14 Οκτωβρίου 2015

Ο Ιονέσκο στην πλατεία Κουμουνδούρου


Μια παραβολή από τη δεκαετία του ’70 που προβάλει στο παρόν το πιθανό μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ   

Γύρω στο 1978, ίσως λίγο αργότερα, στον καιρό της εξέγερσης και της φυλάκιση των Πολωνών εργατών (ένα – δυό χρόνια πριν την ίδρυση της «Αλληλεγγύης» του Λεχ Βαλέσα), ο Ζαν Ντανιέλ* βρισκόταν στην Ιταλία και απηύθυνε μια παράξενη έκκληση στους Ιταλούς κομμουνιστές: «Βιασθείτε να υπερασπιστείτε τους Πολωνούς εργάτες, διαφορετικά θα τους υπερασπισθεί η Δεξιά». 

«Οι αριστεροί προσπαθούν να ανακτήσουν τα πάντα, μεταξύ άλλων και τους σοβιετικούς αντιφρονούντες», σχολίαζε τότε ο Παριζιάνος πια, Ευγένιος Ιονέσκο στο περιοδικό Nouvelle Revue Française. 

 «Ο Ιονέσκο ήταν αντικομμουνιστής τότε», θα μπορούσε να πει κανείς και, πράγματι, κατά κάποιο τρόπο, ήταν: κατά τον τρόπο των κομμουνιστών και των σοσιαλιστών της Δυτικής Ευρώπης, των ευρωκομμουνιστών, όλων όσων απέρριπταν και καταδίκαζαν ήδη ως βάρβαρο και απάνθρωπο το «σοβιετικό μοντέλο». Όμως ακριβώς αυτούς, τους «αντισοβιετικούς» Ευρωπαίους αριστερούς, σάρκαζε ο μεγάλος Ρουμάνος: «οι αριστεροί προσπαθούν να ανακτήσουν τα πάντα, μεταξύ άλλων και τους σοβιετικούς αντιφρονούντες: τα κίνητρα τους είναι κομματικά, πολιτικά, απάνθρωπα, ευτελή. Δεν μισούν τη δεξιά, μισούν τους δεξιούς. Αν έπρεπε, για να σώσουν την ανθρωπότητα μαζί με τον εαυτό τους, να δώσουν το χέρι στους φύσει και θέσει εχθρούς τους, θα άφηναν την ανθρωπότητα να χαθεί…»!.. 

Είναι σαφές ότι πρόκειται περί ενός θυμικού αντικομματικού και αντιπολιτικού «παραληρήματος», μπορείς να το δεις όμως και σαν απογοητευμένη από τα κόμματα και τους πολιτικούς θέση, παντός καιρού: «Όσο προχωρώ τόσο δεν καταλαβαίνω», έλεγε καθώς γερνούσε ο Ιονέσκο, εκδηλώνοντας τον έντονο πολιτικό σκεπτικισμό του• που ξεπερνούσε ενίοτε, τα όρια του πεσιμισμού… 

 Το «πελατειακό» ήθος 

 «Βιασθείτε να υπερασπιστείτε τους αγρότες, διαφορετικά θα τους υπερασπιστεί η δεξιά», με εγκαλούσε τις προάλλες γνωστός δημοσιογράφος και συγγραφέας, θυμίζοντάς μου τον Ιονέσκο και το περιστατικό με τον Ζαν Ντανιέλ και τους Ιταλούς ευρωκομμουνιστές που σας διηγήθηκα. Και όχι μόνο η δεξιά, αλλά «και ο Ποτάμης, και η Φώφη και οι άλλοι», πρόσθεσε απειλητικά ο δικός μου... Ζαν Ντανιέλ. Υπάρχει η παρεξήγηση, βλέπετε, που μας «εγγράφει» στην χορεία των κομματικών και των κυβερνητικών παραγόντων, επειδή γράφουμε ένα άρθρο στην Εποχή. 

 Εν πάση περιπτώσει, του εξήγησα ότι το μόνο που μπορώ να κάνω για την περίπτωσή του είναι να γράψω. Να μεταφέρω, δηλαδή την έκκλησή του προς το κόμμα και την κυβέρνηση μέσω του εβδομαδιαίου άρθρου μου στην Εποχή. Κι αυτό κάνω: λοιπόν, ακούτε εσείς εκεί στο κόμμα και στην κυβέρνηση; «Βιασθείτε να υπερασπιστείτε τους αγρότες, (και τους συνταξιούχους – προπαντός τους συνταξιούχους!..) διαφορετικά θα τους υπερασπιστεί η δεξιά»!.. 

 Μήπως όχι; Καμιά διάθεση να υποστηρίξω τις αντιπολιτικές και αντικομματικές αιτιάσεις τού, ούτως ή άλλως, αντιφατικού και «παράλογου» Ιονέσκο. Είμαι υποχρεωμένος όμως να δεχτώ ότι τα κίνητρα της έκκλησης «Βιασθείτε να υπερασπιστείτε τους αγρότες διαφορετικά θα τους υπερασπιστεί η δεξιά», είναι «κομματικά», «πολιτικά, «απάνθρωπα» και ευτελή. Αν όχι με την ηθική σήμανση των χαρακτηρισμών του Ιονέσκο (στην περίπτωση της Έκκλησης του Ζαν Ντανιέλ προς την Ιταλική αριστερά του ’78), με την τρέχουσα πελατειακή πολιτική ηθική: Βιασθείτε να υπερασπιστείτε τούς αγρότες, ώστε να μην φορολογούνται με τον τρόπο που φορολογούνται οι υπόλοιποι εργαζόμενοι, διαφορετικά θα τους υπερασπιστεί η δεξιά και θα χάσετε τις ψήφους τους!.. 

 Επανάκτηση του κόμματος 

 Αυτή η αντίληψη των πολιτικών πραγμάτων, που δεν είναι αντίληψη αλλά νοοτροπία που γίνεται ήθος, και διαβρώνει και σαπίζει το πολιτικό σύστημα, δεν έχει – δεν πρέπει να έχει, την παραμικρή σχέση με τη σύγχρονη αριστερά, και μάλιστα την κυβερνώσα αριστερά, τον ΣΥΡΙΖΑ: δεν είμαστε «οι αριστεροί που προσπαθούν να ανακτήσουν τα πάντα», όπως θα ‘λεγε ο Ιονέσκο – άλλωστε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το πρώτο ευρωπαϊκό κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς που έχει… ανακτήσει τα πάντα. Αυτό που απομένει είναι να ανακτήσει το ίδιο του το κόμμα, και να είναι αυτό ένα κόμμα η σκέψη του οποίου δεν θα είναι δογματική – ιδεοληπτική. Και τα κίνητρά του δεν θα γίνονται «κομματικά», «απάνθρωπα» και «ευτελή», ούτε καν με τη σήμανση του Ευγένιου Ιονέσκο: 

 «Μιλάμε για ένα κόμμα που δεν επαναπαύεται στις εκλογικές δάφνες ούτε αρκείται στο να στελεχώσει τον κυβερνητικό μηχανισμό ή να ακολουθεί το ρυθμό του κυβερνητικού έργου, αλλά για ένα κόμμα που έχει πλήρη συνείδηση ης σχετικής αυτοτέλειας του ρόλου του ως μετασχηματιστή της κοινωνίας»** 

 Και μιλάμε για μια κυβέρνηση τα μέλη της οποίας θα λειτουργούν απαρέγκλιτα στο πλαίσιο ενός θεσμοθετημένου αναδιανεμητικού στάτους, που θα μετασχηματίζει την ισχύουσα συστημική βαρβαρότητα σε κοινωνικό κράτος Δικαίου. 

 *Γάλλοαλγερινός μαρξιστής συγγραφέας και δημοσιογράφος, της παρέας των Καμύ και Σάρτρ 

**Από το άρθρο του Χ. Γεωργούλα με τον τίτλο «Για την κυβέρνηση λέμε πολλά, για το κόμμα θα πούμε τίποτα;» (ΕΠΟΧΗ, Κυριακή 04 Οκτωβρίου 2015)

Νίκος Τσαγκρής

Δεν υπάρχουν σχόλια: