19 Οκτωβρίου 2010

Όπως ο Σίσυφος του Καμύ


Υπάρχει ελπίδα να ανατραπεί το απαισιόδοξο τέλος, η οριστική «σφαγή», ο οικονομικός θάνατος του Έλληνα μισθωτού; Μόνο αν μπορεί να βλέπει τη ζωή σαν παράλογος ήρωας. Όπως ο Σίσυφος του Αλμπέρ Καμύ, την ώρα που διαρκεί η κατάβασή του από την κορυφή προς «αυτόν τον χαμηλό κόσμο»˙ απ’ όπου θα πρέπει να σπρώξει και πάλι την πέτρα στην κορυφή: «Αυτή η ώρα είναι η ώρα της συνείδησης. Σε κάθε μία απ’ τις στιγμές της, από τότε που αφήνει την κορυφή και κατευθύνεται σιγά – σιγά προς τις τρώγλες των θεών, είναι υπέροχος μέσα στη μοίρα του, πιο δυνατός από το βράχο του. Γιατί δεν υπάρχει μοίρα που να μη νικιέται με την περιφρόνηση»…

Νίκος Τσαγκρής

6 Οκτωβρίου 2010

Ευρώπη, η Ανυπόστατη...


Από την ίδρυσή της η Ε.Ε. ήταν ένα εμπορικό εγχείρημα. ‘Ένας οικονομικός «συνεταιρισμός» στο προσκήνιο, ένα κερδοσκοπικό deal στο παρασκήνιο

Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι σαθρό. Και αυτό δεν έχει να κάνει με τη φύση των Ελλήνων, των Γερμανών ή των Γάλλων, αλλά με τη φύση του ίδιου του οικοδομήματος, τη φιλοσοφία πάνω στην οποία θεμελιώθηκε, τη φιλοσοφία των πιονέρων των «αγορών», στην ουσία η φιλοσοφία της κερδοσκοπίας. Στην οποία ο Άνταμ Σμιθ απένειμε πιστοποιητικό ευγενείας μέσω ενός διάσημου κειμένου του: «…Δεν περιμένουμε από την καλοσύνη του χασάπη, του ζυθοπώλη και του φούρναρη το γεύμα μας, αλλά από τη μέριμνά τους για το συμφέρον τους. Δεν απευθυνόμαστε ποτέ στην ανθρωπιά τους, αλλά στον εγωισμό τους και δεν τους μιλάμε ποτέ για τις ανάγκες μας, αλλά για το κέρδος τους…»

Το οικοδόμημα είναι σαθρό, ήταν σαθρό από τη γέννησή του, από τότε που το λέγαμε ΕΟΚ. Ένα αγοραίο εγχείρημα ήταν. ‘Ένας οικονομικός «συνεταιρισμός» στο προσκήνιο, ένα κερδοσκοπικό deal στο παρασκήνιο: ένα συνονθύλευμα κρατών με διαφορετικές οικονομικές ποιότητες και ποσότητες, διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες και πολιτισμούς, δίχως ίχνος πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής συνοχής. Απλά, να σμίξουμε τους… καπιταλισμούς μας! Γίνεται;

Θυμάμαι τις απονενοημένες απόπειρες κάποιων ρομαντικών Ευρωπαίων πολιτικών για ένα ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Και θυμάμαι με θλίψη εκείνο το στομφώδες και αφελές «χθες αποκτήσαμε μια καινούρια πατρίδα», του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, μετά την παρουσίαση του δύσμοιρου «σχεδίου Ευρωπαϊκού Συντάγματος» (Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2003) από τον Ζισκάρ Ντ’ Εστέν…

«Μια καινούρια πατρίδα»! Πολιτειακά ανυπόστατη, με κατοχυρωμένη την ανισοτιμία, την δικτατορία των «μεγάλων» επί των «μικρών», με θεσμοθετημένο τον οικονομισμό, με την ασυδοσία των «αγορών» προστατευμένη, με θωρακισμένη την κερδοσκοπία. Με εκτυφλωτική, τώρα πια, για όσους διαθέτουν στοιχειώδη πολιτική ορατότητα, τη σαθρότητα του εγχειρήματος της «ευρωζώνης»…

Νίκος Τσαγκρής

2 Σεπτεμβρίου 2010

Λέξεις πνιγμένες στο παρόν


Δεν ξέρω, πια, αν έχει νόημα να γράφω. Οι λέξεις μου δεν σχηματίζονται επάνω στο χαρτί, δεν «γράφουν», λιώνουν σαν λαδομπογιές στο νέφτι.

Δεν έχω ιδέα πού οφείλεται αυτή η αναποδιά. Όσες φορές προσπάθησα να καταλάβω, μια κούραση όμοια με πλήξη με απέτρεπε. Αμέσως έστρεφα το βλέμμα στο παράθυρο να διαπιστώσω αν ο κόσμος, πράγματι, υπάρχει. Λες κι αν υπήρχε θα ’κανε τις λέξεις μου αλεξίσφαιρες.

Σπάνια υπήρχε. Κι όποτε υπήρξε ήταν κόσμος-άκοσμος, απόκοσμος. Αποκαθηλωμένος από την συνείδηση του σύμπαντος. Κι εντός του, η ανθρωπότητα άσκεφτη, ασυνείδητη, αδρανής…
Είναι η εικονική πραγματικότητα αυτή που βλέπω ή είμαι εγώ μια ασπρόμαυρη φωτογραφία, μια εικόνα κείμενη στον χρόνο. Tί τρέχει, ξέχασα να ζω, να αισθάνομαι, να υπάρχω;

Ελπίζω όχι, ωστόσο ναι, ομολογώ πώς σπάνια έχω τη συνείδηση της κοσμικής ζωής, πως μόνο μέσα μου, στον εσωτερικό μου κόσμο ζω πραγματικά. Εκεί βρίσκω άφθονα σπαράγματα των στίχων της ψυχής. Και χρώματα να βάζω στα όνειρα και μουσικές για να χορεύει η φαντασία. Δεν θέλω να είμαι εδώ, στο πνιγηρό παρόν, θέλω να ζωγραφίσω τη ζωή με πινελιές ονείρων. Θέλω να γράψω κάτι τρυφερό, όμως αμέσως όταν ξεκινώ το ξανασκέφτομαι: Υπάρχει ελπίδα να συναντηθούν οι προτιμήσεις μας, η διάθεσή μου με τη διάθεσή σας; Κι αν όχι, δεν θα μείνω εκτός; Μοναχικός κι ανεπιθύμητος ανάμεσα σ’ ανθρώπους που αμύνονται μανιωδώς στην τρυφερότητα της φύσης, των ανθρώπων, της ζωής;

Όμως θα το ρισκάρω και θα γράψω κάτι τρυφερό. Τουλάχιστον, να προσπαθήσω, θέλω:

Καθόμαστε στη λίμνη, αργά τη νύχτα, με το φως του φεγγαριού. Σχεδόν απόλυτη σιωπή στην παραλία. Μόνο οι ψίθυροι των ελαχίστων παφλασμών έφταναν ως τ’ αυτιά μας. Αίφνης ακούστηκε ένας ήχος πιο ξεχωριστός. Σαν να ’πεφτε ένα βότσαλο έξω, στα ρηχά. Πήραμε το φακό και πήγαμε να δούμε τι συμβαίνει. Ήτανε δύο μικρές σουπιές, που ερωτευμένες έπαιζαν στο φως του φεγγαριού. Τότε ο Στέλιος πήρε την απόχη και με μια απλωτή τις μάζεψε και τις απέθεσε στα βότσαλα της παραλίας. Σε λίγο οι φτωχές σουπιές άρχισαν να ξεψυχούν ψεκάζοντας τριγύρω μικρές σταγόνες ασφυξίας. Ένιωσα αποστροφή και μια αφόρητη ντροπή. Σαν δήμιος μικρών ψαριών. Ο Στέλιος, το κατάλαβε, τις πήρε με το χέρι και τις έβαλε ξανά μες στο αλμυρό νερό. Ύστερα άρχισε να τις χαϊδεύει τρυφερά, μέχρι που αυτές ξαναζωντάνεψαν, αμόλησαν μελάνι και με απαλές κινήσεις χάθηκαν ανάμεσα στα πετραδάκια του καλοκαιριάτικου γιαλού…


Νίκος Τσαγκρής

25 Ιουλίου 2010

Δυστυχώς, Απολύθηκα!..


Παρασκευή, 23 Ιουλίου 2010

Σήμερα δεν θα γράψω το άρθρο μου για το Κυριακάτικο Έθνος. Πριν λίγες ώρες χτύπησε το τηλέφωνο. Ήταν ο αρχισυντάκτης, ένας συμπαθητικός δημοσιογράφος από εκείνους που, εμείς οι παλαιότεροι, αποκαλούμε «εργάτες του Τύπου». Με έκδηλο το τρακ στη φωνή του, ψέλλισε κάτι που είχα ήδη καταλάβει. Ότι είμαι στις μηνιαίες… οικονομίες της εφημερίδας: «Σιγά τις οικονομίες αλλά έτσι αποφάσισαν, να κόψουν τους συμβασιούχους συνεργάτες και, δυστυχώς, είσαι μέσα», απολογήθηκε. Σχεδόν τον παρηγόρησα, «εντάξει, δεν τρέχει τίποτα αγόρι μου, μην κάνεις έτσι», του είπα, και τον ευχαρίστησα που έκανε τον κόπο να με ενημερώσει.

Ψέματα; Οι περισσότεροι μαθαίνουν την απόλυσή τους από τον δικαστικό κλητήρα. Ενώ εγώ, δημοσιογράφος επώνυμος (!), προνομιούχος (!). Έτσι, και την προηγούμενη φορά – πριν έξι, περίπου, χρόνια – την έμαθα απ’ την εφημερίδα: την επόμενη μέρα, όταν είδα το καθημερινό μου χρονογράφημα να λείπει απ’ τη θέση του, στη δεύτερη σελίδα, μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια.

Αλλά αυτή ήταν μια… πολιτική απόλυση: Διότι δεν συνεμορφώθην προς τας υποδείξεις του διευθυντή της εποχής, να πούμε. Να απαλύνω τον πόνο που προκαλούσε στον Γιωργάκη το άρθρο μου, που εν τέλει κόπηκε, επειδή καυτηρίαζε τον αφελή μεν, απροκάλυπτα εκλογοθηρικό δε, εναγκαλισμό του με τους Μάνο και Ανδριανόπουλο. Και τον νεοφιλελευθερισμό τους: «Όταν ο σοσιαλισμός κι ο νεοφιλελευθερισμός δίνουν τα χέρια και γίνονται συντρόφια κι όταν οι «σοσιαλιστές» που εν ονόματι του σοσιαλισμού μας κυβερνούσαν δεν νιώθουν φρίκη μπρος σ’ αυτή την βάρβαρη επιμειξία, αυτό το τέρας που γεννιέται μέσα στο σπίτι τους το ίδιο, δεν αντιδρούν, δεν επαναστατούν (δεν έχουν λόγο ή τον πνίγουν μπρος στη λιγούρα τους για κυβερνητικές καρέκλες) τότε...
»Τότε η φρίκη που εκμηδενίζει τους σκεπτόμενους πολίτες είναι λιγότερο ευγενής και διαβρωτική, αγγίζει χώρους βαθύτερα νυχτερινούς: είναι η επιθυμία να μην έχουμε σκέψη, η επιθυμία να μην έχουμε υπάρξει ποτέ τίποτα, η συνειδητή πελπισία όλων των (πολιτικών) κυττάρων της ψυχής. Και η ξαφνική αίσθηση ότι είμαστε έγκλειστοι σε ένα κελί δίχως όρια..»…

Αλλά αυτή, είπαμε, ήταν μια πολιτική απόλυση. Η τωρινή όμως ήταν… οικονομική, στο πλαίσιο των μηνιαίων περικοπών της εφημερίδας. Στις οποίες, σύμφωνα με τον συμπαθή αρχισυντάκτη, «δυστυχώς ήμουν μέσα»…

- «Όχι», μου λένε φίλοι και συνάδελφοι, «πάλι για πολιτικούς λόγους… φαγώθηκες»! Εγώ, ωστόσο, δεν το πιστεύω. Γνωρίζω πολύ καλά την εκδοτική μιζέρια και ασχετοσύνη του Έθνους, την απόλυτη, σχεδόν, ελαφρότητα με την οποία λειτουργούν οι «μηχανισμοί». Ναι, μπορεί οι περικοπές να είναι… ποιοτικές υπό την έννοια ότι το χιλιάρικο που έπαιρνα για το αρθράκι ήταν μια σπάνια, για το Έθνος, ποιότητα!..
Όμως «Όχι», επιμένουν οι φίλοι και οι συνάδελφοι. «Είναι πολιτική η απόλυση». Ότι μετά τον Χαρβαλιά έβαλαν για διευθυντή ένα πασοκόσκυλο, λένε, κάποιον Μαχαίρα! Και εσύ, λένε, το ‘χεις παρακάνει. Όχι μόνο με τον Γιωργάκη αλλά με τους πολιτικούς, γενικώς!

Τέτοια λένε. Τι άλλο να πει κανείς;

Νίκος Τσαγκρής

15 Ιουλίου 2010

Αρκεί να δουλεύει το μαγαζί…


Υπερβάλλοντας, οι εφημερίδες της αντιπολίτευσης περιγράφουν ως «τρικυμία στο ΠΑΣΟΚ» την εικόνα που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες στο κυβερνόν κόμμα. Με τις υπουργικές συγκρούσεις για το ασφαλιστικό και τα χρέη των νοσοκομείων, καθώς και τις διαφοροποιήσεις ορισμένων βουλευτών από την κυβερνητική προσήλωση στο μνημόνιο. Προσωπικά, αξιολογώ τις αντιδράσεις αυτές ως ανώφελες: τελευταίοι σπασμοί της ηττημένης από την οικονομία πολιτικής. Ή τελευταίες εκλάμψεις της δημοκρατίας στον θανάσιμο εναγκαλισμό της με τον καπιταλισμό…

Μια άλλη εκδοχή είναι ότι τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που, σπασμωδικά, αντιδρούν στην πλήρη παράδοση της δημοκρατίας στον καπιταλισμό – διότι περί αυτού πρόκειται – δεν εκφράζουν παρά το μεταμοντέρνο αντικαπιταλιστικό πάθος που περιγράφει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ στην «Μιζέρια του Πλούτου»: πρόκειται για ένα ένθερμο πάθος, μια σχεδόν θρησκευτική μέθη, που αποτελεί τη μαύρη λειτουργία σε μια λατρεία στην οποία οι αντιδρώντες, πολιτικοί ή πολίτες, συμμετέχουν, έστω κι αν θέλουν να την ανατρέψουν.

Έτσι και οι «αντιδρώντες» του ΠΑΣΟΚ: είδαν τα ψέματα και την προπαγάνδα – τα δικά τους ψέματα, τη δική τους προπαγάνδα – για το υποτιθέμενο «αλάνθαστο» της «ελεύθερης αγοράς» να γκρεμίζονται σαν χάρτινοι πύργοι. Τώρα, μέσα στη βούληση τους να εξορκίσουν τους δαίμονες της αγοράς, φοράνε ακόμα τα στολίδια της ευσέβειας απέναντί της, έστω κι αν η ευσέβεια αυτή είναι αρνητική. Μπορεί το καπιταλιστικό είδωλο να ενθουσιάζει τους μεν και να προκαλεί το μένος των δε, όμως παραμένει είδωλο. Ένα… είδωλο παντρεμένο με τη γριά Δημοκρατία.

Πέρα από τα αστεία, ο υπεραιωνόβιος γάμος της δημοκρατίας με τον καπιταλισμό έχει εκφυλισθεί: η δημοκρατία αδυνατεί πια να επιβάλει στον καπιταλισμό την μέριμνα για το γενικό συμφέρον, το κοινωνικό κράτος. Δεν τον τιθασεύει, δεν τον συγκρατεί, δεν τον περιορίζει, τον αφήνει να κερδοσκοπεί ασύδοτος. Εν ονόματι της «δημοκρατίας της αγοράς». Αλλά, πάλι με τα λόγια του Πασκάλ Μπρυκνέρ, «η δημοκρατία της αγοράς επιφέρει τη διαφθορά της ίδιας της δημοκρατίας, επειδή τοποθετεί την έδρα της νομιμότητας στην επιχείρηση και όχι πια στο κοινοβούλιο». Και προωθεί, προσθέτουμε εμείς, έναν τύπο πολιτικού, τον πολιτικό – μέτοχο. Να φροντίζει μόνο για την ικανοποίηση των ορέξεών του εν ονόματι της αρχής: «δεν πάει να χαθεί ο κόσμος όλος, αρκεί να δουλεύει το μαγαζί»…


Νίκος Τσαγκρής





1 Ιουλίου 2010

Τρίτη και φαρμακερή!..


Είχα καμιά εικοσαριά, τουλάχιστον, χρόνια να πάω σε διαδήλωση. Για τον ίδιο, περίπου, λόγο που, εδώ και καμιά εικοσαριά, επίσης, χρόνια έχω να πάω σε θέατρο: το «έργο» είχε καταντήσει ανούσιο, στημένο, βαρετό. Και καλά, στο θέατρο θεατής είσαι, το πολύ-πολύ να βαρεθείς τους θεατρίνους. Αλλά, στη διαδήλωση, ο θεατρίνος είσαι εσύ. Και διατρέχεις τον κίνδυνο να βαρεθείς τον εαυτό σου…

Τελευταία φορά είχα πάει στα «Γιαννίτσεια», όπως λέγαμε στην παρέα την διαδήλωση κατά του νομοσχεδίου Γιαννίτση για το ασφαλιστικό˙ που ήταν μια απ’ τις μεγαλύτερες «εργατικές» διαδηλώσεις της μεταπολίτευσης και έκανε τους ρομαντικούς της Αριστεράς να αναθαρρήσουν ότι… «να ‘το, πετιέται απ’ την αρχή, το εργατικό κίνημα»˙ αλλά ο Σημίτης την είδε τη δουλειά, ότι θα χάσει το… μεροκάματο, το απέσυρε το νομοσχέδιο, και το… εργατικό κίνημα γύρισε σπίτι…

Λοιπόν, που λέτε, είχα να πάω σε διαδήλωση απ’ τα «Γιαννίτσεια», μέχρι που πριν τρία χρόνια πήγα στα Μαγγίνεια (έτσι ονομάσαμε, στην παρέα, την διαδήλωση κατά της υποτιθέμενης «μεταρρύθμισης Μαγγίνα» για το ασφαλιστικό). Μικρότερη διαδήλωση απ’ τη «Γιαννίτσεια» αυτή, αλλά το ίδιο δυναμική, το ίδιο οργισμένη. Την είδε, ασφαλώς, και ο Καραμανλής τη δουλειά, ότι θα χάσει το… μεροκάματο. Και την «παγωσε» τη μεταρρύθμιση. Μαζί και τον Μαγγίνα…

Θέλω να καταλήξω ότι είχα να πάω σε διαδήλωση από τα Μαγγίνεια μέχρι που άρχισα να συχνάζω στα Λοβέρδια˙ έτσι λέμε στην παρέα τις διαδηλώσεις ενάντια στο νομοσχέδιο Λοβέρδου, για το ασφαλιστικό. Προχτές, να πούμε, κατηφόρισα και πάλι στη Σταδίου και έπιασα μια καλή θέση στο κιγκλίδωμα του πεζοδρομίου δίπλα στους άλλους παρατηρητές. Τα μπλοκ των διαδηλωτών (ντουντούκα, κεντρικό πανό, εργαζόμενοι – ντουντούκα, κεντρικό πανό, εργαζόμενοι) σε μια αργή, σχεδόν πένθιμη, αλληλουχία βημάτων, εναλλάσσονταν ατελείωτα: άνθρωποι κουρασμένοι, καθημαγμένοι από το βάρος μιας εργασίας που μεταβάλλεται σε δουλεία, από το άγος βίων αβίωτων. Και το κράτος τη δουλειά του, να τους ραντίζει χημικά και δακρυγόνα…

Φοβάμαι πώς αυτή η φορά είναι η Τρίτη και φαρμακερή, πως το νομοσχέδιο θα περάσει: τούτοι εδώ ψαρωμένοι είναι, δεν βλέπουν μπροστά τους. Δεν την βλέπουν τη δουλειά, ότι θα μείνουν χωρίς… μεροκάματο. Έχουν, βλέπετε, και την κάλυψη της «τρόϊκας». Και ποντάρουν σ’ αυτήν!..
Νίκος Τσαγκρής

26 Ιουνίου 2010

Ανακύκλωση της ανεργίας

Εντελώς τυχαία, λόγω Μουντιάλ, μάθαμε ότι το μέσο ημερήσιο εισόδημα του Νοτιοαφρικανού εργαζόμενου είναι 7 ευρώ. Με τις νέες κυβερνητικές – τρόπος του λέγειν – ρυθμίσεις, το μέσο ημερήσιο εισόδημα κάθε νέου Έλληνα εργαζόμενου, θα είναι διπλάσιο. Και κάτι παραπάνω. Πόσο κάνει μια φραντζόλα ψωμί στην Ελλάδα και πόσο στη Νότια Αφρική; Κάντε τον λογαριασμό και θα βρείτε την διαφορά της αγοραστικής δύναμης μεταξύ Ελλήνων και... Ζουλού.

Ωστόσο, βασική προϋπόθεση για να γίνει αυτός ο… λογαριασμός είναι η τύχη που χρειάζεται κάθε νεαρός Έλληνας για να περάσει την πύλη της Λοβέρδιας αγοράς εργασίας˙ να μπει μέσα και, πολύ περισσότερο, να παραμείνει εντός. Αφού, η εφαρμογή των ρυθμίσεων για εύκολες απολύσεις με αστείες αποζημιώσεις, θα απογειώσουν τον, ήδη τραγικό, στις ηλικίες από 20 – 25, δείκτη ανεργίας. Πράγμα που ενδέχεται να καθορίζει ως κωλόφαρδους (στην κυριολεξία) τους ελληνόπαιδες που, εφεξής, θα βρίσκουν δουλειά σε συνθήκες Ζουλού: ημερήσιο εισόδημα 7 ευρώ…

Η ανεργία, το γνωρίζουμε όλοι, είναι αναπόφευκτο παρακολούθημα των μεγάλων οικονομικών κρίσεων. Την κρίση του 1929, ας πούμε, ακολούθησε μια άνευ προηγουμένου έξαρση ανεργίας: 12 εκατομμύρια άνεργοι στις ΗΠΑ, 10 εκατομμύρια στη Γερμανία, 3 στην Αγγλία, συνολικά πάνω από 30 εκατομμύρια εντελώς άνεργοι. Και πολλά εκατομμύρια εργάτες να υποαπασχολούνται, να δουλεύουν δέκα ή είκοσι ώρες τη βδομάδα.

Το εκπληκτικό είναι ότι οι αριθμοί της ανεργίας στη δικιά μας κρίση, την κρίση του 2007, είναι πανομοιότυποι με αυτούς της κρίσης του ’29: οι άνεργοι στις ΗΠΑ είναι πάλι γύρω στα 12 εκατομμύρια, ενώ το σύνολο των ανέργων στα 27 κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγγίζει τα 23 εκατομμύρια. Συνολικά, όπως το ’29, πάνω από 30 εκατομμύρια άνεργοι. Και πολλά, όπως τότε, εκατομμύρια εργαζομένων, να υποαπασχολούνται σε συνθήκες Νότιας Αφρικής.

Αυτή η τραγική ομοιότητα, στην οποία εμείς οι Έλληνες πρωταγωνιστούμε, κάνει επίκαιρη την άποψη του Μάρξ ότι ο καπιταλισμός, «μη δίνοντας στον εργάτη παρά μόνο τα αυστηρώς απαραίτητα για τη ζωή, μειώνει την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων και αυξάνει την συχνότητα των κρίσεων. Με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εφεδρικού στρατού φθηνών εργατικών χεριών». Σαν τον εφεδρικό στρατό φθηνών εργατικών χεριών Νεοελλήνων που δημιουργείται με τη φροντίδα της Λοβέρδιας αγοράς εργασίας, ας πούμε…

Νίκος Τσαγκρής

17 Ιουνίου 2010

Διαφθορά στο τετράγωνο


Άλλη μια εβδομάδα με φαρμακερές δόσεις ΔΝΤ και μπόλικη σάλτσα πολιτικής διαφθοράς μάρκας Siemens. Μ’ αυτή τη συνταγή, καθώς φαίνεται, θα… ξεκαλοκαιριάσουμε. Ύστερα θα ‘ρθει ο χειμώνας και, φοβάμαι, θα απομείνουμε με σκέτα τα μαντζούνια του ΔΝΤ. Χωρίς τη συνοδεία της σάλτσας διαφθοράς: να καταπίνουμε σκέτο φαρμάκι!..
Κρίμα, διότι διαθέτουμε τεράστια αποθέματα πολιτικής – και όχι μόνον – διαφθοράς. Με τα οποία θα μπορούσαμε (ως επικοινωνιακό σύστημα στην υπηρεσία του… συστήματος, μιλάω) να κολάσουμε, όχι μόνο περικοπές επιδομάτων και δώρων, αλλά τις οριστικές… διακοπές των μισθών και των συντάξεων, γενικώς. Το έχω ξαναγράψει, η διαφθορά είναι αγαπημένο θέμα. Ειδικά όταν εκδηλώνεται σε αντικρινές πολιτικές όχθες, όταν προσωποποιείται σε διακεκριμένους αντιπάλους. Τότε η αδρεναλίνη ανεβαίνει, η έξαψη κορυφώνεται, το κοινό παραλύει, ναρκώνεται.

Έτσι η διαφθορά ξαναγίνεται η γνώριμη-έξυπνη αμαρτία που φωλιάζει μέσα μας, έτοιμη να ξεμυτίσει στην πρώτη ευκαιρία: «μεταξύ μας, θα ήταν ηλίθιος αν δεν τα ‘παιρνε!..», είναι η φράση που ακουγόταν όλο και πιο συχνά, τα τελευταία χρόνια, στη μικρή μας χώρα. Τώρα ακούγεται ακόμα και από κορυφαίους πολιτικούς παράγοντες, ακόμα και για μιζαδόρους της πολιτικής τύπου Siemens. Είναι η φράση που τοποθετεί την κοινωνική ηθική στον πάτο των εθνικών μας, να πούμε, αρετών και την πολιτική ηθική κάτω απ’ τον πάτο των αντίστοιχων πολιτικών.

«Ποια ηθική;», μας σαρκάζει από τον άλλο κόσμο ο Ευγένιος Ιονέσκο: «Ονομάσατε ηθική τους κανόνες που διαπλάθει η κάθε κοινωνία για τον εαυτό της, κανόνες που καταστρέφονται, μαζί με την εκάστοτε κοινωνία, όταν η κοινωνία αυτή αποσυντίθεται». Αυτή είναι η αλήθεια μας και διασταυρώνεται με την εμβληματική, της πολιτικής διαφθοράς, ατάκα των καιρών μας: «Ηθικό είναι το νόμιμο»! Και ακόμα χειρότερα, αφού και το παράνομο ηθικό είναι για ορισμένους σύγχρονους πολιτικούς. Αρκεί να ονομάζεται… χορηγία!

Γενικότερα, η πολιτική, έτσι όπως ασκείται στους καιρούς μας, δεν είναι παρά μια δραματική, μια τραγική διασκέδαση, ένα εγκληματικό παιγνίδι με τη διαφθορά: «η πολιτική είναι νεκρή, αφού νεκρές είναι και οι ιδεολογίες και οι φιλοσοφίες από τις οποίες ισχυρίζεται πως κατάγεται». Η δε προσφορά συμπτωμάτων πολιτικής διαφθοράς, υπό τύπον «άρτου και θεάματος», προς τον καθημαγμένο, οικονομικά και πολιτικά, ελληνικό λαό, είναι πολιτική διαφθορά στο τετράγωνο.

Νίκος Τσαγκρής

3 Ιουνίου 2010

Ο Ερντογάν ως ακτιβιστής!


Εκπληκτική ήταν η αντίδραση του Ταγίπ Ερντογάν. «Είναι μια πράξη απάνθρωπης κρατικής τρομοκρατίας», είπε. Έτσι, κοφτά και καθαρά: μια πράξη κρατικής τρομοκρατίας! Λοιπόν, νομίζω πως είναι ο πρώτος πρωθυπουργός χώρας της μεταψυχροπολεμικής Δύσης που αναγνωρίζει –και καταγγέλλει– κρατική τρομοκρατία˙ και μάλιστα σε ένα κράτος-ταμπού για τη διπλωματία της Δύσης, ένα κράτος που ενώ, από συστάσεώς του, επιδίδεται σε αλλεπάλληλες πράξεις ωμής κρατικής βίας και τρομοκρατίας επί των ομόρων του –και όχι μόνο– χωρών και των λαών τους, τελεί υπό σκανδαλώδη ευρωαμερικανική ασυλία.

Εκπληκτική αντίδραση, υπό την έννοια ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός αντέδρασε σαν μέλος του «Στόλου της Ελευθερίας», σαν ακτιβιστής: «στο κοινό λεξιλόγιο ακτιβιστής ονομάζεται ο δεξιός που μοιράζει βόμβες για να εκτροχιάσει την ιστορία, ενώ ο αριστερός που μοιράζει τρικ καλής θελήσεως, ονομάζεται μαχητής», είναι η θεωρία του Γάλλου διανοούμενου (σουρεαλιστή ποιητή της παρέας του Μπρετόν, δημοσιογράφου, πολιτικού αναλυτή) Ζορζ Χανέϊν και, το πρώτο σκέλος της, ταιριάζει γάντι στον Ταγίπ Ερντογάν της περίστασης˙ το δεύτερο σκέλος ταιριάζει σε όλους τους άλλους πολιτικούς ηγέτες της Δύσης. Αφού, και σ’ αυτό το έγκλημα του ισραηλινού κράτους, αντέδρασαν «σαν αριστεροί μαχητές που μοιράζουν τρυκ καλής θελήσεως»…

Γνωρίζουμε φυσικά ότι η, δίκην ακτιβιστή, αντίδραση του Ερντογάν, πατούσε σε αλλότριους στόχους – στόχους στρατηγικούς, της χώρας του. Αλλά αυτό δεν μειώνει την πολιτική χρησιμότητα της εν λόγω αντίδρασης. Καθώς προέβαλε, διεθνώς, την αξία του ακτιβισμού και του ακτιβιστή. Τον οποίο οι πολλοί έβλεπαν σαν ένα είδος τυχοδιώκτη της πολιτικής, καμιά φορά έναν αλήτη, προφήτη και επαναστατημένο.

Ας ξεκαθαρίσουμε τώρα, ότι στη σημερινή πραγματικότητα, ο ακτιβισμός θα μπορούσε να έχει σχέση με τη δεξιά μόνο επειδή η αριστερά έχει μετατοπιστεί και έχει ενσωματωθεί σε οργανισμούς και θεσμούς που υποτίθεται ότι υπηρετούν τον άνθρωπο, ενώ δεν είναι –όλοι το γνωρίζουμε αλλά κανείς δεν το λέει– παρά μηχανισμοί καταπίεσης. Έτσι, καθώς το ψηφοδέλτιο έγινε η ελεημοσύνη της δημοκρατίας προς τον πολίτη, ο ακτιβισμός μπορεί να αποδίδει στο άτομο την ικανότητά του να τροποποιεί την πορεία των δημοσίων πραγμάτων: οι ακτιβιστές είναι οι εκπρόσωποι της πολιτικής αγρυπνίας σε έναν κόσμο όπου όποιος δεν κρατά το τιμόνι κοιμάται», όπως ευφυώς τους σκιτσάρει ο Ζορζ Χανέϊν.








Νίκος Τσαγκρής

21 Μαΐου 2010

Ο θάνατος του Αγησίλαου Β.

Στη «Δίκη» του Κάφκα ο Γιόζεφ Κ. γίνεται στόχος. Διώκεται, αλλά δεν ξέρει γιατί. Βέβαια υπερασπίζεται τον εαυτό του, αλλά χωρίς, και πάλι, να ξέρει γιατί. Συνεχίζει να ερωτεύεται, να τρώει ή να διαβάζει την εφημερίδα του. Κατόπιν δικάζεται. Η αίθουσα όμως του δικαστηρίου είναι σκοτεινή. Δεν καταλαβαίνει πολλά πράγματα. Υποθέτει μονάχα πως καταδικάστηκε, μάταια όμως αναρωτιέται για ποιο λόγο. Μετά από καιρό, δυο καλοντυμένοι και ευγενικοί κύριοι έρχονται να τον βρουν και τον παρακαλούν να τους ακολουθήσει. Με πολλές φιλοφρονήσεις, τον οδηγούν σε ένα απελπιστικό προάστιο, του βάζουν το κεφάλι πάνω σε μια πέτρα και τον σφάζουν. Προτού πεθάνει, ο καταδικασμένος λέει μονάχα: «σαν το σκυλί»…

Έτσι η κάπως έτσι, βίωσε ο καθηγητής Αγησίλαος Β. την οικονομική «σφαγή» που υπέστη με την εφαρμογή των μέτρων διόρθωσης των δημοσίων οικονομικών: «Έγινα στόχος των διαπραγματευτών της κυβέρνησης με το Δ.Ν.Τ. αλλά δεν ξέρω γιατί», μου γράφει. «Βέβαια, υπερασπίστηκα τον εαυτό μου – βγήκα στους δρόμους μαζί με τους συναδέλφους μου – αλλά χωρίς να ξέρω γιατί», συνεχίζει. «Κατόπιν, σε μια αίθουσα σκοτεινή, στο υπουργείο Οικονομικών, με δίκασαν. Μάταια όμως αναρωτιόμουν για ποιο λόγο. Μετά από καιρό, όταν πήγα να πληρωθώ, ο καλοντυμένος και ευγενικός κύριος του Ταμιευτηρίου με οδήγησε σε ένα απελπιστικό γραφείο και μου έδειξε το χαρτί της νέας μισθοδοσίας με τις περικοπές. Ένιωσα σαν να μου βάζουν το κεφάλι πάνω σε μια πέτρα και να με σφάζουν. Είπα μονάχα: ‘σαν το σκυλί’»…

Υπάρχει ελπίδα να ανατραπεί το απαισιόδοξο τέλος, η οριστική «σφαγή», ο οικονομικός θάνατος του Έλληνα μισθωτού Αγησίλαου Β.; Μόνο αν μπορεί να βλέπει τη ζωή σαν παράλογος ήρωας. Όπως ο Σίσυφος του Αλμπέρ Καμύ, την ώρα που διαρκεί η κατάβασή του από την κορυφή προς «αυτόν τον χαμηλό κόσμο»˙ απ’ όπου θα πρέπει να σπρώξει και πάλι την πέτρα στην κορυφή: «Αυτή η ώρα είναι η ώρα της συνείδησης. Σε κάθε μία απ’ τις στιγμές της, από τότε που αφήνει την κορυφή και κατευθύνεται σιγά – σιγά προς τις τρώγλες των θεών, είναι υπέροχος μέσα στη μοίρα του, πιο δυνατός από το βράχο του. Γιατί δεν υπάρχει μοίρα που να μη νικιέται με την περιφρόνηση»…


Νίκος Τσαγκρής

5 Μαΐου 2010

Οργή Λαού...


Τρελαίνομαι με τα αισιόδοξα άρθρα κάποιων καλόπαιδων της δημοσιογραφίας που βλέπουν, και καλά, διέξοδο στο βάθος του τούνελ. Κάποιων φωστήρων του επικοινωνιακού αριβισμού που, προσφέροντας τις καλές τους υπηρεσίες στα ευαγή ιδρύματα όπου απασχολούνται, εισπράττουν δέκα και είκοσι και τριάντα χιλιάρικα μηνιαίως˙ και αυτά, προφανώς, τους φωτίζουν, να βλέπουν διέξοδο! Μέσα στο απόλυτο, το απελπιστικό σκοτάδι, που τυλίγει την Ελλάδα, τους Έλληνες. Ειδικά τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.

Βλέπουν διέξοδο! Ακριβώς την ώρα που η «σοσιαλιστική» κυβέρνηση, το «κράτος – πρόνοιας» του ΠΑΣΟΚ, έγινε μια τεράστια μηχανή που μας συντρίβει: «Το Κράτος, σοσιαλιστικό ή καπιταλιστικό, είναι ο θάνατος», έλεγε ο Ευγένιος Ιονέσκο. Κι αυτό το Κράτος – η Ελληνική κυβέρνηση, η Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Νομισματικό Ταμείο μαζί – το ευρωπαϊκό οικονομικό κράτος, εν τέλει, δεν θα υποκύψει εάν δεν εξεγερθούν οι αδικημένοι. Στην προκειμένη περίπτωση, όλοι οι Έλληνες εργαζόμενοι κι ακόμα περισσότερο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι…

Αισιοδοξία; Ούτε μια μικρή χαραμάδα: «Αμφιβάλλω αν η έκκληση των πολιτικών για αλληλεγγύη προς την Ελλάδα θα αλλάξει το σλόγκαν «η Ελλάδα βρίσκεται στην κόκκινη λίστα» που κυριαρχεί σ’ εμάς», επισημαίνει στην «Le Monde» διοικητής Γαλλικής Τράπεζας. Και συμπληρώνει: «Δεν έχουμε το δικαίωμα να επενδύουμε ούτε πεντάλεπτο εκεί»!..

Την ίδια στιγμή ο διευθυντής των Γερμανικών Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων Χάινριχ Χάασις, αρνείται με κυνισμό τη συμμετοχή τους στη «διάσωση» της Ελλάδας: «Αυτό αφορά εκείνους που βοήθησαν την Ελλάδα με τη δημιουργική λογιστική και εκείνους που θέλησαν να κερδίσουν χρήματα κερδοσκοπώντας επί της χρεοκοπίας της Ελλάδας. Τα ταχυδρομικά ταμιευτήρια δεν ανήκουν σε καμία από τις δύο ομάδες» λέει.

Έχει άδικο; Μάλλον όχι, αλλά τι σημασία έχει; Εκείνοι οι Έλληνες που έκαναν τη δημιουργική λογιστική, εκείνοι οι Ευρωπαίοι που βοήθησαν τους Έλληνες να την κάνουν, εκείνοι οι Έλληνες που έφαγαν τα λεφτά και εκείνοι, Έλληνες και Ευρωπαίοι, που «θέλησαν να κερδίσουν χρήματα κερδοσκοπώντας επί της χρεοκοπίας της Ελλάδας», πίνουν τώρα, και θα συνεχίζουν να πίνουν, εις υγείαν των κορόιδων: Υμών των Ελλήνων εργαζομένων και δη των μισθωτών και συνταξιούχων.

Ποιός να τιμωρήσει τους κλέφτες και τους κερδοσκόπους; Ποιος να ανατρέψει το Ευρωκράτος της ανισότητας και της αδικίας; Ποιός να τραγουδήσει το τέλος της πολιτικής; Οι Έλληνες μισθωτοί και οι συνταξιούχοι; Αυτοί δεν έχουν πια ούτε μαντήλι να κλάψουν. Και ο Μαγιακόφσκι, αυτοκτόνησε νωρίς…


Νίκος Τσαγκρής



22 Απριλίου 2010

Σπρεντολαγνεία στο limit up!


Εσείς τι θα πάρετε; Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης ή Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Σας ερωτώ γιατί, τις τελευταίες μέρες, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης σημείωσε limit up στις πολιτικές αγορές, αντίστοιχο με το limit up που σημειώνουν τα spreads στις χρηματαγορές. Ενώ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ερρίφθη στο πυρ το εξώτερο: Μακριά! Θα μας ξεσκίσουνε, θα μας πιούνε το αίμα, θα μας χτυπάνε κάτω σαν χταπόδια!..
Μάλιστα, μετά τις συνεχείς δημόσιες τοποθετήσεις των Σαμαρά και Τσίπρα κατά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου –κατά συνέπειαν υπέρ του Μηχανισμού Στήριξης– δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης είναι Νέα Δημοκρατία και… ΣΥΡΙΖΑ ενώ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι ΠΑΣΟΚ!

Εντύπωση ανυπόστατη, αφού το ΠΑΣΟΚ (η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, εν πάση περιπτώσει) όχι μόνο υπέρ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δεν είναι, αλλά ετοιμάζεται να πατήσει και το κουμπί για την ενεργοποίηση του Μηχανισμού Στήριξης. Στον οποίο Μηχανισμό Στήριξης συμμετέχει, κατά το ένα τρίτο, και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Πράγμα που σημαίνει ότι οι Σαμαράς και Τσίπρας, που είναι κατά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είναι και υπέρ αυτού! Κατά το ένα τρίτο! Το ίδιο, ακριβώς, ισχύει και για το ΠΑΣΟΚ!..

Μιλάμε για το απόλυτο μπέρδεμα – και σ’ αυτό συμβάλουν καταλυτικά οι οικονομολόγοι, πραγματικοί ή… φαντασιακοί. Δηλαδή όλοι μας, αφού όλοι, πτυχιούχοι του London School of Economics, της… ΑΣΟΕ ή του Γυμνασίου της γειτονιάς, οικονομολόγοι το παίζουμε. Κι ας μην είμαστε σε θέση να μοιράσουμε δυο γαϊδουριών άχυρα. Όπως, άλλωστε, και οι πραγματικοί οικονομολόγοι: «Οι οικονομολόγοι θα έπρεπε να υφίσταται συνεχείς ελέγχους εγκυρότητας. Αν προσπαθήσουμε να επαληθεύσουμε τις προβλέψεις τους, θα διαπιστώσουμε ότι δεν είναι εγκυρότερες από τις προβλέψεις της μετεωρολογικής υπηρεσίας ή του ωροσκοπίου», μας λέει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ.

Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, οικονομολόγοι, όλοι μας, συμβάλαμε στην ιεροποίηση των οικονομολόγων και της οικονομίας. Τώρα, στραμμένοι με θρησκευτική προσήλωση προς τους ναούς του χρήματος (είτε ονομάζονται Goldman Sachs, είτε «Μηχανισμοί Στήριξης» είτε «Νομισματικά Ταμεία») προσευχόμαστε για φθηνότερο χρήμα, φθηνότερα spreads: Τα spreads, μες στη χαοτική δραματουργία των πτώσεων και των ανόδων τους, έχουν γίνει οι φάροι της θείας Πρόνοιας. Όταν ο δείκτης ανεβαίνει ή κατεβαίνει, αυτό που παίζεται είναι η λύτρωση ή η καταδίκη μας…


Νίκος Τσαγκρής









28 Μαρτίου 2010

Μια ανυπόστατη "πατρίδα"


Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι σαθρό. Και αυτό δεν έχει να κάνει με τη φύση των Ελλήνων, των Γερμανών ή των Γάλλων, αλλά με τη φύση του ίδιου του οικοδομήματος, τη φιλοσοφία πάνω στην οποία θεμελιώθηκε: «Υπάρχουν ελάχιστοι πιο αθώοι τρόποι για να περνάει κανείς τον καιρό του πέρα από το να κερδίζει χρήματα»!...

Είναι η φιλοσοφία των πιονέρων των «αγορών», στην ουσία η φιλοσοφία της κερδοσκοπίας. Στην οποία ο Άνταμ Σμιθ απένειμε πιστοποιητικό ευγενείας μέσω ενός διάσημου κειμένου του: «…Δεν περιμένουμε από την καλοσύνη του χασάπη, του ζυθοπώλη και του φούρναρη το γεύμα μας, αλλά από τη μέριμνά τους για το συμφέρον τους. Δεν απευθυνόμαστε ποτέ στην ανθρωπιά τους, αλλά στον εγωισμό τους και δεν τους μιλάμε ποτέ για τις ανάγκες μας, αλλά για το κέρδος τους…»

Η Ελλάδα, στην ανάγκη της, έκανε το λάθος να απευθυνθεί στην καλοσύνη του Γάλλου χασάπη, του Γερμανού ζυθοπώλη, του Ιταλού φούρναρη: ζήτησε πολιτική στήριξη, αλληλεγγύη, ανθρωπιά, από το διευθυντήριο μιας κερδοσκοπικής εταιρίας – της οποίας είναι και μικρομέτοχος – της «Euro Group». Η οποία έχει ως βασική καταστατική αρχή (συνθήκη της Λισσαβόνας) την αρχή των πιονέρων του κέρδους, που λέγαμε: απαγορεύεται η πτώχευση. «Απαγορεύεται η διάσωση κάθε κράτους – μέλους που πτωχεύει»!..

Το οικοδόμημα ήταν σαθρό από τη γέννησή του, από τότε που το λέγαμε ΕΟΚ. Ένα αγοραίο εγχείρημα ήταν. ‘Ένας οικονομικός «συνεταιρισμός» στο προσκήνιο, ένα κερδοσκοπικό deal στο παρασκήνιο: ένα συνονθύλευμα κρατών με διαφορετικές οικονομικές ποιότητες και ποσότητες, διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες και πολιτισμούς, δίχως ίχνος πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής συνοχής. Απλά, να σμίξουμε τους… καπιταλισμούς μας! Γίνεται;

Θυμάμαι τις απονενοημένες απόπειρες κάποιων ρομαντικών Ευρωπαίων πολιτικών για ένα ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Και θυμάμαι με θλίψη εκείνο το στομφώδες και αφελές «χθες αποκτήσαμε μια καινούρια πατρίδα», του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, μετά την παρουσίαση του δύσμοιρου «σχεδίου Ευρωπαϊκού Συντάγματος» (Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2003) από τον Ζισκάρ Ντ’ Εστέν…

«Μια καινούρια πατρίδα»! Πολιτειακά ανυπόστατη, με κατοχυρωμένη την ανισοτιμία, την δικτατορία των «μεγάλων» επί των «μικρών», με θεσμοθετημένο τον οικονομισμό, με την ασυδοσία των «αγορών» προστατευμένη, με θωρακισμένη την κερδοσκοπία. Με εκτυφλωτική, τώρα πια, για όσους διαθέτουν στοιχειώδη πολιτική ορατότητα, τη σαθρότητα του εγχειρήματος της «ευρωζώνης»…


Νίκος Τσαγκρής

22 Μαρτίου 2010

Η ευρωζώνη μας στενεύει


Η κρίση μπήκε στα σπίτια μας, στα σπίτια των μισθωτών και των συνταξιούχων. Και κάποιων μικρομεσαίων που πτώχευσαν ή πτωχεύουν. Που το ‘κλεισαν ή το κλείνουν το μαγαζί. Καταλαβαίνετε, μιλάω για την κρίση που τόσο καιρό κατονομάζαμε ως «πραγματική κρίση» και δεν την είχαμε γνωρίσει προσωπικά. Τώρα μπήκε στα σπίτια μας. Μας συστήθηκε, μας άγγιξε, αρχίσαμε ήδη να τη σεβόμαστε: «Λέω, φέτος, να μην πάμε στο χωριό το Πάσχα. Είναι πολλά τα έξοδα, δεν μας παίρνει…»

Η κρίση εισέβαλε στα σπίτια της «μεγάλης μεσαίας τάξης», τα σπίτια που, μέχρι σήμερα, συγκέντρωναν οικογενειακό εισόδημα από δυόμισι ως πέντε χιλιάρικα το μήνα. Εισόδημα που, οσονούπω, άμεσα ή έμμεσα, μειώνεται κατά 15 έως 25% και βάλε! Προς χάριν της ευρωζώνης και εκείνων που την εφεύραν και τη… φοράνε. Και τη βγάζουν και, υπό τύπον μαστιγίου, την κραδαίνουν στις πλάτες μας.

Ωστόσο, το «στένεμα» είναι περισσότερο ψυχολογικό παρά πραγματικό, είναι ο φόβος μπροστά σε μια απειλή που έρχεται απ’ το ευρωπαϊκό μας μέλλον και μας γυρίζει πίσω, στο ελληνικό μας παρελθόν. Τη μιζέρια της φτώχειας: γερμανική κατοχή – ταπείνωση – πείνα – θάνατος. Είναι τυχαίο, άραγε, το γεγονός ότι η Γερμανία πρωτοστατεί και σ’ αυτή τη νέα απειλή που «έρχεται απ’ το μέλλον»; Και είναι άστοχοι εκείνοι οι Έλληνες που μιλούν ξανά για Γερμανική «κατοχή»;

Εμείς οι παλαιότεροι δεν τη φοβόμαστε τη φτώχεια. Την έχουμε γνωρίσει από πολύ κοντά. Έχουμε μεγαλώσει, αξιοπρεπώς, μαζί της, καίγοντας στη δουλειά και στα τραγούδια τη μιζέρια της. Ή, πιο καλά, πετώντας την κατάμουτρα στον Πλούτο, όπου ανήκει. Αλλοίμονο στους νέους που, μεγαλωμένοι σε μια εποχή πανωλεθρίας των ιδεών, απέμειναν να κολυμπούν στα αναβράζοντα νερά του εγωιστικού υπολογισμού: «Να περνάμε καλά»! Να περνούν καλά ως φιλόπονα χάμστερ, περιορισμένα στο ρόλο του παραγωγού – καταναλωτή.

Όχι! Κάποτε πρέπει να αποσπαστούμε απ’ τη λατρεία της αγοράς. Καλύτερα φτωχοί και ελεύθεροι Έλληνες παρά «Ευρωπαίοι» – δεσμώτες των τοκογλύφων των «αγορών» και των πολιτικών τοποτηρητών τους. Των Γερμανών κερδοσκόπων, αν θέλετε, και των άλλων εταίρων τους. Στην κερδοσκοπία. Και των δικών μας, βέβαια, πασών των κυβερνήσεων, από καταβολής Σημίτη. Από καταβολής της εισόδου μας στην ΟΝΕ, θέλω να πω, κούφια η ώρα…

Νίκος Τσαγκρής

13 Μαρτίου 2010

Κερδοσκοπία... λάϊτ


Θαύμα! Θαύμα! Γαλανόλευκος θρίαμβος, μιλάμε, κατά της κερδοσκοπίας! Γιατί δεν πείσαμε μόνο τους Ευρωπαίους εταίρους μας, την Άγκελα Μέρκελ και τον Νικολά Σαρκοζί, αλλά και τον Αμερικανό πρόεδρο αυτοπροσώπως. Το είπε ο δικός μας αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Μπαράκ Ομπάμα: ο πρόεδρος «ενδιαφέρθηκε για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας»! Και «δέχτηκε να θέσει το θέμα των κερδοσκόπων στους G20»!..

Θαύμα! Υπ’ αυτές τις συνθήκες ο Έλληνας πρωθυπουργός δικαιούται, υποθέτω, να δηλώνει ότι εξέλαβε τη «θετική ανταπόκριση της Ευρωζώνης, αλλά και των ΗΠΑ, στην αντιμετώπιση των κερδοσκόπων ως καθαρή υποστήριξη της προσπάθειάς μας στην οικονομία…»! Πολύ περισσότερο που η εν λόγω δήλωση στηρίχθηκε, στο καπάκι, από τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο, με ιδέες για την αποτροπή της κερδοσκοπίας των αγορών: «η Επιτροπή θα εξετάσει την απαγόρευση πώλησης επενδυτικών προϊόντων, τα οποία οι πωλητές δεν διαθέτουν»!

Τι είπατε; Δεν καταλάβατε τίποτα; Ούτε κι εγώ, ωστόσο το έψαξα και σας το εξηγώ, τρόπος του λέγειν: ο κ. Μπαρόζο εννοεί ότι η Κομισιόν θα πάρει την εξαιρετικά τολμηρή, απέναντι στις αγορές, πρωτοβουλία, να εξετάσει το κατά πόσο είναι θεμιτό να απαγορεύσει τις καθαρά κερδοσκοπικές πωλήσεις «γυμνών» CDS από ομόλογα του Δημοσίου». Αξιών του Δημοσίου, δηλαδή, που δεν συνοδεύονται από τα αντίστοιχα «χαρτιά»!

Σωθήκαμε! Αλλά ακόμα κι αν η… γενναία αυτή πρωτοβουλία της Κομισιόν δεν αρκεί για να μας σώσει υπάρχει εναλλακτική: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή», λέει ο καλός κύριος Μπαρόζο, «εργάζεται εντατικά για τον σχεδιασμό ενός μηχανισμού εκτάκτων αναγκών». Ο μηχανισμός αυτός «θα δρα υπό αυστηρές προϋποθέσεις και θα είναι συμβατός με τις διατάξεις που περιλαμβάνονται στη Συνθήκη της Λισαβόνας και απαγορεύουν την οικονομική διάσωση ενός κράτους-μέλους»!

Τι λέτε; Τι μπορεί να είναι ένας «μηχανισμός» που, …σε πείσμα της απαγόρευσης διάσωσής μας από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, στήνεται για να μας σώσει; Ένα κονσόρτσιουμ ευρωπαϊκών τραπεζών, λένε οι πρώτες πληροφορίες. Ένας κερδοσκοπικός μηχανισμός στη θέση των κερδοσκοπικών μηχανισμών, δηλαδή. Που θα κερδοσκοπεί επί της Ελλάδας και επί παντός πτωχευμένου κράτους-μέλους με… ευνοϊκότερους (4,5 με 5%) κερδοσκοπικούς όρους!

Θαύμα! Υπ’ αυτές τις συνθήκες ο Έλληνας πρωθυπουργός δικαιούται, υποθέτω, να δηλώνει ότι οι θυσίες των Ελλήνων πιάνουν τόπο!..

Νίκος Τσαγκρής

20 Φεβρουαρίου 2010

Βασικά ένστικτα… Βρυξελών


Καθώς η κρίση ξέφτισε την κουρτίνα που χώριζε τους Έλληνες πολίτες από τα παρασκήνια των Βρυξελών, αποκαλύφθηκε το σκοτεινό τοπίο των μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα τοπίο αισθηματικής ξηρασίας όπου ευδοκιμούν τα βασικά ένστικτα του οικονομισμού: ο πολιτικός κυνισμός, ο μεσσιανισμός των αγορών, η αλαζονεία του πλούτου.

Ο ευρωπαϊκός νεοφιλελευθερισμός αυτοπροσώπως, ταυτοποιημένος σε πρόσωπα και μηχανισμούς: Αλμούνια – Kομισιόν – Zαν Κλοντ Γιούνγκερ – Εurogroup – Zαν Κλοντ Τρισέ – Eυρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα… Να έχουν καταλύσει την εθνική μας ανεξαρτησία. Να υποκαθιστούν την ελληνική κυβέρνηση ως κυβέρνηση Κατοχής. Να μας απειλούν καθημερινά με μέτρα πάνω στα μέτρα, προκαλώντας σε άλλους φόβο, σε άλλους μίσος και σε άλλους ιερή αγανάκτηση…

Οικονομικός νεοφιλελευθερισμός! Εδώ συμβαίνουν πράγματα περίεργα, πράγματα σχεδόν μεταφυσικά, για τα οποία μας προειδοποιούσε ο μέγας οικονομοσκόπος Τζωρτζ Σόρος, τον καιρό της κερδοσκοπικής του φάσης: «Οι αγορές ψηφίζουν κάθε μέρα και τιμωρούν τα αλαζονικά κράτη»! Και η Ελλάδα είναι κράτος αλαζονικό, παραπλανά τις αγορές, δανείζεται με χαμηλά spread, γλεντοκοπά και τρωγοπίνει εις υγείαν των ευρωκορόιδων!..

Είμαι πεπεισμένος ότι οι αξιωματούχοι των ευρωμηχανισμών, οι Αλμούνια, Γιούνγκερ, Όλι Ρεν, Τρισέ και οι λοιποί τεχνικοί του συστήματος, εμφορούνται από τον ψυχισμό των φανατικών νεοφιλελεύθερων του Πασκάλ Μπρικνέρ: αρνούνται να βγουν από τον κύκλο, τον οικονομικό χώρο, όπου τους είχε κλείσει η μάχη ενάντια στον μπολσεβικισμό και, ορφανοί από εκείνον τον μεγάλο εχθρό, βλέπουν στον αγώνα ενάντια στη σοσιαλδημοκρατία και τον κρατισμό τη συνέχεια του χθεσινού πολέμου ενάντια στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας…

Έτσι κηρύσσουν παρωχημένο τον –εκάστοτε– φόρο εισοδήματος, αρχαϊκή τη μισθωτή εργασία, προκατακλυσμιαίο τον δέκατο τρίτο μισθό και ασύδοτο τον δέκατο τέταρτο, ανθυγιεινή την πρόωρη σύνταξη, ανόητο το συνδικάτο και ανάρμοστο τον συνδικαλισμό, ανυπόστατα τα επιδόματα ανθυγιεινής εργασίας, γελοία ακόμα και την ιδέα μιας κοινωνικής ασφάλισης ή μιας δημόσιας υπηρεσίας.

Για τους πιο εξημμένους, αρκεί να προστεθεί σε κάθε πρόβλημα ο πληθυντικός «αγορές» και τα πάντα λύνονται. Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, να πούμε, προέτρεψε τον Γιώργο Παπανδρέου να… φτύσει τις ευρωπαϊκές αγορές και να ζητήσει βοήθεια από απo τις άλλες! Tο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή την Παγκόσμια Τράπεζα! Μακάρι να το ‘κανε, έτσι, για σπάσιμο! Να μπορούμε, έστω για πλάκα, να δηλώνουμε εθνικά ανεξάρτητοι!..

Νίκος Τσαγκρής

25 Ιανουαρίου 2010

Ο κόσμος θα γίνει εικόνα...


Μέρες που μοιάζουν σαν άσκηση στην πλήξη. Σαν ένα μηνιαίο ταξίδι στο πουθενά, στο τίποτα, σαν αυτά που είδα, άκουσα, έμαθα να τα 'χω ξαναδεί και ξανακούσει και ξαναμάθει: αυτό που με κρατούσε ζωντανό, να ξυπνάω τo πρωί, να πίνω τον καφέ μου, να πηγαίνω στο γραφείο και να σχολιάζω πράγματα που έχω ξαναδεί, ξανακούσει, ξαναμάθει, είναι η κρυφή γοητεία της πλήξης να σχολιάζεις πράγματα που έχεις ξαναδεί, ξανακούσει, ξανασχολιάσει...

Μια καλύτερη εξήγηση μου έδωσε ο άγνωστος φίλος μου Φερνάντο Πεσόα: Είναι «η ανία που προκαλεί το ακατάπαυστο νέο, η πλήξη του να ανακαλύπτεις, κάτω από την απατηλή διαφορά των πραγμάτων και των ιδεών, την αιώνια ταύτιση όλων με όλα, την απόλυτη ομοιότητα ανάμεσα στο τζαμί, τον αρχαίο ναό και την εκκλησία, την εξομοίωση ανάμεσα στην καλύβα και στο παλάτι, την κοινή οργανική δομή στο κορμί του βαρύτιμα ντυμένου βασιλιά και του γυμνού ιθαγενή, τη διηνεκή σύμπτωση της ζωής με τον εαυτό της, την ισοπέδωση όλων όσων ζούμε», βλέπουμε, ακούμε, μαθαίνουμε...

Τις μέρες αυτές τα νέα είναι ακατάπαυστα, μα οι διαφορές τους με τα προηγούμενα ανύπαρκτες: τα παγκόσμια πράγματα παραμένουν ίδια με τα προηγούμενα, κατά και μετά τη σύνοδο των πολιτικών ηγετών για το κλίμα. Τα οικονομικά πράγματα παραμένουν ασταθή και μετά την κατάθεση του νέου συμφώνου σταθερότητας. Οι τρομοκρατικές ενέργειες συνεχίζονται πανομοιότυπες με τις προηγούμενες, το ίδιο και οι πολιτικές δηλώσεις αποτροπιασμού που τις ακολουθούν. Ολοκληρώνονται κάποιες προ ημερησίας διατάξεως συζητήσεις στη Βουλή ο χαρακτήρας των οποίων είναι όμοιος με τον χαρακτήρα όλων των προηγουμένων προ ημερησίας διατάξεως συζητήσεων στη Βουλή. Κατεγράφησαν επίσης, ένα ακόμα ιατρικό λάθος που κόστισε μια ακόμα ανθρώπινη ζωή, μια ακόμα εξαγγελία εξυγίανσης τού ποδοσφαίρου, νέες φήμες για ηχηρές μεταγραφές ποδοσφαιριστών, μια ακόμα συγχώνευση εταιρειών που «θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, θα προσφέρει νέες θέσεις εργασίας και θα...»…

Επαναλήψεις. Η ανία που προκαλεί το ακατάπαυστο νέο, η πλήξη του να ανακαλύπτεις, κάτω από την απατηλή διαφορά των πραγμάτων και των ιδεών, την αιώνια ταύτιση όλων με όλα, η διηνεκής σύμπτωση της ζωής με τον εαυτό της, η ισοπέδωση όλων όσων βλέπουμε, ακούμε, μαθαίνουμε, όλων όσων ζούμε. Η πολιτική απομόνωση. To έλλειμμα πολιτικής συμμετοχής. Η μεταβολή της συλλογικότητας σε είδος υπό εξαφάνιση. Η ολοκλήρωση της παγκόσμιας κοινωνίας των ατόμων. Η ολοκλήρωση της εποχής της εικόνας.

Ίσως επαληθεύεται ήδη η προφητεία του Γιώργου Χειμωνά στους «Χτίστες»: Ο κόσμος θα γίνει εικόνα / αυτή θα είναι η τελευταία ζωή των ανθρώπων / να τους σκεπάσει μια εικόνα…

Νίκος Τσαγκρής

7 Ιανουαρίου 2010

Στο… ζυγό της Κομισιόν


«Θα προτιμούσα να βρισκόμουν κάτω απ’ το ζυγό του Κόκκινου Στρατού παρά να πρέπει να τρώω χάμπουργκερ» έλεγε ο θεωρητικός του μεταμοντέρνου εθνικισμού Αλαίν Ντε Μπενουά, για να τονίσει την απέχθειά του στον μεταψυχροπολεμικό αμερικανικό ηγεμονισμό˙ τον ολοκληρωτικό καπιταλισμό με το «άνοιγμα των συνόρων», την «παγκοσμιοποίηση», την «οικονομία της αγοράς».

Λίγο αργότερα, επί της προεδρίας Μπους, ο αντιαμερικανισμός των Ευρωπαίων εθνικιστών άγγιξε και, σε πολλές περιπτώσεις, ξεπέρασε ακόμα και τον παραδοσιακό αντιαμερικανισμό των κομμουνιστών. Μέχρι που φτάσαμε στην οικονομική κρίση και καταντήσαμε – ποιοι, εμείς οι Έλληνες, που διδάξαμε αντιαμερικανισμό – να τρώμε μόνο… χάμπουργκερ. Άντε, και σουβλάκια, όταν θέλουμε να διαφοροποιηθούμε ιδεολογικά (είτε ως κομμουνιστές είτε ως… απλοί αριστεροί) από τους μεταμοντέρνους εθνικιστές…

Κανένα πρόβλημα. Προσωπικά, παραφράζοντας τη ρήση του Αλέν Ντε Μπενουά, είμαι έτοιμος να δηλώσω ότι θα προτιμούσα να τρώω μια ζωή… σουβλάκια παρά να βρίσκομαι (μια ζωή, επίσης) κάτω από τον ζυγό της Κομισιόν. Ο οποίος ζυγός μάς πέφτει πιο βαρύς, ειδικά σ’ εμάς τους μισθωτούς και συνταξιούχους, απ’ ότι ο ζυγός του Κόκκινου Στρατού στον Αλαίν Ντε Μπενουά και τους ομοϊδεάτες του.

Από την άλλη, ο «ζυγός της Κομισιόν» δεν είναι παρά ο ζυγός του καπιταλισμού με τον οποίο οικειοθελώς δεθήκαμε, τον αγαπήσαμε και συνεχίζουμε να τον αγαπάμε και να τον δοξάζουμε καθημερινά, είτε είμαστε δεξιοί είτε αριστεροί, είτε κομμουνιστές είτε εθνικιστές, ακόμα και αναρχικοί. Αίφνης την Τρίτη, παραμονή των Φώτων, μέρα κλεφτής αργίας και οικονομικής ένδειας, υποτίθεται, ένα από τα άντρα του καπιταλιστικού life style στην λεωφόρο Κηφισίας, το επονομαζόμενο και Golden Hall, ήταν φίσκα από… δεξιούς, αριστερούς, κομμουνιστές, εθνικιστές, ακόμα και αναρχικούς πατριώτες μας. Που δόξαζαν τον καπιταλισμό απολαμβάνοντας τα αγαθά του…

Θέλω να πω ότι ζούμε σε ένα λαβύρινθο πολιτικών, ιδεολογικών, πολιτιστικών και αισθητικών αντιφάσεων: δηλώνουμε σοσιαλιστές αλλά ανάβουμε κεριά πίστης στους αρχιερείς του καπιταλισμού, τους τεχνοκράτες της Κομισιόν. Προκειμένου να διασφαλίσουμε τον καπιταλισμό που μας βολεύει υπηρετούμε τους καπιταλιστές που μας… βολεύουν. Εν τέλει, μόνο οι καπιταλιστές δεν πιστεύουν στον καπιταλισμό. Όπως λέει ο Μάικλ Μουρ, πιστεύουν στο σοσιαλισμό για τους πλούσιους: θέλουν να είναι σίγουροι ότι η κυβέρνηση θα μεριμνά μόνο γι’ αυτούς δίχως οι άλλοι να το αντιλαμβάνονται.

Νίκος Τσαγκρής







10 Δεκεμβρίου 2009

Εξουσία και Αστυνομία


Φοιτητές και μαθητές διαδηλώνουν φωνάζοντας «μπάτσοι – γουρούνια – δολοφόνοι». Kουκουλοφόροι, αναρχικοί, αντιεξουσιαστές, «χαβαλέδες», στήνουν οδοφράγματα, ανάβουν φωτιές, τα σπάνε, πετούν πέτρες και βόμβες μολότοφ, ενάντια στην Αστυνομία, την αστυνομική «καταστολή», την «αστυνομική βία». Ηγέτες της αντιπολίτευσης στηλιτεύουν τη «βίαιη αστυνομική επίθεση κατά μαθητών και σπουδαστών που διαδηλώνουν ειρηνικά», τη στιγμή που η κυβέρνηση υπερθεματίζει, μεμφόμενη τις «ακραίες αντιδράσεις της Αστυνομίας»!..

Γύρω – γύρω όλοι και στη μέση η… Αστυνομία. Mα ο βασικός λόγος ύπαρξης της Αστυνομίας είναι η αποτροπή των παραβάσεων και η καταδίωξη των παραβατών: η Αστυνομία είναι, πρώτα απ’ όλα, ένας μηχανισμός κατά του κακού. Το πρόβλημα είναι ότι η φύση του κακού επαφίεται στην πολιτική φιλοσοφία της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας˙ στη διάθεση της οποίας, ωστόσο, βρίσκεται και ο «μηχανισμός κατά του κακού», η Αστυνομία!..

Η προηγούμενη κυβέρνηση εντόπισε ένα… απόλυτο «κακό» στα Εξάρχεια και διέταξε οσονούπω τον «μηχανισμό κατά του κακού» να περιπολεί μέρα – νύχτα στην περιοχή, προκειμένου να το αποκαλύψει και να το αποτρέψει. Μια μέρα, ο «μηχανισμός» είδε το «κακό» στο πρόσωπο ενός δεκαεξάχρονου και επιχείρησε να το αποτρέψει. Πυροβολώντας στο ψαχνό!..

Οι αστυνομικοί, ακόμα και όταν γνωρίζουν καλά τις αρμοδιότητές τους, δεν διστάζουν να τις ξεπερνούν από υπερβάλλοντα ζήλο, προκειμένου να πετύχουν, με κάθε μέσο, τον υποδεδειγμένο σκοπό. Ενθαρρυμένοι, φυσικά, από μια διοίκηση που τους καλύπτει, από μια Δικαιοσύνη που δεν θέλει ποτέ να τους στενοχωρεί και, κυρίως, από την εκάστοτε κυβερνητική εξουσία που τους «καθοδηγεί», υποδεικνύοντάς τους το «κακό».

Για την παρούσα κυβερνητική εξουσία, ως βασικό «κακό» εξακολουθούν να υποδεικνύονται τα Εξάρχεια και, ως εκ τούτου, νυχθημερόν αλωνίζει εκεί, ο «μηχανισμός κατά του κακού». Όμως, διαρκώς το «κακό» διευρύνεται. Τις προηγούμενες μέρες, ας πούμε, υπεδείχθησαν ως «κακό» οι εκδηλώσεις μνήμης για τον Αλέξη Γρηγορόπουλο και ο «μηχανισμός κατά του κακού» έκανε θραύση σε ολόκληρο το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, γεμίζοντας ικανοποίηση την κυβέρνηση και τον αρμόδιο υπουργό!

Ακολούθως υπεδείχθη ως «κακό», το φοιτητικό άσυλο. Κι επίσης οι αναρχικοί, οι αντιεξουσιαστές, ο…ΣΥΡΙΖΑ και πάει λέγοντας. Είπαμε, η φύση του κακού επαφίεται στην πολιτική φιλοσοφία της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας˙ στη διάθεση της οποίας βρίσκεται και ο «μηχανισμός κατά του κακού», η Αστυνομία!..

Νίκος Τσαγκρής

5 Νοεμβρίου 2009

Το... δίλημμα Ντόρα ή Σαμαράς


Ντόρα ή Σαμαράς; Και μη μου πείτε πως το ζήτημα δεν μας αφορά, επειδή δεν ψηφίζουμε Νέα Δημοκρατία. Σύντομα, στο εγγύς μέλλον, έστω με το στανιό, ένας απ’ τους δύο θα μας κυβερνήσει. Κι αν όχι εμάς, που είμαστε… υπεράνω, τη μικρή μας χώρα, την πατρίδα μας. Με αυτά τα λίγα που η έννοια «πατρίδα», ή «έθνος», στους καιρούς μας, πια, σημαίνει…

Είδατε, ακόμα και αυτή η ελάχιστη αναφορά στην πατρίδα και στο έθνος με καθιστά ύποπτο ως… φιλοσαμαρικό. Κι ας μην έχω, καμιά ιδιαίτερη συμπάθεια για τα σαμάρια. Τον Σαμαρά μόνο, τον βρίσκω πιο ethnic, πιο ιδεολόγο, πιο πολιτικό απ’ τη Ντόρα. Από την άλλη ναι, η Ντόρα είναι πιο άμεση, πιο προβεβλημένη, πιο συμβατή με την πολιτική κουλτούρα του παρόντος!

Μιλάμε, μπέρδεμα. Σε βαθμό που κάποιοι ρομαντικοί βουλευτές της «παράταξης» έφτασαν στο σημείο να συγχέουν την πολιτική με την ποίηση˙ μιλούν για την Ντόρα και τον Σαμαρά σαν να συγκρίνουν τη Μυρτιώτισσα με τον Ελύτη: Η Ντόρα είναι της ρεαλιστικής σχολής. Ο Αντώνης είναι πιο πηγαίος, πιο ιδεαλιστής…

Καμιά σχέση. Σκοπός της ποίησης είναι η αναζήτηση του απόλυτου. Αντίθετα η πολιτική, ειδικά η πολιτική του παρόντος, αδυνατεί να αναζητήσει όχι μόνο το απόλυτο, αλλά και το σχετικό. Αυτό που σε κάθε παρόν, πλην του παρόντος, αναζητούν οι πολιτικές πρωτοπορίες: την ανατροπή της τωρινής (της κάθε «τωρινής») οργάνωσης και λειτουργίας της κοινωνίας που, κατά συνθήκην, γελοιοποιεί (σήμερα, πολύ περισσότερο) το ανθρώπινο πνεύμα.

Οι Έλληνες πολιτικοί, ακόμα χειρότερα! Δυσκολεύονται να αναζητήσουν και το έλασσον του σκοπού ύπαρξής τους, το πολιτικά εφικτό. Αλλά ακόμα και αν το αναζητήσουν και το βρουν, δυσκολεύονται να το εφαρμόσουν. Όχι μόνο εξαιτίας της… πνευματικής τους κόπωσης, αλλά επειδή εμποδίζονται από το ευρωπαϊκό και το διεθνές περιβάλλον: το εθνικά εφικτό αποκλείεται, εάν δεν είναι συμβατό με τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ.

«Το εθνικά εφικτό»! Ποιος πολιτικός ηγέτης μπορεί να το διεκδικήσει, να το διασφαλίσει και να δεσμευτεί ότι, ως πρωθυπουργός, θα το εφαρμόσει; Αυτό είναι ένα μίνιμουμ μεν, ασφαλές δε κριτήριο. Όχι μόνο για την επιλογή του Σαμαρά ή της Ντόρας, αλλά και για την επιλογή οποιουδήποτε υποψήφιου πρωθυπουργού.

Νίκος Τσαγκρής