19 Σεπτεμβρίου 2012

Άκης Πάνου: ο φίλος μου ο Ζαμπέτας


Όταν, μετά τον φόνο, ο Άκης Πάνου μεταφέρθηκε στις φυλακές Κομοτηνής, με πήρε στο τηλέφωνο. Νίκο θέλω να έρθεις να στα πω, θέλω να τα γράψεις εσύ, μου είπε. Συμφωνήσαμε, μάλιστα, να κάνει εκείνος τις ενέργειες για την άδεια από το υπουργείο Δικαιοσύνης, προκειμένου να μπω μέσα να πάρω τη συνέντευξη. Δεν πέρασαν παρά τέσσερις – πέντε ημέρες και έφτασε στην εφημερίδα η άδεια εισόδου μου στις φυλακές Κομοτηνής μαζί με ένα χειρόγραφο σημείωμα του υπουργού. Ήταν ο Βαγγέλης Γιαννόπουλος τότε: «Να δώσεις τους χαιρετισμούς μου στον Άκη Πάνου»… Μιλούσαμε δύο ολόκληρες μέρες, ο διευθυντής των φυλακών μας είχε παραχωρήσει το γραφείο του, γέμισα έξι – επτά κασέτες των 90 λεπτών: η συνέντευξη για τον φόνο με τα πριν και τα μετά, μια συνοπτική βιογραφία,πολλές λεπτομέρειες για τις σχέσεις του με τις εταιρίες δίσκων και κριτικές αξιολογήσεις σπουδαίων δημιουργών του ελληνικού τραγουδιού και ορισμένων εκ' των τραγουδιστών που συνεργάστηκε... Μέρος αυτού του "υλικού'' δημοσιεύτηκε σε μια σειρά συνεντεύξεων στο ΕΘΝΟΣ και στο ΕΘΝΟΣ της Κυριακής. Ένα άλλο μέρος παραμένει ανέκδοτο... Απ’ αυτό το ανέκδοτο μέρος της συνέντευξης αποσπώ και δημοσιεύω τα λόγια του Άκη Πάνου για τον Γιώργο Ζαμπέτα

" Ήταν ένα υπέροχο παιδί... "
Ο Ζαμπέτας ήταν άλλη κατάσταση. Για να καταλάβεις, σαν εκτελεστής πρώτα από όλα, δεν κοίταξε να δει τι παίζουν οι άλλοι. Επαιζε μαντόλα,* έπαιξε μετά τετράχορδο. Ήθελε το όργανό του, να είναι πρίμο, να έχει ο ήχος του «προσωπικότητα», να ξεχωρίζει από τους άλλους.
Ήταν δεξιοτέχνης καταπληκτικός. Ήταν από τα καλύτερα παιδιά, για να μην πω το καλύτερο που υπήρχε στην φάρα. Ήταν ο μόνος που, χωρίς να είμαστε κολλητοί, τηλεφωνιόμαστε και μιλάγαμε με τις ώρες. Ήταν πολύ εργατικός και είχε ένα χαρακτηριστικό: οι μελωδίες του ήταν θαυμάσιες και προέρχονταν από την φύση όπως το έλεγε και ο ίδιος. Ήταν ο άνθρωπος που ακούει τους ήχους που υπάρχουν γύρω μας και τους μεταφέρει στο όργανό του, κυρίως.
Ο Ζαμπέτας, όταν πια αναγκάστηκε αγανακτισμένος από το σύστημα, τους τραγουδιστές και τους τέτοιους, να τραγουδήσει ο ίδιος, χωρίς να το θέλει, εξαφάνισε τον τραγουδιστή που λάτρευε, και σεβόταν και θαύμαζε απεριόριστα, τον Στράτο Παγιουμτζή. Ο Στράτος ήταν φωνάρα, ο μεγαλύτερος τραγουδιστής, αλλά τραγουδούσε με κλειστό το στόμα, με τουρλωμένα τα χείλια. Αργότερα, με αυτόν τον τρόπο, βγήκε ο Μητσάρας, ένας ηθοποιός που τραγουδούσε στα βαριετέ. Μετά βγαίνει ο Ζαμπέτας… 
Ο Μητσάρας δεν έκανε ζημιά τότε στον Στράτο. Ο Ζαμπέτας όμως ήταν ένας τραγουδιστής του πάλκου. Και όπως ο Στράτος ήταν ο βασιλιάς των τραγουδιστών, αλλά τραγουδούσε με εκείνον τον τρόπο, ο Ζαμπέτας ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που τραγούδησε με κλειστό το στόμα «Τον σκύλο, τον αράπη, τον μαύρο, τον ταμ ταμ ταμ...». Μετά, ο Καζαντζίδης έμαθε τους τραγουδιστές να ανοίγουν το στόμα τους. 
Ο Ζαμπέτας λοιπόν ήταν ένας συνθέτης ιδιόρρυθμος, ένας καταπληκτικός εκτελεστής, και πάλι ιδιόρρυθμος, ένα υπέροχο παιδί, ένας θαυμάσιος άνθρωπος με αστείρευτο χιούμορ που κανείς δεν μπορεί να του παραβληθεί. Και το πιο τραγικό πράγμα ήξερε να το κάνει αστείο. Ήταν θαυμάσιος φίλος…

 * Έγχορδο νυκτό μουσικό όργανο, το οποίο αναφέρεται επίσης με τις ονομασίες μαντούρα ή μανούρα. Ανήκει στην οικογένεια του μεσαιωνικού λαούτου και ήταν σε χρήση μέχρι και τον 18ο αιώνα. Στην Ελλάδα συναντάται πρώιμα στις μαντολινάτες.
*© 1999 Νίκος Τσαγκρής. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την άδεια του συγγραφέα 

13 Σεπτεμβρίου 2012

Ένα ενθύμιο απ' τον Στέλιο Καζατζίδη


Οι φίλοι του Στέλιου Καζατζίδη θα θυμούνται, φαντάζομαι, τη διαμάχη του με τον συνθέτη Χρήστο Νικολόπουλο για την πατρότητα κάποιων τραγουδιών. Το θέμα είχε κινηθεί - πρίν 14, περίπου, χρόνια - από τον δεύτερο, με αποτέλεσμα την αντίδραση του Καζατζίδη και τη δημόσια (και δικαστική αργότερα) κόντρα τους, με άκομψους χαρακτηρισμούς ένθεν - κακείθεν... 

Τότε είχα γράψει στην καθημερινή στήλη μου, στο ΕΘΝΟΣ, ένα χρονογράφημα για την άχαρη αυτή διαμάχη και την αμετροεπή - από πλευράς του Χρήστου - διεκδίκηση. Με την πλαγίως διατυπωμένη υποσημείωση ότι ο Χρήστος Νικολόπουλος είχε ωφεληθεί τόσο πολύ από τη συνεργασία του με τον Στέλιο, ωστε θα περίμενε κανείς να του χαρίσει, ως δώρο ευγνωμοσύνης, τα διεκδικούμενα τραγούδια... 

Δυο - τρείς μέρες μετά, μπήκε στο γραφείο μου, στην εφημερίδα, ο στιχουργός και φίλος του Στέλιου Καζατζίδη Λευτέρης Χαψιάδης. "Με παρακάλεσε ο Στέλιος να σου φέρω αυτό το δίσκο", μου είπε, προτείνοντάς μου ένα L.P. με τον τίτλο "ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΖΑΤΖΙΔΗΣ, Τα βιώματά μου", με μια ιδιόχειρη αφιέρωση του σπουδαίου τραγουδιστή στο εξώφυλλο: Στον Νίκο Τσαγκρή, στον άγνωστο φίλο μου με την φαρμακερή πέννα. Σ' ευχαριστώ, Σ. Καζατζίδης. Καλή χρονιά...

 Νίκος Τσαγκρής (Από τη σειρά Οι Φευγάτοι)

11 Σεπτεμβρίου 2012

Μα ποιός είναι ο Θωμάς Γκόρπας;


«Υπάρχουν πολλοί για τους οποίους η έλλειψη καθαριότητας δεν αποτελεί την έκφραση μιας επιθυμίας όσο ένα ανασήκωμα των ώμων της εξυπνάδας. Και επίσης υπάρχουν πολλοί που η σβησμένη και ισοπεδωμένη ζωή τους δεν σημαίνει πως τη θέλησαν έτσι, ούτε σημαίνει μια φυσική παραίτηση από μια ζωή που δεν την επεδίωξαν, αλλά μια αδυναμία κατανόησης του εαυτού τους, μια αυτόματη ειρωνεία της γνώσης,..»
Παίρνω αυτό το ανήσυχο απόφθεγμα δανεικό από τον ετερώνυμο Φερνάντο και το προσφέρω ως αποχαιρετιστήρια σπονδή στον συνώνυμο του απίστου Θωμά, τον Γκόρπα. μια και στην κηδεία του δεν πήγα, ούτε μια στιγμή δεν σκέφτηκα να πάω, θα ήταν η εσχάτη προδοσία αν πήγαινα, θα χάλαγα τη βεβαιότητά του ότι είναι απ' όλους προδομένος. Μόνο, όταν έμαθα πως πέθανε, τον είδα να κοιτάζει πλαγίως, με το χθόνιο βλέμμα του, τη γυναίκα του γραφείου κηδειών που έπλενε το σώμα του. Ανασηκώνοντας τους ώμους της εξυπνάδας... 
Μα ποιος είναι ο Θωμάς Γκόρπας, θα μου πείτε. Κι άλλοι θα πουν: και ποιός νόμιζε πως ήταν τέλος πάντων; Ας αφήσουμε, λοιπόν, να μας το πει ο ίδιος: 

Σώζομαι, αν σώζομαι τελικά, 
χάρη σε κάποιες τέχνες 
ταπεινές που ξέρω: του τσιγάρου, του ξενυχτιού, 
της νοσταλγίας και της αθανασίας
τόσων ωραίων πραγμάτων που περνάνε απαρατήρητα... 
Ψάχνω για νέες αγάπες πυρετωδώς και όταν δεν
τις βρίσκω, τις φαντάζομαι ώσπου να τις βρω... 
Γράφω που και που ποιήματα 
μερικά απ' τα πολλά που ονειρεύομαι 
και βάζω μέσα σ' αυτά δικά μου και δικά σας όνειρα
για τα οποία εσείς και ντρέπεστε και υποφέρετε. 
Φοβάστε και σιγά σιγά πεθαίνετε... 

Ψέματα! Μάλλον η αλήθεια του συμμαζεμένη… Για κάποιους κουλτουριάρηδες ο Θωμάς Γκόρπας ήταν (ή έγινε) ο σπουδαιότερος ίσως – πάντα «ίσως»! – ποιητής της γενιάς του '60. Για `μένα ήταν ο πιο «καταραμένος» αυτής της γενιάς. Καταραμένος και αυτοεξόριστος από ένα σύστημα ζωής που το έφτυνε σαν λυσσασμένος: 

Πόλη κρυόκωλη 
και πόλη αργόμισθη 
και πόλη σαφρακιασμένη 
πρόωρα γερασμένη
κιτρινιάρα
κομπλεξικιά 
φτωχοπουτάνα... 
Πάντες 
οι χθεσινοί πρεντζόβλαχοι
και βρωμοποδαράδες 
ριγούν από ευτυχία
μέσα στην αγκαλιά σου 
πλήρως ικανοποιημένοι 
γαμώντας τα μοτοσακό τους
τα μηχανάκια τους 
τις μηχανάρες τους 
τα αυτοκίνητά τους 
πληρώνοντας την βεντζίνα τους
σαν κατσικίσιο γάλα
και οι μαμάδες απαυτώνονται
τηλεοπτικώς
αγοράζουν στο σούπερ μάρκετ
το καταπέτασμα 
για τα... παιδάκια τους... 

Για `μένα ο Θωμάς Γκόρπας ήταν, κυρίως, η αφόρητη ποίηση - ζωή του. Βρισκόμαστε για 5 – 6 χρόνια, εκεί στα μέσα του ’70. Μας ένωναν το μπουζούκι, ο Μαρξ κι ο Καζαντζίδης. Μας χώριζε μια ποίηση ζητιάνα των ρυθμών, που δεν υπάρχουν πια: Χαθήκαμε, χεστήκαμε στο τάλιρο, μπερδεύτηκαν τα μπούτια μας...

 Από τη σειρά Οι Φευγάτοι, του Ν.Γ.Τσαγκρή (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ)

9 Σεπτεμβρίου 2012

Ο λόγος στο... λόμπι της δραχμής


Ο Σαμαράς κέρδισε την πρωθυπουργική ευτυχία ποντάροντας στο φανταστικό (ένα – κάποιο «λόμπι της δραχμής») και τώρα επιχειρεί να επιμηκύνει τον πρωθυπουργικό του βίο ποντάροντας στο ίδιο φανταστικό «λόμπι» και τη φαντασίωση για άμεση εξαφάνιση του ελληνικού γένους με την επιστροφή στη δραχμή. 
Φυσικά, όλοι – εκτός από καμιά εκατοστί χιλιάδες (μετανοιωμένους ήδη) πολιτικούς ευρωψυχάκηδες που έφαγαν τη φόλα και του έδωσαν την ισχνή πλειοψηφία έναντι του Τσίπρα – γνωρίζουμε πως ανάμεσα στα κόμματα του κοινοβουλίου μόνο το ΚΚΕ μιλάει για έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη και από την Ε.Ε. γενικώς. Και γι αυτό μόνο το ΚΚΕ θα μπορούσε να αφορά, και πάλι προβοκατόρικα, η σαμαρική φαντασία υπό την επωνυμία «λόμπι της δραχμής». Είναι, λοιπόν, απορίας άξιον, γιατί το ΚΚΕ δεν αντιδρά στην συγκεκριμένη προβοκάτσια. Ακόμα χειρότερα γιατί δεν απαντά στο τρομοκρατικό πρωθυπουργικό περιτύλιγμα μιας πιθανής εξόδου της χώρας απ’ την ευρωζώνη... 
Τι ακριβώς θα μας συμβεί κ. Παπαρήγα αν φύγουμε απ’ την ευρωζώνη και την Ε.Ε., αν επιστρέψουμε στη δραχμή ή σε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα; Θα… εξαφανιστεί το Ελληνικό γένος όπως απειλεί ο Σαμαράς; Ή θα επιβιώσουμε και μάλιστα σε συνθήκες κοινωνικής και πολιτικής αξιοπρέπειας, όπως υποστηρίζετε εσείς εκεί στο ΚΚΕ; Ποιο είναι το ακριβές σχέδιο, το πρόγραμμά του κόμματός σας, για την έξοδο; 
Αν μας το αποκαλύψετε μπορεί να μας αρέσει, να μας πείσει, να αφήσουμε εμείς τον ΣΥΡΙΖΑ, οι άλλοι τους Ανεξάρτητους Έλληνες, οι παράλλοι τη Χρυσή Αυγή κ.ο κ., και να σας ψηφίσουμε. Εμείς δε, ακόμα και να κάνουμε την επανάσταση μαζί σας. Τι λέτε; 

 Νίκος Τσαγκρής