31 Οκτωβρίου 2008

Ανακυκλώνουν το New Deal

Αν φανταζόμαστε τη μεγάλη δεξαμενή ιδεών του οικονομικού φιλελευθερισμού σαν μίξερ, και πατούσαμε το κουμπί προκειμένου να προκύψει ένας πολτός για τη σωτηρία του τραπεζικού μοντέλου του νεοφιλελευθερισμού (των αυτόνομων, δηλαδή, επενδυτικών τραπεζών τύπου Goldman Sachs και Morgan Stanley), θα προέκυπτε το… μαντζούνι του «Βρετανού μάγου» Γκόρντον Μπράουν: κρατική εγγύηση για την εξασφάλιση ρευστότητας στη διατραπεζική αγορά, κρατικοποίηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, κλ, κλπ. Το ίδιο, περίπου, γιατρικό θα συνιστούσαν και ως… ανεξάρτητοι-μεμονωμένοι οι θεωρητικοί του οικονομικού φιλελευθερισμού παντός τόπου και χρόνου. Οι Φρίντριχ Χάϊεκ, Άνταμ Σμίθ, Τζον Κέινς, Μίλτον Φρίντμαν, Άλαν Γκρίνσπαν, ο τωρινός Πολ Κρούγκμαν και άλλοι… τωρινότεροι, τύπου Ανδριανόπουλου, Αλογοσκούφη και Ανδρουλάκη…

Ο Άνταμ Σμίθ, ας πούμε, θα άλλαζε πρόθυμα την περίφημη ρήση του «Δεν περιμένουμε το φαγητό μας να προέλθει από την καλοσύνη του χασάπη, του ζυθοποιού, ή του φούρναρη, αλλά από μέριμνα για το προσωπικό τους συμφέρον», προσθέτοντας τη λέξη «κρατική» μπροστά απ’ τη λέξη «μέριμνα. Εντάξει, για τον «προοδευτικό» Πολ Κρούγκμαν δεν λέμε τίποτα. Λίγο πριν παραλάβει το Νόμπελ, ευλόγησε τον Βρετανό… μάγο Γκόρντον Μπράουν: «Ευτυχώς για την παγκόσμια οικονομία, που ο Γκόρντον Μπράουν μας υπέδειξε τον δρόμο για την έξοδο από την κρίση»…

Φυσικά, ο Μίλτον Φρίντμαν θα έβγαινε, δημοσίως, να διαχωρίσει τη θέση του αφού, λίγο πριν αποχαιρετήσει τα εγκόσμια, δήλωνε (στο «e-rooster») ότι ο σύγχρονος φιλελευθερισμός βρίσκεται μπροστά σε απειλές που εκπορεύονται από την υπερβολική δράση του κράτους και κατέληγε σε έναν εξαιρετικά άβολο για τις τωρινές συνθήκες αφορισμό: «Η κρατική παρεμβατικότητα είναι η θεμελιακή απειλή στην ανθρώπινη ελευθερία». Μα και ο Άλαν Γκρίνσπαν μέχρις εσχάτων επιμένει να διαδηλώνει δημοσίως την ακλόνητη πίστη του στα «τοξικά» παράγωγα: «Αλίμονο, το πρόβλημα δεν είναι η κατάρρευση των προϊόντων, αλλά η απληστία που κυρίευσε τους ανθρώπους»! Και αμέσως, «ναι, ο κρατικός παρεμβατισμός σκλαβώνει τις αγορές, αλλά η κρίση, βλέπετε, βαθαίνει. Ας δώσουμε τόπο στην οργή˙ μόνο με κρατικό χρήμα μπορούν να τραφούν οι ανοιχτές πληγές του συστήματος»!..

Μόνο με κρατικό χρήμα! Κάθε φορά που ο καπιταλισμός, το οικοδόμημά τους, κινδυνεύει, οι θεωρητικοί του οικονομικού φιλελευθερισμού και τα πολιτικά παπαγαλάκια τους θυμούνται το κράτος, το κρατικό χρήμα. Και ανακυκλώνουν εκείνο το πακέτο θεσμοθετημένων κρατικών παρεμβάσεων που, ο γκουρού τους, ο Τζον Κέινς, πρότεινε στον Ρούσβελτ κατά την περίοδο της κρίσης του 1930 και έμεινε στην ιστορία ως New Deal. Τώρα το ανακύκλωσε ο Βρετανός… μάγος Τζον Μπράουν: κρατικό χρήμα για να σωθεί το σύστημα! Το δικό μας χρήμα, δηλαδή, χρήμα «κλεμμένο» από την τσέπη μας! Απ’ τον Αλογοσκούφη στην περίπτωσή μας. Εικοσιοκτώ δισεκατομμύρια ευρώ για να τραφούν οι ανοιχτές πληγές του «συστήματος»! Που δεν είναι παρά οι ανοιχτές πληγές του καπιταλισμού, του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού!..
Νίκος Τσαγκρής

24 Οκτωβρίου 2008

Μια πολιτική ανορθογραφία

Αυτό που με απασχολεί είναι αν το Βατοπέδιο ονομάζεται Βατοπέδιο ή «Βατοπαίδιο». Και δεν είναι θέμα ορθογραφικής περιέργειας ή γραμματολογικής σχολαστικότητας, είναι θέμα πολιτικής ουσίας. Μεγαλύτερης, ίσως, από την ουσία που προσδίδεται στην υπόθεση που φέρει τον τίτλο «υπόθεση Βατοπεδίου» ή «υπόθεση Βατοπαιδίου», από τους πολιτικούς, τους δικαστικούς και τους δημοσιογράφους, συμπολιτευόμενους ή αντιπολιτευόμενους. Διότι η συγκεκριμένη υπόθεση, είτε ως «υπόθεση Βατοπεδίου» είτε ως «υπόθεση Βατοπαιδίου», δεν είναι παρά μια απλή υπόθεση συντεταγμένης απάτης (συντεταγμένη υπό την έννοια της θεσμικής, της περίπου συνταγματικής) μεταξύ δυο αδελφοποιητών εξουσιών, των εξουσιών της εκκλησίας και του κράτους…

Για να μην παρεξηγηθώ, εξηγώ ότι, όταν μιλάω για συντεταγμένη απάτη, μιλάω με το θράσος του απλού πολίτη απέναντι στην κρατική και την εκκλησιαστική εξουσία. Στην πραγματικότητα, εννοώ ότι η συγκεκριμένη υπόθεση, είτε ως υπόθεση Βατοπεδίου είτε ως υπόθεση Βατοπαιδίου, δεν είναι παρά μια συνήθης υπόθεση εξουσιαστικών συναλλαγών. Κάτι σαν τις συναλλαγές που αποκαλούνται «διαρθρωτικές αλλαγές», να πούμε. Και δεν είναι παρά οι συναλλαγές κυβερνητικών παραγόντων με οικονομικούς παράγοντες για το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας. Συναλλαγές που, κατά τεκμήριο, εκπέμπουν οσμή απάτης παρόμοια με την οσμή απάτης που εκπέμπει η συγκεκριμένη υπόθεση. Είτε ως «υπόθεση Βατοπεδίου» είτε ως «υπόθεση Βατοπαιδίου»…

Έτσι, ούτε ενδιαφέρον μού προκαλεί η συγκεκριμένη υπόθεση, ούτε διάφορο έχω˙ μόνο να χάσει έχει κανείς και απ’ την εκκλησία και απ’ το κράτος. Και αυτό που με απασχολεί δεν είναι αν η λίμνη Βισθωνίδα είναι περιουσία της εκκλησίας ή του κράτους (ούτως ή άλλως, δική μου-δική μας ποτέ δεν θα γίνει), αλλά αν το Βατοπέδιο ονομάζεται «Βατοπέδιο» ή «Βατοπαίδιο» και γιατί. Κυρίως γιατί. Διότι εντάξει, ετυμολογικά το Βατοπέδιο εξηγείται και ως Βατοπέδιο (βατό πεδίον, πεδιάδα των βάτων, κλπ.) και ως Βατοπαίδιο (παιδί των βάτων, με την…καλή έννοια), αλλά το γεγονός ότι κάποια μέσα ενημέρωσης το αναφέρουν ως «Βατοπέδιο» και άλλα ως «Βατοπαίδιο» είναι μέγα μυστήριο. Ένα μυστήριο που, ασφαλώς, δεν μπορεί να απαντηθεί με τις γνωστές κακοήθειες περί αγραμματοσύνης των δημοσιογράφων, δεδομένου ότι (το έψαξα και το βρήκα) υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ των ΜΜΕ που αναφέρουν το Βατοπέδιο ως «Βατοπαίδιο» και εκείνων που αναφέρουν το Βατοπέδιο ως «Βατοπέδιο».

Ο διαχωρισμός, το πιστεύετε ή όχι, είναι σκανδαλωδώς πολιτικός: τα κεντροαριστερά, κυρίως, ΜΜΕ αναφέρουν το Βατοπέδιο ως «Βατοπαίδιο», ενώ τα κεντροδεξιά το αναφέρουν ως «Βατοπαίδιο»! Πράγμα που, κατά το μάλλον ή ήττον, σημαίνει ότι η «υπόθεση Βατοπεδίου» είναι μια υπόθεση πολιτικής ανορθογραφίας της κεντροαριστεράς˙ δεδομένου ότι το Βατοπέδιο γράφεται, παλαιόθεν, με έψιλον. Κατά το μάλλον ή ήττον, επαναλαμβάνω. Η προανακριτική θα δείξει…
Νίκος Τσαγκρής

9 Οκτωβρίου 2008

Που είναι η Αριστερά;

Nα, λοιπόν, που η κρίση του… καπιταλισμού χτύπησε την πόρτα μας. Ακόμα και την πόρτα υμών, των… «αριστερών ανθρώπων», που θα ‘λεγε και ο αριστερός πολιτευτής Κουναλάκης. Υμών των «μεροκαματιάρηδων, των ανθρώπων του μόχθου, των εργαζομένων του χεριού και του πνεύματος», που θα ‘λεγε ο αξιότιμος ιστορικός ηγέτης της Ελληνικής Αριστεράς, Λεωνίδας Κύρκος. Διότι και ως… «αριστεροί άνθρωποι» και ως «μεροκαματιάρηδες», ή «άνθρωποι του μόχθου», ή «εργαζόμενοι του χεριού και του πνεύματος», στην Ευρώπη ζούμε, μέλη της μεγάλης καπιταλιστικής οικογένειας είμαστε. Τώρα, με τα Bluetooth στα αυτιά, σε ανοιχτή γραμμή με τους οικονομικούς μας συμβούλους, αναζητούμε ασφαλείς επενδύσεις για τα μετρητά που αποσύραμε ήδη από τις τραπεζικές μας καταθέσεις: «Αγόρασε χρυσές λίρες», λέει ο ένας. «Όχι, καλύτερα ένα ακίνητο», προτείνει ο άλλος…

Σιγά μην αφεθούμε στην εγγύηση που προσφέρει στις καταθέσεις μας το κράτος Καραμανλή। Nα βάλει λουκέτο, να πούμε, η τράπεζα, κι εσύ να ζητάς τα λεφτά σου από τον Αλογοσκούφη: φέξε μου και γλίστρησα! Οι πυροπαθείς της Ηλείας ακόμα τα ζητάνε…

Ευτυχώς που υπάρχει και ο Αλέξης Τσίπρας. Που δεσμεύθηκε, λέει, ότι το επόμενο διάστημα θα καταθέσει «πολύ συγκεκριμένες προτάσεις και διεκδικήσεις για την προστασία των δανειοληπτών και των καταθετών, ιδιαιτέρως βεβαίως για όλους όσοι έχουν μικρά εισοδήματα και μικρές καταθέσεις»! Τι λέτε, σύντροφοι; Να περιμένουμε μέχρι το… επόμενο διάστημα που ο Τσίπρας θα καταθέσει… πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για την προστασία μας;

Αλλά, δεν σας ρώτησα. Είσθε μικροεισοδηματίες, μικροδανειολήπτες, μικροκαταθέτες; Αν όχι, χάσατε. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν σας καλύπτει. Αναζητήστε προστασία σε… άλλο κόμμα. Ο Τσίπρας το είπε καθαρά: «ιδιαιτέρως βεβαίως για όλους όσοι έχουν μικρά εισοδήματα και μικρές καταθέσεις»! Προφανώς ο κ. Τσίπρας θεωρεί ως «αριστερούς ανθρώπους» μόνο όσους έχουν μικρά εισοδήματα και μικρές καταθέσεις!..

Γίνομαι κακός; Μπορεί. Μα εδώ και πολύ καιρό εμείς, οι παραδοσιακοί αριστεροί, αλλά και όλοι οι άλλοι… «αριστεροί άνθρωποι», που για ένα φεγγάρι εκτοξεύσαμε στο 15 και στο 18% τον ΣΥΡΙΖΑ, περιμέναμε από τον Αλαβάνο, τον Τσίπρα και τους εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ εν γένει, να βγουν και να παίξουν ποιοτική «μπάλα» στις αλάνες της κρίσης. Που είναι κρίση του νεοφιλελευθερισμού, και είναι προνομιακός χώρος για μια αριστερή ιδεολογική και πολιτική αντεπίθεση. Με προτάσεις κυβερνητικού χαρακτήρα που θα περιλαμβάνουν συγκεκριμένες πολιτικές και οικονομικές εφαρμογές για την υπέρβαση της κρίσης: τη ρύθμιση των αγορών με γνώμονα τα συμφέροντα των κοινωνιών και την άμεση και οριστική εξάλειψη της αυταπάτης ότι οι αγορές αυτορυθμίζονται…

Αντ’ αυτού, βγαίνει ο Τσίπρας και «θα καταθέσουμε πολύ συγκεκριμένες προτάσεις και διεκδικήσεις για την προστασία των δανειοληπτών και των καταθετών» Και κολλητά, «ιδιαιτέρως βεβαίως για όλους όσοι έχουν μικρά εισοδήματα και μικρές καταθέσεις»! Τύφλα να ‘χει η Παπαρήγα…
Νίκος Τσαγκρής

3 Οκτωβρίου 2008

Δοκιμάζεται η θρησκεία της αγοράς

Οι Αμερικανοί βιώνουν την κρίση άμεσα, στο πετσί τους, σαν μια επιδημία που βάλθηκε να κάνει τους πλούσιους φτωχούς και τους φτωχούς φτωχότερους. Οι χρηματιστές βιώνουν τη Wall Street όπως οι έμποροι των Ιεροσολύμων τον Ναό του Σολομώντα, τότε που ο Ιησούς πήρε το φραγγέλιο και τους μαστίγωνε. Οι τραπεζίτες, σε μυστικές ολονυχτίες, προσεύχονται γονατιστοί μπροστά στα εικονίσματα των κορυφαίων αγίων τους George Bush, Donald Rumsfeld και Dick Cheney για μια… (κρατική) βοήθεια.

Ο αναλυτής της Washington Post μιλάει για το μεταίχμιο δυο εποχών: της εποχής της «παλαιάς τάξης», τότε που (επί Ρέιγκαν) κατασκευάστηκε η παραδοχή ότι η αγορά είναι αλάνθαστη και ότι η κυβέρνηση δεν έχει καμιά δουλειά μαζί της, και της σημερινής εποχής, της εποχής της «νέας τάξης», όπου η Wall Street περνάει σε δεύτερη μοίρα και η Ουάσινγκτον παίρνει πρωταγωνιστικό ρόλο, ρόλο ρυθμιστικό, σε μια «επώδυνη και παρατεταμένη διαδικασία».

Εδώ ο αναλυτής αναφέρεται στην παρατεταμένη διαδικασία συνόδου της Βουλής των Αντιπροσώπων για την έγκριση του σχεδίου Πόλσον. Την προσφορά, δηλαδή, κρατικής βοήθειας ύψους επτακοσίων δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη σωτηρία του κλυδωνιζόμενου «μοντέλου» των αυτόνομων επενδυτικών τραπεζών. Που δεν είναι παρά ο βασικότερος εκφραστής της ελευθέριας αγοράς.

Αλλά γιατί η συγκεκριμένη διαδικασία παρετάθη και γιατί ο…έγκριτος αναλυτής τη χαρακτηρίζει επώδυνη; Προφανώς, επειδή εντός της εκδηλώθηκαν συμπτώματα κρίσης της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας. Συμπτώματα που φωτογραφίζονται στα κείμενα κάποιων Αμερικανών αναλυτών – εκφραστών του οικονομικού κατεστημένου των ΗΠΑ. Κείμενα πνιγμένα στα… δάκρυα για τα παθήματα των εκφραστών του «αμερικανικού φιλελευθερισμού», των ρεπουμπλικάνων βουλευτών: «Αμερικανοί, ταγμένοι στην ελευθερία της αγοράς, κλήθηκαν να υπερψηφίσουν το σχέδιο Πόλσον, να αναγνωρίσουν, δηλαδή, την αποτυχία της αγοράς και το δικαίωμα της κυβέρνησης να επεμβαίνει στα οικονομικά πράγματα»(!) «στην πραγματικότητα τούς ζητήθηκε ευθέως(!) να απορρίψουν την κοσμοθεωρία τους και να έρθουν σε σύγκρουση με την πίστη τους»!

Κάποιοι άλλοι, έφτασαν στο σημείο να κάνουν συγκρίσεις του τύπου «όπως η Αμερική αντιμετωπίζει μια οικονομική κρίση, το Σώμα των Ρεπουμπλικάνων αντιμετωπίζει μια κρίση πίστης»! Και να αποθεώνουν τους νεοφιλελεύθερους βουλευτές για την αρνητική, στο σχέδιο Πόλσον, ψήφο τους: «οι περισσότεροι από αυτούς επέλεξαν να τηρήσουν την πίστη τους όποιες κι αν είναι οι οικονομικές συνέπειες για το έθνος»!

Καταλαβαίνετε, για εμάς τους εραστές της πολιτικής, των πολιτικών ρυθμίσεων (και στις αγορές και παντού), τα συγκεκριμένα σημεία της συγκεκριμένης κρίσης που, θα μου επιτρέψετε, δεν είναι κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά κρίση της ασυδοσίας των αγορών, είναι εξαιρετικά διασκεδαστικά, μας τονώνουν πολιτικά, μας ενθουσιάζουν। Και, μέσα σ’ όλα, ήρθε κι εκείνη η «επιστολή» Μπους που ζητάει, λέει…, βοήθεια απ’ τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Εντελώς εξωφρενικό! Το πιθανότερο είναι η επιστολή να πήγαινε στον Ανδρέα Ανδριανόπουλο. Και να χάθηκε στο δρόμο!
Νίκος Τσαγκρής