Brexit: Αναζητώντας το αίτιο και το αιτιατό

Ό,τι συνέβη δεν είναι παρά η τήξη της κορυφής του ευρωπαϊκού παγόβουνου: η διάλυση της ΕΕ... επαφίεται στα αίτια της συγκρότησης της... 

Στο θεατρικό έργο του σπουδαίου Ιρλανδού ποιητή Μπρένταν Μπήαν "Ένας Όμηρος", μερικοί κυνηγημένοι πρώην επαναστάτες μαχητές του ΙΡΑ (Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός) βρίσκουν καταφύγιο σε ένα άθλιο μισογκρεμισμένο κατάλυμα απόκληρων της ζωής, στο Δουβλίνο. Κουβαλούν μαζί τους έναν νεαρό Άγγλο στρατιώτη που κρατούν ως όμηρο, προκειμένου να τον ανταλλάξουν με έναν "δικό τους" κρατούμενο στις φυλακές του Μπέλφαστ, που απειλείται με άμεση εκτέλεση. Ο νεαρός Άγγλος όμηρος αμύνεται, προσπαθώντας να τεκμηριώσει την αθωότητά του με έναν ειλικρινή έμμετρο αυτοπροσδιορισμό: Είμ’ Άγγλος νιος και τυχερός / θέλω τον βασιλιά / κι ας ακριβαίνουν τον καπνό, / φτάνει που με ρωτάν. / Την γριά Αγγλία την αγαπώ / από δύση σ’ ανατολή, / απ’ τον Ιορδάνη ποταμό / ως του Άτλα την ακτή. / Την γριά Αγγλία όπου κι αν βρεθώ / την έχω στην καρδιά, / μόνο αυτούς τους νέγρους / να έδιωχνα έξω με μια κλωτσιά. 

Αν σας πω τώρα ότι το ποίημα αυτό (που μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη για λογαριασμό της ιστορικής παράστασης του 1962) μεταφέρει στον χρόνο το αίτιο και το αιτιατό του Brexit, πιθανόν να γελάσετε• να νομίσετε ότι τρολάρω τον Βέλτσο, ή κάτι τέτοιο. Ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, αυτό ακριβώς συμβαίνει: ειδικά στον στίχο "κι ας ακριβαίνουν τον καπνό, / φτάνει που με ρωτάν" και στον άλλο, αυτόν που λέει "μόνο αυτούς τους νέγρους / να έδιωχνα έξω με μια κλωτσιά". Φτάνει, στη δεύτερη περίπτωση ο ρατσισμός να πολλαπλασιαστεί, στη θέση της λέξης "νέγρους" να βάλουμε τη λέξη "ξένους". Όλους τους ξένους και τους... "νέγρους" μαζί... 

Θέμα κουλτούρας 

Έτσι είναι. Αναζητώντας το αίτιο και το αιτιατό του Brexit, οδηγείσαι αναπόφευκτα στην εποχή της αποικιοκρατικής ¨γριάς Αγγλίας". Και αμέσως μετά, στην εθνικιστική και ρατσιστική κουλτούρα που εγκαταστάθηκε στον ιδεοψυχισμό της Αγγλικής αστικής τάξης (και όχι μόνον) κατά την μετααποικιακή περίοδο, καθώς οι "νέγροι" σφετερίζονταν "λευκό" ζωτικό χώρο του "νησιού". Όχι ως δούλοι όπως παλιά, αλλά ως παρίες "συγκάτοικοι" στην αρχή, και ως ισόνομοι (ποτέ ισότιμοι!) ανταγωνιστές στον εργασιακό χώρο στην πορεία... 

Έκτοτε, τα εθνικιστικά και ξενοφοβικά σύνδρομα που υποβόσκουν στην αγγλική κουλτούρα αφυπνίζονται σε κάθε περίοδο οικονομικής και εργασιακής ή γεωπολιτικής κρίσης και εκδηλώνονται φοβικά σε κάθε απόπειρα ουσιαστικής ευρωπαϊκής ενοποίησης: συνθήκη Σένγκεν, νομισματική ενοποίηση, ελεύθερη μετακίνηση εργαζομένων. "Ήταν μια εξέγερση ενάντια στην ελεύθερη μετακίνηση εργαζομένων εντός της Ε.Ε.", σχολιάζει* ο Πoλ Μέϊσον το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που οδήγησε στο Brexit. Και έχει απόλυτο δίκιο, αφού η συγκεκριμένη μετανάστευση ρίχνει τους μισθούς για τα κατώτερα στρώματα των εργαζομένων και "βάζει εμπόδια στις δημόσιες υπηρεσίες, που ήδη περικόπτονται λόγω της λιτότητας". 

Ο Άγγλος δημοσιογράφος προσθέτει μια ακόμα παρενέργεια του ζητήματος της "μετανάστευσης" και της μετακίνησης πληθυσμών ως αίτιο και αιτιατό του Brexit: πυροδότησε μια ευρύτερη δυσαρέσκεια για την αποτυχία του πληθυσμού να επωφεληθεί από την ανάκαμψη και για τις περιορισμένες προοπτικές της επόμενης γενιάς... 

Μετά Brexit ρατσισμός

Ο εθνικισμός και η ξενοφοβία ως βασικό αίτιο και αιτιατό του Brexit τεκμηριώνεται από ένα πλήθος αντιδράσεων ρατσισμού και χουλιγκανισμού του σκληρού πυρήνα των νικητών του δημοψηφίσματος που κατεγράφησαν από έγκυρες βρετανικές εφημερίδες, όπως ο Guardian: «Στείλτε τους πίσω» για τους μετανάστες, λεκτικές επιθέσεις σε μουσουλμάνες γυναίκες, εκφοβισμός από θαμώνες μπαρ σε Πολωνέζα σερβιτόρα – «τι γελάς αφού θα τα μαζέψεις να φύγεις» - απειλητικά συνθήματα στις τουαλέτες σχολείου εναντίον Ρουμάνας μαθήτριας, δολιοφθορές στο Πολωνικό πολιτιστικό κέντρο στο Χάμερσμιθ του Λονδίνου που προκάλεσαν την διαμαρτυρία του Πολωνού πρέσβη και άλλα επεισόδια που σε κάνουν να μην αισθάνεσαι άνετα πια αν είσαι ξένος στο Ηνωμένο Βασίλειο... 

Ένα δεύτερο αίτιο για το Brexit, σαφώς αποσπασμένο από την ξενοφοβική και ρατσιστική αγγλική κουλτούρα, ήταν η αγανάκτηση των λαϊκών κοινωνικών στρωμάτων κατά της νεοφιλελεύθερης ελίτ. Που, όπως και στην ελληνική περίπτωση, συντρίβει και στη Βρετανία τη Δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη: "ναι, ήταν και μια ψήφος κατά του κατεστημένου, όπως ακριβώς και στην περίπτωση της Ελλάδας πέρυσι το καλοκαίρι", συγκρίνει ο Πόλ Μέϊσον: η μπουρζουαζία και τα κεντρώα κόμματα, ενωμένα, είπαν ψέματα, τρομοκράτησαν. Αλλά αυτό δεν λειτούργησε..." 

Το αιτιατό (το Brexit) δεν είναι παρά η τήξη της κορυφής του ευρωπαϊκού παγόβουνου. Και το αίτιο (του Brexit) δεν αρκεί για να "λιώσει" το "παγόβουνο", να το διαλύσει οριστικά: η διάλυση της Ε.Ε. επαφίεται στα αίτια της συγκρότησης της. Και ο νοών νοείτω... * Από συνέντευξή του Πόλ Μέϊσον στην ΑΥΓΗ (25 / 6/2016)

Νίκος Τσαγκρής

Γιούνκερ: Μια προσβολή και μια απάτη

Με αφορμή μια "προσβολή" και μια "απάτη" στη ρητορική του Προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλώντ Γιούνκερ  

«Έρχομαι για να κομίσω ένα μήνυμα ελπίδας», είπε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλώντ Γιούνκερ με το που πάτησε το πόδι του στην Αθήνα και ήταν σαν να έλεγε "έρχομαι για να κομίσω γλαύκας εις Αθήνας". Διότι από μηνύματα ελπίδας έχουμε εισπράξει τόσα πολλά οι Έλληνες, να φάνε και οι κότες• λίγο πριν βρεθούν επί σφαγήν στα υπερσύγχρονα σφαγεία των καιρών μας... 

 «Χαιρετίζω την αποφασιστικότητα, το θάρρος και το κουράγιο του ελληνικού λαού, χαιρετίζω τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι Έλληνες, διότι αυτό καταδεικνύει την πρόσδεσή τους στο ευρωπαϊκό όραμα», είπε κολλητά ο κ. Γιούνκερ και εγώ άκουσα "χαιρετίζω την αποφασιστικότητα το θάρρος και το κουράγιο με το οποίο ο Ελληνικός λαός αντιμετώπισε τον οικονομικό (και όχι μόνον) σφαγιασμό του από την Κομισιόν και τους άλλους ευρωπαϊκούς θεσμούς"... 

Ναι, είμαι προκατειλημμένος με την Κομισιόν γιατί είναι αδύνατον να μην είναι προκατειλημμένος μαζί της όποιος γνωρίζει λεπτομέρειες για την ξεδιάντροπα άμεση και ξετσίπωτα διαφανή διαπλοκή των γραφειοκρατών των Βρυξελών με συγκεκριμένα βιομηχανικά και τραπεζικά λόμπυ. Και είμαι προκατειλημμένος με την Κομισιόν και τους γραφειοκράτες της, όχι μόνο επειδή δεν έχουν ιδέα τι σημαίνει η σχέση με τους πολίτες και επειδή βλέπουν την Ευρώπη σαν ένα σύνολο αριθμών, περιορισμών και παραμέτρων, αλλά επειδή, με αποδείξεις και ονόματα, εάν θέλετε, είναι το πιο διεφθαρμένο τμήμα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. 

Το αναγκαίο κακό 

Το χειρότερο ήταν εκείνο το "χαιρετίζω τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι Έλληνες, διότι αυτό καταδεικνύει την πρόσδεσή τους στο ευρωπαϊκό όραμα» που εκστόμισε ο κ. Γιούνκερ, γιατί είναι μια προσβολή και μια απάτη μαζί: οι προσπάθειες που καταβάλλουν οι Έλληνες στοχεύουν στην απαγκίστρωση της χώρας τους από τον μνημονιακό κλοιό, στην οικονομική και εθνική ανεξαρτησία τους εν τέλει. Και σε καμιά περίπτωση δεν καταδεικνύει πρόσδεση των Ελλήνων στο "ευρωπαϊκό όραμα", κάτι που, άλλωστε, δεν υπάρχει στον θεσμικό ευρωπαϊκό ορίζοντα ούτε σαν οφθαλμαπάτη. 

Φυσικά, οι Έλληνες γνωρίζουμε ότι το υπαρξιακό παρόν μας είναι εξαρτημένο από τη σχέση της χώρας μας με την ΕΕ, και ότι στις σημερινές συνθήκες, η σχέση αυτή είναι μια σχέση εκ' των ων ουκ άνευ. Και γνωρίζουμε ότι η συγκεκριμένη σχέση είναι μια καταναγκαστική, στην εξέλιξή της, σχέση - μια σχέση που οικοδομήθηκε στην σταδιακή παραγωγική αποδόμηση της χώρας μας• στη μετατροπή της σε χώρα - πελάτη: μια χώρα μεταμορφωμένη σε φιλόπονο χάμστερ, περιορισμένο στο ρόλο του μεταπράτη - καταναλωτή. 

Κατά τον ίδιο, περίπου, τρόπο, η σημερινή Ευρώπη είναι ένα αναγκαίο υπαρξιακό κακό για το σύνολο των ευρωπαίων πολιτών και αυτό φαίνεται παντού: στη Γαλλία, ας πούμε, όπου επί τρείς μήνες εκατομμύρια εργάτες και νεολαίοι, γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους το καθεστώς απαγορεύσεων των διαδηλώσεων, τη γενικευμένη αστυνομοκρατία και καταστολή. Και συνεχίζουν τον αγώνα τους ενάντια στη βίαιη... μεταρρύθμιση των κεκτημένων εργασιακών τους δικαιωμάτων που φέρει την κομψή ευρωπαϊκή ονομασία "ελαστικοποίηση". 

Η... Εμβάθυνση 

Και στην Ιταλία βέβαια, όπου η νίκη των υποψηφίων των "Πέντε Αστέρων" του Μπέπε Γκρίλο στους δήμους όπου αναμετρήθηκαν με τους σοσιαλδημοκράτες του Ματέο Ρέντσι απέδειξε ότι ακόμα και το μακιγιαρισμένο με συριζαϊκές πινελιές ευρωπαϊκό... όραμα του Ιταλού πρωθυπουργού φαντάζει ως σαπουνόφουσκα στα μάτια των αγανακτισμένων Ιταλών πολιτών - θυμάτων της ευρωπαϊκής "μεταρρυθμιστικής" λαίλαπας. Για να αποδειχτεί ότι οι απόπειρες προσέγγισης του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα από την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν πείθουν καθώς γίνεται εμφανές ότι υπηρετούν ψηφοθηρικές σκοπιμότητες. 

Στον αντίποδα οι γραφειοκράτες της Κομισιόν βαυκαλίζονται ότι... αρέσουν, μηρυκάζοντας φλου δημοσκοπήσεις για το Brexit. Εκτιμούν ως θετικό σημάδι το γεγονός ότι το 55% των Ευρωπαίων πολιτών είναι υπέρ της "εμβάθυνσης" όπως αποκαλούν το εύρημα που φέρει το αίτημα της "περισσότερης Ευρώπης" να πλειοψηφεί σε μέσους ευρωπαϊκούς όρους. Ωστόσο σε πάρα πολλές χώρες, οι σκεπτικιστές υπερέχουν και φτάνουν σε ποσοστά Βρετανίας όπου, το 15% είναι ικανοποιημένο με την κατάσταση ως έχει, ενώ το 30% θέλει λιγότερη Ευρώπη. Ειδικά στη Βρετανία το 43% θέλει λιγότερη Ευρώπη, το 31% περισσότερη και το 26% δηλώνει ικανοποιημένο με την κατάσταση ως έχει. 

Αλλά τί σημαίνει "περισσότερη Ευρώπη" ή "λιγότερη Ευρώπη"; Όχι για τους γραφειοκράτες της Κομισιόν βέβαια, γιατί το γνωρίζουμε, γι αυτούς, όπως και για τους πολιτικούς εκφραστές τους (στην Ελλάδα βλέπε Σημίτης - Μητσοτάκης) σημαίνει περισσότερη... "εμβάθυνση", με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Για την πλειονότητα των ευρωπαίων πολιτών, όμως, "περισσότερη Ευρώπη" σημαίνει περισσότερο αναγκαίο κακό: το κατά Γιούνκερ... "ευρωπαϊκό όραμα"...

Νίκος Τσαγκρής

Brexit or not Brexit: τζόγος και... δίλημμα

Περιδιαβάζοντας τη δημοσιογραφική και μικροπολιτική φιλολογία γύρω από την πιθανότητα μιας βρετανικής εξόδου από την Ε.Ε.  

Καθώς το δημοψήφισμα για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση συμπίπτει με την διεξαγωγή του "Euro 2016", το θέμα του Brexit παίρνει αμιγή ποδοσφαιρικό χαρακτήρα. Εξαντλείται στις προβλέψεις, θέλω να πω, ανεξάρτητα εάν των προβλέψεων προηγούνται βαρύγδουπες ή μη αναλύσεις, πολύ δε περισσότερο αν ακολουθούν. Πράγμα που ακυρώνει και τις προβλέψεις και τις αναλύσεις, βαρύγδουπες ή μη, αφού οι δημοσκοπικές ενδείξεις οδηγούν στην εκτίμηση ότι το... ματσάκι είναι 50/50 και θα κριθεί στις λεπτομέρειες• περίπου όπως θα κριθούν και τα ματς του "Euro 2016" που, στην περίοδο του βρετανικού δημοψηφίσματος, θα βρίσκεται στη φάση των "16" και θα καθιστά εξαιρετικά αμφίβολα τα στοιχήματα. Και για το Brexit και για το "Euro 2016". 

Για να γίνουμε ακριβείς, το δημοψήφισμα (23 Ιουνίου) διεξάγεται στο διήμερο... break που μεσολαβεί από την φάση των ομίλων στη φάση των "16" - και οι κακοί λένε ότι το break αυτό δεν δόθηκε για την ομαλή διεξαγωγή του βρετανικού δημοψηφίσματος, αλλά για τα γραφεία στοιχημάτων του Ηνωμένου Βασιλείου. Που, στο συγκεκριμένο μεσοδιάστημα, επιθυμούν να αποσπάσουν το μάξιμουμ του στοιχηματικού πάθους των Βρετανών για το "Brexit or not Brexit", χωρίς να χάσουν τα επίχειρα του τζόγου γύρω από τις πιθανότητες ενός ποδοσφαιρικού Brexit: την έξοδο ή μη της Εθνικής Αγγλίας από το "Euro 2016" στη φάση των "16" . Κάτι που μοιάζει πιθανότερο από ένα γεωπολιτικό Brexit στις 23 Ιουνίου. 

Ναι μεν, αλλά 

Βάζω στοίχημα ότι είναι χιλιάδες οι αριστεροί πολίτες που απολαμβάνουν τα σκαμπανεβάσματα των δημοσκοπικών τιμών του χρηματιστηρίου του Brexit. Τον ρυθμιστικό τους ρόλο στην αγορά του χρηματοπιστωτικού και του γεωπολιτικού θεάματος - ακροάματος που έχει στηθεί γύρω από το δραματοποιημένο δίλημμα... να βγει κανείς ή να μη βγει: "εδω δεν ξέρει ούτε ο Κουτσούμπας αν θέλει Brexit, που συνήθως τα ξέρει όλα... Άντε να ξέρουμε τώρα εμείς, οι απλοί συριζαίοι... ρεβιζιονιστές", σπάει πλάκα μια αρχαία συντρόφισσα, που την υπέβαλα στο σαιξπηρικά διασκευασμένο δίλημμα "to Brexit or not to Brexit". Ύστερα το σκέφτεται λιγάκι και μου απαντά: εγώ μάλλον λέω ότι καλύτερα... "to Brexit", μήπως κουνηθεί το όλο σύστημα... Μπας και αυτοκαταστραφούν τα... μονοπώλια, μιας και η πάλη των λαών πολύ καθυστερεί... 

Αυτά είναι. Και πέρα απ' αυτά, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι η Ελληνική Αριστερά γενικότερα, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ, ελάχιστα ενδιαφέρεται, ενημερώνεται και προβληματίζεται, και ως κομματικός μηχανισμός ενημερώνει για τις πιθανές και τις απίθανες γεωπολιτικές και οικονομικές παρενέργειες ενός Brexit. Εξάλλου, είναι αμφίβολο εάν υπάρχει σχηματισμένη εθνική στάση επί του θέματος, η δε θέση του ΣΥΡΙΖΑ, ασχημάτιστη επίσης, εξαντλείται στην αμήχανη και ανούσια ευρωδιπλωματία του "ναι μεν, αλλά" : "να βοηθηθεί μεν η Μεγάλη Βρετανία στα θέματα της ανταγωνιστικότητας και των σχέσεών της με την Ευρώπη, αλλά να μην καταστρατηγείται το ευρωπαϊκό κεκτημένο"... 

Παρενέργειες 

Από μια άποψη, πάλι καλά. Οι λοιπές πολιτικές δυνάμεις της χώρας, ιδιαίτερα οι "Μένουμε Ευρώπη" ή " Παραιτηθείτε", όπως μετονομάστηκαν πρόσφατα, ασχολούνται περισσότερο με το Grexit παρά με το Brexit. Υπό την έννοια ότι βυσσοδομούν για την αποδόμηση του ευρωπαϊκού προφίλ της κυβέρνησης Τσίπρα και την επαναφορά της απειλής... Grexit. Ενώ για το Brexit και την απειλή αποδόμησης της Ε. Ε που επισύρει, ούτε κουβέντα... 

Αυτήν ακριβώς την αποδόμηση, ως παρενέργεια της εξόδου της Μ. Βρετανίας, εύχονται αρκετές από τις εκτός Ε.Ε. χώρες της Γηραιάς Ηπείρου, αλλά και αρκετές εντός αυτής, ανάμεσά τους η Δανία και η Σουηδία. Μιλάμε για χώρες που, καιρό τώρα, αναπτύσσουν έντονο σκεπτικισμό για τη σχέση τους με την Ε.Ε., καθώς επιθυμούν διακαώς να ξεφύγουν από το σφιχτό έλεγχο των ευρωπαϊκών θεσμών και να αναλάβουν οι ίδιες τον έλεγχο των οικονομιών τους. 

Οι φόβοι επεκτείνονται ακόμα και σε πιθανές παρενέργειες τύπου ντόμινο, ως αποτέλεσμα της ενθάρρυνσης των εθνικών κυβερνήσεων να αναζητήσουν οικονομική και αναπτυξιακή ανεξαρτησία - να απαλλαγούν από τους ασφυκτικούς πολιτικούς ελέγχους της Κομισιόν, κατά τα πρότυπα τω χωρών - μελών της "Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών" (EFTA). Την Ισλανδία, την Ελβετία, τη Νορβηγία και το Λιχτενστάιν, χώρες που έχουν μεν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ, αλλά δεν υπόκεινται στους ίδιους πολιτικούς ελέγχους που επιβάλλουν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών στα υπόλοιπα-κράτη.. 

Καταλαβαίνετε, όμως, πως παρόμοιες προσεγγίσεις είναι άκρως απαγορευτικές για χώρες που συνδέονται με δεσμούς... μνημονιακού αίματος με την Ευρώπη: εδώ δεν ξέρει ολόκληρος... Κουτσούμπας αν πρέπει να Brexit or not Brexit. Τι να ξέρουμε εμείς οι απλοί Συριζαίοι;

Νίκος Τσαγκρής

Σταύρος Σημίτης-Σαμαράς, του Κυριάκου

Η Ν.Δ. του Κυριάκου, συνεπικουρούμενη από τα υπολείμματα της διαπλεκόμενης ήττας (Σημίτης - Ψυχάρης- Σαμαράς) αρνείται να συμβιβαστεί με την πανευρωπαϊκή αποδοχή του "μεταρρυθμιστικού ΣΥΡΙΖΑ"  

Μιλώντας εκ του αποτελέσματος μπορούμε να πιστοποιήσουμε ότι, εν τέλει, ο Αλέξης Τσίπρας τα κατάφερε καλύτερα απ' τους νεοφιλελεύθερους και ταυτόχρονα καλύτερα απ' τους σοσιαλιστές: πέτυχε την αξιολόγηση εφαρμόζοντας τις προαπαιτούμενες από το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεις, και την πέτυχε προστατεύοντας μισθούς και συντάξεις, ανακατανέμοντας τα φορολογικά βάρη υπέρ των ασθενέστερων οικονομικών τάξεων και κερδίζοντας το στοίχημα για την ελάφρυνση του χρέους". 

 Αυτή είναι η εκτίμηση ενός κορυφαίου αξιωματούχου της Κομισιόν, μια εκτίμηση που συμμερίζονται και εκφράζουν δημοσίως ακόμα και ορισμένοι απ' τους πλέον σκληρούς συστημικούς παράγοντες. Ο πολύς Γερούν Ντάϊσελμπλουμ, ας πούμε, που για πρώτη φορά στη συστημική του θητεία βρήκε το θάρρος να δηλώσει ότι είναι ένας... σοσιαλδημοκράτης που θαυμάζει τον Έλληνα πρωθυπουργό, ο οποίος "κέρδισε τις εκλογές τον προηγούμενο Σεπτέμβριο διότι διόρθωσε τα λάθη του, ο ίδιος άλλαξε, το κόμμα του έχει γίνει πιο ειλικρινές (!) κλπ. κλπ... 

Στην ίδια εκτίμηση για τον Αλέξη Τσίπρα και την "καλή δουλειά που έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ" συγκλίνουν αρκετοί πρωτοκλασάτοι κεντροαριστεροί Ευρωπαίοι ηγέτες, όπως ο Ματέο Ρέντσι και ο Φρανσουά Ολάντ, χωρίς, φυσικά, να ενδιαφέρονται για την εκτίμηση του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ (την αυτοεκτίμηση του κόμματος ΣΥΡΙΖΑ, εννοώ) αλλά και της κυβέρνησης, ή μέρους αυτής, επί του ζητήματος. Ενώ η αδιαφορία αυξάνεται και... πληθύνεται, όταν οι εκτιμήσεις για τη "δουλειά" της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (αυτόν το μικρό, μα σπουδαίο κύκλο διακυβέρνησης που κλείνει με την αξιολόγηση) προέρχονται από το ευρύτερο εκλογικό κοινό του ΣΥΡΙΖΑ. Κανένας δεν ασχολείται... 

 Σύγκλιση... μεταρρυθμιστών 

 Το θέμα είναι ότι ακριβώς τη στιγμή που ακόμα και κορυφαίοι πολιτικοί παράγοντες του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού (πολλοί εκ των οποίων αποτελούν εκλεκτά μέλη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος) υποδεικνύουν τον Έλληνα πρωθυπουργό και τους υπουργούς του ως υποδειγματικούς μεταρρυθμιστές "που τα κατάφεραν καλύτερα και απ' τους νεοφιλελεύθερους και απ' τους σοσιαλδημοκράτες", οι εντόπιοι πολιτικοί παράγοντες αντιδρούν. Και οι νεοφιλελεύθεροι και οι σοσιαλδημοκράτες 

Νεοφιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες τρόπος του λέγειν, βέβαια, αφού στη χώρα όπου ανθεί η φαιδρά πορτοκαλαία, σπάνια οι νεοφιλελεύθεροι ήσαν νεοφιλελεύθεροι και οι σοσιαλδημοκράτες σοσιαλδημοκράτες, ενώ πιο νεοφιλελεύθεροι απ' τους νεοφιλελεύθερους ήσαν οι σοσιαλδημοκράτες και πιο σοσιαλδημοκράτες απ' τους σοσιαλδημοκράτες οι νεοφιλελεύθεροι: το μόνο κοινό σημείο των εντοπίων νεοφιλελευθέρων τε και σοσιαλδημοκρατών είναι ο... Σταύρος Ψυχάρης. Για να είμαστε ακριβείς, η σύγκλιση των εντόπιων νεοφιλελευθέρων και σοσιαλδημοκρατών - ανεξάρτητα αν είναι νεοφιλελεύθεροι που έγιναν σοσιαλδημοκράτες ή σοσιαλδημοκράτες που έγιναν νεοφιλελεύθεροι - με την ΔΟΛια άποψη ότι ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του απέτυχαν ως μεταρρυθμιστές. Ότι τα έκαναν μούσκεμα με την αξιολόγηση, την έκλεισαν στραβά, και ότι αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι να δημιουργηθεί ένα ρεύμα μεταρρύθμισης απ' όλες τις δυνάμεις της δεξιοκεντροαριστεράς, όπως επανειλημμένα έχει τονίσει ο Κώστας Σημίτης, το οποίο "θα μπορούσε να είναι η ομπρέλα (!) που θα καλύψει τους πάντες", κάθε σωστό... μεταρρυθμιστή. 

 Μιά φενάκη 

Μιά άλλη φαεινή ιδέα, της οποίας εμπνευστής είναι ο παλαίμαχος πολιτικός Αντώνης Σαμαράς. που θα μπορούσε, υποτίθεται, να ενώσει τους νεοφιλελεύθερους με τους σοσιαλδημοκράτες, ανεξάρτητα αν πρόκειται για σοσιαλδημοκράτες που έγιναν νεοφιλελεύθεροι ή νεοφιλελεύθερους που έγιναν σοσιαλδημοκράτες, είναι να μπουν οι πραγματικοί μεταρρυθμιστές στα ψηφοδέλτια της Νέας Δημοκρατίας. Και αυτοί, σύμφωνα με τον εμπνευστή της... φαεινής, είναι τα πρώην και τα νυν στελέχη του ΠΑΣΟΚ: «Πρόσεξε! Υπάρχει μια πολιτική κλωστή που ενώνει τους πραγματικούς μεταρρυθμιστές. Από τη Δεξιά ως την Κεντροαριστερά, πέρα και πάνω από κόμματα», προειδοποίησε ως έμπειρος... ηττημένος ο κ. Σαμαράς τον άπειρο διάδοχό του Κυριάκο. Δίνοντάς του στο χέρι τον μίτο της κλωστής που ενώνει τους πραγματικούς μεταρρυθμιστές της ΝΔ με τους πραγματικούς μεταρρυθμιστές Βαγγέλη Βενιζέλο, Άννα Διαμαντοπούλου, Ανδρέα Λοβέρδο και Γιάννη Μανιάτη, ας πούμε, ανεξάρτητα αν είναι σοσιαλιστές που έγιναν νεοφιλελεύθεροι, ή νεοφιλελεύθεροι που έγιναν μεταρρυθμιστές. 

Σταματάω εδώ, καθώς έγινε προφανές, ελπίζω, αυτό που θέλω να περιγράψω: ότι, ενώ η πλειονότητα των Ευρωπαίων πολιτικών και θεσμικών παραγόντων εκδηλώνουν επωνύμως και δημοσίως το θαυμασμό τους για τον επιτυχημένο μεταρρυθμιστή Τσίπρα και την κυβέρνησή του ("τα κατάφερε καλύτερα απ' τους νεοφιλελεύθερους και ταυτόχρονα καλύτερα απ' τους σοσιαλιστές"), η ελληνική αντιπολίτευση, με προεξάρχουσα τη Ν.Δ. του Κυριάκου, συνεπικουρούμενη από τα υπολείμματα της διαπλεκόμενης ήττας που φέρει το ονοματεπώνυμο Σταύρος Σημίτης - Σαμαράς, αρνείται να συμβιβαστεί με αυτήν την πανευρωπαϊκή αποδοχή του "μεταρρυθμιστικού ΣΥΡΙΖΑ". Και φυτοζωεί σε μιαν ανταγωνιστική με την κυβέρνηση μεταρρυθμιστική φενάκη.

Νίκος Τσαγκρής

Η παγίδα του ηθικού πλεονεκτήματος

Μια γκεμπελική παγίδα, με "τυράκι" τον όρο "ηθικό πλεονέκτημα", που στήνεται κατά το επικοινωνιακό δοκούν των κομμάτων της αντιπολίτευσης  

Η κυβερνητική γκάφα με τις "off shore εταιρείες για βουλευτές", που δεν ήταν κυβερνητική γκάφα αλλά διακομματική κοινοβουλευτική γκάφα (εάν ήταν γκάφα και όχι συνειδητή επιλογή του νομοθετικού σώματος), που πέρασε απ' τη Βουλή και ακολούθως χαλκεύτηκε από την γνωστή φυλλάδα της στημένης αντικυβερνητικής δημοσιογραφίας ως κυβερνητική γκάφα, επανέφερε στο προσκήνιο το θέμα της... απώλειας ή μη του ηθικού πλεονεκτήματος της Αριστεράς. 

Και, ξαφνικά, οι εντολοδόχοι της τρόϊκας, οι αρμοστές του Σόϊμπλε, οι σφαγείς των μισθωτών και των συνταξιούχων άρχισαν να μιλούν ξανά για πολιτικό... ήθος: "Το ηθικό πλεονέκτημα της Aριστεράς έχει πάει περίπατο", δήλωσε ο νέος εκπρόσωπός τους Κυριάκος Μητσοτάκης και, "ο κ. Τσίπρας έχει αντιγράψει όλες τις κακές παλιές πρακτικές του πελατειακού κράτους», ξιφούλκησε κατά του αντιπάλου πρωθυπουργικού δέοντος• αλλά το ξίφος έμοιασε να καρφώνεται στο στήθος του, καθώς ήταν σαν να λέει "ο κ. Τσίπρας με αντιγράφει, έχει αντιγράψει όλες τις πελατειακές πρακτικές της Νέας Δημοκρατίας...". 

"Μακάρι να το είχε κάνει", σκέφτηκα, και ασυνείδητα μου πέρασε απ' το μυαλό κάτι που είχε πει προ ημερών ο Πωλ Μέησον: «ο ΣΥΡΙΖΑ κατοικεί τους ανώτερους ορόφους των υπουργείων, αλλά δεν "χτύπησε" επαρκώς την ολιγαρχική εξουσία μέσα στα υπουργεία (...) Εάν μείνει στην εξουσία, πρέπει να "καταλάβει" ολόκληρα τα υπουργεία και να αναγκάσει τους πάντες να υπόκεινται σε λογοδοσία». Έτσι: "μακάρι να το είχε κάνει", σκέφτηκα, "κι ας έχανε το... ηθικό πλεονέκτημα"... 

Μια δεξιά παγίδα 

Το "ηθικό πλεονέκτημα της Aριστεράς", όπως το διεκδικεί καταναλώνοντάς το η σαμαροδεξιά του Κυριάκου και η εν γένει αντιπολίτευση, δεν έχει καμιά σχέση με το υπαρκτό ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς. Είναι μια εξυπνακίστικη επικοινωνιακή παγίδα της σαμαροδεξιάς του τύπου, "όταν η Αριστερά κυβερνά με τον αστικό τρόπο (ο οποίος, εσείς κύριοι αριστεροί το λέτε, είναι διεφθαρμένος τρόπος) χάνει το ηθικό πλεονέκτημά της". Που πάει να πει ότι όταν η Αριστερά διαπραγματεύεται με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, όταν αποκαθαίρει και ελέγχει τον κρατικό μηχανισμό, όταν διορίζει έμπιστους αριστερούς σε δημόσιες θέσεις-κλειδιά, όταν νομοθετεί ευρωκεντρικές μεταρρυθμίσεις, ακόμα κι αν το κάνει με τον δικό της κοινωνικό τρόπο, εξανεμίζει και, εν τέλει, χάνει το.. ηθικό πλεονέκτημα. 

Εν ολίγοις, δεν είναι παρά μια ανήθικη παγίδα με περιτύλιγμα τον όρο "ηθικό πλεονέκτημα", που στήνεται κατά το επικοινωνιακό δοκούν για να παγιδεύσει αριστερά κορόιδα. Που δεν είναι, βέβαια, κορόιδα, αλλά μπορεί να είναι ευγενείς αριστεροί, αγνοί ιδεολόγοι, απλοί αγωνιστές που ζουν ακόμα με την αυταπάτη της επανάστασης, κλπ, κλπ. 

Απ' αυτή την άποψη έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι, με αφορμή την "κυβερνητική γκάφα με τις off shore" (που δεν ήταν κυβερνητική γκάφα αλλά διακομματική κοινοβουλευτική γκάφα κλπ. κλπ.), το εν λόγω θέμα (ο φόβος της απώλειας του πλεονεκτήματος) αποτυπώθηκε και ως βασανιστικό άγος ακόμα και σε πρωτοσέλιδο της ΑΥΓΗΣ. Η οποία με τίτλο "Οφ σάϊντ με τις Offshore" έβγαλε κίτρινη κάρτα στην κυβέρνηση και στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ με το αιτιολογικό ότι, υπερψηφίζοντας την ευρωπαϊκή ρύθμιση για τις off shore, "παραβίασαν το ασυμβίβαστο μεταξύ πολιτικής ενασχόλησης και εξωχώριας οικονομικής δραστηριότητας σε φορολογικούς παραδείσους, έστω και φορολογικά συνεργάσιμους, που αποτελούσε κόκκινη γραμμή για την κοινωνία"... 

Οι... οφσορίστας της Ν.Δ. 

Φυσικά, η Αυγή έπραξε σωστά, ακόμα κι αν η αντίδρασή της, μέρος της, εάν θέλετε, μπορεί να υποδηλώνει παγίδευση στο στημένο επικοινωνιακό κόλπο με το "ηθικό πλεονέκτημα της Aριστεράς", όπως το διεκδικεί καταναλώνοντάς το η σαμαροδεξιά του Κυριάκου. Από την άλλη, όμως, το ίδιο πρωτοσέλιδο αποδεικνύει ότι το πραγματικό ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς είναι ζωντανό και παραμένει ακμαίο, αφού δεν διστάζει να δηλώσει παρών ακόμα και από την πρώτη σελίδα ενός κομματικού εντύπου (αν θεωρήσουμε ως κομματικό έντυπο την Αυγή) υπό την μορφή σκληρής κριτικής στην κυβέρνηση. 

Το πραγματικό πλεονέκτημα της Αριστεράς είναι η ασύγκριτη αγωνιστική ιστορία της, η δημοκρατική - πατριωτική κουλτούρα της, η παραδειγματική αφοσίωση των μελών της, των απλών ανθρώπων που την υπερασπίζονται και την υπηρετούν στις παραδοσιακές της αξίες, την ισοτιμία, την κοινωνική δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη, τον ανθρωπισμό. Αλλά είναι και η γενναία (εσωκομματική ή μη) κριτική και αυτοκριτική, όπως εκδηλώθηκε μέσω της Αυγής στην περίπτωση της ανύπαρκτης, έστω, "γκάφας με τις off shore". Κι ακόμα όπως εκδηλώθηκε έμπρακτα με την κυβερνητική αντεπίθεση πολιτικού ήθους και διαφάνειας στην ολομέλεια της περασμένης Τετάρτης. Την οποία ούτε ένα τέταρτο δεν άντεξαν οι... οφσορίστας του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το έβαλαν στα πόδια, έντρομοι μπρος στο πλεονέκτημα της Αριστεράς...

Νίκος Τσαγκρής

Συμφωνία - πακέτο με πίκρα και φαρμάκι

Να έχει επιτευχθεί "μια συμφωνία - σταθμός για την Ελλάδα", τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ να πανηγυρίζουν γι' αυτήν, και τα ελληνικά να στάζουν δηλητήριο! Είναι δυνατόν;  

Το πρωινό της περασμένης Τετάρτης ήταν πανομοιότυπο με το πρωινό της προηγούμενης Τρίτης. Η ηλιοφάνεια πλήρης, η θερμοκρασία στους 25 βαθμούς Κελσίου, το αεράκι ελαφρύ, αλλά αποφασιστικό• να καθαρίζει την ατμόσφαιρα από τους αστικούς ρύπους. Οι απλοί άνθρωποι του λαού, που λέει και ο Κουτσούμπας, μάζεψαν τις τελευταίες δυνάμεις του μηνός μαζί με κάτι πενταροδεκάρες που τους απέμειναν (ο μνημονιακός μισθός και η σύνταξη εξανεμίζονται πριν κλείσει ο μήνας) και βγήκαν για να πάρουν μια φρατζόλα ψωμί, λίγο καφέ. λίγη ζάχαρη. Όσο για τη δόση και τα κοινόχρηστα, "περάστε την πρώτη του μηνός"... 

Την πρώτη του μηνός, ή κάπου εκεί, θα πάρει τη δόση της και η ελληνική κυβέρνηση (το ελληνικό κράτος, για την ακρίβεια), ένα ποσό της τάξεως των 10,3 δισ. ευρώ, συμφωνεί σύσσωμος ο Τύπος στον κυβερνοχώρο: Συμφωνία - σταθμός για την Ελλάδα, πανηγυρίζουν τα διεθνή ηλεκτρονικά ΜΜΕ. «Η ευρωζώνη έχει, επιτέλους, μια "συνολική" συμφωνία για το ελληνικό χρέος», θριαμβολογεί η γαλλική Le Monde, ενώ οι Financial Times, ο Guardian και η Die Zeit, πλειοδοτούν σε θετικά σχόλια για την επιτυχή κατάληξη της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τους δανειστές. 

Στον ελληνικό Τύπο, αντίθετα, μιζέριασμα, καρμιριά και σκασίλα. Μόνο τα κομματικά μέσα του ΣΥΡΙΖΑ πληροφορούν ότι το αποτέλεσμα του χθεσινοβραδινού Eurogroup ήταν ικανοποιητικό για τη χώρα: υπήρξαν σημαντικές αποφάσεις. Ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, έγκριση της εκταμίευσης δόσης ύψους 10,3 δισ. ευρώ και οδικός χάρτης ρύθμισης του χρέους... Έτσι, ήρεμα κι απλά, χωρίς θριαμβολογίες και επικοινωνιακά ταρατατζούμ... 

Είναι δυνατόν; 

Σκέφτομαι πως, αν είχε πετύχει τέτοια συμφωνία η ΝΔ, ο Παπαμιμίκος και ο Άδωνης θα χοροπηδούσαν αγκαλίτσα στο Σύνταγμα, ο Ψυχάρης θα έπαιρνε μπόνους ένα ακόμα... προσωπικό δάνειο 50 εκατομμυρίων και ο Κυριάκος, χεσμένος απ' τη χαρά του, θα έδινε εντολή να χτιστούν άλλοι 15 καμπινέδες στο πατρικό του σπίτι. Τώρα πίκρα. Και δηλητήριο: η κυβέρνηση τα έδωσε όλα και δεν πήρε τίποτα!.. 

Είναι δυνατόν; Και θα μπορούσε, αν δεν είχε τις πλάτες των διαπλεκομένων ΜΜΕ (που, ακόμα και συντετριμμένα από το βάρος της ανομίας τους, εξακολουθούν να στήνουν σκηνικά καταστροφής), να διασπείρει τέτοιες μηδενιστικές ανοησίες στη θέση πολιτικών εκτιμήσεων και πολιτικής κριτικής; Την 25η Μαϊου, ημέρα Τετάρτη; Ακριβώς τη μέρα που ο δικός τους Γερούν Ντάισελμπλουμ (ναι, ο "Γερούν, γερά...") βγαίνει και ανακοινώνει την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης; Που είχε αποτύχει να ολοκληρώσει το κόμμα του Κυριάκου, πετώντας στα σκυλιά των συμφερόντων της ελληνικής και ευρωπαϊκής ελίτ τις πενταετείς θυσίες των Ελλήνων μισθωτών και συνταξιούχων; Και την ολοκλήρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ (ακριβώς όπως, προεκλογικά, υποσχέθηκε), χωρίς περικοπές μισθών και συντάξεων, αποσπώντας ταυτόχρονα την εκταμίευση της δόσης των 10,3 δισ. σε πακέτο με την ελάφρυνση του χρέους; Είναι δυνατόν; 

 Είναι δυνατόν να έχει επιτευχθεί "μια συμφωνία - σταθμός για την Ελλάδα", τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ να πανηγυρίζουν γι' αυτήν, υπαινισσόμενα την αρχή του τέλους του ελληνικού δράματος, και τα ελληνικά ΜΜΕ (πλην δυό εξαιρέσεων), σε μια φάλτσα συμφωνία με τα κόμματα της αξιωματικής και της ελάσσονος αντιπολίτευσης, να κραυγάζουν μεμψιμοιρίες και δηλητήρια; 

Περιμένοντας το "μετά" 

Και όμως συμβαίνει: η πολιτική του Κυριάκου Μητσοτάκη χρήζει μελέτης, είπε προ ημερών ο Αλέξης Τσίπρας, καθώς "αναδεικνύει το στρατηγικό αδιέξοδο στο οποίο έχουν πέσει οι δυνάμεις που πέρυσι συγκρότησαν το κίνημα «μένουμε Ευρώπη», το σχήμα που υποστήριζε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήθελε να οδηγήσει τη χώρα εκτός ευρώ"... 

Πράγματι, η Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι εγκλωβισμένη αντικειμενικά στο στρατηγικό αδιέξοδο που ορίστηκε από τον θρίαμβο του ΣΥΡΙΖΑ στο δημοψήφισμα και την απουσία εναλλακτικής αντιπολιτευτικής πρότασης, από τη στιγμή της απόφασης του Αλέξη Τσίπρα να παλέψει για την έξοδο της χώρας από τον "φαύλο κύκλο της λιτότητας" μέσω της διαπραγμάτευσης και όχι της ρήξης. 

Αλλά αυτή είναι η πολιτική πλευρά του δεξιού προβλήματος. Γιατί, πέρα από την παγιοποίηση του στρατηγικού αδιέξοδου της ΝΔ, η θετική συμφωνία - πακέτο που απέσπασε η κυβέρνηση απ' τους δανειστές συντρίβει οριστικά τα διαπλεκόμενα όνειρα της "αριστερής παρένθεσης" ανοίγοντας χώρο στα συριζαίϊκα όνειρα για το "μετά". 

Όλα αυτά στο μακροϊκονομικό και... μακροπολιτικό επίπεδο. Στο επίπεδο της καθημερινότητας, ούτε μνημόσυνα , ούτε πανηγύρια. Οι απλοί άνθρωποι του λαού μάζεψαν τις τελευταίες δυνάμεις του μηνός μαζί με κάτι πενταροδεκάρες που τους απέμειναν και βγήκαν για να πάρουν μια φρατζόλα ψωμί, λίγο καφέ. λίγη ζάχαρη. Όσο για τη δόση και τα κοινόχρηστα, "περάστε την πρώτη του μηνός". Μέχρι κυβερνητικής νεωτέρας...

Νίκος Τσαγκρής

Η "παρένθεση" που γίνεται... καθεστώς!

Καθώς η μνημονιακή περιπέτεια της "πρώτη φορά Αριστεράς" ολοκληρώνεται, ανοίγει ο δρόμος για έναν - κάποιο "κοινωνικό μετασχηματισμό"  

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

Οι ηγέτες και οι ηγετίσκοι της σοσιαλφιλελεύθερης αντιπολίτευσης χύνουν δηλητήρια δάκρυα: η Ελλάδα, παρά τις δυσκολίες, καταφέρνει να δημιουργήσει συνθήκες εξόδου από την κρίση και η περίφημη "αριστερή παρένθεση" παρατείνεται. Τόσο, που κινδυνεύει να γίνει... καθεστώς: "αν είναι τόσο μεγάλη η παρένθεση, φαντάσου πόσο μπορεί να τραβήξει το αφήγημα", σκέφτεσαι, αλλά δεν ξέρεις ούτε ο ίδιος αν το σκέφτεσαι για καλό ή για κακό. Διότι, ναι μεν είσαι αριστερός και στηρίζεις την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ προκειμένου να μην ευοδωθούν οι διαπλεκόμενες προσδοκίες της αντιπολίτευσης περί "αριστερής παρένθεσης", αλλά, κακά τα ψέματα, έχεις κουραστεί να υπομένεις τη ζωή εντός 

"παρενθέσεως". Και περιμένεις πώς και πώς το πέρασμα από την "παρένθεση" στο "αφήγημα". 

Αυτό ακριβώς: να περάσουμε εδώ και τώρα από την "παρένθεση" στο "αφήγημα", είναι το "θέλω" κάθε συνεπούς αριστερού, η επιθυμία κάθε συνειδητού πολίτη που, στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου 2015, ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ. Αφού, παρένθεση γι΄αυτούς, για όλους εμάς (όπως και για την κυβέρνηση και για τον ΣΥΡΙΖΑ, ελπίζουμε), ήταν ο αναγκαστικός συμβιβασμός• "προκειμένου να βγει η χώρα από τον φαύλο κύκλο της λιτότητας μέσα απ' τη συμφωνία του Ιουλίου (σ. σ: το τρίτο μνημόνιο) και την εφαρμογή της. Την αξιολόγηση, την ελάφρυνση του χρέους. Και όχι βέβαια η... "αριστερή παρένθεση" που ονειρεύονταν και ενορχήστρωναν οι διαπλεκόμενοι ηγέτες και ηγετίσκοι της σοσιαλφιλελεύθερης αντιπολίτευσης από την πρώτη ημέρα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.  

Η... δικιά μας "παρένθεση" 

Ας το ομολογήσουμε, η δικιά μας "παρένθεση" (η οκτάμηνη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης προκειμένου να δημιουργήσει συνθήκες εξόδου από την κρίση χωρίς να λεηλατήσει περαιτέρω τα έσχατα εισοδήματα μισθωτών και συνταξιούχων) δεν είναι παρά η συνέχεια και, ελπίζουμε, το τέλος της επάρατης μνημονιακής επταετίας. Επί της ουσίας, μόνο ποιοτικά διαφέρει από εκείνη τη σαδιστικού χαρακτήρα κυβερνητική βία, αυτή τη μνημονιακή, ας την πούμε, διαστροφή που, μετά τις μαζικές αλλά άκαρπες αντιδράσεις του ελληνικού λαού – κίνημα «αγανακτισμένων» κλπ. –, εγκαταστάθηκε στη χώρα. Και, στο κοινωνικό πεδίο, μεταλλάχθηκε σε μια μαζική ψύχωση που προσομοιάζει στον φροϋδικό «ηθικό μαζοχισμό*» 

Ο εν λόγω «ηθικός μαζοχισμός» (που, κατά τη γνώμη μου, απ' την αρχή της μνημονιακής λαίλαπας κατέλαβε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας) συνδέεται με την κατάθλιψη και χαρακτηρίζεται από την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά των διαταραγμένων: βασικός τους στόχος η «τιμωρία του ανήθικου» με την αποφυγή, όμως, επιθετικών αντιδράσεων απέναντι στους «άλλους», την κατεύθυνση της τιμωρίας προς τον εαυτό τους. 

Εδώ, χωρίς καμιά διαγνωστική ή συγκριτική πρόθεση, σημειώνω μια μερική θεραπεία της συγκεκριμένης κοινωνικής διαταραχής με την άνοδο της Αριστεράς στην κυβερνητική εξουσία, καθώς και ένα εν μέρει, επίσης, ξανακύλισμα στη διαταραχή μετά το συμβιβασμό και τη δικιά μας, όπως είπαμε "παρένθεση": τη μνημονιακή παρένθεση της "πρώτη φορά Αριστεράς" 

Το πέρασμα στο "αφήγημα" 

Λοιπόν, που λέτε, καθώς η "αριστερή παρένθεση" τείνει να γίνει... καθεστώς, το βασικό κυβερνητικό μέλημά οφείλει να στραφεί στη μετάβαση από την "παρένθεση" (τη μνημονιακή παρένθεση της "πρώτη φορά Αριστεράς") στο "αφήγημα", (το καθ' εαυτού αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ). Το πέρασμα, δηλαδή (με τα λόγια του Κώστα Δουζίνα), στον δεύτερο κυβερνητικό "χρονισμό", έναν μεσοπρόθεσμο κύκλο κατά τη διάρκεια του οποίου η κυβέρνηση επιχειρεί την αριστερή διακυβέρνηση με βασικό εργαλείο της το προγραμματικό "παράλληλο πρόγραμμα". Μέσω των εφαρμογών του οποίου "αρχικά θα περιορίσει και μετά θα αντικαταστήσει τις υφεσιακές και άδικες μνημονιακές πολιτικές", στοχεύοντας στον κοινωνικό μετασχηματισμό... 

Κλείνω με ένα υπαρξιακό, ας πούμε, κυβερνητικό προαπαιτούμενο, προκειμένου να ευδοκιμήσει (αν τελικά επιτευχθεί η συμφωνία) η μετάβαση από την "παρένθεση" στο "αφήγημα", όπως τίθεται από τον Βρετανό δημοσιογράφο Πολ Μέϊσον σε πρόσφατη συνέντευξή του: ο ΣΥΡΙΖΑ «κατοικεί» τους ανώτερους ορόφους των υπουργείων, αλλά δεν «χτύπησε» επαρκώς την ολιγαρχική εξουσία μέσα στα υπουργεία. Και αυτό είναι κάτι που έπρεπε να έχει κάνει. Εάν μείνει στην εξουσία, πρέπει να «καταλάβει» ολόκληρα τα υπουργεία και να αναγκάσει τους πάντες να υπόκεινται σε λογοδοσία. Να παύσουν να υπερασπίζονται την ολιγαρχική εξουσία στα ΜΜΕ. Να τη διαλύσουν... 

*Με τον όρο «ηθικός μαζοχισμός, ο Φρόιντ προσπαθεί να εξηγήσει την συμπεριφορά εκείνη κατά την οποία το κοινωνικό υποκείμενο αναζητεί για τον εαυτό του τη θέση του θύματος με σκοπό να δομήσει την ταυτότητά του. Στη διαδικασία αυτή, ο πόνος ανάγεται σε νομιμοποιητικό στοιχείο της ταυτότητας. Ο πόνος ερμηνεύεται, δηλαδή, για τους μαζοχιστές σαν απόδειξη της ύπαρξής τους.

Νίκος Τσαγκρής

"Να φύγει ο Τσίπρας να σωθούμε"!..

Τίποτε το θετικό για τα διαπλεκόμενα ΜΜΕ: Ούτε η αξιολόγηση, ούτε η ελάφρυνση του χρέους, ούτε ο "κόφτης" αλά ελληνικά. Μόνο "να φύγει ο Τσίπρας να σωθούμε"!... 

Τα αγγλικά μου είναι επιπέδου... πλατείας Συντάγματος. Τα αγγλικά που μιλούσαν τα «καμάκια» της Αθήνας στη δεκαετία του '70, εννοώ: Do you like, μαντμαζέλ, the Greece και τα λοιπά. Παρ' όλα αυτά, για να γλιτώσω το πρετεντέρειο ψυχιατρείο, άρχισα να βλέπω ειδήσεις στο EURONEWS και στο B.B.C. Κι ό,τι πιάνει το μάτι μου και τ' αυτί μου. 

Ωστόσο, μία από τις προηγούμενες μέρες, λόγω των "πρώτη φορά καλών ειδήσεων" από το μέτωπο της διαπραγμάτευσης (ολοκλήρωση της αξιολόγησης μετά ελαφρύνσεως του χρέους κλπ. κλπ.), επέστρεψα σε δελτίο ελληνικού καναλιού. Να δώ μήπως άλλαξε το... κλίμα της ενημέρωσης. 

Το δελτίο, από τα πρώτα λεπτά, έδειξε τις προθέσεις του για την αντιμετώπιση των "πρώτη φορά καλών ειδήσεων" από το μέτωπο της διαπραγμάτευσης. "Δράμα"!.. "Τραγωδία"!.. Τίποτε το θετικό: ούτε η αξιολόγηση, ούτε η ελάφρυνση χρέους, ούτε ο "κόφτης" αλά ελληνικά (χωρίς προαπαιτούμενα μέτρα), και "τέταρτο μνημόνιο", "νέα εθνική προδοσία", "φύγετε τώρα, να έρθει ο Κυριάκος να μας σώσει"!.. 

Παρακολούθησα τη... δίκη του Τσίπρα, του Τσακαλώτου και των άλλων κομμουνιστοσυμμοριτών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ - που "δεν παραδόθηκαν στον Σόϊμπλε και στο ΔΝΤ αλλά έκαναν του κεφαλιού τους"(!) - για δέκα ολόκληρα λεπτά, μέχρι που η ακροαματική διαδικασία άρχισε να μου προκαλεί ναυτία. 

Ώσπου βγήκε στο... πόντιουμ ο αρχιεισαγγελέας της δημοσιογραφικής διαστροφής. Που, ως συνήθως, με το αρρωστημένο πάθος ήρωα του Μαρκησίου ντε Σαντ, άρχισε να αγορεύει το σαδομαζοχιστικό του αντισύριζα μένος: πολιτικό αίμα και σπέρμα... 

Η συνθήκη TTIP 

Δραπέτευσα στο δελτίο του EURONEWS. Πρώτο θέμα, μια επερχόμενη καταστροφή του πλανήτη, ή κάτι τέτοιο. Και η ακριβής (μετρημένη, δηλαδή) συμβολή όλων των πολιτισμένων χωρών σ' αυτήν. Με τις ΗΠΑ πρώτες και καλύτερες ανάμεσά τους. Και την Ευρωπαϊκή Ένωση να τους κρατάει τα μπόσικα, που έλεγε και ο μακαρίτης ο πατέρας μου. 

Για να γίνω πιο σαφής, το θέμα ήταν η διαρροή 248 απορρήτων (διαβαθμισμένων) εγγράφων της περίφημης TTIP και οι θανάσιμοι κίνδυνοι που, μέσω αυτών, αποκαλύπτεται πως απειλούν τον πλανήτη και το περιβάλλον του: το κλίμα, την ασφάλεια της διατροφής μας, καθώς και μία σειρά από θεμελιώδη κεκτημένα δεκαετιών, αποτελούν αντικείμενα εμπορικών διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Γράφω "της περίφημης TΤIP" και συνειδητοποιώ ότι δεν έχω ιδέα πόσο "περίφημη" είναι στη χώρα μας η TΤIP, αν ο μέσος Έλληνας γνωρίζει ότι TTIP σημαίνει "Διατλαντική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων" για παράδειγμα. Κι αν αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για την πλήρη απελευθέρωση των εμπορικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις οδυνηρές συνέπειές που αυτή η "απελευθέρωση" θα επιφέρει στη ζωή των Ευρωπαίων. Οι οποίοι ξεσηκώνονται ήδη ενάντια στην TTIP και διαδηλώνουν. Στη Γαλλία, στην Γερμανία, στην Αυστρία. Και μάχονται, και συγκρούονται με τις αστυνομικές δυνάμεις, και καταλαμβάνουν τη θέση που τους αρμόζει - που αρμόζει στην είδηση - στα ευρωπαϊκά τηλεοπτικά κανάλια. Ενώ για τα ελληνικά κανάλια το θέμα είναι τζούφιο, δίχως αντιπολιτευτικό ενδιαφέρον, δίχως συριζαίϊκο αίμα, ανάξιο προβολής. 

 Ας το... φιλοσοφήσουμε... 

Μα, πράγματι, από μια άποψη ο επερχόμενος οικολογικός θάνατος δεν είναι είδηση για εμάς τους Έλληνες, για την πλειονότητά μας. Αφού, ενώ καταστρέφουμε συστηματικά το περιβάλλον, δηλώνουμε, στωικά, απαισιόδοξοι για το μέλλον και ταυτόχρονα αισιόδοξοι για το προσωπικό μας μέλλον, θεμελιώνοντας μια ακραία αντίφαση: πώς είναι δυνατόν να είσαι απαισιόδοξος για το μέλλον του κόσμου και, ταυτόχρονα, αισιόδοξος για το προσωπικό σου μέλλον σ' αυτόν τον κόσμο; 

Προσωπικά, δηλώνω οριστικά απαισιόδοξος. Όχι μόνο για το περιβαλλοντικό μέλλον και την... TTIP, αλλά και για το όλον... προτσές της Ιστορίας... Εξαρτάται από το πώς βιώνεις τον χρόνο, πώς τοποθετείσαι στη σχέση άνθρωπος-κόσμος: «Αυτό που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους της εποχής μας (παρατηρεί ο Kώστας Aξελός), αν υποθέσουμε ότι αποτελεί ακόμη εποχή, είναι ότι σέρνονται μισοευχαριστημένοι - μισοδυσαρεστημένοι, ούτε ευχαριστημένοι ούτε δυσαρεστημένοι, πάνω σε μια Γη που βαδίζει προς την ερήμωση». 

Πίστευα πως αυτό που ξεχώριζε τους Έλληνες ήταν η ενστικτώδης οικουμενική, ας τη χαρακτηρίσουμε, οπτική: ότι βίωναν την ύπαρξή τους περισσότερο στη σχέση «άνθρωπος-κόσμος» παρά στη σχέση «άνθρωπος-εγώ». Και ότι, δηλώνοντας την απαισιοδοξία τους για το μέλλον της χώρας, σημειώνουν την απαισιοδοξία τους για τη γενικότερη πορεία της ανθρωπότητας που περιλαμβάνει και τους ίδιους, ως μέρος της. 

Μια ακόμα αυταπάτη; Ίσως. Το σίγουρο είναι ότι μένω εκτός. Εκτός ελληνικών τηλεοπτικών δελτίων εννοώ: από την ελληνόφωνη καταστροφολογία του αντισύριζα μένους προτιμώ την αγγλόφωνη. Που είναι και... αντί TTIP.

Νίκος Τσαγκρής

Ο Ολάντ, ο Τσίπρας και οι άλλοι

Το ισχνό αφήγημα της προσέγγισης των Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών με την ευρωπαϊκή Αριστερά 

 Γράφει ο

Νίκος Τσαγκρής

Τελευταία, οι ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες μάς πάνε, με πρώτο και καλύτερο τον Ιταλό Τζιάνι Πιτέλα. Ο τύπος, ούτως ή άλλως, δεν παίζεται, αλλά στην τελευταία του συνέντευξη (στο EuroActiv.com) υπερέβαλλε εαυτόν. Γενναιότερος όλων, προέταξε τα... σοσιαλδημοκρατικά του στήθη προκειμένου να υπερασπιστεί την χώρα μας• τον Αλέξη Τσίπρα και την κυβέρνησή του: "οι καρχαρίες θέλουν να καταδικάσουν σε θάνατο την Ελλάδα", είπε. Αλλά δεν έμεινε εκεί, ονομάτισε τους "καρχαρίες" με ένα ασυνήθιστο, για Ευρωπαίο σοσιαλδημοκράτη, θάρρος. "Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι Γερμανοί είναι οι "καρχαρίες", εξήγησε. Και, κολλητά, αποκάλυψε κάτι που, πέρα από παραπολιτικές ειρωνείες, φαντάζει εξαιρετικά τολμηρό, ακόμα και για την... κόρη μας τη σοσιαλίστρια: "οι καρχαρίες θέλουν να δουν την Ελλάδα να βυθίζεται, όμως οι Σοσιαλιστές σκοπεύουν να τους εμποδίσουν", είπε χωρίς φόβο και πάθος ο φοβερός Ιταλός! Που πάει να πει ότι οι Γερμανοί και το ΔΝΤ επιχειρούσαν και πάλι τις προηγούμενες μέρες ένα πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης Τσίπρα (this is a coup), όπως εκείνο του περασμένου Ιούλη. Τι λέτε, θα τολμούσε να πει κάτι τόσο αντισυστημικό η κληρονόμος των περιτριμμάτων του ΠΑΣΟΚ, η Ελληνίδα σοσιαλίστρια κ. Γεννηματά; 

Και όμως, ο Τζιάνι Πιτέλα το τόλμησε, το είπε καθαρά: "από τη μία το ΔΝΤ, από την άλλη οι Γερμανοί καρχαρίες του είδους του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε", είπε, "προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν διαστρεβλωμένα μέσα για να ανατρέψουν μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση..." 

 Σύγκλιση ή "ξέπλυμα"; 

Χωρίς αστεία, ο Τζιάνι Πιτέλα δεν είναι κανένα τυχαίο πρόσωπο, είναι ο επικεφαλής της ευρωομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατικών και, προφανώς, αυτά που λέει εκφράζουν κάτι παραπάνω απ' την προσωπική του άποψη: η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία επιθυμεί να διαμορφώσει ένα πλαίσιο σύγκλισης μεταξύ σοσιαλιστικών και αριστερών κομμάτων των χωρών μελών της ΕΕ, και αυτό είναι κάτι που δεν κρύβεται. Αντίθετα, η συγκεκριμένη... επιθυμία, αυτό το φλερτ των Ευρωπαίων σοσιαλιστών με την ευρωπαϊκή Αριστερά είναι πλέον δημόσιο. Και, καθώς προσωποποιείται επικοινωνιακά στην καλή επαφή του Γάλλου πρωθυπουργού Φρανσουά Ολάντ με τον Έλληνα ομόλογό του Αλέξη Τσίπρα, παίρνει διαστάσεις ενός πανευρωπαϊκού παραπολιτικού event διανθισμένου με κάθε λογής σχόλια και κουτσομπολιά. Βασικότερο και πιο ενδιαφέρον εξ αυτών, εκείνο που θέλει την αφομοιωμένη από τον συστημικό νεοφιλελευθερισμό ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία να επιχειρεί το ιδεολογικό της "ξέπλυμα" ακολουθώντας το "ελληνικό παράδειγμα" : την κομματική και κυβερνητική θεώρηση του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή, "που αμφισβητεί στην πράξη την πολιτική της λιτότητας και το σύστημα που την επιβάλλει". 

Από την άλλη, υπάρχει ο πάγιος στρατηγικός στόχος του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα για τη δημιουργία ενός αριστερού - προοδευτικού μετώπου απέναντι στις ακραίες, ακροδεξιές και νεοφιλελεύθερες φωνές, τόσο στο θέμα του συστημικού οικονομικού μοντέλου, όσο και στο θέμα του προσφυγικού ζητήματος. 

Επιτακτική ανάγκη 

Ουσιαστικά, το ισχνό αφήγημα της προσέγγισης των Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών με την ευρωπαϊκή Αριστερά ξεκινά δυόμισι χρόνια πριν, από μια πρώτη καλή επαφή του Αλέξη Τσίπρα με τον Ματτέο Ρέντσι. Στην ίδια φάση, ο Μάσιμο Ντ' Αλέμα δούλευε ήδη την ιδέα μιας επιχείρησης - απαγκίστρωσης των Ευρωπαίων σοσιαλιστών από τον κυβερνητικό νεοφιλελευθερισμό στον οποίο είχαν ενσωματωθεί: "για μια σοσιαλιστική επανεκκίνηση με αιχμή τη στροφή κατά της λιτότητας" ήταν η... φοβερή ιδέα. 

Κατά τον Ντ' Αλέμα, η προσέγγιση με τον Αλέξη Τσίπρα ήταν απαραίτητη "προκειμένου να ανασυγκροτήσουμε την σοσιαλιστική οικογένεια με αριστερή πορεία πλεύσης». Το 2014 ο Ιταλός πολιτικός επισκέπτεται την Αθήνα και συναντά τον Τσίπρα: ο Ντ΄Αλέμα προσκάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ να μπει στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, ο Τσίπρας όμως επέστρεψε την πρόσκληση στον αποστολέα της, έγραφε τότε η διαδικτυακή Huffington. Ωστόσο, από τότε άρχισε να λειτουργεί μια σταθερή γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στους Ευρωπαίους σοσιαλιστές και τον ΣΥΡΙΖΑ, που στερεώθηκε και διευρύνθηκε κατά την περίοδο της πρωθυπουργίας του Αλέξη Τσίπρα με Ολάντ και Σουλτς και Ρέντσι και Πιτέλα... Και να οι προσκλήσεις και να τα κουτσομπολιά. Και να... οι γάμοι και τ' αρραβωνιάσματα... 

Όπως και να 'χει, (ακόμα κι αν πρόκειται περί "ξεπλύματος" που λέγαμε), η προσέγγιση σοσιαλιστών - ριζοσπαστικής Αριστεράς στη σημερινή ευρωπαϊκή συγκυρία είναι απόλυτα αναγκαία, προκειμένου να διασωθεί "ό,τι δεν έχει καταφέρει ακόμα να καταστρέψει η νεοφιλελεύθερη Δεξιά", που λέει κι ο Μποαβεντούρα ντε Σόουζα Σάντος. Σ' αυτήν, ακριβώς, την προσέγγιση ποντάρει και ο Αλέξης Τσίπρας όταν εμφανίζεται αισιόδοξος για την κατάληξη της διαπραγμάτευσης δηλώνοντας ότι "η θέση της χώρας μας και οι συμμαχίες της στην Ευρώπη είναι πολύ πιο ισχυρές από κάθε άλλη φορά από τότε που ξεκίνησε η κρίση".

Νίκος Τσαγκρής

Το Κουρείο (Όταν πηγαίναμε στον Επιτάφιο*)

Γράφει ο
Νίκος Τσαγκρής

Ετοιμαζόμαστε, θυμάμαι, από νωρίς. Και μη θαρρείτε ότι γινόταν τίποτα σπουδαίο. Μέσα μας μόνο κάτι περίεργο συνέβαινε. Κάτι μοναδικό, που είχε τη μυρωδιά βιολέτας, τη γεύση της ανάλαδης φακής και αυτή την πένθιμη μελαγχολία του σούρουπου. Όμως πολύ περισσότερο από κάθε μέρα. Ίσως γιατί, τη μέρα αυτή του Επιταφίου, η δύση του ήλιου ήταν πάντα μυστική. Απλώς σκοτείνιαζε και μέσα απ' τα μαύρα σύννεφα, έτρεχαν κι’ έπεφταν στη γη χοντρές, αραιές σταγόνες. Σαν δάκρυα της θλίψης ακριβά…. Και τότε αυτό συνέβαινε: ντυνόμαστε, παίρναμε τα κεριά, κίτρινα πάντα, και ανηφορίζαμε στον χωματόδρομο, ως τις γραμμές του τρένου...

Η νύχτα ήταν πυκνή σαν φτάναμε στο κουρείο του Θανάση. Ήταν ο θείος μας και κράταγε το μαγαζί ανοιχτό, για να μας περιμένει. Μπαίναμε μέσα, μας καλοδεχότανε, μας γέμιζε με χάδια και φιλιά κι αμέσως έπιανε να κουβεντιάζει μυστικά με τη μητέρα. Εμείς ξαπλώναμε στον ψάθινο μεγάλο καναπέ και αρχίζαμε γκριμάτσες στους καθρέφτες. Τεράστιους, κρυστάλλινους, οβάλ, μέσα στην ακριβή κορνίζα, έπιαναν απ' το πάτωμα σχεδόν, ως το ταβάνι. Στο πάνω μέρος, στην κορυφή, υπήρχαν τα αετώματα με σκαλιστά αγγελάκια. Μπροστά τους οι περίτεχνες ξύλινες κομμωτικές πολυθρόνες, με προεξέχοντα τα αναπαυτικά στηρίγματα ποδιών και τα απαλά πτυσσόμενα μαξιλαράκια.

Ήταν κουρείο κι όμως έμοιαζε, στα παιδικά μας μάτια, σαν ανάκτορο. Με τα μπαρόκ φωτιστικά, τις ξύλινες λακαρισμένες τουαλέτες  με τους γυαλισμένους μπρούντζους, γεμάτες με ξεχωριστά καλλυντικά και ηδονικά μυρωδικά μέσα σε εξαίσια γυάλινα, χρωματιστά δοχεία... Έτσι ξεχνιόμαστε, χαζεύαμε. Και πότε – πότε, βγάζοντας κρυφά από την τσέπη το κλεψιμαίικο κουλουράκι της Λαμπρής, δαγκώναμε, γεμάτοι τύψεις που παραβιάζαμε την αυστηρή νηστεία, μια τόση δα μπουκιά. Μέχρι που ακούγαμε τις πένθιμες καμπάνες να χτυπούν…

Αμέσως βγαίναμε έξω. Τα καταστήματα έκλειναν σιγά – σιγά, τα φώτα σβήνανε κι ο δρόμος γέμιζε με ήχους εκκωφαντικούς απ’ τις αδέσποτες μεγάλες τρακατρούκες, που έσκαγαν ξαφνικά μπροστά σου, και τους θορύβους των δικτυωτών ρολών που, κατεβαίνοντας, ασφάλιζαν και κλείδωναν τότε τα μαγαζιά...

Σε λίγο ακούγαμε από μακριά την μπάντα να παιανίζει πένθιμα κι έφτανε αυτό για να ξαναφουντώσει μέσα μας η ιερή αγωνία για το δράμα του Ιησού. Ύστερα βλέπαμε τα εξαπτέρυγα από μακριά κι ευθύς ανάβαμε τα κίτρινα κεριά, καθώς η λυπημένη ατμόσφαιρα της νύχτας εξέπεμπε μια μελωδία δοξαστική, λυτρωτική, βυζαντινή, εν χορώ, γενναία: Αι γενεαί πάσαι ύμνον την ταφήν σου προσφέρουσι, Χριστέ μου...



Και ξάφνου βλέπαμε τον Επιτάφιο, τον πιο ωραίο. Με αψίδες από άλικα γαρίφαλα που έπαιρναν σχήμα μίτρας ποιμαντορικής μέσα στη λάμψη απ' τα αναμμένα φαναράκια στις γωνιές και στην κορυφή – τα πλαϊνά ανθοστόλιστα με άσπρες και μοβ βιολέτες και πανσέδες.Κι έτσι όπως πέρναγε μπροστά μας μες στη νύχτα,ιπτάμενος, στους ώμους των πιστών, φάνταζε στα αθώα μάτια μας, τα παιδικά, σαν την «Αγιά Σοφιά», να περπατάει και αυτή ανάμεσα στα πλήθη των πιστών. 

Τότε, ασυνείδητα, με δέος που έφτανε απ’ τη γη ως τον ουρανό, ενώναμε τα δάχτυλα του δεξιού χεριού, τα φέρναμε στο σώμα εμπρός και κάναμε το σήμα τον σταυρού...    

*Από τη συλλογή Εγώ Εμείς Αυτοί είμαστε, Εκδόσεις Καστανιώτη

Νεοφιλελέδες και ξετσίπωτα διεφθαρμένοι

Πολιτικοί που διεκδικούν το... δικαίωμα στην κλοπή, τη μίζα τη δωροδοκία, χωρίς ηθικούς και νομικούς περιορισμούς   

“Οι πολιτικοί δε σταμάτησαν να κλέβουν, αλλά έχουν σταματήσει να αισθάνονται ντροπή, όταν το πράττουν. Τώρα ζητούν με πείσμα το δικαίωμα να κάνουν φανερά ό,τι έκαναν με μυστικότητα", δήλωσε ο Ιταλός δικαστής Πιερκαμίλο Νταβίγκο σε πρόσφατη (22/4/2010) συνέντευξή του, στην “Corriere della Sera”. O Πιερκαμίλο Νταβίγκο είναι Ιταλός δικαστής, ένας από τους εισαγγελείς που πριν 24 χρόνια ηγήθηκαν της εισαγγελικής έρευνας κατά της πολιτικής διαφθοράς που είναι γνωστή ως "Επιχείρηση Καθαρά Χέρια". 

Καθώς διάβαζα τη δεύτερη φράση της δήλωσής του, που σε απλά ελληνικά σημαίνει ότι οι σημερινοί πολιτικοί διεκδικούν πεισματικά το δικαίωμα να κλέβουν στα φανερά, ήρθε στο νου μου, υποσυνείδητα, η εικόνα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Δίπλα του η σύζυγός του και ο μίστερ Μπόργιανς-Παπασταύρου, ο Σαμαράς, η Ντόρα κι ο Χριστοφοράκος. Ως πικετοφόροι - διαδηλωτές μπρος στο άγαλμα του Αγνώστου, να διεκδικούν το δικαίωμα στην κλοπή, τη μίζα τη δωροδοκία, χωρίς ηθικούς και νομικούς περιορισμούς: να κάνουν φανερά ό,τι έκαναν μέχρι τώρα, (αυτοί και οι... προγονοί τους) με μια - κάποια μυστικότητα και μια - κάποια ντροπή. 

Αλλά ποιά μυστικότητα και ποιά ντροπή; Είναι νωπή ακόμα η ξεδιάντροπη σιωπή με την οποία κατάπιαν το αμείλικτο κατηγορητήριο του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα (στην προ μηνός συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών για τη διαφθορά και τη Δικαιοσύνη) οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Ευάγγελος Βενιζέλος. Αντιδρώντας σαν εκπρόσωποι μιας πολιτικής κλεπτοκρατίας πιο προωθημένης απ' αυτήν που καταγγέλλει ο Πιερκαμίλο Νταβίγκο: κλέβουμε στα φανερά και χωρίς καμιά ντροπή... 

Η... ενάρετη Γερμανία 

Ο δικαστής Νταβίγκο ηγείται της Ιταλικής Ένωσης Δικαστών, (κάτι σαν τη δική μας ¨Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων) και μέσα από τη συνέντευξη του στην “Corriere della Sera” προειδοποίησε τον Ματέο Ρέντσι για τα πρωτοφανή επίπεδα ανόδου της διαφθοράς και της διαπλοκής των πολιτικών: η διαφθορά των πολιτικών σήμερα, είναι ακόμη χειρότερη, από αυτήν του 199 είπε, ξεσηκώνοντας πολιτική θύελλα για το ρόλο της δικαιοσύνης στην Ιταλία, ασκώντας σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση για την αδυναμία της να αντιμετωπίσει αυτή τη γάγγραινα που σαπίζει το σώμα της πολιτικής 

Στην πραγματικότητα ο ιταλός εισαγγελέας έθεσε το εκρηκτικό θέμα της πολιτικής διαφθοράς επί του ιταλικού τάπητος, ωστόσο τα σκάγια πήραν ολόκληρη την Ευρώπη. Εντάξει, η Ιταλία κατέχει την 61η θέση στη λίστα διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας για το 2015 και την προτελευταία θέση της σχετικής λίστας των κρατών-μελών της ΕΕ, πάνω μόνο από τη Βουλγαρία. 

Αλλά και η Γερμανία, ας πούμε, δεν πάει πίσω: στη χώρα της προτεσταντικής... κανονικότητας η πολιτική διαφθορά ευδοκιμεί, (είναι γνωστό άλλωστε ότι εκεί η δωροδοκία είναι, τρόπον τινά, θεσμοθετημένη) και το κόστος της πιθανολογείται στα 200 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, («Welt Online»). Είναι χαρακτηριστικό το ότι η... ενάρετη Καγκελάριος Α. Μέρκελ έχει απορρίψει επανειλημμένως το Σύμφωνο κατά της διαφθοράς του ΟΗΕ, παρά τις διεθνείς πιέσεις και παρά το γεγονός ότι έχει επικυρωθεί από τη συντριπτική πλειονότητα (πάνω από 160 χώρες) των χωρών - μελών του ΟΗΕ... 

Το παράνομο είναι νόμιμο! 

 "Δεν ντρέπονται καθόλου", σχολιάζει στο TVX (20 Απρ. 2016) ο Στέλιος Κούλογλου: "μια εβδομάδα μετά τα Panama Papers, που αποκάλυπταν τις χιλιάδες offshore που είχαν στήσει προσωπικότητες και εταιρείες για να φοροδιαφεύγουν, τι νομίζετε ότι ψήφισε η πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Την νομική προστασία των μυστικών των εταιρειών, απέναντι σε πιθανές απόπειρες να δοθούν στη δημοσιότητα!..

" Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ αποκαλύπτει ότι την πρωτοβουλία για την νομοθεσία είχε το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα της κυρίας Μέρκελ, του κυρίου Σόιμπλε (και της ΝΔ), με το επιχείρημα ότι όλο και περισσότερες επιχειρήσεις πέφτουν θύματα διαρροών και βιομηχανικής κατασκοπείας!.. 

Μοιάζει απίστευτο αλλά αυτή είναι η πολιτική αλήθεια τους και είναι μια "αληθεια" που διασταυρώνεται με την εμβληματική, της πολιτικής διαφθοράς, ατάκα των καιρών μας: «Ηθικό είναι το νόμιμο»! Και ακόμα χειρότερα, αφού, σύμφωνα και με τον ιταλό εισαγγελέα Πιερκαμίλο Νταβίγκο τώρα ζητούν να κάνουν και το παράνομο νόμιμο, "να κάνουν φανερά ό,τι έκαναν με μυστικότητα". 
Γενικότερα, η πολιτική όπως ασκείται στους καιρούς μας, δεν είναι παρά ένα εγκληματικό παιχνίδι με τη διαφθορά, που την σκοτώνει: "η πολιτική είναι νεκρή, αφού νεκρές είναι και οι ιδεολογίες και οι φιλοσοφίες από τις οποίες ισχυρίζεται πως κατάγεται", είναι η πλέον απαισιόδοξη εκδοχή. Η πλέον αισιόδοξη είναι η αρχαία εκδοχή που θέλει τη Δημοκρατία να ανασταίνει την πολιτική. Όσο για τους πολιτικούς είναι αμφίβολο αν σταματήσουν κάποτε να κλέβουν, και να αισθάνονται ντροπή όταν το πράττουν.

Νίκος Τσαγκρής

Ο ΣΥΡΙΖΑ και το "Ελληνικό παράδειγμα"

Όταν το κόμμα που γέννησε την ευρωπαϊκή Αριστερά του παρόντος δυσκολεύεται αποδεχτεί την... πατρότητά της.  

Ο σημερινός "ΣΥΡΙΖΑ", ό,τι απέμεινε απ' τον αρχικό ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, προκειμένου να σταθεροποιηθεί στο παρόν και να αναπτυχθεί στο μέλλον ως κόμμα-κορμός της Ελληνικής Αριστεράς που είναι (που έγινε κατά την περίοδο 2010 - 2015, για την ακρίβεια), οφείλει πρώτα απ' όλα να αξιοποιήσει την κυβερνητική εμπειρία που ευτύχησε (ή μήπως ατύχησε;) να βιώσει και εξακολουθεί να βιώνει: να ερευνήσει χωρίς προκαταλήψεις και δογματικά ταμπού τη μυθική ανάδυσή του στην κυβερνητική εξουσία μέσα απ' αυτή την πρωτοφανή, για το πολιτικό σύστημα της χώρας, φαντασμαγορία κοινωνικοπολιτικών και κομματικών αναδιατάξεων που μοχλεύτηκαν από τη οικονομική κρίση, αλλάζοντας άρδην το πολιτικό σκηνικό. Να μελετήσει από στιγμή σε στιγμή, από μέρα σε μέρα κι από μήνα σε μήνα την κυβερνητική εμπειρία• που δεν είναι μια οποιαδήποτε κυβερνητική εμπειρία, αλλά η πρώτη κυβερνητική εμπειρία της Ευρωπαϊκής Αριστεράς: το περίφημο "Ελληνικό παράδειγμα", όπως ορίζεται διεθνώς. 

Αυτό το "Ελληνικό παράδειγμα" (με την εξάμηνη επική διαπραγμάτευση, το δημοψήφισμα, τον εξαναγκαστικό συμβιβασμό, τη "διάσπαση", την προσφυγή στις κάλπες εν μέσω capital control και την ολική επαναφορά του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβερνητική εξουσία) προσλαμβάνεται ως βασικό status της Αριστεράς του παρόντος από δεκάδες αριστερούς διανοητές και πολιτικούς επιστήμονες ανά την Ευρώπη και τον κόσμο. Και το περιεργάζονται, το μελετούν, το αναλύουν: η πολιτική φυσιογνωμία της Αριστεράς του παρόντος αναδύεται από το «Ελληνικό παράδειγμα», ξεκινά την αφήγησή του για την "Αριστερά του Μέλλοντος" ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους κοινωνιολόγους και θεωρητικούς της εποχής μας, ο Μποαβεντούρα ντε Σόουζα Σάντος. 

 Αλλαγή εκ των έσω 

 Αν η Αριστερά του ευρωπαϊκού παρόντος αναδύεται απ' το "Ελληνικό παράδειγμα", ο ΣΥΡΙΖΑ, ως το κόμμα που γέννησε αυτό το "παράδειγμα", οφείλει κάποτε να το αποδεχτεί ως δημιούργημά του. Οι δε θέσεις του οφείλουν, αν μη τι άλλο, να αναδιαμορφωθούν σε μια σχέση αλληλεπίδρασης μ' αυτό το "παράδειγμα": ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι (δεν δικαιούται πια να είναι) κόμμα διαμαρτυρίας. Δεν υπάρχει γι' αυτόν περιθώριο επιστροφής στη χορεία των κομμάτων που επιμένουν να αρνούνται τον δημοκρατικό πλουραλισμό και το κράτος δικαίου• όλα εκείνα τα κόμματα ή κομματίδια που, όπως γράφει ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γιώργος Χ. Σωτηρέλης*, "ταυτίζουν τον Μαρξ με τον Στάλιν, συγχέουν τον σοσιαλισμό με τη «δικτατορία του προλεταριάτου», εξαντλούν τη μαχητικότητά τους σε ασκήσεις επαναστατικής γυμναστικής, καλλιεργούν έναν τυφλό και ισοπεδωτικό καταγγελτισμό ή επιδίδονται με πάθος σε άγονους διαγωνισμούς αριστεροσύνης που δεν είναι παρά ένα κράμα των πλέον χαρακτηριστικών παιδικών ασθενειών της Αριστεράς: του χονδροειδούς αριστερισμού, του αφόρητου δογματισμού και του πολιτικού παλαιοημερολογιτισμού". 

Μελετώντας το "Ελληνικό παράδειγμα", το πρώτο που μαθαίνουμε είναι ότι η Αριστερά του παρόντος είναι μια Αριστερά που κατοικεί στην Ευρώπη και νοιάζεται γι' αυτήν. Ότι παλεύει να αλλάξει την Ευρώπη εκ των έσω, με τη δύναμη του κοινωνικού δικαίου που εκφράζει, διευρύνοντας διαρκώς τις συμμαχίες της, στο κομματικό, το κοινωνικό και το κυβερνητικό επίπεδο... 

Οι δικτατορίες του 21ου 

Ο Μποαβεντούρα ντε Σόουζα Σάντος, και πάλι, είναι εκείνος που μας δίνει ένα "ιδεολογικό" περίγραμμα της ανάγκης που γεννά αυτές τις «συμμαχίες»: είναι η επιθετικότητα της κυρίαρχης (σ. σ: της νεοφιλελεύθερης) Δεξιάς, σε συνδυασμό με την παγίδα των ευρωπαϊκών θεσμών, που τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν τόσο καταστροφική για τα δικαιώματα των πολιτών και για την αξιοπιστία του δημοκρατικού καθεστώτος, ώστε οι δυνάμεις της Αριστεράς πείθονται πλέον ότι οι νέες δικτατορίες του 21ου αιώνα θα έρθουν –έχουν έρθει– σαν πολύ χαμηλής έντασης δημοκρατίες. Συμφωνούν, λοιπόν, ότι αυτό που διακυβεύεται τώρα είναι η ίδια η επιβίωση μιας δημοκρατίας αντάξιας του ονόματός της. Και ότι οι διαφορές σχετικά με το τι σημαίνει αυτή η δημοκρατία είναι τώρα λιγότερο πιεστικές από την ανάγκη να διασωθεί ό,τι δεν έχει καταφέρει ακόμα να καταστρέψει η Δεξιά… 

Σταματάω αναγκαστικά εδώ, δεν διαθέτω άλλο χώρο. Να σας πω μόνο ότι, καθώς γράφω αυτό το άρθρο για τον ΣΥΡΙΖΑ -το κόμμα "ΣΥΡΙΖΑ", όχι την κυβέρνηση- μένω κατάπληκτος από την καλή διάθεση με την οποία το γράφω, την απουσία της βαρεμάρας που, συνήθως, με καταλαμβάνει όταν γράφω για ένα -οποιοδήποτε- κόμμα. Σκέφτομαι ότι αυτό, ίσως, είναι ευχάριστο. Όχι για μένα, βέβαια, αλλά για το κόμμα για το οποίο γράφω. Αφού μπορεί να σημαίνει ότι δεν είναι πια... οποιοδήποτε κόμμα, αλλά το κόμμα που γέννησε το "Ελληνικό παράδειγμα". Το ότι οφείλει κάποτε να το αποδεχτεί ως δημιούργημά του, είναι θέμα κομματικού... πατριωτισμού. 

 *Από παλαιότερο άρθρο του για την Αριστερά, στο ΒΗΜΑ

Νίκος Τσαγκρής