτων του. Χωρίς η επιθυμία τους να συνοδεύεται από κάποια σαφή άποψη για το τι θέλουν να βάλουν στη θέση του παρόντος κόσμου που θα καταργήσουν: «ένα Χαλιφάτο», λένε… 

Ο ανίσχυρος έγινε ισχυρός 

Πώς κάνεις πόλεμο από αέρος (από το αεροπλανοφόρο «Ντε Γκώλ») με ένα χαλιφάτο – φάντασμα, σύντροφε Φρανσουά; Πώς θα «συντρίψεις» το «Ισλαμικό κράτος», ένα μη-κράτος, που διαχέεται σε μια αχαρτογράφητη περιοχή μεταξύ Συρίας και Ιράκ (και Λιβάνου και Ιορδανίας, και Ισραήλ και Παλαιστίνης, και Κουβέιτ και Τουρκίας και Κύπρου) και διαθέτει «πρεσβείες» (ορμητήρια τζιχαντιστών) στο Παρίσι, τη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, τις Βρυξέλες και τις άλλες μητροπόλεις του «πολιτισμένου κόσμου»; 

Και δεν είναι το «Χαλιφάτο – φάντασμα», είναι η τρομακτική δύναμή του, η ασύμμετρη δύναμη του μηδενιστικού φανατισμού• που μετατρέπει δεκάδες (αύριο εκατοντάδες ή χιλιάδες;) ανθρώπινα σώματα σε αυτοαναφλεγόμενες βόμβες – ένα ψυχολογικό υπερόπλο που κλονίζει την αυτοπεποίθηση του ισχυρού και επαναφέρει ακόμα και την έννοια της «αποτροπής» στην εποχή της πυρηνικής ισορροπίας του τρόμου: στην διπολικότητα τής αποτροπής, έναν «πολλαπλασιασμό» που γεννούσε εκείνο πού ορισμένοι συγγραφείς αποκάλεσαν «το αποτέλεσμα μπούμερανγκ». 'Επιδιώκοντας να επιβάλουν στο «δυνατό»πού θέλει να είναι αποτρέπων, καταστροφές ανάλογες μ' αυτές πού τούς απειλεί, ο άλλος «δυνατός».** 

Καταλαβαίνετε, είναι αδύνατον να υπάρξει ολοκληρωμένη αποτροπή. Πόσο μάλλον «συντριβή» του ISIS με τον τρόπο του Ολάντ – που δεν είναι παρά ο τρόπος του Μπους: ένας τρόπος που οδήγησε στην κρατική και κοινωνική αποδόμηση του Αφγανιστάν και του Ιράν, την γεωπολιτική ισοπέδωσή τους. Και την αναγέννηση από τη ισλαμική σκόνη τους, του τυφλού μίσους κατά της Δύσης που ονομάστηκε ISIS.

* Andre Glucksmann, στο "Ο Ντοστογιέφσκι στο Μανχάταν"
** Ζωρζ Μπυί, Μικρή Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια

Νίκος Τσαγκρής

Σενάριο - σκηνοθεσία, Γιάννης Πανούσης

Ένα ρεπορτάζ για την «Πανουσιάδα» και τη φιλοξενία της στη ναυαρχίδα της μούφα – δημοσιογραφίας 

 Ένα σενάριο θέλει τον τέως υπουργό να γράφει ο ίδιος το σενάριο, μετά τη συγγραφή του αστυνομικού θρίλερ. Ή παράλληλα μ’ αυτήν, πράγμα που κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει. Προς το παρόν. Διότι δεν είναι καθόλου απίθανο να ενημερωθούμε σύντομα, και μάλιστα απ’ τον ίδιο τον σεναριογράφο – τέως υπουργό. Ο οποίος, είναι γνωστό, όταν πρόκειται για δημοσιότητα τα δίνει όλα, αρκεί να πάρει κάτι. Σε δημοσιότητα εννοούμε, και αφήστε τα υπονοούμενα. 

Λοιπόν, το σενάριο θέλει τον εγκληματολόγο – τέως υπουργό, μαζί με τη συγγραφή του υπό έκδοσιν βιβλίου του, να δουλεύει και το σενάριο της διαφημιστικής καμπάνιας που θα το προωθεί• με βασική στρατηγική, τη διαρκή συνύπαρξη – αλληλοσύνδεση της μυθοπλασίας του βιβλίου με τον «μύθο» του συγγραφέα του, «ενός υπουργού του οποίου η ζωή απειλείται από πολιτικούς που έχουν σχέση με τρομοκράτες». 

«Πολιτικοί που έχουν σχέση με τρομοκράτες απειλούν τη ζωή μου» ήταν, σύμφωνα με το σενάριο, το βασικό σλόγκαν της διαφημιστικής καμπάνιας που ο ίδιος ο συγγραφέας έγραψε για το βιβλίο του. Με έναν υπέρτιτλο γραμμένο για να υπακούει στη διαφημιστική στρατηγική της αλληλοσύνδεσης του βιβλίου με το μυθικό δράμα του συγγραφέα του: «ΣΥΓΚΛΟΝΙΖΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ. Και κολλητά, Έγραψε «διήγημα θανάτου» με όσα έζησε ως υπουργός». Ακολουθεί επεξηγηματικός υπότιτλος, στη στρατηγική της «αλληλοσύνδεσης» επίσης: «Το πόσο ψηλά και ως πού μπορούν να φτάσουν εναντίον μου, τα έχω γράψει σε "βιβλίο" με ονόματα και είναι κατατεθειμένα σε συμβολαιογράφο μήπως μου συμβεί κάτι»… 

Είναι ολοφάνερο: από την προηγούμενη Κυριακή, το υπό έκδοσιν αστυνομικό θρίλερ του εγκληματολόγου συνυπάρχει, διαρκώς αλληλοσυνδεόμενο, με τις «συγκλονιστικές» πολιτικές καταγγελίες του τέως υπουργού• όχι πια ως σενάριο αλλά ως τυπωμένη καμπάνια μιας βιβλιογραφικής και ταυτόχρονα δημοσιογραφικής μυθοπλασίας, στην πρώτη σελίδα μιας εφημερίδας μεγάλης κυκλοφορίας, της εφημερίδας Πρώτο Θέμα… 

Πως συνέβη αυτό; 

 Με τίτλο πανομοιότυπο με το σλόγκαν της διαφημιστικής καμπάνιας, το σενάριο της οποίας – σύμφωνα… με ένα σενάριο – έγραψε ο τέως υπουργός, παράλληλα με τη συγγραφή του βιβλίου του: «Πολιτικοί που έχουν σχέση με τρομοκράτες απειλούν τη ζωή μου». Και επίσης πανομοιότυπο με εκείνον της «καμπάνιας» υπέρτιτλο: ΣΥΓΚΛΟΝΙΖΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ. Έγραψε «διήγημα θανάτου» με όσα έζησε ως υπουργός». 

Βλέπετε, και εδώ ο υπέρτιτλος είναι γραμμένος για να υπηρετεί τη διαφημιστική στρατηγική της «αλληλοσύνδεσης». Όπως, άλλωστε, και ο επεξηγηματικός υπότιτλος: «Το πόσο ψηλά και ως πού μπορούν να φτάσουν εναντίον μου, τα έχω γράψει σε "βιβλίο" με ονόματα και είναι κατατεθειμένα σε συμβολαιογράφο μήπως μου συμβεί κάτι»… 

Αλήθεια, πώς συνέβη αυτό; Πως είναι δυνατόν μια μυθοπλασία – που δεν είναι ακριβώς μυθοπλασία, αλλά η μυθιστορηματοποίηση της ιδεολογικής αντιπαλότητας με την οποία, κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, αντιμετώπιζαν, τον υπουργό Πανούση – να τυπωθεί στην πρώτη σελίδα μιας εφημερίδας μεγάλης κυκλοφορίας και να «πουληθεί» ως δημοσιογραφία; Ως «συγκλονιστικό ρεπορτάζ» που αποκαλύπτει ότι «κυβερνητικοί πολιτικοί που έχουν σχέση με τρομοκράτες απειλούν τη ζωή ενός υπουργού της κυβέρνησής τους»; 

Το πραγματικό ρεπορτάζ 

Για τις απαντήσεις σας παραπέμπω στο «Εγχειρίδιο κακής δημοσιογραφίας» του Ουμπέρτο Έκο. Και στο πρόσφατο άρθρο της «Εποχής» για το μιντιακό χάος, ( 25/10/2015), όπου περιγράφω τη «μούφα δημοσιογραφία» ως εμπεδωμένη πραγματικότητα: «το 70% των ειδήσεων (…..) είναι μερικώς ή απολύτως κατασκευασμένες, με συνήθη στόχο την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και τον Αλέξη Τσίπρα προσωπικά…». 

Σ’ αυτό το άρθρο είχα παραλείψει να σας υποδείξω ως ναυαρχίδα της «μούφα δημοσιογραφίας» στη χώρα μας, την εφημερίδα που διάλεξε ο εγκληματολόγος – τέως υπουργός για να διαπραγματευτεί την διαφημιστική καμπάνια του. Γιατί, σύμφωνα με ασφαλείς, αυτή τη φορά, δημοσιογραφικές πληροφορίες τον διάλεξε τον τόπο του εγκλήματος (τη συγκεκριμένη εφημερίδα) ο εγκληματολόγος. Και διαπραγματεύτηκε μαζί της: 

«O ίδιος ο υπουργός μάς προσέγγισε», μου αποκάλυψε άνθρωπος του στενού περιβάλλοντος του αφεντικού της… μούφα – ναυαρχίδας, του αποκαλούμενου και Κομιστή. Και, «φυσικά και διαπραγματεύτηκε την θεαματική προβολή του βιβλίου του, ως αντάλλαγμα των γαρνιρισμένων με πολιτική τρομοκρατία αντικυβερνητικών αποκαλύψεων», συμπλήρωσε. Αντάλλαγμα που πήρε, συμπληρώνω εγώ, με μια τεράστια βιβλιοπαρουσίαση στο καπάκι της δημοσιογραφικής μούφας υπό τον τίτλο «Πολιτικοί που έχουν σχέση με τρομοκράτες απειλούν τη ζωή μου»… 

 Έχω κι άλλο «ρεπορτάζ» για το θέμα του Θέματος, και τη μετεξέλιξή του (μέσω των συγγενών με την ναυαρχίδα της μούφα δημοσιογραφίας MEGAφώνων) σε κυρίαρχο γεγονός της εβδομάδας που πέρασε. Μα είναι «ρεπορτάζ» που δεν τεκμηριώνει παρά κάτι που ήδη γράψαμε: όταν πρόκειται για δημοσιότητα, ο συγκεκριμένος… επιστήμων τα δίνει όλα, αρκεί να πάρει κάτι. Σε δημοσιότητα εννοούμε, και αφήστε τα υπονοούμενα…

Νίκος Τσαγκρής

Οι μοχλευτές και το καταραμένο φίδι…

Το τερατώδες άνοιγμα της ρωγμής μεταξύ του ισλαμικού και του Δυτικού κόσμου και η τραγική κατάληξή του   

Πως προέκυψε ο συριακός εμφύλιος και η έξοδος των μυρίων, τα μιλιούνια των Συρίων προσφύγων που διασχίζουν βουνά και θάλασσες για να αντικρύσουν τους φράκτες της ευρωπαϊκής καθαρότητας; Η πλέον αληθοφανής εκδοχή παραπέμπει στην ανισόρροπη αντίδραση ενός ανισόρροπου αμερικανού προέδρου, σε ένα γεγονός που συγκλόνισε τον κόσμο του 21ου αιώνα: την τρομοκρατική επίθεση των ισλαμιστών της Αλ Κάϊντα στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης: Κηρύσσω τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας – καλώ τους δυτικούς συμμάχους σε σταυροφορία για την εξάλειψη της, ήταν η αντίδραση… 

«Ήταν μια παρανοϊκή αντίδραση», υποστηρίζουν, έκτοτε, οι ιστορικοί αναλυτές, διαπορώντας: Αλήθεια, πώς διεξάγεται ένας πόλεμος ενάντια σε μια απρόσωπη έννοια όπως η τρομοκρατία – μια «σταυροφορία» για την εξάλειψή της; 

Αλλά ο «ανισόρροπος πρόεδρος», δεν κολλάει σε σχήματα της λογικής. Εντοπίζει την τρομοκρατία στην Ανατολή, διατυμπανίζει τη χριστιανική ανωτερότητα απέναντι στο οπισθοδρομικό Ισλάμ, διεγείρει την συμμαχία των μεγάλων κατά του κοινού εχθρού: Κράτη όλου του πολιτισμένου κόσμου ενωθείτε!... 

Περισσότερο από ανοησία ή αμετροέπεια, παραπάνω και από ατόπημα που οφείλεται στον ανισόρροπο ψυχισμό του, ο George W. Bush Jr, φανερώνει εδώ μια προκατάληψη τόσο παλιά όσο η συνθήκη της Βεστφαλίας (1648): Το Κράτος είναι εχθρός της τρομοκρατίας, ο τρομοκράτης είναι εχθρός του Κράτους, άρα κανένα Κράτος δεν θα μπορούσε να είναι τρομοκράτης, άρα… 

 Χαοτικές ρωγμές 

Άρα, αφανίζοντας τα… μη κράτη (Αφγανιστάν, Ιράκ), εξαφανίζουμε την τρομοκρατία; Αλλοίμονο, η τρομοκρατία είναι το πιο χρήσιμο γεωπολιτικό εργαλείο της νέας τάξης πραγμάτων, πιο χρήσιμο από… χίλιες πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου. Άρα, προσθέτουμε στη λίστα των υπόπτων για τρομοκρατία νέα κοιτασματούχα κράτη: το Πακιστάν που υποθάλπει την Αλ Κάϊντα. Και το Ιράν, το Λίβανο και τη Συρία… 

Συρία. Ο μοιραίος τόπος αποκάλυψης του οικονομικού και γεωπολιτικού χάους που επικρατεί στις αρχές του 21ου αιώνα, όμως πιο εφιαλτικό, πιο τραγικό, πιο ματωμένο απ’ αυτό που είχαμε προβλέψει: μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου και τη φενάκη της μιας υπερδύναμης, αναδύονται αλλεπάλληλες κοινωνικές ρωγμές που κατατέμνουν τον πλανήτη και προκαλούν φυγόκεντρες δυνάμεις και την «υπερίσχυση των νόμων του Χάους, «προφητεύαμε» τότε που ξέσπασε η οικονομική κρίση, ως μέρος της δυσλειτουργίας της «παγκοσμιοποίησης». Λίγο πριν, ο Γάλλος στοχαστής Νικολά Μπαβερέζ, στο βιβλίο του «Καθ' οδόν προς το άγνωστο» όριζε τις αναδυόμενες «χαοτικές ρωγμές»: 
- Ρωγμές ιστορικές μεταξύ του παρακμάζοντος Βορρά και του αναπτυσσόμενου Νότου. 
- Ρωγμές πολιτικές μεταξύ των Δημοκρατιών και των πολιτευμάτων που αμφισβητούν τον πλουραλισμό και τις ατομικές ελευθερίες. 
- Ρωγμές ιδεολογικές ανάμεσα σ’ αυτούς που υποστηρίζουν μια κοινωνία ανοιχτή σε όλους και σ’ εκείνους που εκθειάζουν τα πλεονεκτήματα του έθνους… 
- Ρωγμές οικονομικές ανάμεσα στους υπέρμαχους του κινδύνου της αγοράς κι εκείνους της σταθερότητας του κράτους. 
- Ρωγμές θρησκευτικές και πολιτισμικές μεταξύ του ισλαμικού και του Δυτικού κόσμου… 

Να πέσει ο φράχτης 

Είναι γνωστό ποιοι και πώς μοχλεύουν, τις θρησκευτικές και πολιτιστικές ρωγμές μεταξύ του ισλαμικού και του Δυτικού κόσμου ώστε να επωφελούνται γεωπολιτικά από το άνοιγμά τους και να επιβεβαιώνουν την κυριαρχία τους. Αυτό που παραμένει σχετικά άγνωστο, ανεπαρκώς κεκαλυμμένο από την αμήχανη διπλωματία των «μοχλευτών», είναι το πώς μοχλεύτηκε ο εμφύλιος στη Συρία• ασφαλώς τερατωδώς, αφού κατέληξε σ’ αυτό το καταραμένο ανθρώπινο φίδι που, με την ουρά στη Μέση Ανατολή και το κεφάλι στην κεντρική Ευρώπη, να απειλεί να πνίξει τον Δυτικό κόσμο: όπως πνίγονται τα προσφυγόπουλα και οι προσφυγοπούλες στο πέρασμα του Αιγαίου…. 

Το τραγικό είναι ότι οι βασικοί μοχλευτές εξακολουθούν να μοχλεύουν τερατωδώς τον εμφύλιο στη Συρία: με προκάλυψη την CIA, ο Μπαράκ Ομπάμα τροφοδοτεί με πυρομαχικά και όπλα τους αντάρτες , ενώ Ρωσία και Κίνα στηρίζουν ποικιλότροπα το καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ, με τον μοχλευτή Πούτιν να εμπλέκεται και παραπολεμικά. Στον ίδιο χρόνο, εμμένοντας στις συνήθεις – παραπληρωματικές των ΗΠΑ – μοχλεύσεις της, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαλλάσσει Ομπάμα και Πούτιν από «τις ευθύνες για τη μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη». Και υψώνει φράκτες στο «καταραμένο φίδι»… 

Ναι, να πέσει ο φράκτης του Έβρου, όλοι οι φράκτες της Ευρώπης να πέσουν, οι πρόσφυγες να διασχίζουν πεζή τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, να μπαίνουν ελεύθερα στην Ευρώπη, να βρουν ασφαλείς πατρίδες. Να γίνεται στην Τουρκία το τσεκ, να προωθούνται από εκεί, θεσμικά, στην Ευρώπη, να πάρει τέλος το έγκλημα στο Αιγαίο. Να σταματήσουν, όμως, εδώ και τώρα ΗΠΑ και Ρωσία και Κίνα και Ευρώπη να μοχλεύουν εμφυλίους και γεωπολιτικούς πολέμους. Διαφορετικά μας περιμένουν μαύρες μέρες: προτιμάτε μια αιωνιότητα πνιγμένη ή στραγγαλισμένη;

Νίκος Τσαγκρής