3 Ιουλίου 2013

Οι Έλληνες δεν χάφτουν μύγες κ. Σαμαρά



Στο βρόντο η γελοία κυβερνητική προπαγάνδα. Για τους πολλούς η συγκυβέρνηση του παρόντος είναι ήδη κυβερνητικό παρελθόν

«Ό,τι υπάρχει είναι παρελθόν» έλεγε ο Ανατόλ Φράνς και, υπ’ αυτό το πρίσμα, ακόμα και το ακροδεξιό υβρίδιο με το οποίο αντικατέστησε προ ημερών ο κ. Σαμαράς την καραμανλική Ν.Δ., είναι παρελθόν. Το ίδιο και το κεντροδεξιό υβρίδιο με το οποίο ο κ. Βενιζέλος αντικατέστησε το ένδοξο παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ. Υπό το ίδιο πρίσμα δε, παρελθόν είναι και η Ελλάδα που ξέραμε, και οι Έλληνες που ξέραμε, σύσσωμος ο υλικός και άϋλος κόσμος του παρόντος∙ τον οποίο, ούτως ή άλλως, με τόσο πόνο και πάθος αγωνιζόμαστε να… καταστρέψουμε, όπως έλεγε ο άϋλος, τώρα πια, Έλληνας φιλόσοφος Κώστας Αξελός…

Αυτά, υπό το πρίσμα της φιλοσοφίας. Υπό το πρίσμα της κοινωνίας της πληροφορίας, ιδιαίτερα δε του επικοινωνιακού συστήματος της συγκυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου, το οποίο (δυστυχώς!) ούτε με βάση τον αφορισμό του Ανατόλ Φράνς δεν αποτελεί ακόμα παρελθόν, συμβαίνουν πράγματα και θαύματα. Η κυβερνητική προπαγάνδα, ασκούμενη από κάφρους που πιστεύουν ότι απευθύνονται σε κάφρους, ξεπερνά και τις γελοιωδέστερες προπαγανδιστικές κατασκευές της αποικιοκρατικής βρετανικής κυβέρνησης όταν, στην απέλπιδα προσπάθειά της να οδηγήσει σε αποτυχία το αυτονομιστικό κίνημα του Γκάντι, υποσχόταν να γεμίσει την χερσόνησο με… κότες που «θα είχαν την ιδιότητα να γεννούν αυγά βραστά, έτοιμα, σκληρά ή μελάτα, που θα έφευγαν κατ’ ευθείαν για το τραπέζι των ιθαγενών δουλοπαροίκων. Δήλωναν δε έτοιμοι να… κάνουν επενδύσεις και στην κότα-ομελέτα, «της οποίας ένα ελαφρό κούνημα της λεκάνης σε σκοπό ραγκτάιμ έφτανε για να ανακατέψει τους κρόκους με τα ασπράδια – προφανώς οι επιλεγμένες κότες είχαν πάρει μαθήματα… κλακέτας»*. Φυσικά, η ανεξαρτησία του 1947 σήμανε το τέλος της ηλίθιας αυτής προπαγάνδας καθώς και της συγκεκριμένης… πτηνοτροφίας.

Στο βρόντο ο κυβερνητικός χαβάς

Έτσι και εδώ, στην πειραματική αποικία του συστήματος Μέρκελ που, προς το παρόν, εξακολουθεί – ευτυχώς – να ονομάζεται Ελλάδα, το μόνο κυβερνητικό προϊόν είναι η μαύρη προπαγάνδα που, υπό το πρίσμα της επιστήμης της επικοινωνίας, μοιάζει να προέρχεται από το μακρινό παρελθόν, από την εποχή της αποικιοκρατίας και να απευθύνεται σε δουλοπάροικους: εκπέμποντας μύθους για Κινέζους και Αζέρους προύχοντες που βάλθηκαν να ξανακάνουν ευτυχισμένους τους Έλληνες σκορπώντας στο πέρασμά τους δισεκατομμύρια. Μύθους εικονογραφημένους με πρωθυπουργούς που κόβουν κορδέλες και οδηγούν στα ουράνια draft του N.B.A της γης τους κολασμένους! Και κολαούζους συγκυβερνήτες να μοιράζουν αναμνηστικά στη ζούλα∙ να πάρουν κι αυτοί κάτι από το πρωθυπουργικό success story… Εις μάτην! Που πάει να πει ότι τα διαπλεκόμενα (με τους αποικιοκρατικού ήθους και ύφους επικοινωνιακούς μηχανισμούς των Σαμαρά - Βενιζέλου) κανάλια, τα media εν γένει, παίζουν τον κυβερνητικό χαβά στον βρόντο. Αφού, υπό το πρίσμα της στατιστικής επιστήμης, ιδιαίτερα δε του ελαφρολαϊκού κλάδου της που εκτρέφει τις αμφιλεγόμενες εταιρίες πολιτικών δημοσκοπήσεων, η Νέα Δημοκρατία αποτελεί παρόν υπό… προθεσμία, το δε ΠΑΣΟΚ είναι οριστικά παρελθόν! Πράγμα που σημαίνει ότι οι Έλληνες δεν χάφτουν μύγες και ότι ελάχιστους κάφρους και δουλοπάροικους διαθέτει αυτή η χώρα…

Χωρίς ιδεολογικές αναστολές

Λοιπόν, που λέτε, προσωπικά είμαι πεπεισμένος (από τον… Ανατόλ Φράνς που κρύβω μέσα μου και όχι από τις δημοσκοπήσεις) ότι η συγκυβέρνηση του παρόντος είναι ήδη κυβερνητικό παρελθόν. Και ότι η επόμενη κυβέρνηση θα είναι κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Όχι μόνο επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ιδεολογικά και πολιτικά ελκυστικότερος απ’ τη Νέα Δημοκρατία, κάθε άλλο: οι πολλοί (οι μάζες, που έλεγαν οι κυνικοί της κοινωνιολογίας) δεν έχουν ιδεολογικές αναστολές, δεν τους αφήνει η οικονομική δυστυχία και η πολιτική κατάθλιψη (στην οποία οι άπονες και ξεπουλημένες κυβερνητικές εξουσίες τους έριξαν) να έχουν: «ο Σαμαράς μας ξεπούλησε οριστικά στη Μέρκελ, ο Βενιζέλος δεν υπάρχει, δίνει ρέστα στους «νταβατζήδες», μας έχουν γραμμένους», μου λέει ο Κερκυραίος δίπλα μου, στριφογυρίζοντας στην ξαπλώστρα για να τον κάψει ο ήλιος κι από την άλλη.
- Πάμε, να βγάλουμε ΣΥΡΙΖΑ, αντί να μας τελειώσουν αυτοί να τους τελειώσουμε εμείς!
- Σίγουρα, μέχρι να δέσει η νέα… σοσιαλιστική κυβέρνηση θα τσιμπήσουμε το κάτι τι μας από τον Τσίπρα, πετάγεται η κομμώτρια γυναίκα του.
- Έστω να γλυτώσουμε τα χαράτσια, τα σπίτια μας, βρε αδερφέ… Και ύστερα βλέπουμε…»


Ο ΣΥΡΙΖΑ και η πραγματικότητα των πολλών

Δεν είναι αποκυήματα μυθοπλασίας όλα αυτά, είναι μια πραγματικότητα που σας στέλνω από το νησί των Φαιάκων όπου βρέθηκα για λίγες μέρες διακοπών. Και θαρρώ πως δεν είναι μόνο η κερκυραϊκή πραγματικότητα: η πλειονότητα των Ελλήνων, οι πολλοί (οι μάζες, που έλεγαν οι κυνικοί της κοινωνιολογίας), δεν έχουν ιδεολογικές αναστολές. Η ιδεολογία είναι μια συναισθηματική υπόθεση, και δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτήν στον προδομένο και λεηλατημένο και καταθλιπτικό ελληνικό κόσμο. Δεν υπάρχει πια ιστορική συνέχεια, δεν υπάρχει κουλτούρα, δεν υπάρχει κοινωνική και πολιτική ηθική. Δεσπόζει η «ηθική της ζωής όπως είναι»: ο Σαμαράς μας ξεπούλησε οριστικά στη Μέρκελ, ο Βενιζέλος δεν υπάρχει, δίνει τα ρέστα του στους «νταβατζήδες, πάμε, να βγάλουμε ΣΥΡΙΖΑ, αντί να μας τελειώσουν αυτοί να τους τελειώσουμε εμείς! Έστω να γλυτώσουμε τα χαράτσια, τα σπίτια μας, βρε αδερφέ… Και ύστερα βλέπουμε…»

Εμείς οι αθεράπευτα ιδεολόγοι, οι συναισθηματικά ή και ταξικά αριστεροί, οι σοσιαλιστές, οι κομμουνιστές, οι ρομαντικοί επαναστάτες, πρέπει να καταλάβουμε κάτι: είναι θέμα δημοκρατίας, θέμα ανεξαρτησίας, θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά αυτό που, κυρίως, καθιστά τον ΣΥΡΙΖΑ ελκυστικό για τους πολλούς (τους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που, μέσα στην προηγούμενη τριετία συσπειρώθηκαν στις τάξεις του και τον ανέδειξαν στο σημερινό «κίνημα ανατροπής», που από κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θέλει να γίνει κυβερνητικό κόμμα) δεν είναι η αριστερή ριζοσπαστική του βάση, είναι το αξιόπιστο αντιμνημονιακό του πρόσωπο, ένα πρόσωπο που εκφράζει την μοναδική λαϊκή προσδοκία της απαλλαγής από τους ξεπουλημένους μνημονιακούς Σαμαρά και Βενιζέλο: «πάμε, να βγάλουμε ΣΥΡΙΖΑ, αντί να μας τελειώσουν αυτοί να τους τελειώσουμε εμείς! Έστω να γλυτώσουμε τα χαράτσια, τα σπίτια μας, βρε αδερφέ… Και ύστερα βλέπουμε…»

Αδιαμφισβήτητα, αυτή είναι η πραγματικότητα των πολλών. Και αυτή την πραγματικότητα, οφείλουν να την έχουν στο μυαλό τους τα μέλη και τα στελέχη ενός ΣΥΡΙΖΑ που διεκδικεί με αξιώσεις την κυβερνητική εξουσία. Ούτως ή άλλως, είναι μια πραγματικότητα που, συνειδητά ή ασυνείδητα, την έχουν χρεωθεί…

Νίκος Τσαγκρής

* Πασκάλ Μπρυκνέρ «Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα»: Από μια αφήγηση ενσωματωμένη στη μυθοπλασία του έργου.

27 Ιουνίου 2013

Τα μεγάλα ΝΑΙ και τα μεγάλα ΟΧΙ


Κορυφαίο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ μου εμπιστεύτηκε την απαισιοδοξία του για το μέλλον της δικομματικής κυβέρνησης και τη δυσφορία του για την συμμετοχή του κόμματός του σ’ αυτήν. Τον ρώτησα τι, κατά την γνώμη του, ανάγκασε τον Ευ. Βενιζέλο να συμπορευτεί ως το τέλος με το ακροδεξιό σύστημα Σαμαρά. Μου απάντησε με ένα πονηρό χαμόγελο.

-Ξέρω, φταίνε οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του, προσπάθησα να τον… διευκολύνω να γίνει ομιλητικός.

-Αγαπητέ μου, στην εποχή μας είναι εξαιρετικά δύσκολο, ακόμα και για τον πιο χαρισματικό πολιτικό, να πει το μεγάλο ναι ή το μεγάλο όχι, μου απάντησε σιβυλλικά…

Αναπόφευκτα συνέδεσα τον χρησμό αυτό με την αδυναμία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ να πει ένα καθαρό ΟΧΙ (ή και ένα καθαρό ΝΑΙ)  στα διαπλεκόμενα συμφέροντα των οποίων, ως γνωστόν, αποτελεί οργανικό μέλος: την οικονομική και μιντιακή ελίτ που διαχρονικά στηρίζει – για να τον – και τον στηρίζει.

Ανάλογη είναι η αδυναμία του Αντώνη Σαμαρά να πει ένα καθαρό ΟΧΙ (ή ένα καθαρό ΝΑΙ) στο σύστημα Μέρκελ, του οποίου (από τότε που πήρε το πρωθυπουργικό χρίσμα) αποτελεί οργανικό μέλος και το υπηρετεί∙ και εκείνο τον στηρίζει. Και, ακόμα πιο επώδυνη είναι η αδυναμία της Ε.Ε. να πει το μεγάλο ΟΧΙ στην παρανοϊκή και εγκληματική δικτατορία των Αγορών…   

         

  Η σταδιακή απώλεια της Δημοκρατίας  


Η άρνηση είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, η πλέον  πολυτελής λειτουργία στο πλαίσιο της Δημοκρατίας. Τόσο πολυτελής, όσο η ρήξη, όσο η επανάσταση. Είναι φυσικό, λοιπόν, να μην χωράει εύκολα στην εφαρμοσμένη πολιτική, που είναι  μια λειτουργία ευτελής, μια διαδικασία. Πολλές φορές δε, γίνεται τόσο ευτελής, όσο η διαχείριση πολιτικών πραγμάτων ή καταστάσεων, από οικονομικά πράγματα ή καταστάσεις. Όπως στην σημερινή Ευρώπη, στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, ειδικά στη χώρα μας όπου η Δημοκρατία ψυχορραγεί, καθώς οι ηγεμόνες της ευρωζώνης έχουν μετατοπίσει την έδρα της νομιμότητας, από το Σύνταγμα και το Κοινοβούλιο στην Επιχείρηση, στις Τράπεζες, στις Αγορές.

Πιο συγκεκριμένα το θέτει ο Νόαμ Τσόμσκυ*: Βιώνουμε τη σταδιακή απώλεια της Δημοκρατίας. Η αντιπροσώπευση εξαντλείται – στην Ευρώπη προσφάτως, ενώ στις ΗΠΑ σχεδόν εξ υπαρχής – στην εκπροσώπηση οικονομικών συμφερόντων: μόλις το 1/10 του 1%, στην κορυφή της κοινωνικής ιεραρχίας, καταφέρνει να παίρνει αυτό που θέλει. Αυτό σημαίνει πως καθορίζει την πολιτική. Έτσι η Δημοκρατία μετατρέπεται σε πλουτοκρατία», με συνέπεια να παρατηρείται μία συνεχής "παρακμή των δικαιωμάτων των πολιτών. (……) Στις ευρωπαϊκές χώρες της κρίσης, άλλωστε, οι εκλογές δεν παίζουν πια σχεδόν κανέναν ρόλο, ακριβώς όπως και στις χώρες του Τρίτου Κόσμου που διοικούνται από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα... 

  


Η άρνηση ως θέληση δύναμης


Αλλά και όταν η πολιτική ασκείται ως πολιτική, ως θεώρηση δηλαδή των πολιτικών προβλημάτων με στόχο την εφικτή λύση τους, η άρνηση, όταν εκδηλώνεται, εκδηλώνεται στα πλαίσια του εφικτού. Είναι άρνηση-θέση, ή ακόμα και άρνηση-κατάφαση…

Κατά τον Νίτσε, η άρνηση εκδηλώνεται ως θέληση δύναμης και μπορεί να θέσει σε κίνηση όλη την ανθρώπινη Ιστορία. Θέληση δύναμης, που μπορεί να μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε υπεράνθρωπο.

Για τον Φρόιντ, η άρνηση είναι η εκδήλωση των δυνάμεων της ζωής που επιθυμούν να αρνούνται οτιδήποτε αντιτίθεται σ’ αυτές.

Κατά τον Χέγκελ, η άρνηση εξακολουθεί να δρα σε όλη την ανθρώπινη Ιστορία, παράγοντας το καινούργιο, κάθε φορά το καινούργιο.

Ο Μαρξ αντιλαμβάνεται την άρνηση ως άρνηση της εργασίας, η οποία πολεμά τη φύση και τους ανθρώπους, δημιουργεί τον αλλοτριωμένο από τις ανθρώπινες και κοινωνικές αφθονίες κόσμο: η ανθρωπότητα, λοιπόν, οφείλει να οικειοποιηθεί αναλογικά (κολεκτιβίστικα) αυτόν τον κόσμο ύστερα από την κατάργηση της περιουσίας και της γραφειοκρατικής τάξης των υπαλλήλων του κράτους, πράγμα που θα επιτρέψει στη δημιουργική πολυδραστηριότητα των ανθρώπων να αναπτυχθεί υλιστικά και πνευματικά, σαν παιχνίδι…


Το «Χεγκελιανό» ΟΧΙ του ΣΥΡΙΖΑ


Ωστόσο, η πίεση που υφιστάμεθα είναι ασφυκτική, η ευρωζωνική τυραννία μας συνθλίβει, κάποιος πρέπει να βγει μπροστά, να πει το μεγάλο ΟΧΙ στο απολυταρχικό σύστημα εξουσίας του Βορά που σκλαβώνει τον Νότο . Θα είμαστε δε εξαιρετικά ευτυχείς αν οι συσχετισμοί επέτρεπαν, να αρθρωθεί το Μαρξιστικού τύπου ΟΧΙ , «η άρνηση που επιτρέπει στη δημιουργική πολυδραστηριότητα των ανθρώπων να αναπτυχθεί υλιστικά και πνευματικά, σαν παιχνίδι». Όμως, στο τωρινό καπιταλιστικό σύμπαν, αυτό είναι αδύνατον, θα έμοιαζε με επένδυση στην απόλυτη ουτοπία…

Αν θέλουμε όμως μπορούμε, μπορούμε να πούμε ένα ΟΧΙ, εκείνο της Χεγκελιανής άρνησης «που δρα στην παγκόσμια ιστορία παράγοντας το καινούργιο, κάθε φορά το καινούργιο». Αλλά κι αυτό διόλου εύκολο δεν είναι: στο σημερινό νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό σύμπαν, το παιχνίδι της πολιτικής είναι, κατά συνθήκη, ένα στημένο παιχνίδι. Τις περισσότερες φορές βρώμικο, λίγες φορές καθαρό, αλλά ποτέ τόσο καθαρό όσο η απόλυτη θέση ή η απόλυτη άρνηση. Γι αυτό και τα  μεγάλα ΟΧΙ – όπως και οι πολιτικοί ηγέτες που έχουν το σθένος να τα αρθρώσουν – είναι είδη υπό εξαφάνιση, ιδιαίτερα στην πολιτική περιοχή της Ευρωζώνης.

Μόνη εξαίρεση ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο μόνος ευρωπαϊκός πολιτικός οργανισμός που τόλμησε να αρθρώσει «το ΟΧΙ που δρα παράγοντας το καινούργιο». Ένα ΟΧΙ που, πέρα από την (αναμενόμενη και ως καταλυτική) επίδρασή του στην εξέλιξη των ελληνικών πολιτικοοικονομικών και κοινωνικών πραγμάτων, ανοίγει το δρόμο για τη διαμόρφωση, «στην εποχή της αποδόμησης του ιστορικού συστήματος στο οποίο ζούμε, μιας νέας αριστερής ιδεολογίας*». Μιας κοσμοθεωρίας (μιας αντισυστημικής πολιτικής πλατφόρμας) που στοχεύει στην αποτροπή της αποικιοποίησης των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, την οικονομική και πολιτική απελευθέρωσή των ευρωπαίων δουλοπαροίκων (όλων υμών) και «*την εδραίωση ενός συστήματος που κατά κύριο λόγο θα εννοεί την κοινωνική ισότητα και θα είναι δημοκρατικό: εξαρτάται από το εάν αυτοί που σχεδιάζουν αυτή την έκβαση είναι ικανοί να συστηματοποιήσουν από κοινού μια ουσιαστική στρατηγική πολιτικής αλλαγής…»


* Από ομιλία του Νόαμ Τσόμσκι σε εκδήλωση του Global Media Forum της DW στη Βόννη.


**Immanuel Wallerstein, «Μετά τον Φιλελεφθερισμό» (Εκδόσεις Ηλέκτρα 2004)


*** Immanuel Wallerstein, Μετά τον Φιλελεφθερισμό (Εκδόσεις Ηλέκτρα 2004)

12 Ιουνίου 2013

Το ΛΑΘΟΣ του Αντώνη Σαμαρά…


«Απαιτώ να θεωρείται ηλίθιος όποιος αρνείται να δει ένα άλογο να καλπάζει πάνω σε μια ντομάτα», είχε πει ο Αντρέ Μπρετόν σε μια έξαρση προπαγανδιστικής φρενίτιδας, εκβιάζοντας την σουρεαλιστική θεώρηση των πραγμάτων… Όχι, δεν προτίθεμαι να εκβιάσω την προσοχή του αναγνώστη με εντυπωσιακές αναφορές, αναφέρομαι στον Έλληνα πρωθυπουργό, τον Αντώνη Σαμαρά. Και είναι εκείνος που, δυο μήνες τώρα, εκβιάζει μια σουρεαλιστική εικόνα της χώρας, μια εικονική πραγματικότητα εφάμιλλη της μπρετονικής εικόνας του αλόγου που καλπάζει πάνω σε μια ντομάτα: απαιτώ να θεωρείται ηλίθιος όποιος αρνείται να δει την Ελλάδα να καλπάζει πάνω σε ένα success story. Και, απαιτώ να θεωρείται ηλίθιος όποιος αρνείται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στον αστερισμό λίγο πριν την ανάκαμψη (ακριβώς έτσι, «στον αστερισμό λίγο πριν την ανάκαμψη»). Και, απαιτώ να θεωρείται ηλίθιος όποιος αρνείται ότι το μόνο μελανό σημείο των τελευταίων χρόνων είναι οι νεοναζί και ότι για την ύπαρξή τους ευθύνεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Και, απαιτώ να θεωρείται ηλίθιος όποιος αρνείται ότι είμαι γεννημένος dealer και ότι μοσχοπούλησα την ΔΕΠΑ την ΔΕΣΦΑ και τον ΟΠΑΠ, και ότι η κυβέρνησή μας διορθώνει «το λάθος» του ΔΝΤ, και των Βρυξελών, και, και, και…

Μια… μελισσούλα απ’ το Μαξίμου

Και ύστερα ήρθαν οι μέλισσες! Του Μαξίμου. Με τον κορυφαίο κηφήνα Κεδίκογλου, να εξαγγέλλει τον τελευταίο εκβιασμό της Βασίλισσας: «απαιτώ να θεωρείται ηλίθιος όποιος αρνείται ότι το δημόσιο συμφέρον απαιτεί το κλείσιμο της ΕΡΤ». Μια μελισσούλα, μάλιστα, των κυβερνητικών παρασκηνίων, πηγή μου ασφαλής και αστείρευτη επί 25 συναπτά έτη, με ιστορικές, λόγω Β’ Πανελλαδικής – αν καταλαβαίνετε τι εννοώ – διασυνδέσεις στο χώρο των συμβούλων της Βασίλισσας, sorry, του κ. Σαμαρά, ας το πούμε ξεκάθαρα τώρα, μου εμπιστεύτηκε την στιχομυθία της διαβούλευσης που προηγήθηκε της απόφασης για το κλείσιμο της ΕΡΤ. Και οδήγησε σ’ αυτήν:

- Πιστεύεις ότι δεν θα έχω πρόβλημα με τους άλλους;
- Κανένα πρόβλημα. Το ξέρεις, σαν τρελοί το θέλουν κι αυτοί. Να στηθεί το καινούργιο μαγαζί, να βάλλουν τους δικούς τους μέσα, να κάνουν παιγνίδι… Άλλωστε και το επιχείρημα των 2.500 απολύσεων για να πάρουμε τη δόση είναι πειστικό και γι’ αυτούς και για όλους. Το ‘χουμε δουλέψει, το ξέρουμε. Στο τέλος – τέλος, μπορούμε και να το εκβιάσουμε. Αυτοί είναι που τρέμουν τις εκλογές. Και ξέρουν ότι εμείς δεν κολλάμε…

- Φοβάμαι όμως ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις από τους δημοσιογράφους, τον κόσμο…
- Τίποτε απολύτως. Μόνο οι συριζαίοι της ΕΣΗΕΑ. Και αυτό, ξέρεις, το ελέγχουμε: «για όλα φταίει ο Τσίπρας και τα λοιπά…» (γέλια…)
- Χωρίς ενημέρωση λες;
- Φυσικά χωρίς ενημέρωση. Αιφνιδιασμός στη στρατηγική της πυγμής! Έχω γράψει ήδη την ανακοίνωση του Κεδίκογλου. Πάμε να το εκβιάσουμε!..


Όταν ελέγχεις τα media μπορείς…

«Σιγά τον εκβιασμό», θα μπορούσε να σχολιάσει ο έξυπνος συριζαίος, να πούμε, κάθε πολιτικά και κοινωνικά έμπειρος πολίτης, εν πάση περιπτώσει. Αλλά δεν είναι έτσι, εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με τον «εκβιασμό» ενός μεμονωμένου παρανοϊκού, ας πούμε, πολιτικού. Αντιμετωπίζουμε έναν «εκβιασμό» που υποστηρίζεται από έναν παντοδύναμο επικοινωνιακό στρατό, το σύνολο, σχεδόν των ΜΜΕ. Έναν μύθο που, ευθύς καθώς αρθρώνεται, μέσω του μιντιακού σύμπαντος, μεταβάλλεται σε εικονική πραγματικότητα: «Σε μια περίοδο που ο ελληνικός λαός υφίσταται θυσίες, δεν υπάρχουν περιθώρια για καθυστερήσεις ή για δισταγμούς. Όπως δεν υπάρχουν περιθώρια ανοχής για «ιερές αγελάδες» που παραμένουν άθικτες, όταν επιβάλλονται περικοπές παντού. Όταν πρέπει να τελειώνουμε με τα ελλείμματα και να βγούμε από την κρίση, δεν μπορούμε να ανεχόμαστε θύλακες αδιαφάνειας και δημόσιας σπατάλης. Η Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση, η ΕΡΤ, είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση μοναδικής αδιαφάνειας και απίστευτης σπατάλης και είναι εθνικό συμφέρον να κλείσει…»

Μύθος – παραμυθάκι – virtual reality

Στον σημερινό μαζικό πολιτισμό, τον επικοινωνιακό πολιτισμό, «ο μύθος δεν λειτουργεί ως μύθος, αλλά σαν παραμυθάκι που μπορεί να σοφιστεί ο κάθε ανοητούλης*» (συγνώμη κ. Σαμαρά, ζητήστε συγνώμη εκ μέρους μου κι απ’ τα παιδιά του επικοινωνιακού μηχανισμού σας) για να εξαπατήσει το «μεγάλο κοινό». Μεταβάλλοντας τον μύθο της αρεσκείας του, μέσω του τηλεοπτικού και μιντιακού, εν γένει, σύμπαντος που ελέγχει, σε εικονική πραγματικότητα. Αυτό, μας λέει ο Ρολάν Μπάρτ, συμβαίνει διότι, από τους μύθους της καθημερινότητας (αυτούς που φτιάχνονται για καθημερινή χρήση και όχι για την αιωνιότητα) δεν εκκενώνονται έννοιες: δεν υπάρχει λόγος να εκκενώνονται, αφού η χρήση τους είναι εφήμερη. Έτσι, το άκρως περιπεπλεγμένο σύμπλεγμα των ανθρωπίνων πράξεων και συμπεριφορών εκπίπτει σε κάτι το ουσιακό, παντελώς στερημένο διαλεκτικής, ανίκανο να οργανώσει φαντασιακά έναν κόσμο χωρίς αντιφάσεις, διότι τον οργανώνει επιπόλαια, επιφανειακά, χωρίς βάθος…

Μόνο ο λαός μπορεί να τους ανατρέψει

Αυτό ή περίπου αυτό: το σύστημα Σαμαρά που δεν είναι παρά το ίδιο σαπισμένο – όπως το ονόμασε ο… άσηπτος Βενιζέλος – σύστημα των διαπλεκομένων πολιτικοοικονομικών συμφερόντων, ανίκανο εξαρχής να επιδράσει στην ετερόδοξη πολιτική διεύθυνση της χώρας επιβιώνει στις κυβερνητικές καρέκλες χάρις σε μια σειρά εφήμερων (επικοινωνιακών) μύθων που με την υποστήριξη του ελεγχόμενου επικοινωνιακού σύμπαντος, μεταβάλλονται σε εικονική πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα «ανίκανη να οργανώσει φαντασιακά έναν κόσμο χωρίς αντιφάσεις, διότι τον οργανώνει επιπόλαια, επιφανειακά, χωρίς βάθος…»

Όμως τον οργανώνει. Και τον συντηρεί μέρα τη μέρα, εβδομάδα την εβδομάδα, μήνα τον μήνα, μέσω των τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών δελτίων, μέσω των πρωτοσέλιδων εντύπων και ηλεκτρονικών Μέσων. Και τον εκβιάζει: «απαιτώ να θεωρείται ηλίθιος όποιος αρνείται ότι το δημόσιο συμφέρον απαιτεί το κλείσιμο της ΕΡΤ»

Λάθος! Ο τελευταίος εκβιασμός ήταν τόσο ανόητος και ο εκβιαστής τόσο ασυνείδητος που διέγειρε συνειδήσεις προκαλώντας ατύχημα. Στον Σαμαρά, τον βασικό του σύμβουλο και, άμα λάχει, την κυβέρνηση των τριών: έχω συνείδηση του εαυτού μου διότι βρίσκομαι απέναντι σε άλλους που έχουν συνείδηση τον εαυτού τους, λέει ο φίλος μας ο Χέγκελ («Φιλοσοφία του πνεύματος», μετάφραση X. Βασιλειάδης, εκδόσεις «Αναγνωστίδης»). Αν βρεθώ, συνεχίζει, απέναντι σε κάποιον που δεν έχει συνείδηση του εαυτού του παρά το γεγονός πως εγώ, όπως όλοι οι άνθρωποι που τον περιβάλλουν, βρίσκομαι απέναντί του ίσα – ίσα για να αποκτήσει συνείδηση του εαυτού του, σημαίνει πως βρίσκομαι απέναντι σε έναν βλάκα και τότε…

Και τότε, επανέρχομαι στην πολιτική αυτοσυνειδησία. Ξεσηκώνομαι. Γίνομαι ένα με τους χιλιάδες συμπολίτες μου που ήδη ξεσηκώθηκαν. Βγαίνω στους δρόμους. Στο Σύνταγμα, στην Ομόνοια. Στη Μεσογείων, στο μέγαρο της ΕΡΤ. Παίρνω τη ζωή μου στα χέρια μου: ανατρέπω την συγκυβέρνηση των πολιτικά ανόητων και των εκβιαστών της τρόϊκας…

Νίκος Τσαγκρής

5 Ιουνίου 2013

Πλατεία Ταξίμ: τα ματωμένα όνειρα...


Σκέφτομαι την Τουρκία. Τη σκέφτομαι με τη σκέψη του μέσου Έλληνα: Μια χώρα μίζερη, αρπακτική, απολίτιστη, κοσμοφοβική, κομπλεξική... Σκέφτομαι την Κωνσταντινούπολη. Με την ίδια σκέψη, τη σκέψη του μέσου Έλληνα: Μια πόλη σαγηνευτική, κοσμοπολίτισσα, για πάντα αγαπημένη... Κάπως έτσι, ή ακριβώς έτσι. Τα αισθήματά μας για τη γείτονα παραμένουν διχασμένα, καθώς παραδίδονται από γενιά σε γενιά, συντηρώντας μια ιδιότυπη σχέση αγάπης - μίσους μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων: Αγάπη όταν σκεφτόμαστε την Τουρκία με το πολιτισμικό σήμα που μας εκπέμπει η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη και κάποιες ακόμα προγονικές πόλεις - «πατρίδες». Μίσος όταν τη σκεφτόμαστε με το «βαρβαρικό» περίβλημα της Άγκυρας και του ανατολικού βάθους.

Καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει σήμερα στην Τουρκία; Έχω την αίσθηση ότι γνωρίζουμε περισσότερα για τον Τούρκο ποδοσφαιριστή Ιλάϊ Γκουντογκάν και τα κατορθώματά του στον τελικό του Τσάμπιονς Λίγκ μεταξύ Μπάγερν – Ντόρτμουντ, από όσα γνωρίζουμε για τον Τούρκο πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν και τα κατορθώματά του στα ημιτελικά της μάχης μεταξύ Ισλαμιστών – Κεμαλικών, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη…

«Θέλουν να διοικούν σαν σουλτάνοι»

Η «μάχη» έχει να κάνει και με τη συνταγματική μεταρρύθμιση∙ μια μεταρρύθμιση που, απ’ το 2010, σέρνεται στα κομματικά και στρατιωτικά βιλαέτια, σκοντάφτοντας πότε ανάμεσα στις ταλαντεύσεις της κεμαλικής στρατοκρατίας (που καλείται να «παραδώσει τα όπλα») και πότε ανάμεσα στους φόβους (όχι μόνο της αριστεράς) για μια συνταγματικά κατοχυρωμένη ισλαμοποίηση της χώρας. Ισλαμοποίηση που, ούτως ή άλλως, εν μέσω των συνταγματικών… καθυστερήσεων επιταχύνεται, και αυτό είναι ένα απ’ τα «κατορθώματα» του Ερντογάν, αλλά και η βασική αιτία για το λαϊκό ξέσπασμα στην πλατεία Ταξίμ: «Όλα όσα συμβαίνουν εδώ έχουν να κάνουν με την υπεροχή και το ότι θέλουν να διοικούν τον λαό σαν να είναι σουλτάνοι», απαντά η τουρκάλα διαδηλώτρια της πλατείας Ταξίμ, Σεκίν Μπαρμπάρος, όταν τη ρωτάει ο δημοσιογράφος για τα αίτια της εξέγερσης. Και προσθέτει: «πότε μας ρώτησαν τι είναι αυτό που επιθυμούμε; Έχουμε τρεις φορές πάνω σε τζαμιά κι όμως χτίζουν νέα τζαμιά. Έχουμε ήδη οκτώ εμπορικά κέντρα κοντά στην Ταξίμ και όμως θέλουν να χτίσουν κι άλλο…»

 Μαστίγιο και καρότο

Ο σουλτάνος Ταγίπ Ερντογάν: από το καρότο της οικονομικής ανάπτυξης και της βελτίωσης του οικονομικού επιπέδου της μέσης τουρκικής οικογένειας, στο μαστίγιο της κατάργησης βασικών ελευθεριών και δικαιωμάτων. Από το καρότο του «εκδημοκρατισμού» (με το δημοψήφισμα του 2010 για νέο Σύνταγμα) στο μαστίγιο της δημοκρατικής αποδόμησης: το πέρασμα σε έναν ακραίο αυταρχισμό με δεκάδες απαγορεύσεις ισλαμικής εμπνεύσεως (από τη μπύρα και το ρακί ως τον δημόσιο εναγκαλισμό και το φιλί), καθώς και δικτατορικές εφαρμογές (λογοκρισία των ΜΜΕ, δίκες δημοσιογράφων, βασανιστήρια, αστυνομικές βαρβαρότητες) και ρητορική του τύπου «το τουϊτερ και τα σόσιαλ μίντια είναι μπελάς…»

«Συμπεριφέρεται ως δικτάτορας», λέει ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Ενώ ο Αβντίν Τερεκί, ένας εικοσάχρονος σκηνίτης της πλατείας Ταξίμ σαρκάζει: «μας κατάντησε νοσταλγούς ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος. Να γίνει κάτι να γλυτώσουμε από την καταπίεση!..»

Ζωντανό το «ενδιαφέρον» του στρατού…

Ένας Τούρκος φίλος, γνωστός συγγραφέας* στη χώρα του, μου γράφει πως ακόμα και τώρα, ο φόβος ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος, ανεξάρτητα αν είναι υπαρκτός ή όχι, είναι ζωντανός στο υποσυνείδητο των Τούρκων: βέβαια, το ‘79 η επέμβαση έγινε με αφορμή την αδυναμία της τουρκικής Βουλής να εκλέξει πρόεδρο, μου θυμίζει. Αλλά και η εξέγερση στο Ταξίμ προέρχεται από μια κρίση, την κρίση της Δημοκρατίας. Είναι η πιο σοβαρή πολιτική κρίση μετά το ‘79-‘80. Πρόκειται για την μεγάλη αντεπίθεση των «κοσμικών» στις «κλιμακούμενες από το 2002, αντιδημοκρατικές κυβερνητικές επιλογές και ενέργειες», μια μεγέθυνση των ταραχών του 2010. Τότε η κόντρα είχε προκαλέσει το «ενδιαφέρον» του στρατού, τον οποίο η τουρκική νομοθεσία εξακολουθούσε να ορίζει ως θεματοφύλακα του κοσμικού κράτους! Αλλά και σήμερα, με την συνταγματική εκκρεμότητα, ο φόβος του πραξικοπήματος** ξυπνάει. Την ώρα που (τι μελαγχολία!) το ΑΚΠ και η κυβέρνηση Ερντογάν, αλλά και οι περισσότεροι από εμάς τους «κοσμικούς» της Ισταμπούλ, κι εσείς μαζί μας, οι Έλληνες, διεκδικούμε, ή λέμε ότι διεκδικούμε, την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση...

«Πίσω από την «Επανάσταση των Δέντρων» κρύβεται μια, εδώ και καιρό, διογκούμενη δυσαρέσκεια απέναντι στον άνθρωπο που έβαλε την Τουρκία στην Ευρώπη αλλά, σιγά – σιγά, αρχίζει να τη βγάζει από το παράθυρο» έγραψε ένας σχολιαστής του Εκόνομιστ. Είναι έτσι;

Η διάχυτη μελαγχολία της Πόλης

Στο βιβλίο του Ορχάν Παμούκ «Ισταμπούλ», είναι διάχυτη η μελαγχολία της Πόλης και των κατοίκων της. Ο συγγραφέας την αφήνει να χρωματίζει κάθε σελίδα, κάθε κεφάλαιο. Να βάφει με το λυπημένο γκρίζο της τα σοκάκια του Ταξίμ, τις παραλίες του Βοσπόρου, αλλά και τις μνήμες των προσώπων. Το μέσα και το έξω των Τούρκων της Πόλης, το βλέμμα τους, το ντύσιμό τους. Αποδίδει αυτή τη μελαγχολία –μέρος της, εν πάση περιπτώσει– σε ένα αίσθημα «ευρωπαϊκής απόρριψης» που, παραδοσιακά, εισπράττουν οι Τούρκοι της Πόλης. Αίσθημα του οποίου η άλλη όψη είναι η απόρριψη της απόρριψης: Δεν μας γουστάρετε - δεν σας γουστάρουμε...

Είμαι περίεργος να μάθω ποιο είναι το ποσοστό των Τούρκων της Πόλης που θέλουν την ένταξη στην Ε.Ε. Για τους αντίστοιχους Έλληνες, είμαι σίγουρος: Όσοι βλέπουν την Τουρκία με συναισθηματικό πρόσημο την Κωνσταντινούπολη. Και οι επαγγελματίες πολιτικοί και διπλωμάτες βέβαια, που πιστεύουν ότι, με την ένταξη της Τουρκίας, θα απαλλαγούν για πάντα από τις διεκδικητικές οχλήσεις της. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, οι περισσότεροι, Έλληνες και Τούρκοι, οι περισσότεροι ενταγμένοι ή μη «Ευρωπαίοι», να πούμε, δεν ήμαστε σε θέση να θέλουμε ή να μη θέλουμε. Γιατί δεν μπορούμε να δούμε – ούτε καν να φανταστούμε μπορούμε – οποιοδήποτε μέλλον σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση με αμφίβολο παρόν και μέλλον…

 *Τζαν Εργιουμλού (κυκλοφορεί στην Ελλάδα το μυθιστόρημά του Καλημέρχαμπα Σμύρνη)

** Στην Τουρκία έχουν γίνει τέσσερα στρατιωτικά πραξικοπήματα: το 1960, το 1971, το 1980 και το 1997. Περίπου 650.000 άτομα συνελήφθησαν και 1.683.000 κρατήθηκαν σε αστυνομικά τμήματα. 230.000 άτομα προσήχθησαν ενώπιον δικαστηρίων κυρίως για πολιτικούς λόγους και 517 καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ 7.000 αντιμετώπισαν κατηγορίες που επισύρουν την επιβολή θανατικής ποινής. Απ’ αυτούς που καταδικάστηκαν σε θάνατο εκτελέστηκαν 50. Εξάλλου, λόγω των βασανιστηρίων και των απάνθρωπων συνθηκών που επικρατούσαν στις φυλακές, άλλα 299 άτομα, που κρατούνταν εκεί, πέθαναν. (πηγή: News Alert, Χ. Ματθόπουλος)

Νίκος Τσαγκρής 

30 Μαΐου 2013

Tυπώνουν πλαστές πολιτικές ταυτότητες...

  
Και ξαφνικά οι εντολοδόχοι της τρόϊκας, οι αρμοστές του Σόϊμπλε, άρχισαν και πάλι να ομιλούν την… πολιτική: ο Σαμαράς, ας πούμε, εν μέσω της κοπτοραπτικής «προαπαιτουμένων» δράσεων λιμοκτονίας των Ελλήνων, ομιλεί για επανίδρυση της Ν.Δ. «Είναι κατάλληλη η ώρα για την αναγέννηση της παράταξης» εξηγεί στους –χαμένους στην μετάφραση πωλητηρίων της δημόσιας περιουσίας– κολλητούς του υπουργούς: «είναι η ώρα για τον εκσυγχρονισμό του κόμματος, την εξομοίωσή του με τα κόμματα της νέας ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς». Και επειδή εκείνοι δεν καταλαβαίνουν γρι, εξηγείται: «Κάτι σαν τους χριστιανοδημοκράτες του γερμανικού CDU∙ με φιλελεύθερες, όμως, απόψεις. Κατάλαβες;»

Κατάλαβα. Κεντροδεξιά τύπου Μέρκελ ονειρεύεται ο Σαμαράς. Ο άλλος, ο συνεταίρος του Ευ. Βενιζέλος, ονειρεύεται την ανασύσταση της κεντροαριστεράς. Χωρίς όμως σοσιαλιστικό μανδύα αυτή τη φορά: μια προοδευτική κεντροαριστερά με φιλελεύθερο πρόσωπο, στα μέτρα της «Προοδευτικής συμμαχίας»∙ γιατί, «η Σοσιαλιστική Διεθνής έχει βαλτώσει». Ο τρίτος της παρέας, ο Φώτης, αρνείται μια τέτοια ανασύσταση, θέλει τη δική του, την προσωπική του ανασύσταση. Κεντροαριστερή τη θέλει κι αυτός, αλλά με σοσιαλιστικό μανδύα. Κι ας βάλτωσε η Σοσιαλιστική Διεθνής, κι ας μεταλλάχθηκε σε εναλλακτικό δεκανίκι του συστήματος η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία…

Κέντρο: ο βαθμός μηδέν της πολιτικής

Μα, θα μου πείτε, και δικαίως, είναι πολιτική όλα αυτά; Όχι βέβαια∙ επικοινωνιακά τερτίπια και μικροπολιτικές ίντριγκες είναι: οι έσχατες απόπειρες σκηνοθεσίας μιας εικονικής πραγματικότητας πάνω στα «κεντροδεξιά» και «κεντροαριστερά» ερείπια που άφησε πίσω της η αντιμνημονιακή θύελλα 2011 – 2012. Στην πραγματική πολιτική δεν υπάρχει κεντροδεξιά, ούτε κεντροαριστερά υπάρχει. Και δεν υπάρχει κέντρο: «κέντρο είναι ο βαθμός μηδέν της πολιτικής. Στη θεωρία, το κέντρο είναι ο παράδεισος όπου συμφιλιώνονται οι συντηρητικοί με τους φιλελεύθερους, οι αριστοκράτες με τους αστούς, οι εργοδότες με τούς εργάτες, οι κεφαλαιούχοι με τους σοσιαλιστές, οι καταπιεζόμενοι με τους καταπιεστές, η δεξιά με την αριστερά».* Στην πραγματικότητα, κέντρο είναι δύο πράγματα: η θεωρητική κατασκευή για το καμουφλάρισμα πότε της Δεξιάς και πότε της Αριστεράς, ή το γεωμετρικό σημείο προς το οποίο τείνουν οι μετριοπαθείς της δεξιάς και οι μετριοπαθείς της αριστεράς, όταν αποσπώνται από τους Εξτρεμιστές των αντίστοιχων παρατάξεών τους και προσπαθούν να κυβερνήσουν μαζί. Ο κατάλληλος όρος είναι τότε «κεντρισμός»…

Η σύμπτωση στην κυβερνητική ακινησία

Στο συν – κυβερνητικό επίπεδο, η καμουφλαρισμένη ως «κεντροδεξιά» δεξιά κυριαρχεί πάντα επί της καμουφλαρισμένης ως «κεντροαριστεράς» αριστεράς. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει και στην ελληνική συγκυβέρνηση του παρόντος: «κάθε κυβέρνηση τείνει φυσιολογικά να συντηρήσει την υπάρχουσα τάξη, είναι πιο εύκολο και λιγότερο επικίνδυνο από το να επιχειρεί ανανέωση. Ακόμα και με μια πλειοψηφία της αριστεράς, χρειάζεται μια ισχυρή και σταθερή πίεση των σκληρών για να υπερνικήσει αυτή τη φυσιολογική αδράνεια».** Ωστόσο η «κεντροαριστερά», μετριοπαθής από τη φύση της, δεν έχει ούτε το ζήλο ούτε τα μέσα να ασκήσει μια τέτοια πίεση στην «κεντροδεξιά» με την οποία συγκυβερνά. Και εν τέλει, σχεδόν πάντα, οι καμουφλαρισμένοι εταίροι συμπίπτουν στην κυβερνητική ακινησία. Ακριβώς όπως οι δικοί μας. Που αγκυλωμένοι απ’ την κυβερνητική ακινησία και την πολιτική καθήλωση σε ποσοστά ιστορικά χαμηλά (Ν. Δ: από το 45,6% τού 2004 (41,8% το 2007), στο 29,6% το 2012 – ΠΑΣΟΚ: από το 43,9% τού 2009 στο 12,28% το 2012, κλπ.) άρχισαν ελαφρά (κεντροδεξιά ή κεντροαριστερά) πηδηματάκια. Για να ξεμουδιάσουν; Όχι, για να κοροϊδέψουν και πάλι την κοινωνία: φτάσαμε στο σημείο, όταν μιλάμε για τα δύο κυβερνητικά κόμματα της μεταπολίτευσης, να χρειάζεται να προσθέτουμε και μια χρονολογία όπως κάνουν με τα παλιά κρασιά. Λόγου χάρη: Ν.Δ.1975 = Λαϊκή Δεξιά. ΠΑΣΟΚ1982 = Σοσιαλιστική Αριστερά. Ν.Δ. 1992 = Φιλελεύθερη Δεξιά. ΠΑΣΟΚ 1997 – 2004 = κεντροαριστερά. Ν.Δ. 2004 – 2009 = Κεντροδεξιά. ΠΑΣΟΚ 2009 – 2012 = φέξε ψηλά κι αγνάντευε…

Αριστερά – Δεξιά: η αντίθεση που διαρκεί

Ποια «κεντροδεξιά», και ποια «κεντροαριστερά», λοιπόν; «Δεν υπάρχει!», που λένε και οι πιτσιρικάδες. Υπάρχει μόνο Δεξιά και Αριστερά: η Δεξιά περιλαμβάνει κατ' αρχήν όλους εκείνους πού υπερασπίζονται την κατεστημένη τάξη — όποια και να ’ναι αυτή η τάξη — και είναι, φυσικά, εκείνοι πού επωφελούνται από την τάξη αυτή η ελπίζουν να επωφεληθούν. Η Αριστερά περιλαμβάνει όλους εκείνους πού είναι αντίθετοι με την κατεστημένη τάξη και θέλουν να την αντικαταστήσουν με μίαν άλλη και είναι, φυσικά, εκείνοι πού υποφέρουν απ’ αυτή την τάξη.*** Υπάρχουν και κάποιοι Ιακωβίνοι της πολιτικής που διατυπώνουν την άποψη ότι σήμερα, ακόμα και ο διαχωρισμός Δεξιά – Αριστερά, με το παραδοσιακό περιεχόμενο των εννοιών (συντήρηση απ’ τη μια, και πρόοδος απ’ την άλλη) έχει οριστικά εκλείψει. Προσωπικά, έχω τη βεβαιότητα ότι η αντίθεση Δεξιά – Αριστερά, είναι η αντίθεση που διαρκεί. Και ότι αυτό που λέμε ‘κόσμος’ – και είναι η ανθρωπότητα, οι κοινωνίες των πολιτών, οι λαοί – είναι και θα είναι η Αριστερά, ανεξάρτητα εάν είναι ο ίδιος κόσμος που συμβάλλει καθοριστικά στην ανάδειξη πότε «δεξιών» και πότε «αριστερών» κυβερνήσεων και καθεστώτων…

 ΥΓ: Τελευταία, στην ρημαγμένη από τις καμουφλαρισμένες ( πότε ως «κεντροδεξιές», πότε ως «κεντροαριστερές») κυβερνήσεις της χώρα μας, έτεινε να αποκατασταθεί η ακαμουφλάριστη πολιτική πραγματικότητα. Και αυτό ήταν το μοναδικό κέρδος που αποκομίσαμε από την «κρίση», την προδοτική αποδοχή των μνημονίων εκ μέρους των κυβερνήσεων Παπανδρεου – Παπαδήμου – Σαμαρά: η εξέγερση και η εκλογική αντίδραση των Ελλήνων στις περσινές εκλογές, οδήγησε στην φυσιολογική αναδιάταξη του συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων. Έτσι επανήλθαμε στην Αριστερά (να εκφράζεται, κυρίως, μέσω του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και μέσω του ΚΚΕ και άλλων μικρότερων σχημάτων) και τη Δεξιά (να εκφράζεται κυρίως μέσω της Νέας Δημοκρατίας του Σαμαρά, και μέσω της Χρυσής Αυγής). Με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ να ψάχνονται για νέα «κεντροδεξιά» ή «κεντροαριστερά» καμουφλάζ. Να κοροϊδέψουν την κοινωνία, να επιβιώσουν. Το ίδιο όμως θέλει, λέει, να κάνει τώρα κι ο Σαμαράς: να καμουφλάρει τη Ν.Δ. με γερμανικά χρώματα. Γελάτε; *Μωρίς Ντυβερζέ (Μικρή Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια) ** ο. α. ***ο. α.

24 Μαΐου 2013

Οι συνιστώσες, ο Τσίπρας και η υπέρβαση


Κάποια ίχνη εσωστρέφειας και «πισωγυρισμάτων» προκαλούν περιστασιακές απογοητεύσεις και παλινδρομήσεις στην περιοχή της πολιτικής απαξίας

Είμαι πολιτικό όν. Ζω με την πολιτική και, κατά κάποιον τρόπο,τρέφομαι και τρέφω την πολιτική παιδιόθεν, από τα μαθητικά χρόνια ως τα σημερινά: ως ενεργός πολίτης, μέλος ή και στέλεχος κομματικών, κοινωνικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων, ως δημοσιογράφος επίσης, αρθρογράφος και πολιτικός σχολιαστής. Ωστόσο δεν υπήρξα και δεν θα γίνω ποτέ πολιτικός∙ δεν θέλω και,λόγω ιδιοσυγκρασίας, δεν μπορώ να είμαι πολιτικός. Ομολογώ δε, ότι κατά τη διάρκεια του βίου μου, δεν είναι λίγες οι φορές που υιοθέτησα εκείνον τον εμπαθή και λίγο ρατσιστικό, μα αρκετά ταιριαστό για τους πολιτικούς, αφορισμό του Ιονέσκο: «Υπάρχουν δυο είδη ιδιοσυγκρασίας˙ η καλλιτεχνική και η επιστημονική. Υπάρχει επίσης ένα τρίτο είδος ανθρώπου, οι πολιτικοί. Αυτοί δεν μετέχουν καμιάς κουλτούρας. Θρονιασμένοι στην κορυφή, είναι πραγματικά απαραίτητοι μόνο για εργασίες τρίτης κατηγορίας, τις λιγότερο σημαντικές, για μάγειρες της κοινωνίας…»
Και ξαφνικά, αυτές τις μέρες, αθέλητα, ασυνείδητα, ανακλαστικά,επανήλθα σ’ αυτή την απαξιωτική οπτική των πολιτικών: είμαστε κυκλωμένοι από ένα τρίτο είδος ανθρώπων που, θρονιασμένοι στην «κορυφή» ασχολούνται με εργασίες τρίτης κατηγορίας (όπως η υπονόμευση εαυτών και αλλήλων ή η πολιτική κατίσχυση ρευμάτων και τάσεων έναντι άλλων τοιούτων) και δεν μετέχουν στην κουλτούρα της εποχής, την έως θάνατον υπαρξιακή αγωνία των Ελλήνων μπροστά στον επερχόμενο οικονομικό και πολιτικό αφανισμό τους;

Ο πρωθυπουργός της πλασματικής ευφορίας

Θα ήταν τραγικό να πιστέψουμε κάτι τέτοιο, ειδικά για τους πολιτικούς της Αριστεράς, και πάντως την πλειοψηφία τους. Το πιθανότερο είναι, η επιστροφή της δυσθυμίας για τους πολιτικούς να οφείλεται στην στερέωση της αιωρούμενης λαϊκής βεβαιότητας ότι μας κυβερνούν πολιτικοί απατεώνες. Βεβαιότητα που υποστυλώνει συστηματικά ο ίδιος ο πρωθυπουργός (ιδιαίτερα μετά τα τελευταία κατορθώματά του στην Κίνα και στο Αζερμπαϊτζάν) με τον τρόπο που σκιαγράφησε προ ημερών το Bloomberg δια χειρός Μέγκαν Γκρίν: *η Ελλάδα (σ. σ : ο Έλληνας πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του) υποκρίνεται. Δημιουργεί ελπιδοφόρα σημάδια και ακολούθως τα κεφαλαιοποιεί μετατρέποντάς τα σε θετικές μικροειδησούλες (σ. σ: ελέγχει το σύνολο, σχεδόν, των ΜΜΕ) με στόχο μια πλασματική ευφορία περί επιστροφής στην ανάκαμψη. «Τα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία ωστόσο υπονομεύουν τις... καλές νεράιδες της αυτοπεποίθησης, υποδεικνύοντας ότι η πρόσφατη ευφορία είναι υπερβολική» καταλήγει η Γκριν. Από την άλλη, η ανόητη κι επικίνδυνη επικοινωνιακή ομάδα του Μαξίμου (δεν την ξεχωρίζω από την πεμπτοφαλαγγίτικη ομάδα κρούσης, «truth team», της Ρηγίλλης κατά του ΣΥΡΙΖΑ) να στήνει τις γελοίες προβοκάτσιες της κατά του Τσίπρα. Είναι τόσο ανάγωγες ανιστόρητες και βλακώδεις οι καθημερινές αιτιάσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου κατά του κ.Τσίπρα που σταδιακά παγιώνουν στην κοινή γνώμη την αντίληψη ότι είναι ένας πολιτικά ανιστόρητος και ανάγωγος βλάξ.** Και, οπωσδήποτε, εντάσσεται στο, κατά Ιονέσκο, «τρίτο είδος ανθρώπων που δεν μετέχουν καμιάς κουλτούρας, αλλά θρονιασμένοι στην κορυφή, είναι πραγματικά απαραίτητοι μόνο για εργασίες τρίτης κατηγορίας,τις λιγότερο σημαντικές, για μάγειρες της κοινωνίας…»

Ο ΣΥΡΙΖΑ, οι συνιστώσες και η υπέρβαση

Όμως δεν θα αρνηθώ ότι η περιστασιακή αυτή παλινδρόμησή μου στην απαξιωτική –για τους πολιτικούς– οπτική, κατά ένα μικρό ποσοστό, οφείλεται σε κάποια ιχνοστοιχεία πολιτικής μικροψυχίας που διέκρινα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της Συνεδρίασης της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο.
 Όχι, καμιά σχέση με τάσεις και ρεύματα, ούτε λόγος για «αυτοδιάλυση» ή μη, των συνιστωσών,αυτό είναι θέμα του Συνεδρίου. Μιλώ για κάποια ισχνά μεν, ευδιάκριτα δε, ίχνη μιας διάθεσης χαλιναγώγησης (κατά άλλους, «κοντέματος») του Αλέξη Τσίπρα και είναι αυτό μια απογοήτευση∙ μια πολιτική κατάθλιψη είναι που, στιγμιαία έστω, μπορεί να μας επαναφέρει, από τον ανατρεπτικό ενθουσιασμό του «συριζαίου» σε έναν αποτρεπτικό πεσιμισμό τύπου Ίγκμαρ Μπέργκμαν: «είναι πολύ αργά για επαναστάσεις, και άλλωστε,βαθιά μέσα μας, δεν πιστεύουμε πως έχουν θετικά αποτελέσματα. Ένας κόσμος εντόμων μας περιμένει στη στροφή και μια μέρα θα καλύψει την υπερ – εξατομικευμένη μας ύπαρξη»…
Αλλά όχι, υπάρχει ο ΣΥΡΙΖΑ. Και ο Σύριζα δεν είναι πια οι συνιστώσες του, δεν είναι μόνο οι συνιστώσες του, δεν είναι το μειοψηφικό κόμμα της ένδοξης (αλλά καθημαγμένης και πολλαπλά προδομένης από μια σειρά στελεχών της) ανανεωτικής– ριζοσπαστικής αριστεράς. Είναι ένα δυνατό και αξιόπιστο αντιμνημονιακό – αντισυστημικό κυβερνητικό κόμμα, ένα δυναμικό κίνημα που, με οδηγητή τον Αλέξη Τσίπρα, αποτελεί την πρωτοπορία των αντισυστημικών πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων της ευρωζώνης. Και μάχεται για την απαλλαγή από την σκλαβιά των μνημονίων, την ανατροπή της γερμανικής κυριαρχίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το κεφάλαιο Τσίπρας

Δεν λέω τίποτα. Τα λέει όλα το χαρτί: το κείμενο που ακολουθεί είναι γραμμένο και δημοσιευμένο στα Social Mediaστις αρχές του 2012, πολύ πριν τις αναφορές διεθνών προσωπικοτήτων της Αριστεράς στο «κεφάλαιο» Τσίπρας. Οι οπαδοί, ιδιαίτερα στην πολιτική, είναι άξιοι της τύχης τους. Δεν υπήρξα ποτέ οπαδός κανενός κόμματος,πόσο μάλλον... πολιτικού ηγέτη. Σήμερα, ωστόσο, στην εμπόλεμη ευρωζώνη, ένας νεαρός πολιτικός ηγέτης – γέννημα της συστημικής κρίσης, ο Αλέξης Τσίπρας,επιχειρεί να γράψει ιστορία, ως οδηγός όλων των Ελλήνων που εκφράζουν μια γενναία διάθεση για υπέρβαση του σάπιου πολιτισμικού, ελληνικού και ευρωπαϊκού περιβάλλοντος. Να δώσει στο «πειραματόζωο» που ξύπνησε, που δεν μάσησε τη γερμανική φόλα, την πραγματική του υπόσταση: Είμαστε οι Έλληνες, μια παγκόσμια πρωτοπορία, ο προάγγελος όσων θα συμβούν την επόμενη δεκαετία όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς θα ξεφουσκώνει η παγκόσμια φούσκα του νεοφιλελευθερισμού.

*Η«μετάφραση» δική μου…

**Ρώτησα φίλους δημοσιογράφους που γνωρίζουν τον κυβερνητικό εκπρόσωπο και μου απάντησαν πως «όχι, ο Κεδίκογλου δεν είναι ανάγωγος ούτε εντελώς βλάκας είναι». Αλλά αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ενώ ο κ.Κεδίκογλου δεν είναι ούτε ανάγωγος ούτε και εντελώς βλάκας, παριστάνει τον ανάγωγο και το βλάκα. Πράγμα που μπορεί να σημαίνει ότι για να είσαι εκπρόσωπος της κυβέρνησης Σαμαρά πρέπει να παριστάνεις τον ανάγωγο και τον βλάκα. Ή να είσαι…

Νίκος Τσαγκρής

15 Μαΐου 2013

Ευάγγελος Βενιζέλος, η σοφιστεία...

 
Μια σοφιστεία του Ευάγγελου Βενιζέλου ως αφορμή για την διερεύνηση του σχήματος «μνημονιακοί – αντιμνημονιακοί» και την ανάδειξη σημείων των ευρωπαϊκών συσχετισμών



Ο πνιγμένος απ’ τα μαλλιά του πιάνεται. Αυτό ακριβώς κάνει, εδώ και κάμποσο καιρό, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος. Μάλιστα στην τελευταία του προσπάθεια τα ξερίζωσε εντελώς∙ μαζί με την έσχατη αυταπάτη του ότι, με μια ακόμα από τις συνήθεις παραπλανητικές σοφιστείες που συχνά – πυκνά μηχανεύεται, θα καταφέρει να διασώσει το πολιτικό του τομάρι και να ανασύρει το βυθισμένο σκάφος ΠΑΣΟΚ από τα πολιτικά βάθη: ένα κομματικό κουφάρι, έστω, για να το παίζει καπετάνιος… Η περί ης ο λόγος σοφιστεία του κ. Βενιζέλου διατυπώθηκε σε άρθρο του, στην προσωπική του ιστοσελίδα: «Η τεχνητή διαίρεση μεταξύ ‘μνημονιακών’ και ‘αντιμνημονιακών’ δυνάμεων εμποδίζει να αντιληφθούμε τους ευρωπαϊκούς συσχετισμούς και τη δυναμική τους…» αποφάνθηκε. Και εν κατακλείδι αναρωτήθηκε: «Για πόσο όμως ακόμη;»…

Τρεις απάτες σε μια παράγραφο

Η «διαίρεση μεταξύ μνημονιακών και αντιμνημονιακών δυνάμεων είναι τεχνητή» είπε ο… ποιητής, καταφέρνοντας να χωρέσει τρεις απάτες σε μια παράγραφο: την απάτη περί ‘διαίρεσης’, την απάτη περί του χαρακτήρα της διαίρεσης (‘τεχνητή’) και την απάτη περί της ύπαρξής ‘μνημονιακών και αντιμνημονιακών’ δυνάμεων στο κοινωνικό πεδίο. Όμως, καμιά ‘διαίρεση’ δεν υπάρχει, ούτε ‘τεχνητή’, ούτε ‘φυσική’, αφού δεν υπάρχουν ‘μνημονιακοί’ Έλληνες ώστε να στηθεί το βενιζέλειο σχήμα ‘μνημονιακοί -αντιμνημονιακοί’: οι Έλληνες είναι αντιμνημονιακοί. Σε όλα τα πρόσφατα γκάλοπ το ποσοστό των Ελλήνων που τάσσονται κατά των μνημονίων κυμαίνεται από 75 – 90 %. Μέχρι εδώ, λοιπόν, η άποψη ότι «η διαίρεση σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς είναι τεχνητή» δεν είναι παρά μια τεχνητή… διαίρεση του αλχημιστή προέδρου του ΠΑΣΟΚ, μια στρέβλωση. Ένα τέχνασμα που (τώρα μάλιστα!) στοχεύει στη συσκότιση των ευρωπαϊκών συσχετισμών και της δυναμικής τους. Επιτρέποντας ταυτόχρονα στον κατασκευαστή του τεχνάσματος να ποζάρει ως μέρος των συγκεκριμένων συσχετισμών και της δυναμικής τους. Και να μπορεί να διαμαρτύρεται από πάνω ότι εμποδίζεται να τους αντιληφθεί. Επειδή τους συσκοτίζει η …τεχνητή διαίρεση ‘μνημονιακοί – αντιμνημονιακοί’.

Βορράς – Νότος, η συστημική… διαίρεση

Στην πραγματικότητα ο κ. Βενιζέλος (όπως και οι κ. κ. Σαμαράς και Κουβέλης) είναι καταδικασμένος να τελευτήσει τον πολιτικό του βίο στο περιθώριο των ευρωπαϊκών (και όχι μόνο) συσχετισμών, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δυναμική τους: στην ευρωζώνη υπάρχει η ‘διαίρεση’ (με ορολογία Βενιζέλου) ευρωπαϊκός Βορράς – ευρωπαϊκός Νότος. Και σ’ αυτή τη ‘διαίρεση’ - που δεν είναι διαίρεση, αλλά συστημική αντίθεση ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των χωρών του Νότου, αλλά και της ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης γενικότερα – ο συγκυβερνών πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ (όπως και ο πρωθυπουργός της χώρας μας και ο τρίτος συγκυβερνών Κουβέλης) τάσσεται με τον ευρωπαϊκό Βορρά. Ενισχύοντας, στο επίπεδο του συσχετισμού των δυνάμεων, τις κυριαρχικές τάσεις της Γερμανίας και της συμμαχίας της (της συμμαχίας του Βορρά) επί του ευρωπαϊκού Νότου και της χώρας μας. Αυτό, αν όχι προδοσία, ονομάζεται λιποταξία…


Η ‘διαίρεση’ που ήταν λαϊκή εξέγερση

Αυτή η ‘λιποταξία’ ξεκινά από την ημέρα της υπογραφής του μνημονίου Α’, που ναι, ήταν η αιτία της ‘διαίρεσης’ μνημονιακοί – αντιμνημονιακοί. ‘Διαίρεση’ που, φυσικά, υπήρξε (και υπάρχει) και ήταν μια ‘διαίρεση’ φυσική και ανατρεπτική . Τόσο φυσική και τόσο ανατρεπτική που μόνο κάποιος μικρόψυχος θα την έλεγε ‘διαίρεση’, εμείς την λέμε λαϊκή έγερση: μέσα σε ενάμισι χρόνο, γκρέμισε δύο μνημονιακές κυβερνήσεις, διέλυσε στην κυριολεξία, το μνημονιακό κόμμα ΠΑΣΟΚ του κ. Βενιζέλου και αποσύνθεσε το κόμμα της Δεξιάς μετασχηματίζοντάς το σε ένα μικρομεσαίο παθητικό μόρφωμα που εξακολουθεί να ονομάζεται Νέα Δημοκρατία και σε ένα άλλο, αντιδραστικό, που ονομάζεται Χρυσή Αυγή. Και βέβαια, έχτισε, πάνω στα θεμέλια της ριζοσπαστικής αριστεράς, ένα δυνατό και αξιόπιστο αντιμνημονιακό – αντισυστημικό κυβερνητικό κόμμα που ονομάζεται ΣΥΡΙΖΑ…

Οι πρώτοι και οι τελευταίοι μνημονιακοί…


Λοιπόν, που λέτε, προκειμένου να βοηθήσουμε τον κ. Βενιζέλο να αντιληφθεί τους ευρωπαϊκούς συσχετισμούς, μιας και… εμποδίζεται (λόγω της ‘τεχνητής διαίρεσης’ μνημονιακοί – αντιμνημονιακοί) να τους αντιληφθεί, του αποκαλύπτουμε την ύπαρξη μιας ελληνικής δύναμης με ειδικό βάρος στους συγκεκριμένους συσχετισμούς: πρόκειται για τον ΣΥΡΙΖΑ, που με τον πρόεδρό του, τον Αλέξη Τσίπρα, βρίσκεται στην πρωτοπορία της πάλης των αντισυστημικών πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων της ευρωζώνης, για την ανατροπή της γερμανικής κυριαρχίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση: την απελευθέρωση των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου από την οικονομική και πολιτισμική υποδούλωση που επιχειρεί η Γερμανική Συμμαχία του Βορρά…

Να υποδείξουμε, τέλος, στην άλλη πλευρά της διελκυστίνδας, την ταξιαρχία του Βορρά. Η οποία, υπό τις οδηγίες της καγκελαρίου Μέρκελ και του Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε, τραβάει το σχοινί, με τη θηλιά περασμένη στο λαιμό των Ελλήνων, των Κυπρίων, μια θηλιά που τους πνίγει, που πνίγει όλους τους λαούς του ευρωπαϊκού Νότου. Κάπου εκεί, στο τέλος της διελκυστίνδας των Βορείων, κρατούν τα μπόσικα οι Νότιοι λιποτάχτες. Κι ανάμεσά τους, πρώτοι και καλύτεροι, οι Έλληνες: Βενιζέλος, Σαμαράς, Κουβέλης. Οι τελευταίοι μνημονιακοί…

Υ. Γ: Το σχήμα «μνημονιακοί – αντιμνημονιακοί» πράγματι, υπάρχει, αλλά στο επίπεδο του πολιτικού συστήματος και των διαπλεκομένων συμφερόντων, στην περιοχή των πολιτικών κομμάτων. Στο γενικότερο πολιτικό πεδίο, ακόμα και στον χώρο των ψηφοφόρων της Ν.Δ., δεν βρίσκεις εύκολα «μνημονιακούς», η πλειονότητα είναι «αντιμνημονιακοί» Ωστόσο, ο κ. Βενιζέλος – όπως και οι περισσότεροι πονηροί πολιτευτές, καθώς και τα δημοσιογραφικά παπαγαλάκια τους – δεν ξεκαθαρίζουν τα επίπεδα των αναφορών τους. Χρησιμοποιούν κατά κόρον το γενικευμένο επίπεδο «χώρα» ή «Ελλάδα προκειμένου να αυξομειώνουν κατά το δοκούν το κοινωνικό αμπαλάζ της χθόνιας ρητορικής τους. «Προέχει η σωτηρία της χώρας» λένε και εννοούν την σωτηρία των τραπεζιτών και των «νταβατζήδων» και, βέβαια, της καρέκλας τους: Δεν έχει πει ποτέ, κανένας από δαύτους, «προέχει η σωτηρία των Ελλήνων», «προέχει η σωτηρία των μισθωτών», «προέχει η σωτηρία των «συνταξιούχων»…

Νίκος Τσαγκρής

25 Απριλίου 2013

Η Δημοκρατία στο λεξιλόγιο των σκιών

  Το έλλειμμα δημοκρατίας που βιώνουμε είναι πρωτοφανές. Και ανεξέλεγκτο, καθώς αποτελεί προϊόν αλληλεξάρτησης και αλληλεπίδρασης της κυβέρνησης Σαμαρά με το απολυταρχικό καθεστώς που διέπει την ευρωζώνη της κ. Μέρκελ





Με την ευκαιρία της επετείου της 21ης Απριλίου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας ανησύχησε για τον θεσμό που εκπροσωπεί: «η Δημοκρατία έχει εχθρούς» είπε. Και τους προσδιόρισε… απροσδιορίστως σε «φαινόμενα αντικοινοβουλευτισμού, μισαλλοδοξίας και ρατσισμού» που, όταν αναπτύσσονται, «την υπονομεύουν και την αποδυναμώνουν∙ τη Δημοκρατία βεβαίως, βεβαίως…
Επιχειρώντας να προσδιορίσω τα προεδρικά απροσδιόριστα, τα «φαινόμενα αντικοινοβουλευτισμού», ας πούμε, πιθανολογώ ότι ο Πρόεδρος εννοούσε την νομοθετική απαξίωση του κοινοβουλευτισμού εξαιτίας της συνήθειας της κυβέρνησης Σαμαρά να κυβερνά απ’ ευθείας απ’ το μέγαρο Μαξίμου, με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Με τους κυβερνητικούς βουλευτές να μεταβάλλονται σε θυμιατούρια των εν λόγω πράξεων και τον πρωθυπουργό να απέχει συστηματικά από τα κοινοβουλευτικά του καθήκοντα σνομπάροντας τον κοινοβουλευτισμό. Αλλά, αν είναι έτσι, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προσδιορίζει… απροσδιόριστα την κυβέρνηση και τον ίδιο τον πρωθυπουργό ως εχθρούς της δημοκρατίας. Είναι έτσι;

 Η δημοκρατία στο λεξιλόγιο των σκιών

Μάλλον όχι: η δημοκρατία δεν έχει εχθρούς. Έχει παντού μόνο φίλους: ο συνταγματάρχης της Λατινικής Αμερικής που στήνει στον τοίχο τους αντιφρονούντες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ που καίει με βόμβες ναπάλμ τους άμαχους βιετναμέζους, ο Έλληνας πρωθυπουργός που βασανίζει, φυλακίζει και εξορίζει τους κομμουνιστές, ο σφαγέας των Παλαιστινίων Αριέλ Σαρόν, ο Στάλιν, ο Σαλαζάρ, η Θάτσερ, ο Νίξον, ο Μπους, η Μέρκελ, ο Σαμαράς, είναι δημοκράτες!
Ωστόσο, για να γίνει η «δημοκρατία» το επισκεπτήριο όλων των κυβερνήσεων της Γης, δεν αρκούσε ένα κομμάτι άσπρο χαρτί, χρειάζονταν καθεστωτικά μπιλιέτα διαφορετικού, κάθε φορά, χρώματος. Έτσι έγινε το δεύτερο συνθετικό μιας σύνθετης λέξης: «λαϊκή» δημοκρατία, ας πούμε, ή «εθνικοσοσιαλιστική» ή «βασιλευομένη» ή «κοινοβουλευτική» κλπ., κλπ. Μ’ αυτό τον τρόπο κατάντησε δούλη ή εξορίστηκε στο λεξιλόγιο των σκιών: το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του σύγχρονου πολιτικού νομιναλισμού είναι ή ικανότητα του να καταντάει ανάπηρη κάθε ζωντανή λέξη, μας διδάσκει η γλωσσολογία.
Ούτως ή άλλως, «η δημοκρατία δεν δημιουργείται από κανένα γραπτό κείμενο. Αν, προτού να μπει στη νομοθεσία, δεν είναι ήδη ένας τρόπος και μια θέληση ζωής, μια μορφή της κοινής ηθικής ενσαρκωμένη στην καθημερινή σχέση της κοινότητας των ανθρώπων, τότε δεν αντιπροσωπεύει παρά μιαν απάτη της Εξουσίας».*

Το απολυταρχικό καθεστώς της ευρωζώνης

 Στην πραγματικότητα, το έλλειμμα Δημοκρατίας που βιώνουμε σήμερα είναι πρωτοφανές και προσδιορίζεται όχι μόνο με τον κυβερνητικό αυταρχισμό (την παραβίαση και υπονόμευση των κοινοβουλευτικών θεσμών, την περιστολή των συνδικαλιστικών ελευθεριών, την γενικότερη άσκηση εξουσίας διά του Δενδιανού δόγματος «Νόμος και Τάξη» με την βίαιη καταστολή κάθε λαϊκής αντίδρασης στα μέτρα λιτότητας και στο ξεπούλημα της χώρας), αλλά και με την έκταση της πολιτικής διαφθοράς και της διαπλοκής, με τον ίδιο τον χαρακτήρα της διαπλοκής∙ που, μεταξύ άλλων, εξασφαλίζει τον κυβερνητικό έλεγχο επί των Μέσων Ενημέρωσης: την δημοσιογραφική συμπολίτευση ή τη σιωπή.
Χειρότερο και άκρως επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι το έλλειμμα δημοκρατίας που βιώνουμε είναι εθνικά ανεξέλεγκτο καθώς, εν πολλοίς, είναι και προϊόν αλληλεξάρτησης και αλληλεπίδρασης της κυβέρνησης της χώρας μας με το απολυταρχικό καθεστώς που διέπει την ευρωζώνη. Καθεστώς επιβεβλημένο και ελεγχόμενο από τον γερμανικό άξονα, υπό τη διεύθυνση της κ. Μέρκελ∙ η οποία, μόλις προχθές εκδήλωσε τις προθέσεις της για την οριστική κατάλυση της εθνικής ανεξαρτησίας (και της δημοκρατίας, μ’ αυτό τον τρόπο) των χωρών – μελών της ευρωζώνης. «Tα κράτη-μέλη της ευρωζώνης», δήλωσε, «πρέπει να είναι έτοιμα να εκχωρήσουν περισσότερο έλεγχο σε ορισμένους τομείς λήψης αποφάσεων και χάραξης πολιτικής στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ώστε η ευρωζώνη να μπορέσει να υπερβεί την κρίση χρέους και να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών…»

Φιλελευθερισμός, ο διαφθορέας της Δημοκρατίας

Το «έλλειμμα Δημοκρατίας» είναι πρόβλημα ελληνικό, αλλά και ευρωπαϊκό και παγκόσμιο. Δεν είναι πρόβλημα τωρινό, δεν είναι γέννημα της κρίσης, ξεκινά από την απώλεια της γεωπολιτικής ισορροπίας που επέφερε το τέλος του ψυχρού πολέμου, η πτώση του τείχους. Και φανερώνεται ως σύμπτωμα της λεγόμενης «παγκοσμιοποίησης»,της παγκόσμιας επέλασης, δηλαδή, του νέου επιθετικού καπιταλισμού. Στη «Μιζέρια του Πλούτου», ο μετριοπαθής Πασκάλ Μπρυκνέρ σαρκάζει τον «παραλογισμό» της Βιβιάν Φορρεστέρ, να εξομοιώνει την «οικονομική φρίκη» με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και να προφητεύει «γενοκτονίες από τους κυρίαρχους του κόσμου». Ωστόσο, η διαφθορά της Δημοκρατίας από τον ασύδοτο οικονομισμό, που διέβρωνε τους πολιτικούς καταλαμβάνοντας τη θέση της πολιτικής, φαινόταν αρκετά χρόνια πριν: κατά τον εορτασμό της δεύτερης επετείου της Βελούδινης Επανάστασης (1989), η Ντανιέλ Μιτεράν «έβλεπε» ότι «η εξαφάνιση του «κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού» ανοίγει τον δρόμο σε μια ακόμα χειρότερη μάστιγα, τον «φιλελεύθερο ολοκληρωτισμό» που επιβάλλεται σε όλον τον κόσμο». Ενώ, μερικά χρόνια μετά ο κομαντάντε Μάρκος στηλίτευε τον «φιλελεύθερο φασισμό» υποστηρίζοντας ότι η παγκοσμιοποίηση είναι «ο τέταρτος παγκόσμιος πόλεμος στην υπηρεσία της νεοφιλελεύθερης αγοράς»…
Σήμερα, στην καθημαγμένη Ελλάδα, στον ευρωπαϊκό Νότο των μνημονίων, στην Ευρώπη της κρίσης, παντού στον κόσμο, οι Δημοκρατίες είναι λιγότερο ή περισσότερο ελλειμματικές. Το έχουμε πει και το ξαναλέμε: οι σημερινές Δημοκρατίες αδυνατούν να επιβάλουν στον Καπιταλισμό τη μέριμνα για το γενικό συμφέρον, το κοινωνικό κράτος. Δεν τον τιθασεύουν, δεν τον συγκρατούν, δεν τον περιορίζουν, τον αφήνουν να κερδοσκοπεί ασύδοτος, εν ονόματι της "δημοκρατίας της αγοράς". Άλλωστε η "δημοκρατία της αγοράς" είναι εκείνη που επιφέρει τη διαφθορά της ίδιας της Δημοκρατίας, επειδή τοποθετεί την έδρα της νομιμότητας στη Επιχείρηση και όχι πια στο Κοινοβούλιο…

* Ζωρζ Χανέϊν, «Μικρή Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια», μετάφραση Σπύρου Λιναρδάτου, «Εκδόσεις 70»

12 Απριλίου 2013

Το «μέτωπο» είναι δουλειά του ΣΥΡΙΖΑ

 
Στις σημερινές συνθήκες πολιτικής διεύθυνσης των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, η συγκρότηση ενός «αντισυστημικού» μετώπου σε κυβερνητικό επίπεδο είναι ουτοπία

Όλο και πιο συχνά, οι πολιτικοί αναλυτές αναφέρονται στην ωρίμανση της αναγκαιότητας για μια «συμμαχία των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου», για ένα «μέτωπο αντίδρασης στην τυραννία της συμμαχίας του Βορρά», την Γερμανική, δηλαδή, τυραννία.
Προ ημερών μπήκε στο χορό και ο Αμερικανός γλωσσολόγος και φιλόσοφος Νόαμ Τσόμσκι, προτείνοντας «συνασπισμό και συμπόρευση των χωρών της νότιας Ευρώπης, εντός του ευρώ, για να αντιδράσουν απέναντι στην Γερμανία».
Πράγματι, η αναγκαιότητα του συνασπισμού των χωρών της Νότιας Ευρώπης γίνεται πιο πιεστική ιδιαίτερα μετά την ισοπεδωτική επέμβαση του Γερμανικού άξονα στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου. Επέμβαση τόσο… επιτυχημένη που κωδικοποιείται από τις Βρυξέλλες ως «επέμβαση – μοντέλο» για κάθε τράπεζα της Νότιας ευρωζώνης που, σε πείσμα της Deutsche bank, εμμένει στην παρωχημένη αρχή της τραπεζικής πίστης…

Το ιδεολογικό είναι το φανταστικό

Εμπρός, λοιπόν, για ένα μέτωπο των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου ενάντια στην τυραννία του Γερμανικού άξονα! Αλλά τι είδους «μέτωπο», σε ποιο επίπεδο, με ποιο στόχο; Πόσο εφικτή είναι η συγκρότηση μιας «αντισυστημικής», ας την πούμε, συμμαχίας στο επίπεδο των κυβερνήσεων των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου; "Το ιδεολογικό είναι το φανταστικό", έλεγε ο Μαρξ, καθώς περιέγραφε, μετά τον Φόιερμπαχ, τη θρησκευτική ιδεολογία: To ιδεολογικό είναι κατασκευασμένο από συνειδήσεις που, μην μπορώντας να υποφέρουν την πραγματική τους κατάσταση, της δυστυχίας και των αντιφάσεων, προβάλλουν σ' ένα ονειρεμένο μακρινό μέλλον (μέλλον θρησκευτικό, μέλλον αισθητικό, αλλά επίσης μέλλον ηθικό και πολιτικό) μια ιδεατή σύμπνοια». Μια θρησκεία, μια ιδεολογία…
Υπ’ αυτό το πρίσμα, αν αποπειραθούμε να προβάλλουμε το «φανταστικό» των κ. κ. Σαμαρά, Ραχόϊ, Μόντι, Κοέλιο, και Αναστασιάδη – αυτό δηλαδή που «οι συνειδήσεις τους προβάλλουν σ’ ένα ονειρεμένο μακρινό μέλλον» – θα προκύψει αυτό που εφαρμόζουν ήδη στο κυβερνητικό τους παρόν: η θρησκεία των αγορών, ο προτεσταντικός νεοφιλελευθερισμός τύπου Μέρκελ και Σόϊμπλε…

Υπηρετούν στο… γερμανικό μέτωπο

Θέλω να πω ότι, την ώρα που οι αναλυτές συνιστούν, ως ώριμη ανάγκη, την συγκρότηση ενός μετώπου των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου προκειμένου να αντισταθούν από κοινού στον γερμανικό ηγεμονισμό», παραβλέπουν (φαντάζομαι όχι σκόπιμα) το γεγονός ότι οι κυβερνητικοί ηγέτες των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου (όπως και το σύνολο των κυβερνητικών ηγετών των υπολοίπων χωρών – μελών της ευρωζώνης) είναι ήδη μέλη ενός άλλου μετώπου, του «γερμανικού μετώπου». Και το υπηρετούν με υπερβάλλοντα ζήλο: «πάση θυσία», που λέει κι ο Σαμαράς.
Το χειρότερο είναι ότι αυτός ο αρνητικός συσχετισμός δυνάμεων για τη συγκρότηση μιας «αντισυστημικής συμμαχίας στο επίπεδο των κυβερνήσεων των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου, δύσκολα ανατρέπεται. Αφού, ακόμα και σε περίπτωση εκλογικού ατυχήματος είναι stand-by τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Για να υπηρετήσουν με τη σειρά τους το γερμανικό μέτωπο: η ιδεολογική αποδόμηση της κυβερνητικής πολιτικής, η διαφθορά των πολιτικών, η διαπλοκή πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων είναι κοινός τόπος στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, στις χώρες της ευρωζώνης, εν γένει. Με αποτέλεσμα, ο έλεγχος των ολιγαρχών της οικονομίας επί της πολιτικής (με εμπροσθοφυλακή το «γερμανικό μέτωπο») να είναι εύκολος και απόλυτος. Ή σχεδόν απόλυτος: μοναδική εξαίρεση αποτελεί η Ελλάδα. Λόγω ΣΥΡΙΖΑ!

Μέτωπο σε πολιτικό – κοινωνικό επίπεδο

Στην Ελλάδα η ανάγκη για τη συγκρότηση ενός αντισυστημικού μετώπου των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου, στο κοινωνικό, όμως, επίπεδο, άρχισε να προβάλλεται (συνειδητά ή ασυνείδητα) στην περίοδο του κινήματος των «αγανακτισμένων». Που ξεκίνησε από τις καθιστικές διαμαρτυρίες στις ισπανικές πλατείες και μέσω του διαδικτύου «μεταδόθηκε» στην Ελλάδα, όπου πήρε και μια διάσταση μαζικής «αντιμνημονιακής» εξέγερσης. Και, ως ένα βαθμό, επέδρασε στις πολιτικές εξελίξεις των καιρών μας: την πτώση των κυβερνήσεων Γ. Παπανδρέου και Λ. Παπαδήμου, την ανατροπή του δικομματισμού, την αναδιάταξη των πολιτικών δυνάμεων με την «εξαφάνιση» του εναλλακτικού συστημικού κόμματος (ΠΑΣΟΚ), την αποδυνάμωση του βασικού συστημικού κόμματος (Ν. Δ.) και την ανάδειξη νέων «αντιμνημονιακών» - «αντισυστημικών» δυνάμεων. Με τον ΣΥΡΙΖΑ πρώτο και… καλύτερο.
Εν κατακλείδι, στις σημερινές συνθήκες πολιτικής διεύθυνσης των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου η συγκρότηση ενός «αντισυστημικού» μετώπου σε κυβερνητικό επίπεδο είναι ουτοπική. Από την άλλη μόνο απ’ την Ελλάδα και τον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να ξεκινήσει η συγκρότηση του «αντισυστημικού» μετώπου : ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μοναδικό «αντισυστημικό» κυβερνητικό (εν δυνάμει) κόμμα στην ευρωζώνη. Και εξ αυτού έχει το φυσικό πλεονέκτημα του leader για τη συγκρότησης του μετώπου. Στο πολιτικό – κοινωνικό επίπεδο, μαζί με όλα τα «αντισυστημικά» - «αντιμνημονιακά» κόμματα, μορφώματα και κινήματα που δημιουργήθηκαν από τις κοινωνικές αναταράξεις στις χώρες του Νότου: για τη δημιουργία ενός ευρύτατου μετωπικού κινήματος πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που θα αμφισβητήσει και θα ανατρέψει τη νεοφιλελεύθερη γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη…

Νίκος Τσαγκρής

3 Απριλίου 2013

Ο Φρόιντ πάει... συγκυβέρνηση


 
Αναλύοντας τα συμπτώματα μαζοχισμού, σαδισμού και φετιχισμού που ευδοκιμούν στο «σώμα» και το «πνεύμα» της συγκυβέρνησης και των εταίρων της

Ο φοβικές αντιδράσεις των κυβερνητικών εταίρων, που προηγήθηκαν της άφιξης των τροϊκανών, τους κατατάσσει στην ψυχοπαθολογία των μαζοχιστών: ο μαζοχιστής βιώνει τον εαυτό του ως άτομο ανάξιο, ένοχο, απορριπτέο, που του αξίζει να τιμωρηθεί. Γενικότερα, μόνο η ψυχανάλυση μπορεί να εξηγήσει την κυβερνητική συμπεριφορά. Λέω «συμπεριφορά» και όχι «πολιτική» διότι δεν διακρίνεται ούτε ίχνος πολιτικής στις κινήσεις αυτής της κυβέρνησης. Αλλά και ο χαρακτηρισμός «κυβέρνηση» είναι ανάρμοστος για αυτό το διεστραμμένο σχήμα που αυτοχαρακτηρίστηκε – και συνεχίζει να αυτοαποκαλείται – «ελληνική κυβέρνηση». Αφού δεν κυβερνά – ποτέ δεν κυβέρνησε – απλά εφαρμόζει, με σχετική αποτυχία (!) μάλιστα, εντολές άνωθεν. Βιώνοντας την ύπαρξή του ως σχήμα μαζοχιστικό. Ανάξιο, απορριπτέο, εν αναμονή της επόμενης τιμωρίας που του επιφυλάσσουν τα αφεντικά: «Μαξίμου: δεν πρέπει να δώσουμε αφορμές στην τρόικα»… Ακολούθως οι μαζοχιστές γίνονται σαδιστές*. Και απολαμβάνουν την πρόκληση σωματικού ή ψυχικού πόνου στους άλλους.

Όπως τα έλεγε ο Προυντόν
Τι συμβαίνει όμως όταν οι «άλλοι» είμαστε εμείς, ο ελληνικός λαός , και οι μαζοχιστές είναι εκείνοι, το σχήμα που αυτοαποκαλείται «ελληνική κυβέρνηση»; Συμβαίνει κάτι σαν αυτό που περιέγραφε ως κυβερνητική βία ο Προυντόν: να σε κυβερνούν σημαίνει να σε παρακολουθούν από κοντά, να σε επιβλέπουν, να σε κατασκοπεύουν, να σε ελέγχουν, να σε σφραγίζουν, να σε κατατάσσουν σε όποια φορολογική κλίμακα γουστάρουν, να σου μειώνουν ή να σου κόβουν τον μισθό και τη σύνταξη, να σε χαρατσώνουν, να σε ξεπουλούν, να σε υποτάσσουν στα συμφέροντα των νταβατζήδων τους, να σε απολύουν, να αισχροκερδούν σε βάρος σου, να σε εξαπατούν, να σε κλέβουν, να σε αφήνουν άνεργο, να σε οδηγούν στην αυτοκτονία…
Ύστερα, με την παραμικρή αντίσταση, να σε κατατρέχουν, να σου βάζουν πρόστιμα, να σε ντροπιάζουν, να σε βρίζουν, να σε σπάζουν στο ξύλο, να σε δένουν, να σε φυλακίζουν, να σε θυσιάζουν, να σε πουλούν, να σε προδίδουν, να σε περιπαίζουν, να σε γελοιοποιούν, να σε προσβάλλουν, να σε ατιμάζουν…


Είμαστε μια μαζοχιστική κοινωνία;
Tο χειρότερο είναι ότι αυτή η σαδιστικού χαρακτήρα κυβερνητική βία, αυτή η μνημονιακή, ας
την πούμε, διαστροφή, (μετά τις μαζικές αλλά άκαρπες αντιδράσεις του ελληνικού λαού – κίνημα «αγανακτισμένων» κλπ.) εγκαθίσταται τώρα στο κοινωνικό πεδίο, μεταλλασσόμενη σε μια μαζική ψύχωση που προσομοιάζει στον Φροϋδικό «ηθικό μαζοχισμό» : ο όρος «ηθικός μαζοχισμός» δομήθηκε από τον Φρόυντ για να επεκτείνει την έννοια του μαζοχισμού πέρα από τη διαστροφή που έχει περιγραφεί από τους σεξολόγους. Με τον όρο αυτό ο Φρόυντ προσπαθεί να εξηγήσει την συμπεριφορά εκείνη κατά την οποία το κοινωνικό υποκείμενο αναζητεί για τον εαυτό του τη θέση του θύματος με σκοπό να δομήσει την ταυτότητά του. Στη διαδικασία αυτή, ο πόνος ανάγεται σε νομιμοποιητικό στοιχείο της ταυτότητας. Ο πόνος ερμηνεύεται, δηλαδή, για τους μαζοχιστές σαν απόδειξη της ύπαρξής τους*. Ο «ηθικός μαζοχισμός» (που κατά τη γνώμη μου έχει καταλάβει ένα αρκετά μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας) συνδέεται με την κατάθλιψη και χαρακτηρίζεται από την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά των διαταραγμένων: βασικός τους στόχος η «τιμωρία του ανήθικου» με την αποφυγή, όμως, επιθετικών αντιδράσεων απέναντι στους «άλλους», την κατεύθυνση της τιμωρίας προς τον εαυτό τους.
Εδώ, χωρίς καμιά διαγνωστική ή συγκριτική πρόθεση, σημειώνω την διαταραγμένη αξίωση της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ για την «τιμωρία του ανήθικου» της οικονομίας των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου.
 
Ο νομισματικός φετιχισμός
Άφησα για το τέλος το γελοιωδέστερο σύμπτωμα της κυβερνητικής διαστροφής, τον νομισματικό φετιχισμό. Που ξεκινά με την δημόσια ομολογία του Αντώνη Σαμαρά (14 Ιουνίου 2012) ότι λατρεύει ως φετίχ το ευρώ, και την ταυτόχρονη… καταγγελία του εκλογικού αντιπάλου του τότε, του Αλέξη Τσίπρα, επειδή σε συνέντευξή του στους Financial Times είχε δηλώσει το αυτονόητο, ότι «το ευρώ δεν είναι φετίχ αλλά νόμισμα». Γελάσαμε τότε με τον νομισματικό φετιχισμό του Σαμαρά, αλλά τα επικοινωνιακά αστροπελέκια της κυβέρνησης και τα παπαγαλάκια τους στα κυβερνητικά media, (δηλαδή σε…όλα) υιοθέτησαν το φετίχ του αρχηγού, καθιερώνοντάς το ως επίσημο κυβερνητικό και επικοινωνιακό βοήθημα. Και ακόμα και σήμερα, ένα χρόνο μετά, εξακολουθούν να… φετιχίζονται κάθε που βγαίνουν στο γυαλί: «είναι φετίχ για εσάς, ή όχι το ευρώ;», ρωτούν τον κάθε συριζαίο που συναντούν. Σαν την γοργόνα με τον Μεγαλέξανδρο – άλλη διαστροφή, αυτή… Ωστόσο, καμιά ανησυχία για τον Σαμαρά και τα παπαγαλάκια του. Ο φετιχισμός δεν είναι δα και διαστροφή, μια απλή ψυχοσωματική παρέκκλιση είναι: φετίχ είναι η απόδοση ανύπαρκτων ιδιοτήτων σε ένα αντικείμενο, συνήθως αλλά όχι πάντα, για ερωτική ικανοποίηση. Παράδειγμα: «το φετίχ του είναι οι κόκκινες γόβες, τον διεγείρουν σεξουαλικά»….
Λέτε; Λέτε η κυρία Μέρκελ να φοράει κόκκινες γόβες;

*Σύμφωνα με την ψυχανάλυση (Havelock Ellis, στο Studies in the Psychology of Sex) ο μαζοχισμός και σαδισμός είναι συμπληρωματικές «συναισθηματικές» καταστάσεις, δεν υπάρχει καμία σαφής διάκριση μεταξύ τους.
*Διατύπωση της Κωνσταντίνας Ζάνου, διδάκτορος της ιστορίας